LIVE UPDATES

tirana

Insights 31 Mars 2023, 14:02 Dosja

Një domosdoshmëri e pamundur!

Si cdo ditë edhe sot u ngrita me përtesë, dhe duke nxituar u bëra gati për në punë. Ora shënon 8.00 unë jam n&eum...

Aktualitet 1 Maj 2022, 14:16

VIDEO- Tirana zbardhet nga breshëri i dendur

TIRANË– Reshje të dendura shiu dhe breshëri kanë pushtuar Tiranën. Fotot e mëposhtme tregojnë se si është zbardhur e gjithë zona pranë Dajtit dhe Fre...

Aktualitet 4 Dhjetor 2021, 20:25

FOTO GALERI: Tirana ndez dritat e festave

TIRANË – Kryeqyteti ka “përqafuar” atmosferën festive dhe ka ndezuar dritat e festave. Pema është vendosur dhe vezullon nga dritat.Së bas...

Sport 26 Nëntor 2021, 10:44

Memelli: “Ndaj Tiranës do të tentojmë 3 pikët

KORCE – Migen Memelli bëhet gati për një tjetër sfidë këtë fundjavë atë ndaj Tiranës që do të luhet në stadiumin Skëndërbeu të Korcës. Synimi i trajnerit ...

Çfarë do të thotë saktësisht një virus që bëhet endemik?

Çfarë do të thotë saktësisht një virus që bëhet endemik?

Presidenti Biden rikonfirmon angazhimin amerikan

Rama në SHBA, merr pjesë në samitin e OKB-së/ Nesër takim

Covidi në SHBA, CDC paralajmëron/ Ja vendet drejt të cilave

Altin Goxhaj përballë Ylli Rakipit dhe Arjan Currit – Të Paekspozuarit në MCN TV

Altin Goxhaj përballë Ylli Rakipit dhe Arjan Currit – Të Paekspozuarit në MCN TV

Shiko video te tjera
- Aktualitet
LIVE UPDATES
Aktualitet

17 Maj 2021, 12:15 Nga DOSJA

GJERMANI– Një vit pas shembjes së Teatrit Kombëtar në Tiranë, gazeta gjermane Suddeutsche Zeitung i ka dedikuar një artikull, ku që në titull thekson se është skandali më i madh kulturor që prej rënies së komunizmit në Shqipëri.

“Një vit më parë, teatri kombëtar në Tiranë u shkatërrua pavarësisht një stuhie protestash. Aktivistët tani po luftojnë për rindërtimin, në një qytet që gradualisht po humbet historinë e tij”, kështu e nis artikullin reporteri Florian Hassel. 

Artikulli i plotë nga Florian Hassel

Për shkrimtaren Lindita Komani, një vit më  parë kur 1500 oficerë policie erdhën për të shembur teatrin kombëtar, u zhduk më shumë se një skenë teatri. Pak pas orës pesë të mëngjesit, fadromat iu vërsulën ndërtesës, pak më vonë njerëzit u frikësuan dhe teatri u rrafshua me tokën. Një vit më vonë, rrënojat u pastruan. Por skandali më i madh kulturor që nga rënia e komunizmit nuk ka mbaruar kurrë.

Italia fashiste donte të demonstronte fuqinë e saj mbi Shqipërinë me ndërtesën

Kur Italia ndërtoi një qendër kulturore në Tiranë në 1938, e cila shërbente edhe si kinema dhe teatër, Italia e atëhershme fashiste donte të demonstronte ndikimin e saj mbi Shqipërinë. Me qendrën kulturore, arkitekti Giulio Bertè arriti të krijojë ndërtesën e parë, bindëse arkitektonike të Futurizmit në vend. Dominimi i Romës mbaroi shpejt. Kur komunistët nën Enver Hoxhën morën pushtetin në Shqipëri në 1945, ata ishin  kundërshtarë të vërtetë të qëndres kulturore.Regjimi i Hoxhës e bëri qendrën kulturore një teatër kombëtar. 

Neritan Liçaj, aktor dhe aktivist, kaloi  28 vite në Teatrin Kombëtar, i njohur për rolet e tij nga Antigone te Kafka, nga komeditë te teatri fizik”. A thotë se për dy dekada, aktorët e Tiranës jo vetëm që kanë luftuar kundër problemeve të zakonshme,  por edhe kundër një njeriu: Edi Rama, fillimisht piktor, më pas ministër i kulturës, pastaj kryetar i Bashkisë së Tiranës dhe që nga viti 2013 kryeministër . “Rama donte të shkatërronte teatrin tonë dy dekada më parë dhe preferonte të ndërtonte një qendër mega-tregtare këtu,” thotë Liçaj. Në maj të vitit 2020, Rama u mburr se në vitin 1998 ishte pro shembjes së Teatrit Kombëtar dhe zëvendësimit të tij me një shtëpi moderne.

Nën Ramën, një ndërtesë historike zhduket në Tiranë, qyteti është i mbuluar me ‘rrokaqiej’, blloqe apartamentesh dhe qendra tregtare. Kontraktuesit e njëjtë, siç është Shkelqim Fusha, u është dhënë kontrata. Në Shkurt 2018, Fusha, i udhëhequr nga ish Ministri i Kulturës i Ramës Erion Veliaj, i propozoi qytetit që të ndërtohej një teatër i ri kombëtar në qendër të qytetit –dhe gjashtë ndërtesa me apartamente dhe dyqane.

Fusha nuk zotëron as tre përqind të tokës së nevojshme për ndërtim atje. Burokracia shqiptare, nga kreu i qeverisë dhe parlamenti i kontrolluar nga partia e tij, jep të gjitha raportet, mendimet dhe votat brenda disa javësh. Në maj të 2018-tës, Ministria e Kulturës ngriti një grup pune me shtatë persona që miraton projektin Fusha në të njëjtën ditë dhe rekomandon që Parlamenti të miratojë një ligj të veçantë në një mënyrë urgjente. Ligji do të miratohej më 5 korrik 2018.

Kur policia dëshiron të lirojë teatrin, qindra punëtorë të kulturës pushtojnë ndërtesën. Ata bënë roje me radhë për gati dy vjet, edhe pasi qyteti ndërpreu energjinë elektrike dhe ujin. “Ajo që na dha guxim ishte përgjigjja ndërkombëtare”, thotë Komani. Teatrot gjermane dhe austriake, fituesja e çmimit Nobel Elfriede Jelinek, BE i bëri thirrje Kryeministrit Rama të mos zhdukë Teatrin Kombëtar. E kotë. Më 8 maj 2020, qeveria Rama do të transferojë teatrin kombëtar të qytetit, i cili më parë i përkiste Ministrisë së Kulturës. Dhe megjithëse Presidenti e kundërshton këtë rezolutë si antikushtetuese, këshilli i qytetit vendos ta prishë atë në mënyrë të fshehtë. Në agim të 17 majit 2020, kur Tirana ndodhen në karantinë, ndërtesa do të shkatërrohet.

Më pak se dy javë më vonë, kryebashkiaku Erion Veliaj u mburr me dialogun “me institucionet financiare ndërkombëtare”. Banka Evropiane e Investimeve (EIB) kishte “treguar gatishmërinë e saj për të financuar projektin e ri të teatrit me kushte të favorshme”. Në fakt, megjithatë, EIB, e cila i përket vendeve anëtare të BE, nuk premton ndonjë hua. Dhe kjo gjithashtu i detyrohet Lindita Komanit.

Shkrimtarja Lindita Komani bëri fushatë për ruajtjen e teatrit kombëtar në Tiranë për një kohë të gjatë dhe tani po lufton për rindërtimin e tij. Pasi u shkatërrua teatri, autorja Komani, e cila shkruan poezi dhe tregime të shkurtra, përdori njohuritë që mori gjatë studimeve për ekonomi në Graz. Komani i shkroi EIB dhe Bankës Evropiane të Rindërtimit (BERZH), FMN-së dhe Bankës Botërore, duke informuar bankierët për shkeljet e pretenduara të ligjit, ankesat dhe ankesat përpara Gjykatës Kushtetuese – dhe kërkoi të mos siguronin para. 

 Ndërtimi i teatrit të ri të projektuar nga firma daneze e arkitekturës Bjarke Ingels do të fillojë në verë. Për më tepër, beteja ligjore nuk ka mbaruar . Sipas Presidentit të Shqipërisë Ilir Meta, ligji special i korrikut 2018 theu kushtetutën dhe ligjet e tjera, traktatet me BE dhe një Konventë të Trashëgimisë Evropiane të nënshkruar nga Shqipëria në disa raste. Ankesat e Presidentit në Gjykatën Kushtetuese nuk ndaluan prishjen e Teatrit Kombëtar. Për shkak se Shqipëria shkarkoi dhjetëra gjyqtarë të korruptuar në një reformë gjyqësore të zbatuar nga BE dhe SHBA – dhe për vite me radhë nuk kishte një gjykatë kushtetuese të aftë për të marrë vendime.

Para zgjedhjeve parlamentare në 25 Prill, lideri i opozitës Lulzim Basha premtoi se do të rindërtonte me besnikëri teatrin kombëtar nëse fitonte.  “Tani betonizimi dhe de-historizimi i Tiranës vazhdon,” thotë Lory Amy, një studiuese amerikane e kulturës e cila është angazhuar për ruajtjen e trashëgimisë kulturore të mbetur në Tiranë.

Vetëm disa hapa larg Teatrit Kombëtar të prishur qëndron Sarajet në Rrugën Toptani, një vilë prej druri dykatëshe e ndërtuar nga një princ osman midis viteve 1833 dhe 1840, një nga të paktat që mbijetoi në Shqipëri. Kryetari i Bashkisë së Tiranës Erion Veliaj dëshiron të shpronësojë pronarët e Sarajetit dhe një shtëpie fqinje po aq historike, që të dyja deri më tani kanë qenë monumente kulture. Sipas Exit Neës, i cili pa planet e ndërtimit, një ndërtestë 45-katësh do të ndërtohet në vendin e ndërtesës historike. Një zëdhënës i kryetarit të bashkisë e mohon këtë.

(kle.mu./dosja.al)

Rama është propozuar për president nga disa deputetë socialiste, mendoni se:

View Results

aktualitet aktualitet florian hassel shembja e teatrit kombëtar süddeutsche zeitung florian hassel shembja e teatrit kombëtar süddeutsche zeitung

Sondazh

Poll
Aktualitet 17 Maj 2021, 11:12

KOSOVË– Një kamion me 400 kg kokainë është kapur në Lipjan nga Policia e Kosovës, pasi disa ditë më pas po mbahej në vëzhgim. Burime për Dosja.al bëjnë me ...

Aktualitet 17 Maj 2021, 10:48

KOSOVË– 400 kg kokainë, me “origjinë” nga Brazili, janë sekuestruar sot në komunën e Lipjanit, në Kosovë, thuajse dy javë pas mbërritjes! 20 arka, të cilat...

MË SHUMË

Krimi në Bulqizë/ Fqinji: Po hante bukë në banesë kur erdhën dy makina!

Krimi në Bulqizë/ Fqinji: Po hante bukë në banesë kur erdhën dy makina!

Dosja "Gjici"/ Zv.kryetari i bashkisë së Kukësit shkon në SPAK

Newsroom 11 |XAMA: LAJMI I FUNDIT FAKE QË PASHË, ISHTE PËR MUA

Newsroom 11 |XAMA: KËSHILLË QYTETARËVE- MOS LEXONI VETËM NJË BURIM

Newsroom 11 | XAMA: GAZETARËT NUK SHKRUAJNË ME EMËR, KJO S'ËSHTË ETIKE

Xama në Newsroom: Lajmet e rreme përhapin panik! Më akuzuan se kisha marrë para për një shkrim

Muka në Newsroom: Në Shqipëri ka portale gjobaxhie, u bëjnë shantazh njerëzve

Xama në Newsroom: Fake News shpërndahet më shumë në Facebook e Tik Tok! Gazetarët të shkruajnë emrin

Newsroom 11 |Kush prodhon lajme të rreme në Shqipëri

Newsroom 10 |SENJA: NE S'REAGOJMË NDAJ GJUHËS SË URREJTJES

Newsroom 10 |HAZIZAJ: 'ÇOHU ENVER', PJESË E GJUHËS SË URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ KEMI MARRËVESHJE PËR TË MBROJTUR 'VIKTIMAT'

Newsroom 10 |HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES KA SHKAKTUAR DHE KRIME

Newsroom 10 |GAZETARI: GJUHA E URREJTJES, PJESË E SHOQËRISË

Newsroom 10 |HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES, E FRIKSHME NË SHQIPËRI

Vidhnin në banesa duke përdorur çelësa të klonuar, vihet në pranga 1 person,nje tjeter në kërkim

Newsroom 10 |GJUHA E URREJTJES PËRDORET NGA POLITIKA, AMA TË KONTROLLOJË GJUHËN E URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ: STEREOTIPET NXISIN GJUHËN E URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES LUFTOHET ME EDUKIM

Newsroom 10 | Gjuha e urrejtjes në media, si dhe kush e shpërndan?

Ndryshimet në PS/ Gjiknuri: S'është fundi, por fillimi i diçkaje të re.

Inceneratorët/ S’kam dhënë asnjë kontratë pa garë, ato janë publike!

Ndihet 'i shitur' nga Rama? Gjiknuri: Nuk ndjej braktisje, kam komunikim me të prej 20 vitesh

Klosi: Kemi primare reformimin e partisë, PS synon mandatin e katërt

U shkarkua si Sekretar i Përgjithshëm, Gjiknuri: PS edhe kur fiton, refekton!

Digjet shtëpia në Shkodër, në banesë ndodhej një i moshuar, përfundon në spital

Vazhdon përplasja në PD! Basha kërkon mbledhjen e Komisionit të Etikës për të, Bardhi: Shenjë humbje

Vrasja e Jetmirës/ Autori u dënua me 28 vite burg, nëna e viktimës: Duhet dënim përjetë!

Newsroom 9 | Kallanxhi: Threads? S`besoj se do zgjasë shumë

Newsroom 9 | Eksperti i IT: Mos merrni për bazë asgjë thuhet në rrjet

Newsroom 9 | Gazetarja: po ndodhin vrasje nga tik tok

Newsroom 9 | Eksperti i IT: Fake News dallohet vetëm po të jemi kritikë

Newsroom 9 | Kallanxhi: Shqiptarët besojnë gjithçka shohin në rrjet

Newsroom 9 | Eksperti i IT, Tomi Kallanxhi: Tik Tok ka "fake news" sepse s'ka censurë

Newsroom 9 | Gazetarja: Shqipëria do kohë të përshtatet me Tik Tok

Newsroom 9| Eksperti i IT: Çdo rrjet është i përkohshëm, duhet të kujdesemi për vlerat

A mund të mbyllet TikTok për Shqipërinë? Flet për Newsroom eksperi i IT

Fëmija mbyllet brenda në shtëpi, nëna e alarmuar njofton zjarrfikësit, NDËRHYRJA nga ballkoni

Newsroom/ Karabolli: Shqipëria do kohë të përshtatet me TikTok, e provuan edhe gazetarët, s’ia dolën

Newsroom 9 |Tik-Tok Kultura, platformë krijimi apo dizinformimi?

Shoqata e Biznesit: Rënia e euros po na falimenton, BSH po fsheh atë që po ndodh!

Vasili në SPAK/ Meta: Asnjë shqetësim me drejtësinë, por afera e inceneratorëve

'Jemi pro protestave'/ Takoi Berishën, Meta: Do bashkëpunojmë për sezonin e ardhshëm parlamentar

Proteste per guroren

Tragjedi në Gramsh! Mbyten në Liqenin e Banjës, polumbarët nxjerrin trupat e babait dhe 2 djemve

“Rama ik” thirrje ne Rogozhine

Veliaj shthur gojën për kandidatin e Rrogozhinës: Ik o bixhozxhi, për sumën tate paske lekë!

VIDEO/ Veliaj shthur gojën për kandidatin e Rrogozhinës: Ik o bixhozxhi, për sumën tate paske lekë!

Newsroom 8 | MJEKU: EDHE UNË BËRA THIRRJE TË FIKEJ TV

Newsroom 8 | FJONA ÇELA: MEDIAT OPOZITARE U DISKRIMINUAN

Shiko video te tjera