LIVE UPDATES
Insights

Kush fiton dhe kush humb nga marrëveshja e re mes Greqisë dhe Turqisë?

Nuk ka dyshim se ajo nuk do të sjellë zgjidhjen e plotë të konflikteve më thelbësore, por do t’i ngrijë ato, të paktën në këtë fazë në të cilën është e nevojshme që në Mesdheun Lindor të zbuten krizat e reja të mundshme.

9 Dhjetor 2023, 11:18 Nga Francesco De Palo
Kush fiton dhe kush humb nga marrëveshja e re mes Greqisë dhe
Kyriakos Mitsotakis dhe Rexhep Taip Erdogan

Nga Francesco De Palo “Formiche”

Kyriakos Mitsotakis dhe Recep Tayyip Erdogan nënshkruan Deklaratën e Athinës për Miqësinë dhe Marrëdhëniet e Mira fqinjësore midis Greqisë dhe Turqisë. Një marrëveshje vërtet historike, sepse vjen pas vite përplasjesh, provokimesh dhe tentativash të shumta për bindje morale nga Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian.

Nuk ka dyshim se ajo nuk do të sjellë zgjidhjen e plotë të konflikteve më thelbësore, por do t’i ngrijë ato, të paktën në këtë fazë në të cilën është e nevojshme që në Mesdheun Lindor të zbuten krizat e reja të mundshme.

Si Brukseli po ashtu edhe Uashingtoni, duke qenë në prag të një viti zgjedhor, nuk kanë luksin të përballen me një front tjetër krize që del jashtë kontrollit përveç atyre ekzistuese në Ukrainë dhe Gaza, si për shkak të interesave strategjike të NATO-s, po ashtu edhe për ekuilibrin euro-mesdhetar, që tashmë është duke u përballur me trazirat epokale.

Marrëveshja

Po çfarë thuhet në deklaratën e miqësisë mes Athinës dhe Ankarasë? Para së gjithash, parashikohet mbajtja gjithmonë hapur e një kanali komunikimi mes dy udhëheqësve, sipas modelit të “telefonit të kuq”, mes presidentit amerikan Ronald Reagan dhe liderit sovjetik Mikhal Gorbachev në fundin e Luftës së Ftohtë.

Dhe kjo nuk është aspak një paralele e rrezikshme, duke pasur parasysh tensionet e viteve të shkuara, kur një përplasje ushtarake midis të dyja vendeve në Egje dukej vetëm një hap larg.

Objektivi i kësaj linje komunikimi është të nxjerrë në pah dëshirën e përbashkët për të shmangur situatat e konfliktit dhe të përshkallëzimin e mundshëm.

Së dyti, Deklarata e Miqësisë, përcakton parimet dhe fazat themelore të dialogut greko-turk mbi bazën e 3 boshteve mbi të cilat është rënë dakord gjatë takimit dypalësh korrikun e kaluar në Vilnius të Lituanisë: dialogu politik (për çështje me interes të ndërsjellë, dhe që përfshin kontakte eksploruese), një axhendë dypalëshe pozitive (e cila do të pasurohet vazhdimisht), dhe masa për ndërtimin e besimit (përfshirë ato që synojnë reduktimin e “burimeve të pajustifikuara të tensionit, si dhe rreziqet që rrjedhin prej tyre”).

Paralelisht, presidenti turk Erdogan është i përkushtuar për arritjen e objektivave të Kartës së Kombeve të Bashkuara dhe parimeve të së drejtës ndërkombëtare dhe bashkëpunimit miqësor ndërmjet shteteve. Në thelb, që të dyja qeveritë kanë hedhur në letër dëshirën e tyre për të anestetizuar konfliktet e mundshme dhe për të gjetur gjithmonë një rrugëdalje diplomatike nga pengesat që mund të lindin. Dhe këto të fundit nuk janë të pakta.

Sfidat më delikate

Në këtë rast mjafton të mendoni për konfliktin e vjetër të Qipros, një pjesë e të cilit vazhdon të jetë i pushtuar nga 50 mijë ushtarë turq. Gjysma e territorit i përket një shteti anëtar të BE-së ndërsa gjysma tjetër një republike të vetëshpallur dhe që ndërkombëtarisht njihet vetëm nga Ankaraja.

Për më tepër në këtë fazë të luftës, ishulli që ishte vendlindja e poeteshës së famshme të lashtësisë Safo, është shndërruar një aeroplanmbajtëse e vërtetë natyrore për avionët luftarakë dhe vëzhgues të SHBA-së dhe Britanisë së Madhe, që shkojnë drejt Gazës.

Për më tepër, që në ditët e para të pushtimit rus të Ukrainës, është ripërtërirë diskutimi për anëtarësimin e Qipros greke në NATO, si një faktor stabiliteti për një pjesë të vogël të Mesdheut, ku interesat gjeopolitike përkojnë me zbulimet e reja të gazit në ujërat qipriote dhe ato izraelite.

Libia dhe Zona Ekskluzive Ekonomike që e lidh atë me Turqinë, është një tjetër çështje e nxehtë, krahas çështjes së pazgjidhur të gazsjellësit “Eastmed”, mbi të cilin kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu, kishte kërkuar 2 muaj më parë, dhe para sulmit të çmendur terrorist të  Hamasit një vendim përfundimtar nga palët e përfshira.

Një qasje pragmatike

Kryefjala tani për tani është pragmatizmi. Duke pasur parasysh atë që po ndodh “pranë” dy vendeve, do të kishte qenë jashtëzakonisht e rrezikshme që të vazhdohej me një përplasje të vazhdueshme dhe me tone shumë agresive praktikisht për të gjitha çështjet ku ka mosmarrëveshje, dhe pa e kuptuar se momenti aktual gjeopolitik kërkon përgjegjësi, ndërgjegjësim mbi skenarët e rrezikshëm që mund të shfaqen dhe rrjedhimisht bërjen e një hapi prapa nga të dyja palët.

kyriakos mitsotakis recep tayyip erdogan

Sondazh

Poll
Insights 4 Dhjetor 2023, 11:11 a.d

A mund të “eliminohet” vërtet Hamasi?

Foto ilustruese Nga Nadim Koteich “The Spectator” Kryediplomati i Bashkimit Evropian, Josep Borrell, mbajti javën e kaluar një q&eum...

"A ka gjë më të turpshme se kjo?" Berisha: Presidenti i kërkoi mikut turk t’i ndërtojë zyra për vete

"A ka gjë më të turpshme se kjo?" Berisha: Presidenti i kërkoi mikut turk t’i ndërtojë zyra për vete

Berisha: Thirrja ime për KMSh është të hidhni poshtë përpjekjen e Ramës për përçarjen tuaj

Berisha-Ramës: Nëse guxon dhe prek një qime floku të Gazment Bardhit ose të çdo deputeti

Berisha: Nesër në ora 11:00, të gjithë tek bashkia për të kapur për zverku Erion Veliajn

Berisha: Përshëndes guximtarët e 7 tetorit që po përballen me terrorin policor të Ramës

Xhamia e Namazgjasë , Rama: Kryemyftiu i Tiranës Bilal Teqja do të jetë kujdestari i këtij tempulli

Inagurohet xhamia e Namasgjasë, pritet shiriti nga Erdogan dhe Rama

“Kemi përgjegjësi ndaj myslimanëve”, Erdogan thirrje ndërkombëtarëve nga Tirana: Të kemi një qëndrim

"Xhami ekziston në qendër të civilizimit", Erdogan: Kemi dhënë një shembull me ndërtimin e spitalit

Erdogan: E kemi projektuar si strukturë që në brendësinë e saj mbart vlera që nga lashtësia

Inaugurimi i xhamisë së Namazgjasë, Erdogan: Jam me fat sot që ndodhem në këtë ambient të shenjtë

Inagurohet xhamia e Namasgjasë, Rama: Erdhi dita e çeljes së këtij tempulli

"Unë kisha vërejtje"/ Rama për xhaminë e Namasgjasë: Erdogan do ta inagurojmë bashkë

Rama: Pas kësaj vizite Erdogan niset për në Serbi, por është miku i padiskutueshëm i Kosovës

"Shqipëria është për armëpushim"/ Rama: Hamasi duhet të ndalohet

Turqia i dhuron Shqipërisë dronë kamikazë, Rama: Fuqizojmë industrinë ushtarake

"Ejvallah Erdogan"/ Rama: Marrëveshjet tregtare me Turqinë duhet të arrijmë në 2 miliardë eurove

Lufta në Lindjen e Mesme, Erdogan:Gjenocidi në Gazë është turpi i njerëzimit,Izraeli duhet të ndalet

Erdogan: Xhamia e Namasgjasë është dhuratë e Turqisë për shqiptarët

Erdogan: Me Ramën diskutuam dhe luftën kundër organizatave terroriste FETO

Erdogan: Thelluam bashkëpunimet mes dy vendeve, do ofrojmë mbështetje për Forcat e Armatosura

Qyli/ Duke qeshur me zor, Begaj i lyp Erdoganit një ndërtesë tjetër për vete

Qyli/ Duke qeshur me zor, Begaj i lyp Erdoganit një ndërtesë tjetër për vete

Presidenti turk Erdogan mbërrin në Kryeministri, takim kokë më kokë me Ramën

Presidenti turk Erdogan mbërrin në Presidencë, pritet me ceremoni zyrtare nga Begaj

Mbërrin në aeroportin e Rinasit presidenti turk, Erdogan

Erion Braçe futet në mbledhjen e Komisionit Hetimor,Vokshi i kthehet, deputeti socialist:Hec er dreq

Incident në Komisionin Hetimor të Shëndetësisë, Xhelal Mziu shtyn Milva Ekonomin

Nesër Erdogan zhvillon vizitë zyrtare në Shqipëri, pritet inaugurimi i xhamisë së Namazgjasë

"Nëse doni të bëni rrugaçin…"/ Debate dhe përplasje në Komisionin për Shëndetësinë

Deputetet e opozitës-mazhorancës: Vendosët Gardën te dera mos të futemi brenda

"Te legalizimet duhet shumë fokus", Rama-kryebashkiakëve: Shijaku është bashkia model

"Ka bashki këtu që nuk kanë bërë një projekt dhe nuk kanë çarë kokën", Rama: Po me ça merreni ju

Rama me kritika për kryebashkiakët: Situata me zjarret ka shfaqur dobësi

Pëmbytjet në Vlorë, Rama: Ka ndryshuar formacioni i reshjeve

Protesta e Opozitës, qytetari mbulohet nga flakët

U bllokua në trafik për shkak të protestës së PD, gruaja lind foshnjën në automjet

Njëri prej protestuesve nuk ndihet mirë, shoqërohet nga Bardhi dhe Nallbati

Qytetarët thyejnë stacionin e urbanit dhe mbajtëset e reklamave në Tiranë

Qytetarët në Parlament, Policia i kundërsulmon me gaz lotsjellës

Një fëmijë i lënduar nga gazi lotsjellës i hedhur nga policia te bashkia e Tiranës

Policia u kundërpërgjigjet protestuesve, nis shpërndarjen me ujë

Rriten tensionet/ Pas Selisë së PS-së, protestuesit djegin edhe ministrinë e Brendshme

Protestuesit i hedhin molotov, merr flakë hyrja e selisë së Partisë Socialiste

Demokratët i vënë flakën selisë së PS-së/ Molotovët "djegin" edhe kryemisnitrin Rama

Duke kaluar mes automjeteve, protestuesit nisen drejt selisë së PS-së

Bardhi dhe Noka udhëheqin protestën, çfarë po ndodh në Bulevard, ku po shkojnë protestuesit

Sërish zjarr, protestuesit i vënë flakën stacionit të urbanit

Largohen nga kryeministria/ Deputetët e opozitës dhe qytetarët nisin marshimin

Shpërthimet e molotovëve, merr flakë pema pranë kryeministrisë