Hapja zyrtare e negociatave/ Ministri grek: Të përfshihen edhe të drejtat e pakicave. Osmani: Urime për këtë momenti historik
Hapja e negociatave me BE-në/ Osmani: Urime Shqipërisë për arritjen e një momenti historik të madh në rrug&eu...
Hapja e negociatave me BE-në/ Osmani: Urime Shqipërisë për arritjen e një momenti historik të madh në rrug&eu...
"Telefonova Ramën pas tërmetit!" Hapja e negociatave me BE-në për grup-kapitullin e parë, Varhelyi: Pa zgjerimin Europa...
Konferenca e dytë ndërqeveritare BE-Shqipëri/ Ministri i Jashtëm hungarez: Në krye të axhendës, përshpej...
Vrasje me thikë në Shkodër, policia: I mitur ndërroi jetë në spital, autori ende i paidentifikuar 14 Tetor, 20:17...
Megjithatë, me gjithë lavdërimet ndaj ekspertizës së Kissinger mbi çështjet globale dhe rolit të tij në vendosjen e marrëdhënieve me Kinën komuniste, politikat e tij dallojnë për mizorinë e tyre ndaj njerëzve më të pafuqishëm në botë.
SHBA- Henry Kissinger, që vdiq të mërkurën në moshën 100-vjeçare, ishte i vendosur të shkruante vendin e tij në histori. Ish-Sekretari i Shtetit dhe këshilltari i sigurisë kombëtare i presidentëve Richard Nixon dhe Gerald Ford-it, e ka çimentuar reputacionin e tij përmes kujtimeve dhe librave të tij, duke ndikuar tek media dhe elitat e politikës së jashtme, dhe
duke fituar adhurimin e politikanëve të ndryshëm si Hillary Clinton dhe Donald Trump.
Ditëlindja e tij e 100-të më 27 maj të këtij viti, u festua me pompozitet në një sallë të Bibliotekës Publike të Nju Jorkut, ku morën pjesë Sekretari i Shtetit Antony Blinken dhe drejtori aktual i CIA-s, William Burns, shkruajnë mediat e huaja.
Megjithatë, me gjithë lavdërimet ndaj ekspertizës së Kissinger mbi çështjet globale dhe rolit të tij në vendosjen e marrëdhënieve me Kinën komuniste, politikat e tij dallojnë për mizorinë e tyre ndaj njerëzve më të pafuqishëm në botë. Sa prej ithtarëve të tij do të përballen me të vërtetën e hidhur mbi atë që ka ndodhur në Vietnam, Kamboxhia, Laos, Bangladesh, Kili, Argjentinë, Timorin Lindor, Qipro dhe gjetkë?
Duke hedhur poshtë argumentet e stafit të Shtëpisë së Bardhë, ai miratoi një pushtim të fshehtë tokësor të Kamboxhias, që nisi në maj 1970. Në dhjetor të atij viti, pasi Nixon u ankua se bombardimet ajrore amerikane ishin të pamjaftueshme, Kissinger firmosi urdhrin për "një fushatë masive bombardimi në Kamboxhia".
Duke injoruar dallimin midis objektivave civile dhe atyre ushtarake, Kissinger tha: “Godisni çdo lëviz!". Ndërkohë në nëntorin e vitit 1975, pasi Kmerët e Kuq pushtuan Kamboxhian dhe nisën shfarosjet masive të civilëve, Kissinger i kërkoi ministrit të jashtëm të Tajlandës që të transmetonte një mesazh.
“Duhet t’u tregoni gjithashtu kamboxhianëve se ne do të jemi miq me ta”- tha ai, duke iu referuar udhëheqësve të lartë të Kmerëve të Kuq. “Ata janë banditë dhe vrasës, por ne nuk do të lejojmë që kjo të na pengojë”- theksoi ai.
Në një rast tjetër, Kissinger shprehu indiferencën ndaj shtypjes së hebrenjve në Bashkimin Sovjetik, duke i thënë Nixon-it në Zyrën Ovale: “Nëse ata i vendosin hebrenjtë në dhomat e gazit në Bashkimin Sovjetik, ky nuk është një shqetësim amerikan. Mund të jetë ndoshta një shqetësim humanitar”.
Por kapitulli më i errët në karrierën e tij u hap në vitin 1971, gjatë një serie masakrash në atë që njihet sot si Bangladeshi, vendi i tetë më i populluar në botë, por që atëherë ishte pjesa lindore e Pakistanit, një shtet i rëndësishëm, klient i SHBA-së, gjatë Luftës së Ftohtë. Kissinger mbështeti fuqishëm diktaturën ushtarake të Pakistanit gjatë një prej mizorive më të tmerrshme të Luftës së Ftohtë, një rekord të cilin më vonë u përpoq ta fshihte.
Disa nga pjesët më të kompromentuera të bisedave të regjistruara në Shtëpinë e Bardhë, janë fshirë për dekada nën pretendimin e rremë të sigurisë kombëtare. Por gjatë investigimit tim arrita të shtie në dorë disa kaseta të deklasifikuara. Pakistani ishte një shtet i krijuar nga territoret me shumicë myslimane nga ish-India. Pakistani Lindor banohej kryesisht nga bengalezët, dhe shumë nga 75 milionë banorët e tij ishin të indinjuar ndaj sundimit të elitave Punjabi dhe një diktature ushtarake që gjendej më shumë se 1600 km larg në Pakistanin Perëndimor.
Kur nacionalistët bengalezë fituan zgjedhjet demokratike në 1970, nisi një krizë e rëndë. Pas bllokimit të negociatave, junta ushtarake e Pakistanit nisi një goditje të përgjakshme ndaj popullsisë bengaleze natën e 25 marsit 1971, duke u përpjekur të pushkatonte sa më shumë njerëz që të tjerët të nënshtroheshin.
Stafi i Shtëpisë e Bardhë e informoi Kissinger se po ndodhte një “mbretërim i terrorit”. Deri në qershor të atij viti, Departamenti i Shtetit deklaroi publikisht se kishin vdekur të paktën 200.000 njerëz. Rreth 10 milionë refugjatë bengalezë u zhvendosën të tmerruar në Indi, ku shumë prej tyre vdiqën nga sëmundjet në kampet e mbipopulluara. Ndërkohë që një Indi e mbingarkuar me popullsinë e saj, sponsorizoi guerilët bengalezë për t'i rezistuar sulmit pakistanez. Në dhjetor 1971, Pakistani sulmoi Indinë, fqinjin e saj shumë më të madh.
Lufta që pasoi, intensive por e shkurtër, përfundoi me një disfatë poshtëruese për Pakistanin dhe krijimin e një Bangladeshi të pavarur. Ajo ishte një disfatë poshtëruese edhe për Shtetet e Bashkuara gjatë Luftës së Ftohtë.
Administrata Nixon e dinte se kishte ndikim të rëndësishëm, edhe pse jo të pakufizuar, mbi Pakistanin, i cili kishte frikë nga India, një demokraci zyrtarisht e paangazhuar që po anonte drejt Bashkimit Sovjetik. Megjithatë, në javët vendimtare përpara se të fillonte masakra, Kissinger, në atë kohë këshilltarë i sigurisë kombëtare, zgjodhi të mos i paralajmëronte gjeneralët pakistanezë që të mos hapnin zjarr ndaj shtetasve të tyre.
Ai nuk u bëri presion që ata të pranonin rezultatet e zgjedhjeve, dhe as i nxiti të nënshkruanin një marrëveshje për ndarjen e pushtetit me udhëheqësit bengalezë për të shmangur një luftë civile të pafitueshme. Po ashtu nuk vendosi kushte për t’i penguar ata nga kryerja e mizorive, dhe as i kërcënoi me humbjen e mbështetjes të SHBA-së.
Pavarësisht paralajmërimeve nga stafi i tij për forcën e nacionalizmit bengalez, Kissinger pranoi pretendimet e sundimtarëve ushtarakë të Pakistanit se bengalezët ishin një popull frikacak që do të nënshtrohej lehtësisht.
Ai i tha Nixon-it: “Unë nuk mendoj se ata janë luftëtarë shumë të mirë”.
Duke iu referuar numrit të trupave pakistaneze në Pakistanin Lindor, ai i tha Nixon-it: “Përdorimi i forcës kundër mosmarrëveshjeve jep frytet e veta. Sepse të gjithë ekspertët thoshin se 30.000 njerëz nuk mund të marrin dot nën kontroll 75 milionë njerëz. Epo, kjo mund të rezultojë ende e vërtetë, por në këtë moment situata është e qetë”.
Në përpjekjen e tyre për të mbajtur Pakistanin Lindor, forcat pakistaneze shtypën në mënyrë brutale pakicën hindu të enklavës Bengali. Kenneth Keating, ambasadori i SHBA-së në Indi dhe një ish-senator republikan nga Nju Jorku, e paralajmëruan Kissingerin në qershorin e vitit 1971 se “ndaj hinduve po zhvillohet një gjenocid.
Megjithatë, në kasetat e Shtëpisë së Bardhë, Kissinger përçmoi amerikanët empatikë që “gjakoseshin” për “bengalezët që po vdesnin”. Duke e informuar stafin e Shtëpisë së Bardhë mbi mënyrën se si gjenerali pakistanez Agha Muhammad Yahya Khan e ndihmoi për ta çuar atë në Kinë, gjatë udhëtimit të tij sekret të korrikut 1971, ai tha me shaka: “Organizimi i udhëtimit nga Pakistani ishte magjepsës. Yahya nuk është argëtuar edhe aq shumë që nga masakra e fundit e hinduve!”.
Gjatë gjithë krizës, Kissinger i përçmoi indianët si popull. Më 3 qershor 1971, ai tha “Sigurisht që ata po nxitin refugjatët të largohen”, duke i fajësuar indianët për operacionin ushtarak pakistanez ndaj bangalezëve. Më pas ai i qortoi indianët si komb, me zërin e tij që kumbonte nga përbuzja: “Ata janë një popull fshesarësh!”.
Kissinger shprehu paragjykime edhe për pakistanezët. Më 10 gusht 1971, ai i tha presidentit Nixon: “Pakistanezët janë njerëz të mirë, por ata janë primitivë në strukturën e tyre mendore”. Ndërkohë gjatë luftës që filloi kur Pakistani sulmoi Indinë në dhjetor 1971, Kissinger punoi shumë për të dërguar armët amerikane në Pakistan, nëpërmjet Iranit dhe Jordanisë, edhe pse e dinte se kjo shkelte një embargo të armëve të Kongresit Amerikan.
Ai shpërfilli paralajmërimet nga stafi i Shtëpisë së Bardhë dhe avokatët në Departamentin e Shtetit dhe Pentagon se ky akt do të ishte i paligjshëm. Përpara prokurorit të përgjithshëm, John Mitchell, Nixon e pyeti Kissingerin: “A është vërtet kaq shumë kundër ligjit tonë?” Kissinger e pranoi që po.
Por duke mos u shqetësuar as për të sajuar ndonjë teori ligjore për pushtetin ekzekutiv, Nixon dhe Kissinger vazhduan me atë transferim armësh. Nixon tha: “Dreqin, herë të tjera kemi vepruar edhe më keq!”. Në vend që të jepte llogari për dëmet e tmerrshme njerëzore të vendimeve të tij, për të mos folur më tej për ndjesën që duhej të kërkonte për shkeljen e ligjit, Kissinger u përpoq me ngulm që të fshihte të shkuarën e tij të errët, në rolin që kishte luajtur në krizat e Azisë Jugore.
Edhe në vitin 2022, në librin e tij “Udhëheqja”, ai u përpoq sërish të promovonte një pikëpamje më të moderuar, në të cilën ai e quajti me takt ish-kryeministren indiane Indira Gandhi “një njeri irritues”- edhe pse gjatë mandatit të saj ai e quajti atë vazhdimisht “kurvë”, ndërsa indianët si “bastardë” dhe “bij kurvash”.
Sot ata që e shfajësojnë Kissinger, priren t’i anashkalojnë stereotipet e tilla të vrazhda për vendet e tjera, duke lavdëruar mbrojtjen prej tij të interesave kombëtare të SHBA-së, duke shpërfillur numrin e viktimave nga politikat e tij.
Shënim:Gary J.Bass, profesor në Universitetin Prinston, dhe autor i librit fitues të çmimit Pulitzer “Telegrami i përgjakshëm:Nixon, Kissinger dhe gjenocidi i harruar”.
Nga Anne-Elisabeth Moutet “Daily Telegraph” Dy vjet më parë, pas disa netëve me trazira nëpër periferitë e qyteteve...
Nga Maurizio Ferrera “Corriere della Sera” Ka shumë mundësi që pas disa muajsh Holanda të ketë një kryeministë...
Nga Michal Kranz “Unherd” Për herë të dytë në kaq shumë vite, Kremlini po nxit qëllimisht një krizë ...
Nga Francesco Sylos Labini “Il Fatto Quotidiano” Duke parë tensionet e mëdha ndërkombëtare, fillimisht në Ukrainë d...
Nga Hafed El-Ghuell “Arab News” Ashpërsia e debateve rreth politikave të migracionit të Evropës përkundrejt vendeve t&eu...
Lufta Nga Gordon G. Chang “Newsweek” Një nga strategjitë më cinike të Kinës në luftën e saj në shum&eu...
Shtepia e Bardhe Nga Liz Truss “Wall Street Journal” Shtetet e Bashkuara e kanë udhëhequr prej 7 dekadash botën e lirë. Gj...
Nga Nouriel Roubini “Project Syndicate” Që nga publikimi i raportit mbi “Kërcënimet e Mëdha” në tetorin e vi...
Foto ilustruese Nga Sabino Cassese “Corriere della Sera” Çfarë shkoi keq në këtë botë? Së pari pandemia ...
Foto ilustruese Nga Damien Phillips “The Spectator” Edhe pse kaloi kryesisht pa vëmendje, javës që shkoi pati si rrallëher...
