LIVE UPDATES
Editorial

Pse Perëndimi i frikësohet ri-ngjitjes në pushtet të VMRO-DPMNE

3 Dhjetor 2021, 12:39 Nga DOSJA
Pse Perëndimi i frikësohet ri-ngjitjes në pushtet të

Nga Janelle Clausen &Leon Hartwell

“Center for European Policy Analysis”

Nuk është asnjëherë një lajm i mirë, kur një parti politike me një histori të gjatë të nacionalizmit dhe një kriminalitet antagonist, kërcënon ta rimarrë pushtetin. Dhe kjo gjë është dyfish e tillë në Ballkan, për shkak të historive konfliktuale.

Prandaj ngjarjeve që po zhvillohen së fundmi në Maqedoninë e Veriut ia vlejnë një vëmendje emergjente, për shkak se ajo që duket si një mosmarrëveshje shumë lokale,mund të marrë befas një rëndësi më të madhe. Problemet e fundit nisën kur partia në pushtet, Unioni Social Demokrat i Maqedonisë (LSDM), doli shumë keq në zgjedhjet lokale.

Këto zgjedhje ishin një sinjal i mundshëm për zgjedhjet parlamentare, të cilat mund të mbahen para kohe. Dhe në rast se ato do të fitohen nga opozita e Organizatës së Brendshme Revolucionare Maqedonase- Partia Demokratike për Bashkimin Kombëtar Maqedonas (VMRO-DPMNE), e cila për pak sa nuk e rrëzoi qeverinë në një votëbesim në parlament – mund të ketë pasoja serioze shumë negative.

Së pari, anëtarësimi i Maqedonisë së Veriut në Bashkimin Evropian, do të bëhej akoma më i vështirë; dhe së dyti, kjo gjë mund të ndezë sërish flakët e mosmarrëveshjeve me fqinjët, të cilët janë lehtësisht në gjendje që t’ia vështirësojnë jetën një vendi që nuk ka dalje në det.

Ky skenar mund të dëmtojë më tej reputacionin e rajonit të Ballkanit Perëndimor në kryeqytetet perëndimore. Me pak fjalë, ajo çka ndodh në Shkup ka shumë rëndësi. Pesë vjet më parë, LSDM dëboi nga pushteti nacionalistët e VMRO-DPMNE. Një vit më vonë, ajo fitoi kontrollin e bashkive më të mëdha të vendit, 57 nga 80 në total, duke i lënë opozitës vetëm 5 të tilla.

Tani LSDM mezi po qëndron në këmbë. Opozita fitoi në42 komuna, përfshirë kryeqytetin Shkup, duke e lënë partinë në pushtet me kontrollin e vetëm 16 qyteteve. Humbja e rëndë e nxiti jo vetëm liderin e partisë Zoran Zaev të shpallte dorëheqjen e tij si kryeministër, por edhe kreun e VMRO-DPMNE-së, Hristijan Mickoski, të paraqiste një mocion mosbesimi, që nëse do të kishte pasur sukses do të kishte çuar në formimin e një qeverie të re.

Vetëm largimi nga salla i deputeti Kastriot Rexhepi në minutën e fundit, deputet ky i një partie shqiptare, i mohoi opozitës pragun prej 61 votash (pak më vonë Rexhepi u rishfaq në sallë për të mohuar pretendimet e opozitës se ai ishte rrëmbyer).

Vendi është shumë i përçarë,dhe rruga e tij e ardhshme mbetet e paqartë. Diplomatët perëndimorë po angazhohen shumë këto kohë për zgjidhjen e ngërçit. Deputeti Rexhepi përmendi në mënyrë specifike “sinjalet e forta nga partnerët tanë strategjikë” si një shpjegim për mos-pjesëmarrjen e tij në votimin e rëndësishëm, “për të mirën e proceseve”.

Por çfarë mund të bëjë partia në pushtet? Pa një shumicë dhe një udhëheqje të qartë, ajo ka të ngjarë ta ketë shumë të vështirë të miratojë ligjet e rëndësishme që kanë të bëjnë me reformat e nevojshme për të luftuar korrupsionin, si dhe për të përmbushur kërkesat e anëtarësimit në BE.

Një faktor që mund t’i përkeqësojë gjërat më tej, është zhgënjimi popullor ndaj aspiratave të parealizuara evropiane. Po ashtu mund të dëmtojnë jo pak edhe problemet,si kriza e vazhdueshme energjetike. Por le të numërojmë arsyet se përse VMRO-DPMNE, shkakton një alarm të tillë në Perëndim.

Së pari, kjo parti është ultra-nacionaliste, pra në një kontrast të plotë me multinacionalizmin që kërkon Bashkimi Evropian. Ndërkohë, kjo parti propagandon “antikvizacija”, një term i përdorur nga kundërshtarët për të përshkruar politikën identitare të VMRO-DPMNE, e cila e gjurmon republikën moderne tek sundimtari helen, Aleksandri i Madh. S’ka nevojë të thuhet se në këtë version të historisë nuk ka ndonjë vend domethënës për minoritetet.

Së dyti, gjatë qëndrimit të saj në pushtet, VMRO-DPMNE ishte shumë e njohur për nepotizëm, patronazh dhe për akte të drejtpërdrejta kriminale, përfshirë pastrimin e parave. Ish-lideri i partisë dhe kryeministri Nikola Gruevski,ka përgjuar më shumë se 20.000 njerëz në një vend të vogël prej 2.1 milionë banorësh. Në fakt ajo ishte kriza, që e katapultoi LSDM-në në pushtet.

Së treti, gjatë viteve të fundit, VMRO-DPMNE ka kaluar nga një pozicion pro-BE dhe pro-NATO-s në një retorikë në dukje pro-ruse dhe disi anti-perëndimore. Kjo është e nxitur nga Rusia dhe Serbia, të cilat kanë punuar për të promovuar ndjenjat anti-perëndimore dhe për të mbjellë përçarje në Maqedoninë e Veriut.

Së katërti, dhe e lidhur me çështjen e lartpërmendur, kjo partia ka një lidhje me dy fqinjët e NATO-s:Greqinë dhe Bullgarinë. Ajo ka pasur një qëndrim të fortë kundër Marrëveshjes së Prespës, e cila zgjidhi një sërë mosmarrëveshjesh midis Greqisë dhe Maqedonisë së Veriut, dhe e ka kundërshtuar hapur Traktatin e Miqësisë me Bullgarinë, një marrëveshje dypalëshe që synon të forcojë marrëdhëniet midis 2 vendeve.

Pra mesa duket, ekzistojnë arsye të forta për t’iu frikësuar rikthimit në pushtet të VMRO-DPMNE-së. “Antikvizacija”rrezikon që të forcohet në një vend që përbëhet nga maqedonas (64 për qind), shqiptarë (25 për qind), turq (3.5 për qind), romë (2.6 për qind) dhe grupe të tjera etnike.

Ndërkaq, ajo mund të kërcënojë të rihapë mosmarrëveshjen mbi emrin me Greqinë, dhe të zhbëjë Traktatin e Miqësisë me Bullgarinë. Përkeqësimi i marrëdhënieve me 2 fqinjët do të siguronte “karburant” për nacionalistët grekë dhe bullgarë, dhe të dyja qeveritë do të detyroheshin që të bllokonin për një periudhë të pacaktuar procesin e anëtarësimit të Maqedonisë së Veriut në BE.

Kjo gjë do të krijonte një tension të panevojshëm midis tre aleatëve të NATO-s,si dhe do tëdobësonte aleancën, e cila vepron në bazë të konsensusit. Fituese në këtë skenar, siç ndodh shpeshherë kur gjërat shkojnë keq, do të ishte Rusia dhe miqtë e saj në Serbi.

Çfarë mund të ndihmojë në këtë situatë? Një deklaratë serioze e BE-së në mbështetje të anëtarësimit të afërt të vendit, dhe apeli për një qeveri të moderuar, mund t’i japë një farë ndihme një lidershipi të çorientuar, ashtu si edhe angazhimi aktiv në terren nga aleatët e NATO-s.

SHBA, BE dhe Britania e Madhe, duhet të vazhdojnë të promovojnë masat kundër korrupsionit, llogaridhënies dhe sundimit të ligjit në Maqedoninë e Veriut. Rusia – e akuzuar për organizimin e përpjekjes së dështuar për grusht shteti në vitin 2016 – duhet të monitorohet nga afër veçanërisht për shkak të përpjekjeve të saj për ndërhyrje në zgjedhje, sidomos duke pasur parasysh se është e mundur mbajtja e zgjedhjeve të parakohshme.

Për të ndezur “zjarret nacionaliste”, pro-ruse dhe anti-perëndimore të VMRO-DPMNE-së, nuk duhen shumë përpjekje. Prandaj, mbështetja për Maqedoninë e Veriut duhet të orientohet në drejtim të ndihmës ndaj këtij vendit, për të luftuar keqinformimin dhe parandalimin e sulmeve kibernetike të sponsorizuara nga shteti, që synojnë manipulimin e zgjedhjeve të ardhshme. Pjesa tjetër është në dorën e popullit të Maqedonisë së Veriut.

Cila mendoni se është alternativa më e mirë:

View Results

editorial editorial dialogu bullgari-maqedoni e veriut janelle clausen leon hartwell maqedoni e veriut zaev dialogu bullgari-maqedoni e veriut janelle clausen leon hartwell maqedoni e veriut zaev

Sondazh

Poll
Editorial 21 Nëntor 2021, 15:20

Muret po ngrihen sërish në të gjithë Evropën

Sa herë që shfletoj artikujt nga gjeopolitika dhe ndjej nevojën për të shkëputur disi nga realiteti, mendoj për Alsasën. Deri në Luftën e Dytë Botërore, histori...

Editorial 16 Nëntor 2021, 08:49

Eja, luajmë kukafshehti!

Nga Meri LikaMë kujtohet shumë mirë, besoj njëjtë dhe ju të gjithëve, kur ishim të vegjël dhe luanim me kukafshehti ose me të fshehura siç e quanim ne.Më...

"Injoranca nuk është argument" Nuk i pëlqeu pyetja, Rama prek në faqe gazetaren Ambrozia Meta

"Injoranca nuk është argument" Nuk i pëlqeu pyetja, Rama prek në faqe gazetaren Ambrozia Meta

Del VIDEOJA, Elia godet Princ Lekën: Familja ime të ka mbajtur me bukë

VIDEO/ Noka i jep Spiropalit pankartën, Ministrja ofrohet ta mbaj para fytyrës

Publikohen pamjet nga brenda bazës ajrore të Kuçovës, Komandanti: E gatshme për stërvitjen e trupave

Tempulli 2/ Me kanabis gati për shitje dhe shuma parash, arrestohen 4 të rinj në Tiranë

Dalin pamjet nga kasollja ku u vra 50-vjeçari në Durrës

Kontrabandonin ilaçe dhe telefona, arrestohen dy persona në Tiranë, sekuestrohen 47 iPhone

I vunë flakën eskavatorit me vlerë 150 mijë euro, arrestohen 2 autorët e ngjarjes

Reshjet e shiut dhe borës në vend, policia: Moderoni shpejtësinë e mos kryeni parakalime të gabuara

Kampioni Alvin Karaqi mes lotësh: Për besë u ndjeva si Gjergj Kastrioti kur mora flamurin

'Dokumentar horror'/ Berisha publikon pamjet: Do ju paraqes terrorin që Bajrajt ushtruan më 14 maj

Krimi në Bulqizë/ Fqinji: Po hante bukë në banesë kur erdhën dy makina!

Dosja "Gjici"/ Zv.kryetari i bashkisë së Kukësit shkon në SPAK

Newsroom 11 |XAMA: LAJMI I FUNDIT FAKE QË PASHË, ISHTE PËR MUA

Newsroom 11 |XAMA: KËSHILLË QYTETARËVE- MOS LEXONI VETËM NJË BURIM

Newsroom 11 | XAMA: GAZETARËT NUK SHKRUAJNË ME EMËR, KJO S'ËSHTË ETIKE

Xama në Newsroom: Lajmet e rreme përhapin panik! Më akuzuan se kisha marrë para për një shkrim

Muka në Newsroom: Në Shqipëri ka portale gjobaxhie, u bëjnë shantazh njerëzve

Xama në Newsroom: Fake News shpërndahet më shumë në Facebook e Tik Tok! Gazetarët të shkruajnë emrin

Newsroom 11 |Kush prodhon lajme të rreme në Shqipëri

Newsroom 10 |SENJA: NE S'REAGOJMË NDAJ GJUHËS SË URREJTJES

Newsroom 10 |HAZIZAJ: 'ÇOHU ENVER', PJESË E GJUHËS SË URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ KEMI MARRËVESHJE PËR TË MBROJTUR 'VIKTIMAT'

Newsroom 10 |HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES KA SHKAKTUAR DHE KRIME

Newsroom 10 |GAZETARI: GJUHA E URREJTJES, PJESË E SHOQËRISË

Newsroom 10 |HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES, E FRIKSHME NË SHQIPËRI

Vidhnin në banesa duke përdorur çelësa të klonuar, vihet në pranga 1 person,nje tjeter në kërkim

Newsroom 10 |GJUHA E URREJTJES PËRDORET NGA POLITIKA, AMA TË KONTROLLOJË GJUHËN E URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ: STEREOTIPET NXISIN GJUHËN E URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES LUFTOHET ME EDUKIM

Newsroom 10 | Gjuha e urrejtjes në media, si dhe kush e shpërndan?

Ndryshimet në PS/ Gjiknuri: S'është fundi, por fillimi i diçkaje të re.

Inceneratorët/ S’kam dhënë asnjë kontratë pa garë, ato janë publike!

Ndihet 'i shitur' nga Rama? Gjiknuri: Nuk ndjej braktisje, kam komunikim me të prej 20 vitesh

Klosi: Kemi primare reformimin e partisë, PS synon mandatin e katërt

U shkarkua si Sekretar i Përgjithshëm, Gjiknuri: PS edhe kur fiton, refekton!

Digjet shtëpia në Shkodër, në banesë ndodhej një i moshuar, përfundon në spital

Vazhdon përplasja në PD! Basha kërkon mbledhjen e Komisionit të Etikës për të, Bardhi: Shenjë humbje

Vrasja e Jetmirës/ Autori u dënua me 28 vite burg, nëna e viktimës: Duhet dënim përjetë!

Newsroom 9 | Kallanxhi: Threads? S`besoj se do zgjasë shumë

Newsroom 9 | Eksperti i IT: Mos merrni për bazë asgjë thuhet në rrjet

Newsroom 9 | Gazetarja: po ndodhin vrasje nga tik tok

Newsroom 9 | Eksperti i IT: Fake News dallohet vetëm po të jemi kritikë

Newsroom 9 | Kallanxhi: Shqiptarët besojnë gjithçka shohin në rrjet

Newsroom 9 | Eksperti i IT, Tomi Kallanxhi: Tik Tok ka "fake news" sepse s'ka censurë

Newsroom 9 | Gazetarja: Shqipëria do kohë të përshtatet me Tik Tok

Newsroom 9| Eksperti i IT: Çdo rrjet është i përkohshëm, duhet të kujdesemi për vlerat

A mund të mbyllet TikTok për Shqipërinë? Flet për Newsroom eksperi i IT

Fëmija mbyllet brenda në shtëpi, nëna e alarmuar njofton zjarrfikësit, NDËRHYRJA nga ballkoni

Newsroom/ Karabolli: Shqipëria do kohë të përshtatet me TikTok, e provuan edhe gazetarët, s’ia dolën