LIVE UPDATES
Insights

Tre të panjohura dhe një gjë gati e sigurt mbi zgjedhjet presidenciale amerikane

16 Janar 2024, 10:20 Nga a.d
Tre të panjohura dhe një gjë gati e sigurt mbi zgjedhjet
foto ilustruese

Nga Alessio Marchionna “Internazionale”

“Kaosi shoqëron kudo Donald Trump, dhe Shtetet e Bashkuara nuk mund të jenë një vend

në rrëmujë”- ka thënë së fundmi Nikki Haley, kandidate për nominimin zyrtar të Partisë Republikane në garën për presidencialet e këtij viti.

“Në të gjithë karrierën e saj politike, Haley ka qenë në listë-pagesën e donatorëve të institucioneve që duan politikën e kufijve të hapur për emigrantët”- është kundër përgjigjur Donald Trump, favorit për të garuar sërish për president nën siglën e republikanëve.

Më 15 janar, me grupet parlamentare të Iowa, nisi zyrtarisht procesi që do të përfundojë më 5 nëntor me zgjedhjet presidenciale. Atë ditë do të zgjidhen gjithashtu edhe 1/3 e senatorëve, i gjithë Kongresi, 11 guvernatorët dhe parlamentarët e 85 asambleve legjislative shtetërore. Do të jenë muaj të ngarkuar, ku do të ndodhin shumë gjëra të ndërlikuara mbi të cilat do të flitet dhe analizohet, sidomos kur dinamika politike përzihet me problemet gjyqësore të Donald Trump.

Unë gjykoj se ky vit zgjedhor në SHBA do të sillet rreth 3 çështjeve kryesore. E para: Sa dhe si do të ndikojnë gjyqet ndaj Trump në orientimin e votuesve? Prej kohësh ka qenë e qartë se shumica e republikanëve mendojnë se ish-presidenti është i pafajshëm apo edhe viktimë e një komploti të inskenuar nga demokratët.

Prandaj, gjyqet nuk do të kenë një ndikim aq të madh në zgjedhjen e kandidatit zyrtar. Kjo edhe sepse një pjesë e madhe e delegatëve - zyrtarët e zgjedhur nga vota popullore që përzgjedhin kandidatin në konventën e partisë në korrik - do të caktohen përpara se të kemi ndonjë vendim nga gjyqet e shumta ndaj Trump.

Nga ana tjetër, situata mund të ndryshojë në fushatën elektorale kundër kandidatit demokrat, kur për të fituar duhet të bindësh edhe njerëz të tjerë përveç mbështetësve të t’u më besnikë. Ndërkohë në shkurt, Gjykata e Lartë duhet të vendosë nëse Trump ka të drejtë të kandidojë apo jo, bazuar në përcaktimet kushtetuese.

Dhe këtu gjyqtarët pritet të vendosin në favor të tij. Por edhe atëherë do të mbeten disa pikëpyetje: Çfarë ndodh nëse Trump shpallet fajtor dhe dënohet gjatë fushatës zgjedhore? Po sikur të fitojë zgjedhjet ndërkohë që vazhdojnë gjyqet ndaj tij?

E dyta: Si do të votojnë të rinjtë dhe pakicat? Sipas sondazheve më të fundit, këto grupime të konsideruara prej kohësh si besnike ndaj Partisë Demokratike, po zhvendosen pjesërisht drejt republikanëve. Biden do të përpiqet të rifitojë mbështetjen e tyre, ndërsa kandidati republikan do të shfrytëzojë mundësinë për ta diversifikuar bazën e tij elektorale.

Kjo do të thotë se të dyja partitë do të harxhojnë shumë burime për të bindur afro-amerikanët, hispanikët dhe të rinjtë, në dallim nga fushatat e fundit, kur fokusi ishte kryesisht tek votuesit e bardhë të klasës punëtore.

E treta: A mund të bëhet më pak popullor Joe Biden? Presidenti hyri në vitin zgjedhor me një vlerësim prej vetëm 39 për qind, më i keqi në histori. Demokratët janë mbi të gjitha të shqetësuar pasi administratës aktuale nuk i njihet merita për situatën e shkëlqyer ekonomike, dhe me një rritje shumë më të lartë se pjesa tjetër e botës perëndimore dhe me një nivel punësimi shumë të lartë.

Ata shpresojnë që me afrimin e zgjedhjeve, votuesit demokratë do të mblidhen rreth presidentit, dhe që thirrjet për të mbrojtur demokracinë nga Trump mund të bindin votuesit e moderuar. Koha do të krijojë mundësinë për të pasur një ide pak më të qartë.

Për momentin ka një çështje edhe më urgjente, duke pasur parasysh se jemi të prag të zgjedhjeve paraprake republikane: A ka njeri që mund ta rivalizojë Trumpin? Deri pak muaj më parë përgjigja dukej po, dhe favoriti ishte guvernatori i Floridës Ron DeSantis, cilësia kryesore e të cilit ishte të qenit një “Trump” më i ri dhe më i pranueshëm. Por me kalimin e javëve, DeSantis ka treguar se është i paaftë të menaxhojë një fushatë zgjedhore në nivel kombëtar. Mbi të gjitha, është bërë e qartë se votuesit republikanë që votojnë në zgjedhjet paraprake, nuk duan një kopje të Trump, pasi më mirë preferojnë të zgjedhin origjinalin.

Nga fundi i vitit të kaluar, kur DeSantis po binte në sondazhe, ajo që po rritej ishte Nikki Haley, ish-guvernatorja e Karolinës së Jugut dhe ambasadore e SHBA-së në OKB gjatë viteve 2017- 2018, pikërisht gjatë administratës Trump.

Fitorja e saj në zgjedhjet paraprake do ta bënte atë gruan e parë që do të fitonte nominimin e Partisë Republikane, dhe po ashtu vajzën e parë të 2 emigrantëve që do të ishte kandidate presidenciale (prindërit e saj mbërritën në SHBA nga India në vitet 1960 dhe emri i saj në zyrën e gjendjes civile është Nimarata Randhawa).

Rruga e saj drejt nominimit është plot me pengesa, por jo tërësisht të pakalueshme. Haley duhet t’i tejkalojë pritshmëritë në shtetet e para ku do të zhvillohet votimi, duke treguar se është një kandidate e besueshme. Pastaj duhet të shpresojë që kandidatët e tjerë të vegjël të largohen nga gara, dhe që zgjedhjet paraprake të shndërrohen në një garë me dy persona, ku njerëzit të bëjnë dallimet mes saj dhe Trump.

Në shtetin Iowa, votuesit nuk shprehen përmes zgjedhjeve normale, por përmes grupeve parlamentare, takimeve me debate të organizuara nga partia në palestra, shkolla, bashki, kisha dhe hapësira të tjera publike. Të paktën një mbështetës për secilin kandidat merr fjalën dhe përpiqet të bindë të pranishmit që të marrin anën e tij.

Pas përfundimit të diskutimit, të gjithë pjesëmarrësit e grupit parlamentar shprehen me votim të fshehtë. Sipas mesatares së sondazheve, Trump ka një avantazh prej rreth 35 për qind ndaj Haley dhe DeSantis, pavarësisht se është më pak i dukshëm për banorët e Iowa-s se kundërshtarët e tij.

Ish-presidenti mendon ndoshta se baza e tij elektorale tashmë është mjaft e motivuar. Haley duhet të bëjë çmos që të zgjidhet të paktën e dyta, pas Trump, duke luajtur të gjitha karta e saj 8 ditë më vonë në New Hampshire, në verilindje, ku sondazhet e tregojnë atë jo shumë larg nga ish-presidenti.

Javët e fundit, Trump ka filluar ta sulmojë Haley-n, duke e akuzuar se është mike e Kinës dhe se dëshiron të rrisë taksat. Në realitet, ish-guvernatorja ka qëndrime shumë konservatore për të gjitha çështjet kryesore të politikë së brendshme. Ajo e mbështet shumicën e masave të Trump për emigracionin, është në favor të dispozitave më kufizuese për abortin, kundër garantimit të të drejtave për komunitetin LGBT+, propozon shkurtime të mëdha në shpenzimet sociale, dhe nuk i duron sindikatat.

Por çështja në të cilën spikat më shumë është politika e jashtme, pasi e akuzon Trump se ka dobësuar aleancat tradicionale ndërkombëtare të Shteteve të Bashkuara. Haley po përpiqet të bindë votuesit republikanë duke u fokusuar në një faktor karakterial dhe jo politik:ajo është e vetmja kandidate e pjekur që do t’i japë fund kaosit të lënë pas nga Trump.

zgjedhjet ne shba

Sondazh

Poll

Berisha: Çdo patronazhist shpallet terrorist elektoral dhe do të gjykohen me rreptësinë më të madhe

Berisha: Çdo patronazhist shpallet terrorist elektoral dhe do të gjykohen me rreptësinë më të madhe

Berisha tregon ku do të merren lekët për rritjen e pagave, pensioneve dhe minumit jetik

Berisha: Edi Rama ushqen urrejtje për bluzat e bardha, që prej 1990

Berisha: Vëllai i anëtarit të bandës së Xibrakës i çoi Ramës foto të Olsit me trafikantët kolumbianë

Berisha: Rezoluta e IDU kërkon qeveri teknike për zgjedhjet në Shqipëri

Berisha:Gjendjen në Shqipëri e përshkruajnë si diktaturë,e krahasueshme me Tunizinë dhe Bjellorusinë

BKH te 'Harabeli' i Ajola Xoxës

Dalin pamjet e mbërritjes së agjentëve të BKH në banesën e Veliajt

Bardhi shpërthen ndaj Spiropalit: Zhupa iu përgjigj një deputeti pleh. Duhet të kishe reaguar ti

"Deputetja të kërkojë falje",Zhupa i drejtohet Peleshit me fjalët e Braçes: Po ti i thua gruas ruse?

Tensione në Kuvend/ Ndërpritet seanca plenare, Spiropali: E paprecedentë, kushdo që fyen do dënohet

Debatet në Kuvend/ Balla- opozitës: Në fund do vini si pulat dhe do votoni anullimin e gjobave

Klosi-opozitës: Mazhoranca do ta votojë faljen e gjobave

Manja në Kuvend: Kemi numrat dhe do t'i anulojmë këto gjoba brenda këtij sesioni parlamentar

Dash Sula: Qami Zela vari veten në burg se e arrestuat për 38 mijë lekë të vjetra

"Të fyesh nuk është opozitë, por është e paedukatë", Majko: Njerëzit vlerësohen nga pesha e fjalës

Bardhi: Firmat për faljen e gjobave po i mblidhni tani. Spiropali: Mos bëni teatër

"Mbyllni komisionin e dezinformimit"/ Braçe-Zhupës: Mos u lyej me parfum! Më dukesh si ruse

"Delegacioni për në Venecia i përbërë vetëm nga mazhoranca", Korreshi: Bushka do të na përfaqësojë

"Lista t'i shkojë SPAK-ut"/ Sula: Keni frikë nga deputetët dhe ministrat që kanë përdorur SKY ECC

Bardhi:Duam të vihet në dispozicion draft-opinioni i Komisionit të Venecias për mandatin e Xhaçkës

Bardhi kërkon interpelancë me Ramën, Spiropali: Për shkak të axhendës nuk do të zhvillohet sot

Skandal / Ligji për faljen e gjobave, Noka: Braçe është në sallën matanë duke e hartuar tani ligjin

"O Erjon tu rrit boja, sa shumë m… të ha goja"/ Komenti i Zhupës për Braçen

Bardhi-mazhorancës: Jeni tmerruar nga rikthimi i Sali Berishës

Ligji i propozuar nga PS për faljen e gjobave, Nallbati: Iu vijnë ligje dhe projektligje me sms

Tensione në Kuvend, garda rrethon foltoren, Spiropali: Debat artificial

Ramadan Likaj kërkon me ngulm fjalën nga foltorja, Spiropalin e kap e qeshura: Doni fjalën

Spiropali-Likaj

"Suel Çela është i lidhur me ju?"/ Akuzat e Bardhit në 2021, Berisha: Deklaratat politike

Bazat detare për oligarkët/ Berisha:Çfarë është objekt në planin e përhapjes së ushtrisë do i mbetet

"Mezi qëndrova në foltore nga aromat e parfumeve të luksit", Berisha:Lënë shuma përrallore në kazino

Thirret ezani në xhaminë e Namasgjasë, Berisha ndërpret fjalën: Do ta presim nëse hoxha është brenda

“Keqardhje se si përdoret Parlamenti”, Balluku: Energjia elektrike do të ulet

"Koha e Berishës ka mbaruar"/Noka i përgjigjet Shalsit:I ke mbjellë tre herë flokët, por s'të mbijnë

Berisha: Si mund të votohet buxheti 8.2 miliardë dhe të mos vendoset minimumi jetik 200 euro

Berisha: Miratoni një buxhet pa asnjë qindarkë për të rinjtë dhe pensionistët

"E shoh çehren që ju ka rënë"/ Berisha i drejtohet maxhorancës: Unë erdha, ju e dini vetë

Berisha kërkon një minutë heshtje për ndarjen nga jeta të Sami Repishtit

Pas 11 muajsh rikthehet në seancë plenare/ Kreu i PD-së para hyrjes në Kuvend: Berisha futet

Protestë para kryeministrisë, aktivistët kundër marrëveshjes me Italinë për pritjen e emigrantëve

Kryemadhi ankimon sekuestrimin e dy vilave, flet para mediave: Në protestën nuk do marr pjesë

Vrasja e Alfred Dedjas/ Berisha nxjerr përgjimet: SPAK tu thotë shqiptarëve se kush është Olsi

Berisha: Shfrytëzim pushteti! E majta ekstreme e keqpërdori pa mëshirë presidentin amerikan

"Është betejë për të përmbysur diktaturën", Berisha: Do të dal në takime në diasporë

Nesër rikthehet në Kuvend, Berisha: Do vazhdoj betejën time deri në fitore

Protesta e6dhjetorit tek SPAK/Berisha: Mbështesim çdo protestë kundër diktaturës, kudo që të thirret

Berisha: Rama rrëzoi për oligarkët e tij studimin e pronave në bregdet të certifikuar nga DAM

Vrasja e Alfred Dedjas, Berisha: Dje u ekzekutua publikisht dëshmitari i copëtimit të Jan Prengës

Porti i ri i Durrësit/ Berisha: Rama do u vjedhë shqiptarëve 1.3 miliardë euro me këtë projekt