LIVE UPDATES
Insights

Shëndeti mendor, një nga fushta më problematike të mjekësisë në Shqipëri

Spitali psikiatrik “Sadik Dinçi” në Elbasan, është i mbushur me pacientë në maksimum, ndërsa tani gjendet në prag të një rindërtimi të plotë infrastrukturor dhe shkencor.

27 Maj 2022, 18:45 Nga DOSJA
Shëndeti mendor, një nga fushta më problematike të
Foto Ilustruese

Në Shqipëri, shëndeti mendor është një nga fushat më problematike të mjekësisë, për shkak të stigmës të madhe të shoqërisë ndaj pacientëve, gjë që pengon rehabilitimin e tyre. Një pjesë e tyre braktisen, mbeten pa familje e pa banesa dhe mbeten banorë shumëvjecarë në spitalet psikatrike.

Organizata Botërore e Shëndetësisë po bën thirrje për plotësimin cilësor të të drejtave të këtyre pacientëve dhe zhvendosjen e tyre në qendra komunitare.

Spitali psikiatrik “Sadik Dinçi” në Elbasan, është i mbushur me pacientë në maksimum, ndërsa tani gjendet në prag të një rindërtimi të plotë infrastrukturor dhe shkencor.

Të 310 shtretërit e spitalit janë të zënë me pacientë, afro gjysma e të cilëve jetojnë aty nga 10 e më shumë vjet, e ndonjë prej tyre gjendet aty nga dita e parë e hapjes së spitalit në vitin 1964.

Doktor Roland Bërdufi punon prej 40 vjetësh në këtë spital. Ai ka parë kushtet në çdo periudhë deri sot që është bërë një spital me karakter diagnostik, kurativ dhe rehabilitues me ekipe mjekësore dhe inter-disiplinare.

“Spitali mbulon rreth 1 milionë e 300 mijë banorë në rajon dhe në vit bën një xhiro shtrati prej 300-400 pacientë, që vijnë dhe dalin nga spitali. Që në hapat e parë ne zbatojmë të drejtat e pacientëve, me dokumentin e parë mjekësor, kartela, që ka një deklaratë dhe detaje të tjera. Spitali perceptohet nga jashtë si një vend izolues, por ne jemi në të kundërtën e kësaj. Siç e shihni edhe vet, këtu gjithçka është e hapur, është e lirë. Ne komunikojmë me familjarët, për të cilët kujdesemi dhe i këshillojmë si të sillen me njeriun e tyre në mjekim e sipër” - thotë doktor Rolandi.

Shqipëria ka ratifikuar në fund të vitit 2009 Konventën e OKB-së për të drejtat e personave me paaftësi dhe duhet të veprojë më shumë në këtë drejtim, pohojnë ekspertët.

Organizata Botërore e Shëndetësisë po kërkon përherë e më shumë përmbushjen cilësore të të drejtave të pacientëve.

Laura Loli Dano, specialiste e të drejtave njerëzore në fushën e shëndetit mendor, u kthye nga Kanadaja në Elbasan pas 4 vjetësh nga studimi i saj doktoral, që kreu aty, për të vërejtur ndryshimet si dhe nevojën e madhe që kanë pacientët për t’u trajtuar në komunitet, edhe për shkak të ngushticës në pavijonet e mbingarkuara.

“Më gëzon shumë fakti që për herë të parë spitali po përgatitet të kalojë procesin e parë të akreditimit dhe një nga pikat kryesore është përmirësimi i kushteve të jetesës. Edhe në studimin tim, kushtet e jetesës ishin një nga pikat kryesore për tu përmirësuar, sepse ende rrinë 10 vetë në një dhomë. Ulja e këtij numri është një hap i parë për promovimin e të drejtave të tyre” - thotë Laura.

Teza doktorale e saj “Të drejtat njerëzore në spitalet psikiatrike të Shqipërisë” përfshin një periudhë të gjatë kohore nga trajtimi i dhunshëm i pacientëve gjatë diktaturës komuniste, vështirësitë e tranzicionit dhe sfidat e shëndetit mendor në kohët e sotme, kur OBSH po bën thirrje për deinstitucionalizimin e këtyre pacientëve.

Adela Lamçja Muça punon prej 12 vjetësh si psikologe dhe koordinatore e shërbimit psiko-social dhe atij rehabilitues në spitalin psikiatrik.

Ajo thotë se shumë prej pacientëve janë stabilizuar nga gjendja mendore, por strehohen këtu për një kohë të gjatë, sepse kanë nevojë për një mbështetje shtesë, që të jetojnë jashtë spitalit, ku kushtet sociale, ekonomike e bëjnë të vështirë daljen në komunitet.

Dy qendrat ditore ndihmojnë rehabilitimin e tyre dhe brenda spitalit shfrytëzohen gjithë mundësitë për të plotësuar të drejtat e tyre, thotë ajo.

“Qëllimi është deinstitucionalizimi i këtyre pacientëve dhe reduktimi i numrit të shtretërve dhe përpjekjet janë bërë me shtëpizat komunitare. Jemi në hapa të mirë, por pritshmëritë janë për më shumë, që çdo vit që kalon të hapen edhe shtëpiza të tjera dhe të kemi mundësi t’i nxjerrim thuajse të gjithë këta pacientë që kanë kohë të gjatë qëndrimi këtu” - thotë Adela.

Ekspertët pohojnë se të drejtat bazë të këtyre pacientëve janë privatësia dhe standartizimi i shërbimit shëndetësor cilësor, krahas medikamenteve standarte, me të cilat mjekohen sëmundjet kryesore.

Këto mund të plotësohen edhe brenda një rrjeti komunitar, thotë Laura. Specialistja thekson se përvoja më e mirë botërore këshillon që spitalet psikiatrike duhet të mbyllen dhe të ketë vetëm pavijone me shërbime psikiatrie.

Shqipëria thotë ajo, ka shumë shtretër dhe pacientë në spitalet psikiatrike për frymë të popullatës, spitali është shndërruar edhe në një strehë të individëve, sepse nuk kanë se ku të shkojnë.

Shtetit, sipas saj, i kushton më shumë t’i mbajë këta njerëz në spital se sa t’i nxjerrë në një sistem komunitar shërbimi, sepse rehabilitimi është qëllimi kryesor.

“Këta individë duhet të dalin patjetër në komunitet. Pastaj gjithë shërbimi tjetër duhet të jetë sistem i tipit të fshatrave SOS, me infrastrukturë të plotë, me mjekë psikiatër, psikologë, mjekë të përgjithshëm, infermierë psikiatrikë, terapistë okupacionalë etj” - thotë Laura.

Spitali Psikiatrik në Elbasan është më i ngarkuari ka 8 pavijone, 310 shtretër, 2 qendra ditore, një qendër komunitare dhe 2 shtëpiza të mbështetura në varësi.

I dyti vjen ai i Vlorës me 145 shtretër, ku gjysma e kompleksit është ndërtuar rishtas, kushtet e jetesës janë shumë më të mira, privacia e individit është më e mirë, mundësitë për të dalë janë më të mëdha. Ndërsa një pjesë e spitalit atje, e ndërtuar në vitin 1920, ka nevojë për përmirësime.

Por ekspertët këmbëngulin që me rindërtimet nuk duhet synuar shtimi i shtretërve, por qëllimi është nxjerrja e këtyre individëve në komunitet, që ata të jetojnë, të plaken e kur të moshohen edhe të ndërojnë jetë si njerëz të lirë në komunitetin e tyre me mbështetjen e duhur njerëzore./VOA/

Sondazh

Poll
Insights 24 Maj 2022, 18:18 Fjola Graçi

SHËNIM: Pse vrasin Policët tanë?

Foto ilustruese TIRANE- Ludian Zaimi vetëm 25 vjeç ndodhet sot pas hekurave pasi vendosi që problemin personal që kishte me kole...

Insights 13 Maj 2022, 13:54 Ditmir Bushati

Çmimi i të ardhmes

Foto ilustruese Është e vështirë të besohet, por e pamundur të mohohet se rendi ndërkombëtar që mbajti pjes&eu...

VIDEO-VIRALE/ Po fliste në Rrugën e Salës, demokrati 'kapet mat' nga gruaja

VIDEO-VIRALE/ Po fliste në Rrugën e Salës, demokrati 'kapet mat' nga gruaja

"Injoranca nuk është argument" Nuk i pëlqeu pyetja, Rama prek në faqe gazetaren Ambrozia Meta

Del VIDEOJA, Elia godet Princ Lekën: Familja ime të ka mbajtur me bukë

VIDEO/ Noka i jep Spiropalit pankartën, Ministrja ofrohet ta mbaj para fytyrës

Publikohen pamjet nga brenda bazës ajrore të Kuçovës, Komandanti: E gatshme për stërvitjen e trupave

Tempulli 2/ Me kanabis gati për shitje dhe shuma parash, arrestohen 4 të rinj në Tiranë

Dalin pamjet nga kasollja ku u vra 50-vjeçari në Durrës

Kontrabandonin ilaçe dhe telefona, arrestohen dy persona në Tiranë, sekuestrohen 47 iPhone

I vunë flakën eskavatorit me vlerë 150 mijë euro, arrestohen 2 autorët e ngjarjes

Reshjet e shiut dhe borës në vend, policia: Moderoni shpejtësinë e mos kryeni parakalime të gabuara

Kampioni Alvin Karaqi mes lotësh: Për besë u ndjeva si Gjergj Kastrioti kur mora flamurin

'Dokumentar horror'/ Berisha publikon pamjet: Do ju paraqes terrorin që Bajrajt ushtruan më 14 maj

Krimi në Bulqizë/ Fqinji: Po hante bukë në banesë kur erdhën dy makina!

Dosja "Gjici"/ Zv.kryetari i bashkisë së Kukësit shkon në SPAK

Newsroom 11 |XAMA: LAJMI I FUNDIT FAKE QË PASHË, ISHTE PËR MUA

Newsroom 11 |XAMA: KËSHILLË QYTETARËVE- MOS LEXONI VETËM NJË BURIM

Newsroom 11 | XAMA: GAZETARËT NUK SHKRUAJNË ME EMËR, KJO S'ËSHTË ETIKE

Xama në Newsroom: Lajmet e rreme përhapin panik! Më akuzuan se kisha marrë para për një shkrim

Muka në Newsroom: Në Shqipëri ka portale gjobaxhie, u bëjnë shantazh njerëzve

Xama në Newsroom: Fake News shpërndahet më shumë në Facebook e Tik Tok! Gazetarët të shkruajnë emrin

Newsroom 11 |Kush prodhon lajme të rreme në Shqipëri

Newsroom 10 |SENJA: NE S'REAGOJMË NDAJ GJUHËS SË URREJTJES

Newsroom 10 |HAZIZAJ: 'ÇOHU ENVER', PJESË E GJUHËS SË URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ KEMI MARRËVESHJE PËR TË MBROJTUR 'VIKTIMAT'

Newsroom 10 |HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES KA SHKAKTUAR DHE KRIME

Newsroom 10 |GAZETARI: GJUHA E URREJTJES, PJESË E SHOQËRISË

Newsroom 10 |HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES, E FRIKSHME NË SHQIPËRI

Vidhnin në banesa duke përdorur çelësa të klonuar, vihet në pranga 1 person,nje tjeter në kërkim

Newsroom 10 |GJUHA E URREJTJES PËRDORET NGA POLITIKA, AMA TË KONTROLLOJË GJUHËN E URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ: STEREOTIPET NXISIN GJUHËN E URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES LUFTOHET ME EDUKIM

Newsroom 10 | Gjuha e urrejtjes në media, si dhe kush e shpërndan?

Ndryshimet në PS/ Gjiknuri: S'është fundi, por fillimi i diçkaje të re.

Inceneratorët/ S’kam dhënë asnjë kontratë pa garë, ato janë publike!

Ndihet 'i shitur' nga Rama? Gjiknuri: Nuk ndjej braktisje, kam komunikim me të prej 20 vitesh

Klosi: Kemi primare reformimin e partisë, PS synon mandatin e katërt

U shkarkua si Sekretar i Përgjithshëm, Gjiknuri: PS edhe kur fiton, refekton!

Digjet shtëpia në Shkodër, në banesë ndodhej një i moshuar, përfundon në spital

Vazhdon përplasja në PD! Basha kërkon mbledhjen e Komisionit të Etikës për të, Bardhi: Shenjë humbje

Vrasja e Jetmirës/ Autori u dënua me 28 vite burg, nëna e viktimës: Duhet dënim përjetë!

Newsroom 9 | Kallanxhi: Threads? S`besoj se do zgjasë shumë

Newsroom 9 | Eksperti i IT: Mos merrni për bazë asgjë thuhet në rrjet

Newsroom 9 | Gazetarja: po ndodhin vrasje nga tik tok

Newsroom 9 | Eksperti i IT: Fake News dallohet vetëm po të jemi kritikë

Newsroom 9 | Kallanxhi: Shqiptarët besojnë gjithçka shohin në rrjet

Newsroom 9 | Eksperti i IT, Tomi Kallanxhi: Tik Tok ka "fake news" sepse s'ka censurë

Newsroom 9 | Gazetarja: Shqipëria do kohë të përshtatet me Tik Tok

Newsroom 9| Eksperti i IT: Çdo rrjet është i përkohshëm, duhet të kujdesemi për vlerat

A mund të mbyllet TikTok për Shqipërinë? Flet për Newsroom eksperi i IT

Fëmija mbyllet brenda në shtëpi, nëna e alarmuar njofton zjarrfikësit, NDËRHYRJA nga ballkoni