“Diaspora do të dyndet në Shqipëri!" Berisha: Shqiptarët i lindin nënat për t’i dalë zot Atdheut,...
U arrestua pak ditë më parë për korrupsion dhe terrorizëm, gjykata lë në burg rivalin e Erdogan, Ekrem Imamo...
"Bëjmë foto me gratë se burrat vijnë gjithmonë mbrapa"/ Rama batuta me kandidatët në Vlorë: Deri më...
U gjetën të përgjakur në rrugë nga kalimtarët, dy shqiptarët u plagosën pas një sherri, dyshohet se...
Nga Anatol Lieven “ZNetwork”
Ndërsa mbështetja publike për Ukrainën ka rënë me kalimin e kohës, dhe teksa elitat e politikës në Uashington po e zhvendosin më shumë vëmendjen e tyre drejt konfliktit në Gaza, një fund-lojë për Ukrainën është dëshpërimisht e nevojshme.
Thuhet se zyrtarët amerikanë dhe evropianë e kanë ngritur tashmë çështjen e negociatave të mundshme të paqes me homologët e tyre ukrainas. Ndaj në këto kushte lind natyrshëm pyetja: si mund të jetë një traktat paqeje midis Kievit dhe Moskës? Për shumë njerëz spikat një shembull historik, që mund të shërbejë si një model potencial mbi mënyrën se si mund të përfundojë Lufta Rusi-Ukrainë.
“Lufta e Dimrit” ose Lufta Sovjeto-Finlandeze, që u zhvillua nga nëntori i vitit 1939 deri në marsin e vitit 1940 (dhe u rifillua nga finlandezët, këtë herë si aleatë të Gjermanisë midis qershorit 1941 dhe shtatorit 1944), nxit disa krahasime me konfliktin aktual midis Ukrainës dhe Rusisë.
Pasi Finlanda refuzoi ultimatumin për të hequr dorë nga një pjesë e konsiderueshme e territorit të saj, dhe pas nënshkrimit të Paktit Molotov-Ribbentrop të vitit 1939, Ushtria e Kuqe e Josif Stalinit sulmoi Finlandën për të vendosur atje një qeveri finlandeze komuniste, kukull të Moskës, dhe për të eliminuar një prani potencialisht armiqësore pranë qytetit të dytë të Bashkimit Sovjetik portit të Leningradit në Detin Baltik.
Ngjashëm me fazën fillestare të pushtimit rus të Ukrainës, zyrtarët sovjetikë parashikuan në atë kohë se Helsinki do të binte brenda 3 ditësh në duart e trupave sovjetike. Megjithatë, pavarësisht se trupat sovjetike ishin 3 herë më të shumta në numër se ato finlandeze, Helsinki ia doli të ndalte Ushtrinë e Kuqe për më shumë se 3 muaj, duke i shkaktuar humbje shumë të rënda forcave pushtuese.
Megjithëse në fund Finlanda u mposht dhe u detyrua të pranonte të lëshonte rreth 11 për qind të territorit të saj, finlandezët arritën një fitore morale. Në mesin e historianëve ka një konsensus se guximi dhe rezistenca e fortë e Finlandës e bindi Stalinin se përfshirja e Finlandës në Bashkimin Sovjetik, apo kthimi i saj në një shtet komunist satelit si Polonia, do të kishte më shumë kosto sesa dobi.
Kjo qasje kontribuoi edhe në vendimin përfundimtar të Stalinit për të nënshkruar një traktat paqeje me Finlandën në vitin 1944, në këmbim të një sasie të vogël territori shtesë, dhe një angazhimi nga ana e Helsinkit për të mbetur neutrale. Kështu Finlanda u bë e vetmja pjesë e ish-Perandorisë Ruse, që nuk u ri-integrua në Bashkimin Sovjetik nën Leninin dhe Stalinin.
Më pas, Finlanda zbatoi doktrinën Paasikivi-Kekkonen, e cila synonte të ruante mbijetesën e saj si një vend i pavarur, duke mbajtur një qëndrim neutral në politikën e jashtme. Ndërkohë nacionalizmi finlandez u shndërrua në një forcë shtytëse qendrore ideologjike dhe politike në shoqërinë finlandeze.
Bashkimi Sovjetik iu përmbajt kushteve të traktatit të paqes me Finlandën, dhe gjatë Luftës së Ftohtë Finlanda u zhvillua si një demokraci perëndimore tejet e begatë dhe e suksesshme. Mbi këtë bazë, pas përfundimit të Luftës së Ftohtë, Finlanda ishte në gjendje të anëtarësohej në Bashkimin Evropian në vitin 1995, dhe në NATO në vitin 2023.
Edhe pse “finlandizimi” u përdor si një term pezhorativ që nënkuptonte gjetjen e një “mburoje”, në mos një paqtim midis gjeopolitikës perëndimore gjatë Luftës së Ftohtë, kjo strategji rezultoi të ishte një triumf diplomatik.
Finlanda ka prej kohësh një nga PBB-të më të larta për frymë në botë, dhe ka pikët maksimale në Indeksin e Demokracisë të organizatës Freedom House (sa për krahasim Shtetet e Bashkuara kanë vetëm 83 pikë), dhe finlandezët janë renditur prej kohësh si njerëzit më të lumtur në botë.
Traktati i Shtetit Austriak i vitit 1955, që garantonte neutralitetin e Vjenës, dhe pas të cilit trupat sovjetike dhe ato të NATO-s u tërhoqën nga vendi, siguroi gjithashtu që Austria të zhvillohej si një demokraci perëndimore e suksesshme dhe e begatë.
Kievi mund të mësojë nga shembulli finlandez se dorëzimi i një territori, edhe pse një akt shumë i dhimbshëm, ia vlen ende, në rast se pjesa më e madhe e vendit siguron në këtë mënyrë pavarësinë dhe kapacitetin e tij për zhvillim ekonomik dhe politik.
Ne shpresojmë, që forca e nacionalizmit ukrainas dhe rezistenca e ashpër dhe e bashkuar e ukrainasve ndaj pushtimit rus, ta kenë bindur edhe Putinin, siç u bind dikur Stalini nga rezistenca finlandeze, se është e pamundur të arrihet synimi i tij për ta kthyer të gjithë Ukrainën në një shtet vasal të Rusisë.
Kjo do të ishte tashmë një fitore e madhe për Ukrainën, jo vetëm për sa i përket synimeve fillestare të Rusisë, por historisë së 300 viteve të fundit, gjatë të cilave Rusia ka dominuar Ukrainën. Aktualisht, qeveria e Ukrainës mbetet e palëkundur në synimet e saj maksimaliste për të rimarrë të gjithë territorin e saj të njohur ndërkombëtarisht, përfshirë Gadishullin e Krimesë, që u aneksua nga Rusia në vitin 2014.
Megjithatë, realiteti ushtarak sugjeron se ky qëllim ka shumë pak gjasa të arrihet, dhe se një marrëveshje mbi ngrirjen e linjave ekzistuese të fushëbetejës, mund të jetë më e mira që mund të shpresojë të arrijë Kievi, të paktën për momentin.
Nga ana tjetër, nëse vazhdon lufta, avantazhet e mëdha të Rusisë në fuqi punëtore, industri dhe prodhimin e armëve, mund të çojnë në humbje shumë më të mëdha të Ukrainës - ashtu siç Finlanda kishte të ngjarë të kishte përjetuar një shkatërrim të plotë nëse do të kishte vazhduar të luftonte pas marsit të vitit 1940 apo shtatorit të 1944-ës.
Uashingtoni mund të bëjë pjesën e tij duke mos inkurajuar ndjekjen e qëllimeve joreale në këtë luftë nga ana e Kievit, dhe duke mos e ekspozuar kësisoj Ukrainën ndaj katastrofës së ardhshme. Në aspektet kryesore, Ukraina ka fituar tashmë. Vladimir Putin nuk ka asnjë shpresë për ta nënshtruar të gjithë Ukrainën si një shtet vasal në një të ardhme të parashikueshme.
Kievi po afrohet akoma më shumë me Perëndimin, dhe mund të integrohet në të ardhmen në Bashkimin Evropian. Për më tepër, veprimet e Moskës e kanë përforcuar në fakt nacionalizmin ukrainas. Ashtu si me Finlandën dikur, ky unitet kombëtar përbën shpresën më të mirë për ruajtjen e pavarësisë së Ukrainës.
foto ilustruese Nga Adam Tooze “Financial Times” Viti që po mbyllet ishte i karakterizuar nga konflikte dhe dhunë në nivele shq...
olaf scholz Nga Katja Hoyer “The Spectator” “Xhuxhmaxhuxh, “hidraulik”, “mendjemadh: Olaf Scholz-it i janë vendos...
foto ilustruese Nga Nina L.Khrushcheva “Project Syndicate” Graham Allison i Universitetit të Harvardit, shkroi kohët e fundit se nd&...
vladimir putin Nga Andrew C.Kuchins & Chris Monday “National Interest” Vladimir Putin konfirmoi më 8 dhjetor kandidaturën e tij ...
vladimir putin Nga Mark Galeotti “The Spectator” Sot është bërë e modës të përpiqesh të identifikosh d...
Foto ilustruese Nga Ana Palacio “Project Syndicate” Viti që po lëmë pas ka qenë i mbushur me ngjarje, për ta thë...
foto ilustruese Nga Jared Malsin & Anat Peled “Wall Street Journal” Militantët e mbështetur nga Irani dhe forcat izraelite shk&e...
Joe Biden Nga Daniel Larison “Responsible Statecraft” Rekordi i politikës së jashtme të administratës Biden në SHBA p...
Nga Nicasia Picciano “Dtt-net.com” Më 24 dhjetor, në prag të Krishtlindjeve, opozita serbe tentoi që të sulmonte godin&e...
Nga Valerio Chiappaino “Il Giornale” Sulmi ushtarak i nisur nga Izraeli kundër Hamasit pas sulmit të paprecedentë të 7 tetori...
