Lobimi i fondacionit Shqiptaro-Amerikan, PD: Kontributi financiar është marrë përsipër nga patriotët shqiptarë...
Berisha i drejtohet Ramës: 11 maji po vjen dhe do marrësh përgjigjen që meriton 26 Prill, 20:50 "Rama hyri...
Gratë në politikë/ Ministrja kroate në takimin e PD-së: Ne jemi parti të djathta, luftojmë për familjen,...
FOTO/ Dalin pamjet nga takimi 15-minutësh mes Trump dhe Zelenskyt në Bazilikën e Shën Pjetrit 26 Prill, 12:21 ...
Ricardo Hausmann, ish-drejtori i Qendrës për Zhvillim Ndërkombëtar aktualisht drejtues i Laboratorit të Rritjes së Zhvillimimit Ndërkombëtar dhe profesori i Zhvillimit Ekonomik në Universitetin e Harvardit ka bërë një projekt (LEXO KËTU) lidhur me të gjitha masat dhe ndikimet që ka koronavirusi në Shqipëri. E përfshirë në studimin e tij është edhe Shqipëria, e cila është studiuar me vende si: Bolivia, El Salvador, Etiopia, Jordania, Namibia, Omani, Panama, Peruja, Arabia Saudite, Afrika e Jugut, Sri Lanka, Venezuela dhe Australia Perëndimore.
Fillimisht Hausmann ka nisur studimin me efektin që ka dhënë koronavirusi deri më tani, ku 1.3 milionë njerëz janë prekur prej tij dhe mbi 64 mijë kanë ndërruar jetë. Sipas studimit, çmimet e mallrave kanë pësuar një goditje të mallrave, duke përfshirë edhe naftën. Çmimi i saj ka rënë në nivelin më të ulët që nuk ishte parë që nga viti 2003. Ky është një lajm i keq për eksportuesit e naftës, por i mirë për të tjerët. Eksportuesit e naftës kanë prekur atë që quhet “faza e thirrjes”. Nëse dikush është në nëvojë, ata shkojnë pa pasur mundësi të shesin si më parë dhe me të njëjtin çmim.
Përveç naftës, një tjetër sektor i goditur është turizmi, i cili është një aktivitet i rëndësishëm për disa vende. Si rast konkret profesori ka marrë Shqipërinë, e cila var 33.6% të të ardhurave të ekonomisë në turizëm, ndërsa pjesa tjetër ndahet në transport, hekur apo dhe biznese të tjera.
Ndërsa vende të tjera janë më shumë të varura nga të ardhurat që vijnë nga jashtë. Një nga shembujt është marrë Kosova, si vend në të cilin emigrantët sjellin një pjesë të mirë të të ardhurave të tyre.
Shqipëria është marrë sërish si shembull për bondet, të cilat sipas studimit kanë kapur nivele tejet të larta, dhe për shifrat e këmbimit valutor. Vende si Shqipëria me këmbime valutore fleksibël kanë vënë re një rregullim të madh.
Më pas studimi ka prekur edhe kurbën e koronavirusit duke dhënë edhe sugjerime sesi ajo të mbahet në nivele sa më të ulëta, për të “çliruar” më pas ekonominë e vendit.
Studimi sugjeron që kurba mund të rrafshohet nëse: kufizohen veprimtaritë (institucionet arsimore, teatrot, fluturimet, baret, restorantet e palestra etj. Megjithatë të gjitha këto masa kanë edhe efekte negative, si psh: vonesa, falimentime, kredi me probleme në sistemin bankar, ndërprerje në zinxhirin e furnizimit dhe investime të vonuara që do të shkaktojnë ‘tronditje’ të kërkesës.
Lufta kundër COVID-19 fillon si një tronditje e ekonomisë, pasi nuk mund të prodhohet, kompanitë janë të goditura nga kërkesa në rënie, punëtorët që kanë humbur vendin e punës shpenzojnë më pak, firmat e falimentuara nuk do të investojnë më, të gjitha element që do ta bëjnë thuajse të pamundur për të shmangur shokun fillestar të ekonomisë.
Por çdo e keqe ka një të mirë dhe shoku mund të jetë më i butë duke mbrojtur punëtorët, firmat dhe bankat, duke përdorur huatë e vëna në dispozicion pasi e gjithë gjendja është tronditje e furnizimit dhe jo e kërkesës. Qeveritë duhet të ndihmojnë njerëzit dhe firmat që t’i rezistojnë tronditjes. Po sikur vendet e prekura të mos kenë hapësirat fiskale për të përballuar goditjen? Shumë vende janë të dobëta ekonomikisht edhe në periudha të mira dhe me goditjen e COVID-19, hapësira e tyre fiskale mund të jetë zhdukur plotësisht. Në këto vende të ardhurat nga taksat bien, sidomos në tregëti, turizëm etj. Qeveria në këto vende mund të detyrohet edhe të shkurtojë planet e mëparshme të shpenzimeve duke mbajtur dot ritmin me vende të tjera më të zhvilluara. E thënë ndryshe pa hapësirë fiskale, rrafshimi i kurbës së epidemisë është më i kushtueshëm dhe disa shtete mund të detyrohet që të “zgjedhin” të mos luftojnë virusin me aq shumë dhe me masa të rrepta. Kjo gjë do të shkaktojë një përhapje më të shpejtë, më shumë vdekje për shkak të mundësive të ulëta për t’u trajtuar dhe kalim më të shpejtë të epidemisë, gjithmonë në rastin që virusi nuk rikthehet. Pra shkurt, vendet që nuk kanë hapësirë fiskale duhet të përgatiten për të humbur shumë jetë.
Gjithsesi nuk duhet harruar që Shqipëria nuk ka kushtet optimale për trajtimin e të sëmurëve pasi 33/60% e popullsisë është mbi 50 vjeç. Ndërsa sa i përket kushteve mjekësore, nuk është më e favorizuara pasi ka vëtëm 12 mjekë dhe 29 shtrate për 10 mijë banorë.
ZGJIDHJA MË E MIRË PËR KËTO VENDE
Si mundet vendet e rrezikuara financiarisht të dalin sa më shpejtë nga shtetrrethimi për të vijuar më pas aktivitetin e tyre normal? Përdorni periudhën e izolimit për të testuar sa më shumë personat në karantinë, izoloni të moshuarit, filloni rihapjen e aktiviteteve në mënyrë graduale. Jepini vetes fleksibilitetin për t’iu përgjigjur ngjarjeve në vend por mos u angazhoni më shumë seç duhet ekonomikisht.
MOS HARRONI! Koha është thelbësore! Duhet të ushtroni presin në vendet e G-7 dhe G-20 për të arritur një zgjidhje të shpejtë financiare përmes FMN, Fed dhe BCE-së. institucionet e tjera janë shumë të vogla dhe nuk iu hyjnë në punë. Bëni ‘gurgule’ të madhe për aftësinë për të testuar dhe për të trajtuar të gjithë të infektuarit. Një gjë tjetër që duhet konsideruar është që të bëjnë të gjitha përpjekjet e mundshme për të shmangur një riinfektim të ri të popullatës. Një tjetër këshillë? Shikoni përreth! Mësoni sa më shumë lidhur me trajtimin, monitorimin dhe politikat që kanë ndjekur vendet që kanë arritur rezultate të mira me luftën ndaj pandemisë. Nëse ka funksionuar për ta, pse jo edhe për ju?!
(K.M/DOSJA.AL)
1 vit nga zgjedhjet e 25 prillit si e shikoni gjendjen e vendit:
Tiranë- Qeveria shqiptare siguroi 100 milionë euro borxh përmes emetimit të obligacioneve dyvjeçare në tregun e brendshëm të hënën, me një normë interesi...
TIRANË- Mjeku i spitalit të Durrësit që u infektuar nga e moshuara në Durrës, e cila është dhe viktima e parë e COVID-19 në Shqipëri ka treguar se si mori ...
SHBA– Izolimi në shtëpi i ka bërë njerëzit partnerët që të njihen më mirë dhe të kuptojnë nëse kanë vepruar drejt apo jo në zgjedhjen e personit të jetës.Kësht...
Monedha e përbashket ka vijuar tendencën zbritëse edhe gjatë ditës së sotme në tregun e brendshëm. Sipas kursit zyrtar të Bankës së Shqipërisë, java u hap sot m...
Mosha mesatare Shqiptarëve u rrit me 5 muaj vitin e kaluar, duke arritur në 37.2 vjeç. Në vitin 2011 kur u bë censi i fundit mosha mesatare e popullsisë ...
TIRANË– Mjeku i njohur Pëllumb Pipero shkruan se COVID-19 ka arritur kulmin në Shqipëri dhe ka publikuar një tabelë me shifra. Sipas tij ky është një...
TIRANË- Mjeku imunologh Genc Sulçebe në një analizë të tij tregon se çfarë duhet të mësojë Shqipëria nga vendet e zhvilluara ëprt ë përballua...
Banka e Shqipërisë u ka nisur bankave një udhëzim me 7 hapa se si do të kryhet procesi i ristrukturimit të kredisë. Ky udhëzim erdhi në mbështetje të urdhrit të...
Shqipëri- Pas uljes së normës bazë të interesit në 0,5% dhe heqjes së kufizimeve për likuiditet, Banka e Shqipërisë lajmëron se do të aplikohet politika monetar...
Tiranë- Mbrëmjen e djeshme në emisionin “Open”, guvernatori i bankës qendrore foli për shtim të parave në qarkullim. Për të kuptuar se çfarë ndodh prej k...
