LIVE UPDATES
Insights

"Shtëpia" e Filarmonisë së Vienës e inaguruar 155 vjet më parë, donator ishte emigranti shqiptar

Opera e Vienës ka si donator më të madh Nikolaus dumba (djalin e Sterjo Dumba - shqiptar vlleh që emigroi në Vienë kur u dogj Voskopoja në 1869). Nikolaus donator i madh dhe ka rrugë për nder të tij. I biri u bë ambasador i Auatrohungarisë në Washington DC por në 1915 kur nisi lufta botërore e larguan me non-grata. Amerikanët e shpallën non-grata por ai ishte hero për vendin e tij se atyre interesave iu shërbente

2 Janar 2025, 13:55 Nga Saimir Kadiu
"Shtëpia"  e Filarmonisë së Vienës e inaguruar 155
Saimir Kadiu

Sot ne dreke ndoqem nepermjet RTSH, Koncertin e Vitit te Ri 2025 te Filarmonise se Vienes, nen dirigjimin e te madhit Riccardo Mutti. Kjo shfaqje, me e ndjekura e fillimvitit, luhet ne Musikverein qe nga viti 1939... Musikverein..." Shtepia" e Filarmonise se Vienes eshte inaguruar 155 vjet me pare, me 6 janar 1870.

Arkitekt i saj ishte arkitekti danez Theophil Hansen. Donatori më i madh për ndërtimin e saj ishte një ballkanas… Nikolaus Dumba (1830-1900), industrialist dhe politikan liberal. Babai i tij Sterjo Dumba, me origjinë vllahe nga Vlasti (qendër vllahe afër kufirit me Korçën dhe themeluar nga banorë të Gramozit dhe Voskopojës, pas djegjes se Voskopojes me 24 qershor 1769) ishte emigrant në Vienë.

Per biografe serioze origjina e Nikolaus Dumba konsiderohet si vlleh shqiptar. Nikolaus u diplomua në gjimnazin akademik në Vjenë. Më pas iu përkushtua profesionit të tregtarit, ku ishte shume i suksesshem. Ai kishte një pallat në Vjenë që ishte zbukuruar me vepra të artistëve kryesorë bashkëkohorë.

Ishte anëtar nderi i Akademisë së Arteve të Vjenës dhe ishte aktiv në shumë shoqëri artistike. Qyteti i Vjenës i dha atij titullin "Qytetar nderi". Për nder të Nikolaus Dumba qeveria austriake i ka dhënë emrin një rruge qe rrethon Musikverein ("Dumbastraße").

Eshtrat e industrialistit, politikanit dhe filantropit Dumba ndodhen në varrezen qëndrore të Vjenës, afer varrit monumental të arkitektit me famë boterore Karl Gega. Të dy këto personalitete me origjine nga trojet shqiptare prehen në parcelen e njerezve me të famshëm të botës, së bashku me Beethoven, Brahms, Mozart, Strauss...
Kjo parcelë u krijua sipas idesë dhe financimit të Nikolaus Dumbës.

Djali i donatorit te Musikverein, Konstandin Dumba (1856-1947) ishte diplomat karriere. Ai eshtë ambasadori i fundit i Perandorise Austro-Hungareze ne Washington. U largua nga SHBA si non grata ne vitin 1915. Ne vitin 2007 eshte "prodhuar" filmi "Nikolaus Dumba".

saimir kadiu


Sondazh

Poll
Insights 27 Dhjetor 2024, 14:55

Lufta e ftohtë e grave të pushtetit

foto ilustruese TIRANE- Një fotografi e Ajola Xoxës publikuar në vitin 2019 në Instagram bëri xhiron e portaleve në vend, p&e...

Insights 26 Dhjetor 2024, 20:30 Iva V. Grillo

Përrallat e pseudo-profesionistëve

Linda Rama TIRANË- Nuk është e qartë përse bashkëshortja e Kryeministrit dhe televizioni ku ishte e ftuar zgjodhën pik&e...

Insights 23 Dhjetor 2024, 16:22 Ermal Mulosmani

Festivalet nën hijen e Elvanës

elvana gjata TIRANË- Festivali i Këngës në Radiotelevizion është e vetmja herë kur një shumicë teleshikuesish ...

Insights 21 Dhjetor 2024, 20:37 Lutfi Dervishi

TikTok, rrugaçi i lagjes

Lutfi Dervishi Pas 11 vitesh në qeverisje Kryeministri më në fund ka identifikuar burimin e të gjitha problemeve: TikTok! Ky ësht&...

Insights 17 Dhjetor 2024, 09:37 Edona Prroni

Korrupsioni- Aleati i rremë i inovacionit

Foto ilustruese TIRANË- Shqipëria përballet me sfida të mëdha në rrugën e saj drejt rritjes ekonomike, ku korrupsioni mb...

Insights 15 Dhjetor 2024, 19:57 Kiço Londo

"E reja" që su bë dot "e vjetër"

Foto ilustruese TIRANË- Sot u mbushën katër vjet që më larguan nga Teatri Kombëtar Eksperimental. "Duam ti japim një rit...

Insights 15 Dhjetor 2024, 14:30 Dosja.al

Dy interpelanca për të kuptuar PS

foto ilustruese TIRANË- Sjellja e deputetëve të Partisë Socialiste ndaj dy interpelancave të kërkuara nga opozita, dhuroi n&e...

Zjarri në garazhin e pallatit te "Komuna e Parisit", momenti kur policia evakuon banorët

Zjarri në garazhin e pallatit te "Komuna e Parisit", momenti kur policia evakuon banorët

Programi i qeverisjes për shëndetësinë/ Berisha: Do dyfishohen rrogat për mjekët dhe infermierët

Berisha: Onkologjiku do të shkëputet nga QSUT dhe do të krijohet Instituti i Tumoreve

Berisha: GDP e shëndetësisë do bëhet 3 përqind që vitin e parë

Berisha: Në vend që të plotësohen të sëmurët me ilaçe, ndërtohen hotele tek spitalet

Berisha: Rama ka kryer krime ndaj njerëzimit në shëndetësi, duke nisur me onkologjikun

Rama: Askush s’ka pse i trembet këtij statusi të posaçëm të Selisë së Kryegjyshatës Botërore

Rama: Do t’i japim Selisë së Kryegjyshatës një status të ngjashëm me Vatikanin!

Ideja për krijimin e shtetit Bektashi, Rama: Nuk mund të më akuzojë njeri që po bëj diçka në favor

95-vjetori i vendosjes së Kryegjyshatës Botërore në Shqipëri/ Rama: Bektashizmi duhet të mbrohet

Ndarja nga jeta e Kryepeshkopit Janullatos/ Rama: Ngushëllime të gjithë bashkëpunëtorëve të tij

Sterilizmi dhe situata te Onkologjiku/ Berisha: Aferat më të mëdha në historinë e njerëzimit!

"Asgjë nuk e shpëton Olsin"/ Berisha: Rama ka përpara problemin e tmerrshëm të McGonigalit!

Rikthimi i Trump në pushtet, Berisha: Do të loboj për heqjen e "non-grata-s"

Berisha: Për drejtuesit politik të qarqeve do të vendosë Këshilli Kombëtar

Berisha: Sigurisht! Është jashtë çdo lloj mundësie ta pranojmë këtë!

"1 milion shqiptarë në diasporë do të mbeten pa votuar!" Berisha: Mosbindjen civile do e vazhdojmë

Berisha: Kemi kërkuar njohjen e çdo dokumenti biometrik të vendit ku jetojnë emigrantët!

Spitali Onkologjik partneritet me spitalin izraelit/ Rama: Kjo është aleancë!

Rama: Kemi 10-fishuar fondin për barnat që përdoren tek Onkologjiku

Rama: Plani i investimeve do të ketë një oponencë të vazhdueshme dhe do të jetë i asistuar

Rama: Një grup kriminelësh në Spitalin Onkologjik shkaktuan një situatë dramatike

Bardhi: Kuvendi gjatë 12 viteve ka dështuar të reflektojë rekomandimet e OSBE/ODIHR

Spiropali: Vota e diasporës një nga arritjet më të shënuara të legjislaturës!

Presidenti letër në Kuvend, Bardhi: Pse nuk e sollët kësaj here apo meqë nuk kishte protestë opozita

Berisha: Kontrabanda e naftës bëhet vetëm me pjesëmarrjen e qeverisë, tani vjen vetëm me anije

Berisha: Nuk kanë motive politike! Familjarët i shohin padrejtësitë që u bëhen

Berisha: Të votojnë të gjithë emigrantët pavarësisht kur i skadon dokumenti i lëshuar në Shqipëri

Vota e diasporës/ Berisha: Çdo dokument biometrik i shteteve ku ata ndodhen, duhet të konsiderohet

Berisha:Transparenca dhe parashtrimi i programit te shqiptarët,dy shtyllat kryesore tëPDnë parlament

Berisha: Taulant Balla dhe Lulzim Basha janë një binom i pandarë si tymi dhe bloza

Berisha prezanton programin për shëndetësinë: Do ndjekim modelin gjerman dhe do dyfishojmë buxhetin

"Fitorja e Trump"/ Berisha: Do të kërkoj rishikimin për vendimin që përbën një grusht shteti

Berisha: Qeveria jonë do garantojë çdo ilaç dhe pajisje për të sëmurët neoplazikë

Berisha: Shëndetësia është rikthyer në vitin 1960

"Qeveria amerikane kërkoi të hetohet organizatori!" Berisha: Rama pengoi hetimet e 21 janarit

Vrasja e Martin Canit/ Berisha: Hetimet u fshehën! Shoku thotë me futi thikën një person tjetër...

Berisha: Zaho Koka është dosja që ka ardhur këtu për Olsi Ramën dhe klanin Rama

Zbardhi pjesë nga dosja Toyota Yaris, Berisha: Do publikoj edhe kodin e Taulant Ballës

Berisha zbardh pjesë nga dosja Toyota Yaris: Taulant Balla dhe Astrit Vladi i kishin paratë bashkë

"E majta në 76 vende u ndëshkua!" Berisha para SPAK: Koha e Soros-it mori goditje fatale

Berisha pas daljes nga SPAK:I kishin dhënë urdhër OPGJ që në procesverbal të mos shënohet vërejtje

Berisha në SPAK/ Qytetarët mblidhen në protestë para Prokurorisë së Posaçme

Primaret/ Berisha: Ka një statut dhe unë do ta zbatoj, shumë shpejt do të hapet gara

Vendimi i Kushtetueses/ Berisha: Shpikën një çështje që nuk ekziston, janë repart i PS-së

Regjistrimi i diasporës/ Berisha: PS nuk pranon dokumentet biometrike të BE-së, kjo është absurde

Berisha: Dëmshpërblim të plotë për ish-të përndjekurit brenda mandatit të parë qeverisës

Ulja e çmimit të naftës/ Berisha: Zgjidhja vjen duke prerë me gërshërë kontrabandën

Berisha: Pollet janë mashtrim i madh! PD në muajt e fundit ka rritjen më të madhe

Berisha: Turizmi i Ramës është piramidë mashtrimi!