LIVE UPDATES
Editorial

Ndezja e një fitili tjetër ballkanik në Kosovë

“Asocacioni mund të gjenerojë përçarje dhe pakënaqësi ndërmjet komuniteteve etnike, veçanërisht aty ku pakica serbe është e favorizuar me institucione të veçanta dhe financim të shtuar qeveritar dhe të huaj. Mund të parashtrohen edhe skenarë të besueshëm ku autoritetet komunale me urdhër të Beogradit provokojnë konfrontime dhe pretendojnë se Prishtina nuk po i përmbush obligimet e saj

7 Shkurt 2023, 07:10 Nga Janush Bugaski
Ndezja e një fitili tjetër ballkanik në Kosovë
Janush Bugaski

Washingtoni dhe Brukseli po ndezin një tjetër fitil ballkanik duke ushtruar presion mbi Prishtinën për të krijuar një Asociacion të Komunave me shumicë Serbe (AKS). Edhe pse ithtarët e AKS-së pretendojnë se ajo nuk do të cenojë kushtetutën e Kosovës dhe as nuk do të kërcënojë pavarësinë e saj dhe institucionet demokratike, në praktikë ajo mund të ketë pasoja serioze negative si në vend ashtu edhe në rajon.

Çdo marrëveshje e bazuar kryesisht në përkatësinë etnike në të cilën shteti fqinj nuk e njeh pavarësinë e Kosovës është një recetë për konflikt. Komunat ekzistuese me shumicë serbe tashmë i ofrojnë pakicës përfaqësim lokal, të drejtën për të emëruar policë, arsimim në gjuhën serbe dhe shumë përfitime të tjera. Në të njëjtën kohë, Beogradi minon integritetin e Kosovës përmes institucioneve të saj “paralele” në veri të vendit dhe ndërhyn drejtpërdrejt në politikën e Kosovës duke kontrolluar Listën Serbe, partinë që ka kompetenca joproporcionale në parlament dhe ministra të garantuar në qeveri. Subversioni është gjithashtu i dukshëm në rrjetet kriminale ndërkufitare, dezinformimin mediatik dhe lehtësimin e depërtimit rus.

Nisur nga ky kontekst, AKS do të ofronte një mundësi më të thellë dhe më të gjerë për të minuar shtetësinë e Kosovës. Propozimet e paraqitura në Prishtinë nga qeveria e SHBA-së dhe të hartuara dukshëm nga burokratët francezë dhe gjermanë kanë të paktën tre dobësi thelbësore. Së pari, atyre u mungojnë garancitë e besueshme se institucionet e reja të AKS-së nuk do të infiltrohen dhe dominohen nga agjentë apo aktivistë të dërguar apo të rekrutuar nga Serbia. Së dyti, nuk ka asnjë mekanizëm të paraparë që qeveria e Kosovës të pezullojë ose shpërndajë AKS-në nëse liderët e saj shkelin kushtetutën përmes diskriminimit etnik, ndarjes ose konfliktit në nivel komunal.

Dhe së treti, edhe pa ndonjë qëllim të keq, AKS mund të gjenerojë përçarje dhe pakënaqësi ndërmjet komuniteteve etnike, veçanërisht aty ku pakica serbe është e favorizuar me institucione të veçanta dhe financim të shtuar qeveritar dhe të huaj. Mund të parashtrohen edhe skenarë të besueshëm ku autoritetet komunale me urdhër të Beogradit provokojnë konfrontime dhe pretendojnë se Prishtina nuk po i përmbush obligimet e saj. Manovra të tilla do të projektohen për të vonuar pafundësisht objektivin e SHBA/BE-së për njohjen ndërshtetërore.

Ndikimi i jashtëm i AKS-së në Kosovë mund të jetë edhe më shpërthyes – duke fuqizuar Beogradin që të ndërhyjë në politikën e fqinjëve të tij dhe duke stimuluar nismat separatiste në mbarë rajonin. Grupet etnike që përbëjnë shumicën në disa komuna në vende të tjera mund të kërkojnë status të veçantë ose të pretendojnë se po diskriminohen nga qeveria qendrore dhe për këtë arsye kanë nevojë për institucionet e tyre. Ata mund t’u bëjnë thirrje edhe aktorëve ndërkombëtarë për mbështetje, pasi në Kosovë do të ishte krijuar një precedent i ri për iniciativa të tilla.

Udhëheqësit shqiptarë do të argumentojnë se shoqata të ngjashme për komunitetet e tyre etnike duhet të krijohen në luginën e Preshevës në Serbi, në veriperëndim të Maqedonisë Veriore dhe në Malin e Zi jugor. Boshnjakët mund të kërkojnë marrëveshje të krahasueshme në rajonin e Sanxhakut të Serbisë dhe Malit të Zi. Hungarezët në Vojvodinë nuk ka gjasa të mbeten mënjanë, së bashku me grupet e tjera kombëtare në provincë. Popullsia serbe në Mal të Zi mund të kërkojë shoqata të dallueshme në pjesë të vendit ku ata formojnë shumicë, gjë që do të cenojë seriozisht pavarësinë e Malit të Zi. Dhe eksperimenti etnik ndërkomunal në Kosovë do të rikthehet negativisht në Bosnje-Hercegovinë duke i inkurajuar kroatët që të shtyjnë për një entitet të veçantë dhe duke inkurajuar objektivat separatiste të entitetit ekzistues serb.

Nëse Prishtina do të pranojë ndonjë asociacion komunal, atëherë duhet të miratohen së paku tri politika të njëkohshme për të ndihmuar në mbrojtjen e Kosovës nga destabiliteti. Së pari, Serbia duhet të ndërmarrë hapa konkretë në pranimin e pavarësisë së Kosovës edhe nëse nuk ka njohje të menjëhershme formale. Kjo mund të fillojë me amendamentet e Kushtetutës së Serbisë që nuk do ta përcaktojnë më Kosovën si territor serb dhe ndërprerjen e të gjitha përpjekjeve për të bllokuar njohjen ndërkombëtare të Kosovës dhe anëtarësimin në organizata shumëkombëshe.

Së dyti, procesi i anëtarësimit të Kosovës në NATO duhet të përshpejtohet ndjeshëm me një Plan Veprimi për Anëtarësim ose ndonjë marrëveshje të ngjashme që Prishtina të përmbushë kushtet për anëtarësim. Derisa kjo të arrihet, NATO duhet të shtojë forcën e saj në Kosovë për të treguar se do ta mbrojë shtetin dhe territorin e saj. Dhe së treti, përmbysja e Rusisë ndaj rajonit të Ballkanit Perëndimor duhet të luftohet në mënyrë gjithëpërfshirëse dhe sistematike në të gjitha fushat informative, ekonomike, të sigurisë, sociale, fetare dhe kulturore. Pa lëvizje të tilla vendimtare, fitili ballkanik do të digjet gjithnjë e më shpejt.

janush bugaski

Sondazh

Poll
Editorial 3 Shkurt 2023, 20:23 Ditmir Bushati

Çfarë presim nga 2023?

Ditmir Bushati Viti që shkoi u dominua nga agresioni i Rusisë kundër Ukrainës. Pritshmëritë fillestare të Putinit p&eum...

Editorial 3 Shkurt 2023, 09:11 Meri Lika

Sudoku Qeveritar

Meri Lika Shpesh e kam luajtur dhe vazhdoj ta luaj lojën puzzle Sudoku. Objektivi i lojës  është të mbushë një rrje...

Editorial 26 Janar 2023, 17:07 Meri Lika

Yuri, Yuri, si më dëgjon? Marrje!

Meri Lika Tani që po shkruaj, jam e ulur në një lëndinë të gjelbërur, sepse që prej vitit 2021, sipas këshill...

Del VIDEOJA, Elia godet Princ Lekën: Familja ime të ka mbajtur me bukë

Del VIDEOJA, Elia godet Princ Lekën: Familja ime të ka mbajtur me bukë

VIDEO/ Noka i jep Spiropalit pankartën, Ministrja ofrohet ta mbaj para fytyrës

Publikohen pamjet nga brenda bazës ajrore të Kuçovës, Komandanti: E gatshme për stërvitjen e trupave

Tempulli 2/ Me kanabis gati për shitje dhe shuma parash, arrestohen 4 të rinj në Tiranë

Dalin pamjet nga kasollja ku u vra 50-vjeçari në Durrës

Kontrabandonin ilaçe dhe telefona, arrestohen dy persona në Tiranë, sekuestrohen 47 iPhone

I vunë flakën eskavatorit me vlerë 150 mijë euro, arrestohen 2 autorët e ngjarjes

Reshjet e shiut dhe borës në vend, policia: Moderoni shpejtësinë e mos kryeni parakalime të gabuara

Kampioni Alvin Karaqi mes lotësh: Për besë u ndjeva si Gjergj Kastrioti kur mora flamurin

'Dokumentar horror'/ Berisha publikon pamjet: Do ju paraqes terrorin që Bajrajt ushtruan më 14 maj

Krimi në Bulqizë/ Fqinji: Po hante bukë në banesë kur erdhën dy makina!

Dosja "Gjici"/ Zv.kryetari i bashkisë së Kukësit shkon në SPAK

Newsroom 11 |XAMA: LAJMI I FUNDIT FAKE QË PASHË, ISHTE PËR MUA

Newsroom 11 |XAMA: KËSHILLË QYTETARËVE- MOS LEXONI VETËM NJË BURIM

Newsroom 11 | XAMA: GAZETARËT NUK SHKRUAJNË ME EMËR, KJO S'ËSHTË ETIKE

Xama në Newsroom: Lajmet e rreme përhapin panik! Më akuzuan se kisha marrë para për një shkrim

Muka në Newsroom: Në Shqipëri ka portale gjobaxhie, u bëjnë shantazh njerëzve

Xama në Newsroom: Fake News shpërndahet më shumë në Facebook e Tik Tok! Gazetarët të shkruajnë emrin

Newsroom 11 |Kush prodhon lajme të rreme në Shqipëri

Newsroom 10 |SENJA: NE S'REAGOJMË NDAJ GJUHËS SË URREJTJES

Newsroom 10 |HAZIZAJ: 'ÇOHU ENVER', PJESË E GJUHËS SË URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ KEMI MARRËVESHJE PËR TË MBROJTUR 'VIKTIMAT'

Newsroom 10 |HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES KA SHKAKTUAR DHE KRIME

Newsroom 10 |GAZETARI: GJUHA E URREJTJES, PJESË E SHOQËRISË

Newsroom 10 |HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES, E FRIKSHME NË SHQIPËRI

Vidhnin në banesa duke përdorur çelësa të klonuar, vihet në pranga 1 person,nje tjeter në kërkim

Newsroom 10 |GJUHA E URREJTJES PËRDORET NGA POLITIKA, AMA TË KONTROLLOJË GJUHËN E URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ: STEREOTIPET NXISIN GJUHËN E URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES LUFTOHET ME EDUKIM

Newsroom 10 | Gjuha e urrejtjes në media, si dhe kush e shpërndan?

Ndryshimet në PS/ Gjiknuri: S'është fundi, por fillimi i diçkaje të re.

Inceneratorët/ S’kam dhënë asnjë kontratë pa garë, ato janë publike!

Ndihet 'i shitur' nga Rama? Gjiknuri: Nuk ndjej braktisje, kam komunikim me të prej 20 vitesh

Klosi: Kemi primare reformimin e partisë, PS synon mandatin e katërt

U shkarkua si Sekretar i Përgjithshëm, Gjiknuri: PS edhe kur fiton, refekton!

Digjet shtëpia në Shkodër, në banesë ndodhej një i moshuar, përfundon në spital

Vazhdon përplasja në PD! Basha kërkon mbledhjen e Komisionit të Etikës për të, Bardhi: Shenjë humbje

Vrasja e Jetmirës/ Autori u dënua me 28 vite burg, nëna e viktimës: Duhet dënim përjetë!

Newsroom 9 | Kallanxhi: Threads? S`besoj se do zgjasë shumë

Newsroom 9 | Eksperti i IT: Mos merrni për bazë asgjë thuhet në rrjet

Newsroom 9 | Gazetarja: po ndodhin vrasje nga tik tok

Newsroom 9 | Eksperti i IT: Fake News dallohet vetëm po të jemi kritikë

Newsroom 9 | Kallanxhi: Shqiptarët besojnë gjithçka shohin në rrjet

Newsroom 9 | Eksperti i IT, Tomi Kallanxhi: Tik Tok ka "fake news" sepse s'ka censurë

Newsroom 9 | Gazetarja: Shqipëria do kohë të përshtatet me Tik Tok

Newsroom 9| Eksperti i IT: Çdo rrjet është i përkohshëm, duhet të kujdesemi për vlerat

A mund të mbyllet TikTok për Shqipërinë? Flet për Newsroom eksperi i IT

Fëmija mbyllet brenda në shtëpi, nëna e alarmuar njofton zjarrfikësit, NDËRHYRJA nga ballkoni

Newsroom/ Karabolli: Shqipëria do kohë të përshtatet me TikTok, e provuan edhe gazetarët, s’ia dolën

Newsroom 9 |Tik-Tok Kultura, platformë krijimi apo dizinformimi?