LIVE UPDATES
Art&Argëtim

Banesat e fundit të hershme të Durrësit po humbasin vlerat historike, vilat e vjetra me arkitekturë italiane po shemben

30 Gusht 2020, 13:30 Nga DOSJA
Banesat e fundit të hershme të Durrësit po humbasin vlerat

Banka Kombëtare Tregtare në Durrës i ka mbyllur dyert që prej tre vjetësh dhe po i nënshtrohet restaurimit.

“Është një vepër plot klas, një nga godinat më të tërheqëse në qytetin tonë,” thotë për BIRN, Fatmir Sila, i cili ka patur rast të vizitojë edhe mjediset e brendshme të saj, për shkak të profesionit si ekonomist. Por sipas tij duket e pashpjegueshme ngadalësia e punimeve, të cilët shpesh herë duket se bllokohen për periudha të gjata kohe.

Në Drejtorinë Rajonale të Trashëgimisë Kulturore mësohet se kohët e fundit kjo godinë ka marrë statusin “Monument kulture”, çka e ka vënë nën monitorim edhe procesin e rikonstruksionit aktual të saj.

“Por gjithçka kryhet nën kujdesin e Ministrisë së Kulturës,” tha një burim, që kërkoi të mos identifikohej, duke shtuar se kjo vepër arkitektonike afro një-shekullore, është pjesë e aseteve të BKT, ku shumicën e aksioneve i zotëron pala turke.

Ky nuk është i vetmi restaurim me një kohëzgjatje shumë-vjeçare në Durrës. Shumë pranë bulevardit “Epidamn”, që zbret nga bashkia drejt portit, banesa 184, edhe ajo e shpallur “Monument Kulture” vijon rikonstruksionin e nisur afro 10 vjet më parë.

Kjo është zona me numrin më të madh të banesave të hershme në Durrës. Shumica e tyre janë ndërtuar në vitet 1920-1930, atëherë kur një tërmet i fuqishëm shkatërroi një pjesë të qendrës së qytetit, duke i detyruar tregtarët e rinj të zbatonin planet e arkitektëve italianë.

“Këto vazhdojnë të jenë godinat më përfaqësuese për historinë e re të Durrësit,” tha për BIRN, Albert Doda, i cili tre vjet më parë ka restauruar një nga banesat e kësaj rruge dhe po e shfrytëzon si hotel.

Alberti e ndjen veten keq, kur sheh se një pjesë e bizneseve përkrah tij kanë filluar ti ndryshojnë pamjet e fasadave.

“Fasadat që i japin gjallëri bulevardit mjaft të populluar dhe që i përkasin periudhës italiane të paraluftës, tashmë janë bërë lara-lara nga ndërtues që diku përdorin mermerin e periudhës klasike dhe diku tjetër i shtojnë nga 2-3 kate godinave, si pa gjë të keq,” u ankua ai.

Pranë shkallëve që çojnë drejt Amfiteatrit antik, një tjetër biznes i ka prishur muret dhe dritaret, duke hapur vetrata të mëdha që nuk kanë asnjë lidhje me godinat 2-3-katëshe të të njëjtit stil.

Rruga Tregtare -aktualisht Bulevardi Dyrrah, ne vitet 1940

“Mjafton një vendim qeverie, apo një rregullore e bashkisë së Durrësit për të bllokuar të gjitha llojet e ndërhyrjeve në godinat me vlerë historike” shtoi Alberti, I cili vazhdon të shpresojë në një ndërhyrje shtetërore për ta ruajtur përmasën shekullore të qytetit.

“Në mesin e viteve 1990, funksiononte një shoqatë e biznesit të rrugës Tregtare,” ndërhyn Edi Shuka, duke iu kthyer kohës kur u bënë disa ndërhyrje pozitive në fasada dhe në kanatat e dritareve.

Nga viti 2017 deri tani në të dy anët e bulevardit me gjatësi 340 metra, që tani mban emrin e vjetër të Durrësit, rruga “Epidamn”, janë ngritur 8 hotele, ndërsa në 25 vjet ishin ngritur vetëm dy të tillë. “Po të funksiononte një shoqatë, do të merreshin edhe vendime të përbashkëta,” shtoi Shuka.

Bulevardi qendror, që çon nga Bashkia drejt hyrjes kryesore të portit, fatmirësisht e ruan ende integritetin e tij, gjë që nuk ndodh me vilat që ndodheshin pranë shëtitores Taulantia, apo disa të tjera që janë rrënuar paralelisht me muret mesjetare në “Rrugën e Vilës”. Vetëm dy javë njëra prej tyre është rrethuar me gardhin e ndërtuesve për tu kthyer në një pallat të ardhshëm.

Shumica e pronarëve të banesave shekullore në Durrës nuk i kanë rezistuar dot presionit të ndërtimeve.

“Godinat përfaqësuese me 2-3 kate të 80 apo 90 viteve më parë janë bërë shumë shpejt pre’ e valës së ndërtimeve që përfshiu qytetin,” thotë për BIRN urbanisti Agim Koçi.

Nëse asnjë nga këto ndërtesa nuk morri statusin “Monument kulture” ishte më e lehtë për ndërtuesit që ti vinin në shënjestër për ti kthyer në pallate shumëkatëshe. Vetë pronarët, që i kishin trashëguar nga paraardhësit e tyre, përpiqeshin të përfitonin sa më shumë sipërfaqe ndërtimi nga shumëkatëshet që do të ngriheshin mbi to.

Mjafton të shohësh zonën e plazhit, e cila trashëgonte nga ajo periudhë vilat e ndërtuara sipas planit rregullues në kohën e mbretërisë. Më shumë se 50 godina të tilla janë sakrifikuar duke i hapur rrugë pallateve, në territorin nga stabilimenti “Teuta” deri në “Iliria”.

Në jug të qytetit aktualishht kanë mbetur vetëm 3-4 vila, që dëshmojnë për mënyrën se si po organizohej plazhi i parë i Durrësit në mesin e viteve 1930: Dy radhë me banesa 1-2 katëshe, nga 500 metra katrore, me oborr më të madh se sa vetë ndërtimi.

Vila “apollonia” – një nga të paktat që kanë shpëtuar në plazhin e Durrësit

Një projekt që mbeti i papërfunduar për shkak të shtetëzimeve masive që u kryen gjatë diktaturës, ndërsa tranzicioni i zgjatur e shndërroi sipërfaqen e gjelbëruar të mbjellë me vila në një lagje të shëmtuar pallatesh shumëkatëshe, që e ka fshehur plazhin pas shpinës së tij prej betoni.

Arjan Sala pasi rezistoi për gati tre dekada, duke e ruajtur vilën e gjyshit të tij pranë stacionit “Apollonia” u detyrua ta këmbejë atë me apartamentet dhe dyqanin, që janë pjesë e pallatit disakatësh mbi pronën e tij.

“Ndërtuan të gjithë rreth e qark meje, dhe vila e gjyshit tim mbeti si një gropë, ku fqinjët mund të hidhnin gjithçka,” ankohet Arjani, i cili ende nuk ndjehet i bindur për vendimin e pakthyeshëm që ka marrë.

Marrë nga Reporter.al

1 vit nga zgjedhjet e 25 prillit si e shikoni gjendjen e vendit:

View Results

kulture kulture bkt durres bkt durres

Sondazh

Poll
Art&Argëtim 30 Gusht 2020, 10:13

SHQIPËRI- Fifi ka folur së fundmi hapur për jetën e saj personale. Nëpërmjet postimeve në rrjetet sociale ajo ka treguar se prej shumë kohësh është një per...

Rama: Është status dinjiteti dhe qytetarie europiane që ky popull nuk e ka patur kurrë

Rama: Është status dinjiteti dhe qytetarie europiane që ky popull nuk e ka patur kurrë

Rama në Shkodër: Më vinte t’ju ulesha në gjunjë për t’ju kërkuar besimin

Rama: Sot kur erdha nuk u ndjeva sikur po hyja në Kandahar...

Rama në Shkodër: Gjysma e burrave, të rinjtë dhe shumica e grave mbështesin PS-në

Rama takim me gratë dhe vajzat në Shkodër: Përpiqen tani të më fusin në sherr me të gjithë burrat!

Pamjet e sherrit mes Xhelal MziuT, nipit të tij dhe punonjësit të bashkisë Bulqizë

Berisha: Aty zbulova se e-Albania ishte kthyer në një kurth të tmerrshëm

Rama-bizneset 3

Incidenti në Dibër, Berisha: Ishte provokacion i ulët i Klosit dhe militantëve socialist ndaj Mziut

Rama në Shkodër: Para pak ditësh, arkivi i Marubit u vulos si pasuri botërore

"Deri në 2029 biznesi i vogël ka zero taksë", Rama: Tavani nuk do të ndryshohet

Rama-bizneset 2

Rama për bizneset

Oratoria e kandidates socialiste në Belsh

"Pensionet janë qesharake"/ Berisha nga Saranda: Shqiptarët janë vjedhur si askush tjetër në Europë

Zhupa në Sarandë: Kemi një program nga më të mirët, Rama do ta marrë përgjigjen e merituar në 11 maj

Rama nga Gramshi: Dikur ai ishte i çarmatosur, sot po vendos drejtësi me “shpatën” që i dhamë ne!

Rama nga Gramshi: Duhet të bëjmë përpjekje që sa më shumë njerëz të na bashkohen

Integrimi në BE/ Rama në Belsh: Po zbatojmë profecinë e Skëndërbeut dhe amanetin e rilindasve

Rama e mbyll me batuta me të riun në Belsh: Do Zoti të është futur ndonjë gjë në kokë se pashë...

Rama nga Belshi: 11 maji historike për BE! Nëse nuk kapet 2027 për negociatat

"Unë e shijoj një vajzë se ma ka sjellë gruaja!" Këngëtarja-Ramës: Më vjen keq që nuk keni vajzë

Rama batuta me të rinjtë në Belsh: S’e kishte mendjen se po dëgjonte çfarë po i thoshte zoçka!

Rama takim me të rinjtë në Belsh: Vetëm një tifoz i një partie s’mund t’i shikojë…

Berisha: Edi Rama ngjason me atë hajdutin që vjen dhe të bën për të qeshur

Berisha: 4-vjeçari që vjen në mënyrë absolute do e çojë pronën tek i zoti

Rama takim me bizneset: Me rrëzimin e taksës së sheshtë, kemi kursyer 140 milionë euro çdo vit!

Rama në Elbasan: Fiskalizimit do t’i mbivendoset Inteligjenca Artificiale

Ministrja Ibrahimaj tregon tre pikat ku bazohet paketa "Paqja Fiskale"

Rama i drejtohet Llatjas: Mos i bëj presion me sy, duhet ta kishe bërë atë

"Altin Dumani nuk thërriste dot njeri se nuk e kishte shpatën", Rama: Drejtësinë e armatosëm ne

Rama: Nuk kam ofenduar asnjë burrë dibran, përkundrazi do i shikoni në zgjedhje

"Beteja politike është dyluftim me mjete paqësore",Rama:Politika bëhet me fjalë dhe me gjuhën shpatë

Rama: Fushata jonë e ka një çështje thelbësore, anëtarësimin në BE

"Nuk pyetën këta për fëmijët kur më nxorën mua lakuriq",Rama:Ilir Vrenozi,lideri i vërtetë i kënetës

Rama: Këta që thonë se fushata e PS është tallava janë përbuzës të kulturës shqiptare

"Flitet për gjuhën time", Rama: Ka vetëm një gjë që thashë gabim dhe kam kërkuar ndjesë!

Ezani i ndërpret fjalën/ Rama ndalon: Ta respektojmë!

"Vetëm me gratë po e mund Rama kënetën"/ Kryeministri nga Berati: Kaq sa jeni ju këtu

Rama nga Poliçani:Thonë "e ka gjysmën e qeverisë në qeli"! Ju kujtohet kur ju thoja ma jepni timonin

Rama: Do të krijohet një unazë që do të sjell më tepër investime dhe turizëm

Rama ironizon partitë e reja: Këta më kujtojnë Suden, Xhaferrin dhe Vehbiun!

"Ilir Vrenozi lideri i vërtet i PD-së"/ Rama: E ekzaltoi gjithë sallën kur përmendi erotizmin tim

Rama nga Skrapari: Dera e BE-së nuk hapet kollaj

"Altin Dumani nuk erdhi dje nga materniteti!" Rama në Skrapar: Ju këtu jeni specialistë për politikë

Rama nga Skrapari: Reformën në drejtësi e donim dhe e sollëm ne...

"Të thajmë kënetën që është bërë një pengesë!" Rama në Skrapar:Më 11 maj të shtyjmë Shqipërinë në BE

Rama në Skrapar: Shiu, oguri i bereqetit për mandatin e katërt

Berisha: Siguria në shkolla prioritet, orari në shkolla do të jetë 8 orë, që fëmijët të ushqehen

Berisha: Ne do e ndryshojmë atë dhe reformën territoriale