13 Janar 2025, 13:25
Nga Stefania D’Ignoti
Qendrat e emigranteve
Në vitin 2023, Italia nënshkroi një marrëveshje prej 710 milionë dollarësh për të dërguar azilkërkues nga vendet që i konsideron “të sigurta” në qendrat e pritjes në në Shqipëri, e cila nuk është në Bashkimin Evropian, ku më pas do të përpunonte kërkesat e tyre për azil. Por skema për të frenuar ardhjet e emigrantëve u shndërrua shpejt në një katastrofë politike dhe financiare, një gjë që nxjerr në pah se si, pavarësisht ambicieve evropiane për të trajtuar migrimin përmes qendrave në det të hapur, këto plane aktualisht përballen me shumë pengesa për të qenë të realizueshme.
Qeveria e kryeministres italiane Giorgia Meloni prezantoi skemën, e cila përfshin kapjen e emigrantëve meshkuj në det dhe transportimin e tyre direkt në objektet shqiptare, si një plan potencial për BE-në për të përpunuar emigrantët jashtë kufijve të saj. Në tetor 2024, presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen vlerësoi marrëveshjen Itali-Shqipëri, duke thënë se liderët e BE-së kishin shumë për të mësuar prej saj dhe duke i inkurajuar ata të konsideronin "nyjet e kthimit" në det të hapur si opsione të vlefshme për menaxhimin e kërkesave për azil.
Por më vonë atë muaj, pasi Italia transportoi një grup emigrantësh nga Bangladeshi dhe Egjipti në Shqipëri, një gjykatë italiane vendosi që të gjithë ata të dërgoheshin në Itali. Gjyqtarët cituan një vendim të mëparshëm të Gjykatës së Drejtësisë së BE-së, i cili zbuloi se një vend i origjinës mund të caktohet "i sigurt" vetëm nëse i gjithë vendi është i sigurt për të gjitha grupet e pakicave. Qeveria e Melonit e ka apeluar vendimin dhe së fundmi është zotuar të ndjekë planet e saj. Deri më sot, Italia nuk ka përpunuar me sukses asnjë kërkesë të vetme për azil në qendrat offshore.
Marrëveshja Itali-Shqipëri u kritikua nga opozita dhe pjesa më e madhe e elektoratit italian. Sipas një sondazhi të fundit, 55 përqind e votuesve nuk e mbështesin programin. Një arsye është financiare: Transporti i parë i azilkërkuesve me rrugë detare për në Shqipëri me një anije italiane kushtoi rreth 262,000 dollarë, rreth 16,400 dollarë për emigrant dhe skema mund të kushtojë më shumë se 1 miliard dollarë gjatë pesë viteve. Pati gjithashtu shqetësime serioze politike, ligjore dhe të të drejtave të njeriut që në fillim.
"Nuk ka asnjë mënyrë që Meloni dhe aleatët e saj të mos e dinin që në fillim se ekzistonte rreziku që marrëveshja të mos funksiononte," tha Salvatore Fachile, një avokat në Shoqatën Italiane për Studime Juridike mbi Emigracionin.
“Tashmë ishte e qartë kur vizituam këto qendra se ato nuk po respektonin të drejtat themelore të njeriut, sepse këto objekte të paraburgimit de facto në det të hapur për të huajt nuk i përkasin një kombi demokratik evropian,” tha Riccardo Magi, kreu i partisë opozitare italiane More Europe, i cili ishte pjesë e një delegacioni të liderëve të opozitës së majtë që shkuan në qytetin port shqiptar të Shëngjinit verën e kaluar.
"Vendimi i GJED-së ishte vetëm një nga shumë çështje ligjore. Meloni me të vërtetë u përpoq të zgjeronte fuqitë e saj," tha Fachile.
Në të vërtetë, menjëherë pas nënshkrimit të marrëveshjes së Italisë me Shqipërinë, disa analistë dhe organizata humanitare ngritën shqetësimin se ajo ishte çnjerëzore dhe nuk përputhej me të drejtën ndërkombëtare. Amnesty International ishte ndër të parat organizata të të drejtave të njeriut që dënoi skemën.
"Ne e kishim kritikuar tashmë protokollin përpara zbatimit të tij, sepse ai përfshin një ndalim të detyruar për njerëzit që nuk kanë kryer një krim. Dhe shqyrtimi i kërkesës së tyre për azil për disa javë, ndërkohë që atyre u janë hequr liritë themelore, bie ndesh me ligjet ndërkombëtare”, tha Elisa de Pieri, një studiuese në Amnesty.
Ligjvënësit nga partia Vëllezërit e Italisë së Melonit këmbëngulin se, nëse ka ndonjë gjë, skema e tyre është më humane se e kaluara, siç është plani i dështuar i Mbretërisë së Bashkuar për të dëbuar azilkërkuesit në Ruandë.
“Në planin tonë, Italia do të ishte drejtpërdrejt përgjegjëse për fatin e burrave dhe qendrat shqiptare do të punonin sipas legjislacionit italian, duke respektuar normat standarde të të drejtave të njeriut. Është padyshim një plan që mund të përmirësohet, por siguron një zbatim korrekt të normave ndërkombëtare. Numri i lartë i të ardhurve është një problem në mbarë Evropën dhe ne po propozojmë një alternativë të drejtë ndaj trafikantëve që përfitojnë nga ky biznes,” tha Emanuele Loperfido, një deputet i partisë Vëllezërit e Italisë.
De Pieri, megjithatë, beson se "e djathta ekstreme po përdor 'krizën' e migracionit për qëllime të fushatës, pa respektuar në fakt detyrimet e saj ndaj njerëzve në lëvizje". Ajo theksoi se ardhjet janë ulur me 60 për qind në vitin 2024 krahasuar me një vit më parë.
“Kërkesa jonë është që politikanët në pushtet të përqendrohen në forcimin e një sistemi tashmë të vendosur dhe të krijojnë rrugë ligjore për azil në vend që të gjejnë arratisje për të mos lejuar njerëzit të arrijnë në tokën e BE-së,” shtoi ajo.
Ideja e objekteve të azilit në det të hapur nuk është e re. Australia dhe Izraeli kanë përdorur qendrat e paraburgimit në vendet e treta gjatë dekadës së fundit. Dhe në vitet e fundit, disa qeveri evropiane kanë shqyrtuar ose tentuar masa të ngjashme pasi kanë kërkuar të mbajnë mbështetjen duke përmbushur premtimet e fushatës për të kufizuar migracionin, duke përfshirë Danimarkën, Gjermaninë dhe Mbretërinë e Bashkuar.
Fachile beson se nuk ka gjasa që kontraktimi i azilit në BE të funksionojë, pasi shkel shumë ligje ndërkombëtare. Madje mund të dobësojë mbështetjen për qeverinë e Melonit, veçanërisht në një kohë kur ajo gjithashtu përballet me shtyrje mes shkurtimeve buxhetore në sektorët e arsimit, shëndetësisë dhe sigurimeve shoqërore.
Deri më tani, marrëveshja Itali-Shqipëri ka përkeqësuar marrëdhëniet tashmë të tensionuara midis administratës së Melonit, e cila bëri një fushatë të madhe për menaxhimin e migracionit, dhe gjyqësorit, të cilin e djathta e akuzon si "të politizuar". Zëvendëskryeministri Matteo Salvini ka kërcënuar gjyqtarët në TV, duke thënë: Ata bënë një gabim dhe do të duhet të paguajnë për këtë.
Edhe Elon Musk, një mik i vjetër i Melonit, iu bashkua debatit, duke postuar në X, "Këta gjyqtarë duhet të jenë".
Dhjetorin e kaluar, Meloni i kërkoi GJED-së të hidhte poshtë kundërshtimet ndaj marrëveshjes përpara vitit të ri. Ndërkohë të gjitha forcat e policisë italiane janë larguar nga objektet shqiptare dhe qendrat po përdoren përkohësisht për të strehuar qindra qen endacakë. Ky zhvillim ka rindezur debatin mbi koston e skemës, me kundërshtarët që kritikojnë Melonin se ka krijuar "lukuninë më të shtrenjtë në botë".
E majta politike e përçarë e Italisë do të përfitojë nga polemikat. Vitet e fundit, e majta ka luftuar për të formuar një koalicion që mund të kundërshtojë Vëllezërit e Italisë në pushtet.
"Por ky episod ka kontribuar në forcimin e opozitës sonë, sepse të gjithë jemi dakord se është një ide e keqe," tha Matteo Orfini, një ligjvënës dhe ish-kreu i Partisë Demokratike të qendrës së majtë të Italisë.
Megjithatë, opozita e sapobashkuar e di se ka një luftë të gjatë përpara. Debati i BE-së rreth trajtimit të migracionit si një problem në det të hapur nuk do të zgjidhet së shpejti. Dhe tani që Donald Trump është rizgjedhur si president i SHBA dhe i ka dhënë Musk një rol në administratën e tij, qasja e SHBA ndaj migracionit mund të inkurajojë më tej politikanët anti-migrantë përtej Atlantikut.
Gjatë gjithë fushatës së tij, Trump u zotua të dëbonte miliona emigrantë pa dokumente.
"Fjalimi i tij fitues la pak dyshime për qëllimet e tij, duke dyfishuar premtimet për një rregullim gjithëpërfshirës të imigracionit," tha Nenad Stekic, një studiues në Institutin e Politikës Ndërkombëtare dhe Ekonomik.
Ashtu si projekti i Melonit për Shqipërinë, ka pyetje serioze nëse Trump do të jetë në gjendje ta ndjekë. Por Stekic parashikon se retorika e presidentit të zgjedhur mund të ketë pasoja të gjera dhe të frymëzojë liderët e BE-së për të miratuar plane të ngjashme, veçanërisht nëse trazirat në Lindjen e Mesme çojnë në një rritje të ardhjeve të emigrantëve.
“Në BE, partitë e qendrës mund të ndihen nën presion për të miratuar qëndrime më konservatore të imigracionit për të shmangur humbjen e terrenit, duke e bërë konsensusin mbi reformën më sfiduese ndërsa liderët balancojnë detyrimet humanitare kundër presioneve politike,” shtoi Stekic.
Megjithatë, anëtarët e së majtës italiane thonë se janë gati të kundërshtojnë politikat e ekstremit të djathtë, anti-migrantë, të cilat u përhapën në vend që në vitin 2018, më shpejt se pjesa më e madhe e pjesës tjetër të Evropës. Ata shpresojnë se do të jenë në gjendje të bindin votuesit deri në zgjedhjet e ardhshme, që do të mbahen deri në dhjetor 2027, se premtimet e së djathtës për të frenuar emigracionin janë vetëm një shpërqendrim nga çështjet reale me të cilat përballen italianët, duke përfshirë kërcënimet ndaj të drejtave të njeriut, si liria e shtypit dhe të drejtat për të protestuar dhe shkallë të lartë të varfërisë.
"Ne ishim të parët që u morëm me të djathtën ekstreme dhe shpresojmë të jemi të parët që do ta heqim qafe atë, në mënyrë që Shtetet e Bashkuara të shohin të ardhmen e tyre”, tha Orsini.
stefania d’ignoti marreveshja e emigranteve itali shqiperi
Editorial
12 Janar 2025, 13:31
Enton Abilekaj
Enton Abilekaj
TIRANË- Tani që u krye hetimi i plotë dhe doli cullak krijimi i rrethanave të kallëzimit të rremë, avokat...
Editorial
9 Janar 2025, 14:37
Foreign Policy
Donald Trump
Në libra dhe filma, është e lehtë të parashikosh se çfarë do të ndodhë me një ngacmues. At...
Editorial
8 Janar 2025, 19:05
Meri Lika
meri lika
TIRANË- “Hajdeni se u hap dëngu!”
Kjo shprehje, për të gjithë, është shprehja e famshme e shitjev...
Editorial
6 Janar 2025, 12:30
CNN
Donald Trump
Pas një dite kaosi dhe dhune më 6 janar 2021, ishte e paimagjinueshme që Donald Trump, i cili thirri një turmë në...
Editorial
27 Dhjetor 2024, 09:08
Meri Lika
Meri Lika
TIRANA- Veliaj u thirr për herë të dytë nga SPAK, por ndërkohë që herën e parë ai thjesht na tregoi ...
Editorial
21 Dhjetor 2024, 14:24
Agim Nesho
Agim Nesho
KOSOVA- Kurti është një politikan që është admiruar për karakterin e tij të fortë dhe qëndres&...
Editorial
21 Dhjetor 2024, 07:38
Veton Surroi
Veton Surroi
TIRANA- Do të ketë me gjasë mbledhje të ardhshme mes parlamenteve të Kosovës e Shqipërisë në t&eu...
Editorial
20 Dhjetor 2024, 07:50
Bernd Riegert
foto familjare e liderëve të be dhe ballkanit perendimor
BRUKSEL- Që nga samiti i BE-së në Selanik të Greqisë, në v...
Editorial
19 Dhjetor 2024, 08:58
Meri Lika
meri lika
TIRANË- Lajmërim, lajmërim Ambasada Amerikane më në fund u bë e gjallë. Epo në ditët e fundit t...
Editorial
17 Dhjetor 2024, 20:15
Alejandro Esteso Perez
edi rama
TIRANË- Marrëdhëniet e Bashkimit Evropian me Shqipërinë shpesh shihen si jashtëzakonisht pozitive. Kjo ësht&eum...