Hodhi shokun e tij nga ura në kanalin e ujërave të zeza dhe fshehu krimin, zbardhen emrat e viktimës dhe autorit 10 Dhjetor...
"Vëllai i Veliajt hapi kompani me 100 euro, tani ka 32 milionë euro"/ Berisha: Paketën e emergjencës do e paraqesim te &cced...
Opinioni i Komisionit të Venecias për mandatin e Xhaçkës/ Bardhi: Konfirmon edhe njëherë që qëndrimi i...
Nuredin Dumani dëshmon mes tensioneve në GJKKO, rrëfen grabitjet në bashkëpunim me Talo Çelën: Goditi kam...
Imazhet e projektit përshkruajnë një kullë të bardhë amorfe të rrethuar me ballkone që valëzohen brenda dhe jashtë për të formuar një përafrim të ngjeshur të tipareve të heroit, duke e ngulitur profilin e tij përgjithmonë në horizont në beton dhe xham.
TIRANË- "The Guardian" i ka dedikuar një shkrim Shqipërisë, duke u fokusuar tek ndërtimet në Tiranë dhe tek mënyra sesi financohen. Arkitektët e firmës "Mermer Arch Mound" do të ndërtojnë një godinë të re në Tiranë, ku do të projektohet fytyra e heroit kombëtar, Gjergj Kastrioti Skënderbeu. Por kush i financon këto ndërtime? Në artikull përmendet se vitin e kaluar, prokurorët antimafia në Itali zbuluan se grupi i krimit Ndrangheta kishte identifikuar zhvillimet e reja të larta të Tiranës si një mundësi për pastrimin e parave. Përgjimet kishin zbuluar një matematikë të thjeshtë, çmimi për metër-katror do ishte 3000-4000 euro për metër katror, ndërsa kostoja vetëm 510 €. Për të parandaluar "përdorimin", "MVRDV" pretendon se kryen kontrolle për klientët e saj duke përdorur një kompani të palëve të treta që skanon për aktivitet kriminal, ndër të tjera, dhe nuk ka asnjë sugjerim për fonde të paligjshme deri më tani në Shqipëri.
ARTIKULLI I PLOTË:
Çfarë kanë krijuar arkitektët e Mermer Arch Mound: një rrokaqiell me formë si heroi kombëtar i Shqipërisë. Me hundën e tij të veçantë akuliane dhe mjekrën e madhe, heroi kombëtar i Shqipërisë, Skënderbeu, ka qenë prej kohësh kudo në rrugët dhe sheshet e vendit. Tani fytyra e tij do të duket më e madhe se kurrë mbi kryeqytetin. Ka nisur ndërtimi i një blloku apartamentesh, zyrash dhe dyqanesh 85 metra të lartë në qendër të Tiranës, i projektuar me formën e kokës së Skënderbeut.
Imazhet e projektit përshkruajnë një kullë të bardhë amorfe të rrethuar me ballkone që valëzohen brenda dhe jashtë për të formuar një përafrim të ngjeshur të tipareve të heroit, duke e ngulitur profilin e tij përgjithmonë në horizont në beton dhe xham.
Banorët e ardhshëm do të jenë në gjendje të shikojnë nga sytë e luftëtarit, të rrinë në veshët e tij ose të darkojnë në afresk në fund të hundës së tij.
“Këto ditë, qytetet në mbarë botën duken gjithnjë e më shumë si njëri-tjetri,”- thotë ëiny Maas, partner themelues i firmës holandeze të arkitekturës.
“I inkurajoj gjithmonë që t'i rezistojnë kësaj, të gjejnë karakterin e tyre individual dhe ta theksojnë atë. Tirana ka mundësinë e një kanavacë bosh për strukturat me densitet të lartë. Mund të jetë progresiv në këtë kuptim dhe të ndërtojë karakter.”
Por shumë banorë vendas nuk janë aq të sigurt për ndjenjën e vendit të krijuar nga Maas, dhe listën e arkitektëve të tjerë ndërkombëtarë që kanë ardhur për të riformuar qytetin. Një grusht kullash po ngrihen rreth sheshit qendror Skënderbej të Tiranës, me katër tashmë të përfunduara dhe të paktën gjashtë të tjera në projektim e sipër. Ka pasur protesta të zëshme kundër shkatërrimit të vilave të epokës otomane për t'i hapur rrugë turmës së ndërtimeve të larta, me kritikët që ankohen për humbjen e trashëgimisë dhe rritjen e çmimeve të pronave, dhe akuzat se projektet po përdoren si skema të pastrimit të parave për krimi i organizuar.
Dy vila historike u shkatërruan për t'i hapur rrugë kullës së Skënderbeut në maj 2020, kur qyteti ishte në izolim prej pandemisë. Në të njëjtën kohë, Teatri Kombëtar, që datonte nga vitet 1930, u shkatërrua gjithashtu për t'i hapur rrugë një projekti të arkitektit danez Bjarke Ingels, i cili u kundërshtua gjerësisht.
“E ardhmja e Tiranës do të jetë plot me rrokaqiej fantazmë,”- thotë Vincent ëJ van Gerven Oei, një shkrimtar holandez që ka jetuar në Tiranë për 12 vitet e fundit dhe ka ndjekur nga afër zhvillimin e qytetit.
“Unë e dua MVRDV-në – gjërat që ndërtojnë në Holandë janë ndër ndërtesat e mia të preferuara – por më pas vijnë në Shqipëri dhe bëhen budallenj. Ata mendojnë se mund të shpëtojnë me dizajnin me gjërat nacionaliste që projektojnë.”
Në vitin 2018, Maas trajtoi simbolikën e hapur nacionaliste të projektimit të një ndërtese në formën e hartës së vendit.
“Kam pasur një diskutim me disa nga politikanët evropianë për këtë. A mund ta bësh këtë ndërtesë? A është nacionalizmi i mirë apo i keq?,"-shtoi ai.
Duke ecur përpara dhe mbrapa në skenë, duke folur si një fëmijë hiperaktiv që kishte konsumuar shumë sheqer, Maas rapsodizoi lidhjen e tij të dashurisë me Shqipërinë. Ai e përshkroi atë si "një vend pa para, që pi vetëm kafe dhe ku nuk ka asgjë për të bërë" - është fleta e përsosur bosh për idetë e tij të çuditshme, "si një mini-Kinë" me mundësi të bollshme për arkitektët.
"Zhvilluesit po bëhen më të pasur," tha ai i emocionuar, por nuk përmendi se nga mund të vinin paratë për të ndërtuar vizione të tilla marramendëse, duke pasur parasysh ekonominë e varfër të vendit.
Një raport i vitit 2020 nga Iniciativa Globale kundër Krimit të Organizuar Transnacional vuri në dukje se industria shqiptare e ndërtimit ishte bërë një pikë e nxehtë e njohur për bandat kriminale ndërkombëtare për të pastruar paratë, kryesisht nga trafiku i drogës. Ai vlerësoi se 1.6 miliardë euro "para të pista" ishin pastruar përmes sektorit shqiptar të pasurive të paluajtshme në tre vitet e mëparshme, me 60% të financimit të projektit që vinte nga burime të paligjshme. Vetë Zyra e Drejtorisë së Përgjithshme të Parandalimit të Pastrimit të Parave në Shqipëri tha se vëzhgoi “investime të konsiderueshme në pasuri të paluajtshme me burim të panjohur fondesh”, të cilat i klasifikoi si “të dyshimta”.
Vitin e kaluar, prokurorët antimafia në Itali zbuluan se grupi i krimit Ndrangheta kishte identifikuar zhvillimet e reja të larta të Tiranës si një mundësi për pastrimin e parave. Në një përgjim, dy nga të arrestuarit u dëgjuan duke diskutuar për një ndërtues ndërtesash në Shqipëri, i cili kishte tre leje ndërtimi për ndërtesa me vlerë 180 milionë euro, por kishte vetëm 10 milionë euro në dorë.
“Rrokaqiejt e rinj do të shiten për 3000-4000 euro për metër katror”, thotë një nga të dyshuarit. “Dhe a e dini se sa kushton ndërtimi? 510 €.”
MVRDV thotë se, në përputhje me ligjin holandez, ajo kryen kontrolle për klientët e saj duke përdorur një kompani të palëve të treta që skanon për aktivitet kriminal, ndër të tjera, dhe nuk ka asnjë sugjerim për fonde të paligjshme.
Një zëdhënës i Bashkisëtë Tiranës tha: Detyra e bashkisë është të sigurojë që të respektohen planet e ndërtimit, estetika, rregullat e arkitekturës dhe planet e lëvizshmërisë. Ne e kuptojmë se jetojmë në një mjedis politik toksik në Ballkan dhe u kemi kërkuar vazhdimisht liderëve të opozitës të theksojnë: cila nga këto kulla është e dyshuar për një aktivitet të tillë [kriminal]? Deri më sot nuk kemi asnjë përgjigje dhe nuk ka pasur asnjë pretendim zyrtar në prokurorinë e Tiranës.
Banorët vendas kanë bërë shaka se, ndërsa Rama kultivon një pamje të moshuar-shtetar – korniza e tij 6 ft 6 inç dhe mjekra e rritur duke i dhënë atij një pamje gjithnjë e më të stilit të Skënderbeut – ndërtesa në formë koke mund të përfundojë më shumë si një monument i qëndrueshëm për artistin-politik. i cili riformësoi kryeqytetin, duke vështruar përgjithmonë vizionin e tij të kullave boshe.
Riformësimi radikal i kryeqytetit shqiptar gjatë dy dekadave të fundit mund t'i atribuohet kryesisht Edi Ramës, i cili shërbeu si kryetar bashkie nga viti 2000-2011 dhe ka qenë kryeministër i vendit që nga viti 2013. Rama ishte një basketbollist profesionist dhe artist në vitet 1990.
Maas thotë: Edin e njoh nga Parisi, kur ishte piktor.
Rama u kthye në Shqipëri për t'u bërë ministër i Kulturës në vitin 1998 dhe nisi një operacion radikal pastrimi kur u bë kryetar bashkie. Ai u bë kryefjalë me politikat e tij të lyerjes së ndërtesave gri sovjetike me ngjyra të ndezura për të gjallëruar qytetin, mbjelljen e pemëve, krijimin e korsive për biçikleta dhe mbajtjen e konkurseve ndërkombëtare arkitekturore.
Një nga projektet e para që MVRDV mori nën sundimin e Ramës ishte qendra tregtare Toptani në vitin 2005, e cila u konceptua si një masë e zbrazur pikseluar e mbuluar me ekrane gjigante reklamash LCD. Pasi fitoi konkursin, Maas nuk dëgjoi asgjë deri disa vite më vonë, kur kuptoi se ndërtesa në fakt ishte ndërtuar nga arkitektë të tjerë, dhe gjatë procesit u hollua në mënyrë drastike. Fasada dixhitale u këmbye me panele standarde të veshjes gri, ndërsa vizioni i tij për një arkadë të hapur u bë e mbyllur.
“Projektet këtu shpesh realizohen në një mënyrë krejtësisht të ndryshme nga ajo se si synonin fillimisht arkitektët. Është realiteti dixhital, gjithmonë i bukur, brilant dhe novator, dhe më pas realiteti i kompanive shqiptare të ndërtimit, që duan të bëjnë gjënë më të lehtë, më të shpejtë me çmimin më të ulët të mundshëm,"- thotë Van Gerven Oei.
Për të mos u dekurajuar nga qendra tregtare Frankenstein, "MVRDV" vazhdoi të kërkonte punë në Shqipëri. Pasuan disa projekte të parealizuara, nga një grumbull kolosal blloqesh apartamentesh të zgjatura të planifikuara për një zonë buzë liqenit në vitin 2008, të quajtur Tirana Rocks, në një vendpushim për një klient rus që do projektonte një kodër artificiale që do të shkëlqente në mënyrë të frikshme gjatë natës. Ai shpjegon se si Downtown One filloi si një ndërtesë tre-dimensionale në formën e Shqipërisë, por rezultoi shumë e shtrenjtë.
Një komision i mëtejshëm erdhi në vitin 2018 për të transformuar Piramidën mbresëlënëse të Tiranës të veshur me mermer – e ndërtuar në vitet 1980 si një muze për të festuar ish-diktatorin komunist të vendit – e cila ishte bërë një vend popullor për të rinjtë e qytetit që të ngjiteshin dhe të rrëshqiteshin poshtë. 'MVRDV' u caktua, pa konkurs publik, për ta transformuar atë në një qendër teknologjike. Së fundi, kur bëhet fjalë për kullën e Skënderbeut, origjina është aq e hapur sa mund të prisni. Siç kujton Maas: Atëherë Edi tha: "Dua të bëj diçka me historinë. Dhe kështu lindi ideja me kokën gjigante.
Banorët vendas kanë bërë shaka se, ndërsa Rama po ndryshon pamjet e tij, i gjatë në trup dhe me mjekrën e rritur, po i jetpet një pamje gjithnjë e më të stilit të Skënderbeut, ndaj dhe ndërtesa në formë koke mund të përfundojë më shumë si një monument kryeministrin, i cili riformësoi kryeqytetin, duke vështruar përgjithmonë vizionin e tij të kullave./ TheGuardian
Patenta TIRANË- Ministria për Evropën dhe Punët e Jashtme, ka njoftuar se Shqipëria ka arritur një marrëveshje me Arabin...
Aksident BERAT- Aksident me vdekje në Berat. Mëngjesin e sotëm një makinë ka përplasur për vdekje një të moshu...
Dosja.al TIRANË- Dosja.al ju sjell lajmet më kryesore në portalet në vend. Dosja.al ka në faqe të parë vizitën dy d...
Moti TIRANË- Territori shqiptar përgjatë gjithë 24-orëshit parashikohet të jetë në mbizotërimin e kushteve t&e...
Zjarr TIRANË- Katet e fundit në kompleksin “Square 21”, në kryeqytet janë përfshirë nga zjarri. 'JOQ' ka b&e...
Dashamir Gjergji, mjek TIRANË- Jo vetëm pacientët me probleme kardiake, por ata me diabet duhet të jenë edhe më të kujde...
Koncerti te Nënë Tereza TIRANË- Operatori i Shpërndarjes së Energjisë Elektrike (OSHEE), ka sqaruar se nuk ka pasur asnjë...
Jahti në Sarandë SARANDË- Një tjetër mjet lundures është bllokuar nga policia kufitare në Sarandë pasi nuk ka ...
Aksident në Pogradec POGRADEC- Një person ka mbetur i plagosur si pasojë e një aksidenti automobilistik. Mësohet se ngjarja ka ndo...
Zjarr në Shkodër SHKODËR- Zjarr në Shkodër. Një sipërfaqe me pyje është përfshirë nga flakët pa...
