"Mesazhet në telefonin e Bardhit fabrikim i nisur nga SPAK"/ Berisha: Të gjithë marshim në Tiranë për qeveri teknike
Mesazhet në telefonin e Bardhit/ Berisha: Fabrikim i nisur nga SPAK dhe zyrat e Ramës! Drejtësia të sqarojë zhdukjen e ...
Mesazhet në telefonin e Bardhit/ Berisha: Fabrikim i nisur nga SPAK dhe zyrat e Ramës! Drejtësia të sqarojë zhdukjen e ...
Reshjet e shiut në vend/ Stuhi në Durrës, probleme në qarkullim e automjeteve dhe ndërprerje në lundrimin e mjetev...
Gjykata e Lartë i bashkohet SPAK, ILD dhe Gjykatës Kushtetuese, nuk merr pjesë në Komisionin Antikorrupsion të PS 3 T...
Rama i nënshtrohet ndërhyrjes kirurgjikale, denoncimi i qytetarëve: Na anuluan oraret e operacioneve, as nuk na lajmëruan ...
Nga Marvan Bishara
FRANCË- Demokracia është bërë një lojë e ruletës ruse. Dikur konsideruar si një ushtrim rutinë i të drejtës sovrane të njerëzve, zgjedhjet e lira tani janë kthyer në një lojë të rrezikshme fati, duke rrezikuar vazhdimisht rrëmbimin e pushtetit anti-liberal dhe antidemokratik.
Pas një dekade të zgjerimit të paprecedentë të pas Luftës së Ftohtë, demokracia liberale është sulmuar nga forcat populiste dhe reaksionare në dy dekadat e fundit, nga ardhja e Vladimir Putin në vitin 2000 deri te ngritja e Donald Trump në 2016 dhe rritja e djathtas në të dy anët e Atlantikut. Në këtë proces, një numër në rritje shtetesh, si Hungaria, Turqia, Austria, India dhe Brazili, ndër të tjera, kanë marrë një kthesë drejt autoritarizmit karizmatik dhe iliberalizmit populist. Dhe këtë muaj, shumë kishin frikë se Franca do të ndiqte shembullin.
Por për fat të mirë, demokracia liberale e Francës i ka mbijetuar zgjedhjeve presidenciale, duke tërhequr një psherëtimë të madhe lehtësimi në pjesën më të madhe të Evropës. Epo, të paktën tani për tani, ose deri herën tjetër ose herën pas kësaj, kur e djathta ekstreme mund të “shpëtojë tavanin prej xhami”, me implikime të rrezikshme për kontinentin dhe më gjerë.
Një psherëtimë lehtësimi është, sipas përkufizimit, një shenjë shqetësimi; sa më e madhe të jetë psherëtima aq më i madh është shqetësimi. Dhe francezët, si qytetarët e demokracive të tjera moderne, janë kaq shumë të shqetësuar në ditët e sotme, saqë ata kanë pasur idenë e pamatur për të zgjedhur një udhëheqës të ekstremit të djathtë në presidencën e fuqishme kushtetuese.
Megjithëse arsyet e shqetësimit dhe ankthit mund të jenë të prekshme, si pasiguria në punë dhe ndryshimet e vazhdueshme shoqërore, jeta në shoqëritë moderne priret të jetë shqetësuese pavarësisht nga rrethanat, duke i shtyrë shumë njerëz të kërkojnë ngushëllim në traditë, fe dhe në një të kaluar mitike të harmonisë së lavdishme. .
Të pakënaqur me status quo-në dhe partitë e krijuara, më shumë se një e treta e votuesve francezë me të drejtë vote nuk hodhën votën, ose votuan bosh, dhe dy nga pesë prej atyre që votuan paturpësisht zgjodhën anti-evropiane, anti-liberale, anti-Muslimane, për të mos thënë neofashiste, Marine Le Pen si presidente. Kjo është befasuese. Dhe është gjithashtu e pafalshme.
Befasuese, sepse pavarësisht nga mbështetja e të gjithë institucioneve franceze dhe evropiane, si dhe e shumicës së partive politike dhe elitave financiare, Macron mblodhi relativisht më pak vota se çdo president që nga viti 1965, ose vetëm 37.9 për qind e elektoratit. E pafalshme, sepse francezët duhet ta dinë më mirë sesa të fajësojnë emigrantët dhe minoritetet për problemet e tyre. Edhe nëse është e shpjegueshme, duke marrë parasysh pasigurinë ekonomike dhe gjendjen e keqe kombëtare, sigurisht që nuk është e justifikueshme.
Kjo është parësore, sepse francezët kanë qenë edhe prirje dhe fitues në Evropë dhe në Mesdhe. Së bashku me gjermanët, francezët kanë bashkuar kontinentin si kurrë më parë në dekadat e fundit, duke e bërë Bashkimin Evropian bllokun më paqësor, më të begatë, liberal dhe demokratik në botë. Dhe në këtë proces, Franca ka rikuperuar pjesën më të madhe të prestigjit të saj ndërkombëtar të humbur në luftërat botërore, duke parë sesi ndikimi i saj gjeopolitik rritej dhe shumohej së bashku me zgjerimin dhe konsolidimin e BE-së.
Dhe që nga pandemia dhe problemet e saj financiare, Franca ka ecur më mirë ekonomikisht se shumica e vendeve evropiane dhe BE-ja ka bërë më mirë se shumica e rajoneve të tjera. Ky është një ekuacion i favorshëm nga çdo përkufizim. Të gjitha këto shtojnë më shumë aksione në mister. Pse një komb relativisht i fuqishëm, i begatë dhe produktiv e ka idenë e një sundimtari neofashist retrograd? Pse t’i shtohet poshtërsia dhe mjerimi stresit dhe luftës së vendit, kur ka zgjidhje më demokratike dhe më praktike?
Është e qartë se problemet e Francës nuk janë ekonomike apo “evropiane” në vetvete; ato janë veçanërisht politike: kolapsi i plotë i partive të lodhura të qendrës së djathtë dhe të qendrës së majtë, dhe dështimi i centrizmit të Macron për të frenuar valën e së djathtës ekstreme. Le Pen-it i pëlqen të pohojë se Franca duhet të zgjedhë midis patriotizmit dhe internacionalizmit ose midis nacionalizmit dhe liberalizmit. Por ky është një ballafaqim farsë që paraqet një zgjedhje të rreme.
Francezët mund të jenë edhe nacionalistë edhe ndërkombëtarë, patriotë dhe liberalë. Ata mund të jenë francezë, evropianë, perëndimorë dhe mesdhetarë, të çdo feje ose pa fe. Ata gjithashtu mund të qëndrojnë kundër pushtimit rus të Ukrainës dhe për të drejtat e myslimanëve dhe të pakicave të tjera. Ata mund ose duhet të jenë patriotë pa qenë racistë të bardhë nativistë. Patriotizmi është dashuria për vendin e vet, jo obsesioni me të kaluarën e tij mitike.
“Liberté, Egalité, Fraternité” është më shumë se një moto, më shumë se një trashëgimi; është kontributi më i madh i Francës për modernitetin; ai që është shkruar në kushtetutën e tij dhe për këtë arsye duhet të mbrohet në vend përpara se të promovohet jashtë vendit.
Por Le Pen, e cila preferon të kaluarën perandorake të Francës ndaj kushtetutës së saj republikane, ia doli ku Macron ka dështuar në masë të madhe, domethënë të flasë me frikën e njerëzve, megjithëse duke u zotuar se do ta “bëjë Francën përsëri të madhe” përmes premtimeve të larta që ajo nuk mund t’i mbajë dhe duke lëshuar çeqe që mundi. Nuk ka para si president.
Në realitet, ka një kufi për atë që çdo president mund ose duhet të bëjë për vendin e tij ose të saj në botën e sotme të globalizuar, ku kapitali, tregtia dhe investimet mbretërojnë suprem. Jo më pak në Francë, ku sektori publik është aq dominues sa çdo ndërhyrje e mëtejshme shtetërore është e sigurt se do të sakrifikojë produktivitetin dhe konkurrencën në altarin e përshtatshmërisë politike.
Por Macron bëri premtime për të pasurit, ndërsa kërkonte për klasën punëtore, duke ofruar ulje taksash dhe stimuj të tjerë për fatin, ndërsa u kërkonte atyre më pak me fat të punonin më shumë për më pak.
Nuk është e drejtë. Ekonomia e dobët është diskredituar prej kohësh si një mënyrë për të krijuar dhe përhapur pasuri dhe prosperitet, kur në fakt ajo ka thelluar pabarazinë. Francezët mund të punojnë më pak orë se disa ekonomi të përparuara, por ata janë më produktivë se shumica, duke u renditur ose më lart ose midis Shteteve të Bashkuara dhe Gjermanisë.
Për të qenë të qartë, francezët nuk janë të hidhëruar për atë që nuk kanë dhe nuk kanë fituar; ata janë të zemëruar për humbjen e mundshme të asaj që kanë për sa i përket sigurisë ekonomike dhe mbrojtjes sociale të fituar me vështirësi. Është roli dhe përgjegjësia e presidentit që t’u japë punonjësve francezë garancitë që meritojnë në pesë vitet e ardhshme, jo më pak për të fituar një mandat të dytë me mbështetjen e tyre.
Pa presion politik, Macron duhet të veprojë siç duhet nga të gjithë bashkatdhetarët e tij gjatë mandatit të tij të dytë në detyrë. Përndryshe, Franca do të qëndrojë edhe një herë në konfuzion me një armë në kokë, në vitin 2027, veçanërisht nëse Amerika vendos në vitin 2024 të shfrytëzojë sërish shanset e saj me një presidencë hakmarrëse të Trump. Nëse Franca bëhet mashtruese, përfundimisht, edhe Evropa do të jetë e tillë.
(I.A.dosja.al)
Aksidenti i rëndë në Tiranë, si mund të shmangen ngjarje të tilla?
RUSI- Ministria e Mbrojtjes e Rusisë ka thënë se Mbretëria e Bashkuar po “provokon” Ukrainën që të nisë një sulm në Rusi. BBC shkruan se të dy agjencitë e lajme...
POLONI- Faqja e internetit Onet.pl thotë se masa është konfirmuar jozyrtarisht nga burime në qeverinë polake dhe kompaninë shtetërore të gazit të vendit PGNiG. ...
RUSI- Sekretari i Përgjithshëm i Kombeve të Bashkuara Antonio Guterres dhe ministri i Jashtëm rus Sergei Lavrov kanë përfunduar tani konferencën e tyre për shty...
UKRAINË- Kur Rusia pushtoi Ukrainën, Sekretari i Përgjithshëm i OKB-së Antonio Guterres i tha menjëherë Moskës se kishte shkelur Kartën e OKB-së dhe kërkoi...
UKRAINË- Për 40 vjet, dy figura kanë qëndruar në një kodër me pamje nga Kievi. BBC shkruan se tetë metra të larta dhe të derdhura në bronz, ato përshkruajn...
GJERMANI- Vendimi për të dërguar tanke gjermane kundërajrore direkt në Ukrainë është një ndryshim i madh në politikë. BBC shkruan se deri të hënën, figurat krye...
MOLDAVI- Moldavia ka rritur masat e sigurisë pas një sërë shpërthimesh në rajonin separatist të Transnistrisë, të mbështetur nga Rusia. BBC shkruan se President...
GJERMANI- Sapo ka mbaruar konferenca për shtyp e Sekretarit Amerikan të Mbrojtjes Lloyd Austin nga baza ajrore Ramstein në Gjermani. Këtu janë pikat kryesore ng...
SERBI- Ndihmëssekretarja amerikane e Shtetit për Evropë, Karen Donfried ka mbërritur sot në Serbi ku dhe është takuar sot me Presidentin e Serbisë, Aleksandër V...
UKRAINË- Njoftimi i Gjermanisë se do të dërgojë tanke kundërajrore në Ukrainë është një ndryshim i madh për një vend që kishte një politikë kundër dërgimit...
