LIVE UPDATES
Ekonomi

Moti i këtij viti është një ‘ferr’ në Tokë! Ngrohja globale me 3°C është katastrofike, do të shkatërronte

5 Shtator 2021, 05:18 Nga DOSJA
Moti i këtij viti është një ‘ferr’ në

Ulja e emetimeve të gazrave serë mund të zvogëlojë rreziqet, por nuk mund t’i eliminojë ato, shkruan The Economist

Sipas standardeve të shekullit XXI, është thuajse e sigurt se viti 2021 do të konsiderohet si një vit me mot relativisht të freskët. Por sipas standardeve të pjesës tjetër të historisë së njerëzimit, moti i këtij viti është një ferr në Tokë.

Më 20 korrik, ndërkohë që shtete si Belgjika, Gjermania, Holanda dhe Zvicra po përballonin ende përmbytjet masive që kthyen qytete të tëra në lumenj dhe shkatërruan territoret e fshatrave përreth, me qindra mijë njerëz në provincën kineze Henan, u evakuuan nga përmbytjet; në qytetin Zhengzhou, vetëm brenda tri ditësh, ra një sasi shiu sa për një vit.

Gjithashtu më 20 korrik, në Cizreza, Turqi, u regjistrua temperatura 49.1°C (120°F), më e larta e regjistruar ndonjëherë në vend. Përgjatë bregdetit verior të Paqësorit në Amerikën e Veriut, ku sapo ka kaluar vala e madhe e nxehtësisë që nisi dy javë më parë, tashmë pritet një valë tjetër.

Vende të tjera në lartësi të ngjashme mbi nivelin e detit kanë përjetuar mjaft anomali të tilla. Në gjysmën e parë të muajit, Finlanda përjetoi valën më të gjatë të të nxehtit në të paktën 60 vjet, ku temperaturat u rritën deri në 30°C në Lapland. Më 14 korrik, vendi përjetoi natën më të nxehtë në histori: 24.2°C.

Më 11 korrik, një termometër i Shërbimit Kombëtar të Motit në Furnace Creek në Death Valley, regjistroi temperaturën 54°C. Nëse konfirmohet nga Organizata Botërore Meteorologjike (WMO), kjo temperaturë do të arrinte rekordin më të lartë të regjistruar ndonjëherë në të njëjtin vend, që u shënua vitin e kaluar. Më 19 korrik, më shumë se 40% e pjesës së sipërme të akullit të Groenlandës, kishte ujë të shkrirë. Sasia e mbulesës së akullit të detit në Arktik, ishte po aq e ulët sa në të njëjtën pikë në vitin 2012, kur u regjistrua sasia më e ulët e akullit në histori, në periudhën e verës.

Kjo është gjendja që krijohet në Tokë, kur, sipas të dhënave më të fundit nga WMO, temperatura është 1.1-1.3°C më e ngrohtë se sa ishte para shpikjes së motorit me avull. Marrëveshja e Parisit e vitit 2015, ishte një zotim për të kufizuar rritjen e ngrohjes globale “nën nivelin 2°C” mbi temperaturën e periudhës para-industriale, dhe në një skenar ideal, temperatura nuk duhet të rritet më shumë se 1.5°C.

Ky objektiv i dytë më i rreptë u kërkua veçanërisht nga ishujt e vegjël, të cilët e shohin si një kërcënim ekzistencial sasinë e ngritjes së nivelit të detit nga rritja e temperaturës me dy gradë. Një raport nga Paneli Ndërqeveritar për Ndryshimet Klimatike, zbuloi se ndryshimi midis këtyre dy objektivave, edhe nëse në teori nënkupton vetëm 10 cm rritje shtesë të nivelit të detit deri në vitin 2100, do të kërcënonte me miliona jetë. Krahasuar me ngrohjen prej 1.5°C, rritja e temperaturës me 2°C do të ekspozonte edhe 420 milionë njerëz shtesë ndaj nxehtësisë ekstreme. Dhe do të shkatërronte mbulesat e akullit në Arktik.

Objektivat e Marrëveshjes së Parisit ishin dhe mbeten njëkohësisht të matura dhe tepër ambicioze. Menjëherë pas konferencës, një OJQ e quajtur Climate Action Tracker (CAT), vendosi të mblidhte në total të gjitha objektivat e reduktimit të emetimeve dhe politikat e tjera për mbrojtjen e klimës, si standardet e efikasitetit të karburantit për makinat dhe kamionët dhe synimet e energjisë së rinovueshme, që ishin përcaktuar nga kombe të ndryshme.

Për të vlerësuar ndikimin e përgjithshëm të këtyre masave, CAT llogariti përqendrimet atmosferike të dioksidit të karbonit që ato mund të prodhonin dhe më pas përdori rezultatet e modeleve të klimës për të parë se çfarë mund të nënkuptojnë këto përqendrime për sa i përket ngrohjes së klimës. Rezultatet treguan se deri në vitin 2100, Toka do të ishte 2.7°C më e nxehtë se në periudhën para-industriale.

Pasiguritë

Njerëzit që negociuan Marrëveshjen e Parisit ishin plotësisht të vetëdijshëm për këtë kontradiktë. Ata prisnin ose shpresonin, se shtetet do të bënin premtime të reja dhe më ambicioze me përparimin e teknologjisë, duke besuar se të gjithë ishin të angazhuar drejt të njëjtit qëllim dhe se koordinimi ndërkombëtar do të përmirësohej edhe më tepër.

Ka prova se kjo po ndodh vërtet. Premtimet e rishqyrtuara të paraqitura zyrtarisht në OKB gjatë 12 muajve të fundit, në prag të konferencës COP26 që do të mbahet në nëntor, e kanë rrëzuar paksa parashikimin e organizatës CAT.

Nëse përmbushen të gjitha premtimet dhe objektivat e qeverive, ngrohja mund të mbahet deri në nivelin 2.4°C. Po të përfshijmë këtu edhe objektivat që janë njoftuar publikisht, por ende nuk janë përfshirë zyrtarisht në Marrëveshjen e Parisit, të tilla si zotimi i Amerikës për emetime neto zero deri në vitin 2050 dhe premtimi i Kinës për të eliminuar karbonin deri në vitin 2060, atëherë rritja e temperaturës mund të mbahet deri në nivelin 2.0°C.

Kjo tingëllon mjaft premtuese. Por ka pasiguri të mëdha. Së pari, ky vlerësim përfshin politikat që janë shpallur publikisht nëpër media, por nuk janë miratuar. Nëse do të ndiqeshin vetëm politikat që janë aktualisht në zbatim, sipas CAT, temperatura do të rritej me 2.9°C (Programi i mjedisit i OKB-së, i cili ndjek hendekun midis emetimeve aktuale dhe atyre që do të përmbushnin objektivat e Marrëveshjes së Parisit, ofron një shifër disi më të lartë). Pothuajse të gjithë presin ose shpresojnë që politikat të shtrëngohen, të paktën disi. Por çdo parashikim i arsyeshëm i së ardhmes, duhet të marrë parasysh edhe se çfarë mund të ndodhë nëse politikat nuk shtrëngohen.

Nga ana tjetër, pasiguritë janë të shumta dhe të ndryshme. Transformimi i deklaratave politike në gigatonë të dioksidit të karbonit, nuk është një shkencë e saktë. Gjithashtu, askush nuk mund ta dijë nëse shtetet do t’u qëndrojnë besnikë zotimeve që kanë bërë, dhe as nuk mund të jenë të sigurt nëse këto politika do të sjellin uljet e pretenduara.

Dhe megjithëse nuk ka dyshim se gazrat serë ndikojnë në klimë dhe në rritjen e temperaturave në botë, vështirësitë në zgjidhjen e ngërçeve të ndryshme dhe efektet komplekse kundërvepruese, tregojnë se mbetet një pasiguri e konsiderueshme në lidhje me pyetjen se sa ndikon vërtet një sasi e caktuar gazi serë në ndryshimin klimatik./MONITOR

Iftar dhe politikë, a u prek Muaji i Ramazanit nga politikanët?

View Results

sociale sociale ngrohja globale ngrohja globale

Sondazh

Poll
Ekonomi 3 Shtator 2021, 11:36

TIRANË– Shitja e aboneve muore për shumën e 600 lekëve të reja, ndërkohë që çmimi real është 1600 duket se nuk ka shkaktuar probleme tek qytetarët. ...

Ekonomi 2 Shtator 2021, 07:35

Huamarrja e kompanive shtetërore është në rënie

Huamarrja e kompanive publike në sektorin bankar ishte në rënie edhe gjatë këtij viti.Të dhënat e Bankës së Shqipërisë tregojnë se në fund të muajit korrik, por...

VIDEO-VIRALE/ Po fliste në Rrugën e Salës, demokrati 'kapet mat' nga gruaja

VIDEO-VIRALE/ Po fliste në Rrugën e Salës, demokrati 'kapet mat' nga gruaja

"Injoranca nuk është argument" Nuk i pëlqeu pyetja, Rama prek në faqe gazetaren Ambrozia Meta

Del VIDEOJA, Elia godet Princ Lekën: Familja ime të ka mbajtur me bukë

VIDEO/ Noka i jep Spiropalit pankartën, Ministrja ofrohet ta mbaj para fytyrës

Publikohen pamjet nga brenda bazës ajrore të Kuçovës, Komandanti: E gatshme për stërvitjen e trupave

Tempulli 2/ Me kanabis gati për shitje dhe shuma parash, arrestohen 4 të rinj në Tiranë

Dalin pamjet nga kasollja ku u vra 50-vjeçari në Durrës

Kontrabandonin ilaçe dhe telefona, arrestohen dy persona në Tiranë, sekuestrohen 47 iPhone

I vunë flakën eskavatorit me vlerë 150 mijë euro, arrestohen 2 autorët e ngjarjes

Reshjet e shiut dhe borës në vend, policia: Moderoni shpejtësinë e mos kryeni parakalime të gabuara

Kampioni Alvin Karaqi mes lotësh: Për besë u ndjeva si Gjergj Kastrioti kur mora flamurin

'Dokumentar horror'/ Berisha publikon pamjet: Do ju paraqes terrorin që Bajrajt ushtruan më 14 maj

Krimi në Bulqizë/ Fqinji: Po hante bukë në banesë kur erdhën dy makina!

Dosja "Gjici"/ Zv.kryetari i bashkisë së Kukësit shkon në SPAK

Newsroom 11 |XAMA: LAJMI I FUNDIT FAKE QË PASHË, ISHTE PËR MUA

Newsroom 11 |XAMA: KËSHILLË QYTETARËVE- MOS LEXONI VETËM NJË BURIM

Newsroom 11 | XAMA: GAZETARËT NUK SHKRUAJNË ME EMËR, KJO S'ËSHTË ETIKE

Xama në Newsroom: Lajmet e rreme përhapin panik! Më akuzuan se kisha marrë para për një shkrim

Muka në Newsroom: Në Shqipëri ka portale gjobaxhie, u bëjnë shantazh njerëzve

Xama në Newsroom: Fake News shpërndahet më shumë në Facebook e Tik Tok! Gazetarët të shkruajnë emrin

Newsroom 11 |Kush prodhon lajme të rreme në Shqipëri

Newsroom 10 |SENJA: NE S'REAGOJMË NDAJ GJUHËS SË URREJTJES

Newsroom 10 |HAZIZAJ: 'ÇOHU ENVER', PJESË E GJUHËS SË URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ KEMI MARRËVESHJE PËR TË MBROJTUR 'VIKTIMAT'

Newsroom 10 |HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES KA SHKAKTUAR DHE KRIME

Newsroom 10 |GAZETARI: GJUHA E URREJTJES, PJESË E SHOQËRISË

Newsroom 10 |HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES, E FRIKSHME NË SHQIPËRI

Vidhnin në banesa duke përdorur çelësa të klonuar, vihet në pranga 1 person,nje tjeter në kërkim

Newsroom 10 |GJUHA E URREJTJES PËRDORET NGA POLITIKA, AMA TË KONTROLLOJË GJUHËN E URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ: STEREOTIPET NXISIN GJUHËN E URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES LUFTOHET ME EDUKIM

Newsroom 10 | Gjuha e urrejtjes në media, si dhe kush e shpërndan?

Ndryshimet në PS/ Gjiknuri: S'është fundi, por fillimi i diçkaje të re.

Inceneratorët/ S’kam dhënë asnjë kontratë pa garë, ato janë publike!

Ndihet 'i shitur' nga Rama? Gjiknuri: Nuk ndjej braktisje, kam komunikim me të prej 20 vitesh

Klosi: Kemi primare reformimin e partisë, PS synon mandatin e katërt

U shkarkua si Sekretar i Përgjithshëm, Gjiknuri: PS edhe kur fiton, refekton!

Digjet shtëpia në Shkodër, në banesë ndodhej një i moshuar, përfundon në spital

Vazhdon përplasja në PD! Basha kërkon mbledhjen e Komisionit të Etikës për të, Bardhi: Shenjë humbje

Vrasja e Jetmirës/ Autori u dënua me 28 vite burg, nëna e viktimës: Duhet dënim përjetë!

Newsroom 9 | Kallanxhi: Threads? S`besoj se do zgjasë shumë

Newsroom 9 | Eksperti i IT: Mos merrni për bazë asgjë thuhet në rrjet

Newsroom 9 | Gazetarja: po ndodhin vrasje nga tik tok

Newsroom 9 | Eksperti i IT: Fake News dallohet vetëm po të jemi kritikë

Newsroom 9 | Kallanxhi: Shqiptarët besojnë gjithçka shohin në rrjet

Newsroom 9 | Eksperti i IT, Tomi Kallanxhi: Tik Tok ka "fake news" sepse s'ka censurë

Newsroom 9 | Gazetarja: Shqipëria do kohë të përshtatet me Tik Tok

Newsroom 9| Eksperti i IT: Çdo rrjet është i përkohshëm, duhet të kujdesemi për vlerat

A mund të mbyllet TikTok për Shqipërinë? Flet për Newsroom eksperi i IT

Fëmija mbyllet brenda në shtëpi, nëna e alarmuar njofton zjarrfikësit, NDËRHYRJA nga ballkoni