LIVE UPDATES
Editorial

Jeta në një botë kaotike, pa superfuqi

29 Shtator 2020, 10:13 Nga DOSJA
Jeta në një botë kaotike, pa superfuqi

Nga Pierre Haski

Epoka post-amerikane është titulli i një libri nga gazetari i CNN Fareed Zakaria i botuar në vitin 2011, në të cilin autori shpjegonte se ndryshimi në botë nuk ishte për shkak të një rënie të pretenduar të Shteteve të Bashkuara, por për shkak të “ngritjes së të tjerëve “, domethënë Kina, India dhe kështu me radhë. Udhëheqja e SHBA, shpjegonte Zakaria, vazhdonte në të gjitha sferat: ekonomike, teknologjike, ushtarake dhe politike.

Pothuajse një dekadë pas botimit, pas katër viteve të presidencës Trump, Zakaria mund t’i japë një kuptim tjetër titullit të librit të tij. Ndërsa “ngritja e të tjerëve” është ende e dukshme (veçanërisht ajo e Kinës), Shtetet e Bashkuara kanë bërë një tërheqje relative nga çështjet globale. Nuk është çështje e izolimit, por e një angazhimi të njëanshëm që ka ndryshuar natyrën e marrëdhënieve ndërkombëtare.

Bota post-amerikane, versioni 2020, është një botë pa udhëheqje të padiskutueshme. Sigurisht që nuk ka më “hiperfuqi” për të cilën fliste ish-ministri i jashtëm francez Hubert Védrine pas përfundimit të Luftës së Ftohtë dhe në vitet nëntëdhjetë, as xhandar të kudondodhur në të gjitha kontinentet. E gjitha filloi me Barack Obamën dhe refuzimin e tij për të ndërhyrë në Siri në vitin 2014, dhe u përshpejtua nga Donald Trump.

Kjo mungesë e lidershipit ka favorizuar shfaqjen e një bote shumëpolare. Problemi është se kjo botë nuk njeh më rregulla të përbashkëta, dhe po shfaqet gjithnjë e më kaotike.

Trump ndryshoi natyrën e udhëheqjes botërore të Shteteve të Bashkuara. Presidenti nuk pranon as besim, as ligj, nuk njeh marrëveshjet e kaluara dhe është bërë i paparashikueshëm dhe iracional.

Sikur të mos mjaftonte kjo, ai jep një shembull të keq duke bërë pikërisht atë gjë, për të cilën qorton kundërshtarët e tij: injoron angazhimet ndërkombëtare kur i volit, për të mos përmendur përbuzjen që ka ndaj funksionimit demokratik, gjë që e shohim çdo ditë teksa i afrohemi zgjedhjeve të 3 nëntorit. Shembulli amerikan dhe fuqia e butë, e cila është baza e dominimit amerikan, janë dobësuar dukshëm.

A do të përfundojë tërheqja e Uashingtonit me mandatin e Trump? Absolutisht jo. Në të kaluarën, ekspertët e kanë konsideruar presidencën Trump si një “aksident”, por sot ata janë të vetëdijshëm se presidenti, në mënyrën e tij, mishëronte një prirje themelore, një “epokë të të zgjatur të mosangazhimit”, për të cituar fjalët e një politikani francez.

Një botë post-amerikane nuk do të thotë që Shtetet e Bashkuara janë zhdukur ose janë tërhequr dhe janë ngulur brenda kufijve të veta, por se botëkuptimi i tyre ka ndryshuar. Ky fenomen do të mbetet shumë real edhe nëse fiton demokrati Joe Biden.

Për të gjithë të tjerët, duke filluar me ne evropianët, kjo situatë ngre një pyetje ekzistenciale pas dekadash jetese nën ombrellën amerikane. Ndërgjegjësimi i evropianëve për këtë botë të re ka qenë i ngadaltë, por ka ndodhur, edhe nëse në Paris qarkullon një batutrë për lehtësimin që mund të sjellë një fitore eventuale e Joe Biden, një president më i paraqitshëm se Trump.

Pavarësisht nga zgjedhjet, bota post-amerikane do të zgjasë shumë, ndoshta në forma të ndryshme. Kjo na detyron të ngremë pikëpyetje mbi rolin tonë në botën e re, e cila është bërë shumë më pak miqësore sesa në të kaluarën.

Marrë nga Bota.al

1 vit nga zgjedhjet e 25 prillit si e shikoni gjendjen e vendit:

View Results

editorial editorial barack obama donald trump joe biden shba barack obama donald trump joe biden shba

Sondazh

Poll
Editorial 26 Shtator 2020, 07:27

Çka t’i japim tjetër Serbisë?

Serbia haptas është duke e kushtëzuar vazhdimin e dialogut në Bruksel me krijimin e Asociacionit të Komunave me shumicë serbe. Në këtë mënyrë pala serbe po e bë...

Editorial 23 Shtator 2020, 10:45

Ndikimi rus në SHBA dhe Kosovë, Trump dhe Pacolli

1.Ekziston në Manhattan, pjesën e poshtme e lindore të tij, një shesh me emrin Samuel Dickstein. I përket një kongresmeni amerikan që shërbeu plot 11 mandate, i...

VIDEO-VIRALE/ Po fliste në Rrugën e Salës, demokrati 'kapet mat' nga gruaja

VIDEO-VIRALE/ Po fliste në Rrugën e Salës, demokrati 'kapet mat' nga gruaja

"Injoranca nuk është argument" Nuk i pëlqeu pyetja, Rama prek në faqe gazetaren Ambrozia Meta

Del VIDEOJA, Elia godet Princ Lekën: Familja ime të ka mbajtur me bukë

VIDEO/ Noka i jep Spiropalit pankartën, Ministrja ofrohet ta mbaj para fytyrës

Publikohen pamjet nga brenda bazës ajrore të Kuçovës, Komandanti: E gatshme për stërvitjen e trupave

Tempulli 2/ Me kanabis gati për shitje dhe shuma parash, arrestohen 4 të rinj në Tiranë

Dalin pamjet nga kasollja ku u vra 50-vjeçari në Durrës

Kontrabandonin ilaçe dhe telefona, arrestohen dy persona në Tiranë, sekuestrohen 47 iPhone

I vunë flakën eskavatorit me vlerë 150 mijë euro, arrestohen 2 autorët e ngjarjes

Reshjet e shiut dhe borës në vend, policia: Moderoni shpejtësinë e mos kryeni parakalime të gabuara

Kampioni Alvin Karaqi mes lotësh: Për besë u ndjeva si Gjergj Kastrioti kur mora flamurin

'Dokumentar horror'/ Berisha publikon pamjet: Do ju paraqes terrorin që Bajrajt ushtruan më 14 maj

Krimi në Bulqizë/ Fqinji: Po hante bukë në banesë kur erdhën dy makina!

Dosja "Gjici"/ Zv.kryetari i bashkisë së Kukësit shkon në SPAK

Newsroom 11 |XAMA: LAJMI I FUNDIT FAKE QË PASHË, ISHTE PËR MUA

Newsroom 11 |XAMA: KËSHILLË QYTETARËVE- MOS LEXONI VETËM NJË BURIM

Newsroom 11 | XAMA: GAZETARËT NUK SHKRUAJNË ME EMËR, KJO S'ËSHTË ETIKE

Xama në Newsroom: Lajmet e rreme përhapin panik! Më akuzuan se kisha marrë para për një shkrim

Muka në Newsroom: Në Shqipëri ka portale gjobaxhie, u bëjnë shantazh njerëzve

Xama në Newsroom: Fake News shpërndahet më shumë në Facebook e Tik Tok! Gazetarët të shkruajnë emrin

Newsroom 11 |Kush prodhon lajme të rreme në Shqipëri

Newsroom 10 |SENJA: NE S'REAGOJMË NDAJ GJUHËS SË URREJTJES

Newsroom 10 |HAZIZAJ: 'ÇOHU ENVER', PJESË E GJUHËS SË URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ KEMI MARRËVESHJE PËR TË MBROJTUR 'VIKTIMAT'

Newsroom 10 |HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES KA SHKAKTUAR DHE KRIME

Newsroom 10 |GAZETARI: GJUHA E URREJTJES, PJESË E SHOQËRISË

Newsroom 10 |HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES, E FRIKSHME NË SHQIPËRI

Vidhnin në banesa duke përdorur çelësa të klonuar, vihet në pranga 1 person,nje tjeter në kërkim

Newsroom 10 |GJUHA E URREJTJES PËRDORET NGA POLITIKA, AMA TË KONTROLLOJË GJUHËN E URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ: STEREOTIPET NXISIN GJUHËN E URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES LUFTOHET ME EDUKIM

Newsroom 10 | Gjuha e urrejtjes në media, si dhe kush e shpërndan?

Ndryshimet në PS/ Gjiknuri: S'është fundi, por fillimi i diçkaje të re.

Inceneratorët/ S’kam dhënë asnjë kontratë pa garë, ato janë publike!

Ndihet 'i shitur' nga Rama? Gjiknuri: Nuk ndjej braktisje, kam komunikim me të prej 20 vitesh

Klosi: Kemi primare reformimin e partisë, PS synon mandatin e katërt

U shkarkua si Sekretar i Përgjithshëm, Gjiknuri: PS edhe kur fiton, refekton!

Digjet shtëpia në Shkodër, në banesë ndodhej një i moshuar, përfundon në spital

Vazhdon përplasja në PD! Basha kërkon mbledhjen e Komisionit të Etikës për të, Bardhi: Shenjë humbje

Vrasja e Jetmirës/ Autori u dënua me 28 vite burg, nëna e viktimës: Duhet dënim përjetë!

Newsroom 9 | Kallanxhi: Threads? S`besoj se do zgjasë shumë

Newsroom 9 | Eksperti i IT: Mos merrni për bazë asgjë thuhet në rrjet

Newsroom 9 | Gazetarja: po ndodhin vrasje nga tik tok

Newsroom 9 | Eksperti i IT: Fake News dallohet vetëm po të jemi kritikë

Newsroom 9 | Kallanxhi: Shqiptarët besojnë gjithçka shohin në rrjet

Newsroom 9 | Eksperti i IT, Tomi Kallanxhi: Tik Tok ka "fake news" sepse s'ka censurë

Newsroom 9 | Gazetarja: Shqipëria do kohë të përshtatet me Tik Tok

Newsroom 9| Eksperti i IT: Çdo rrjet është i përkohshëm, duhet të kujdesemi për vlerat

A mund të mbyllet TikTok për Shqipërinë? Flet për Newsroom eksperi i IT

Fëmija mbyllet brenda në shtëpi, nëna e alarmuar njofton zjarrfikësit, NDËRHYRJA nga ballkoni