LIVE UPDATES
Ekonomi

Bail-in për bankat: A janë të sigurta depozitat tuaja bankare?

Gjatë krizës së madhe financiare të vitit 2008, rregullatorët nuk kishin autoritet legjislativ për të ofruar bail-in. Prandaj, në vitin 2009, shumë vende filluan të miratonin në heshtje legjislacionin për të autorizuar bail-in.

4 Qershor 2023, 07:28 Nga I.A
Bail-in për bankat: A janë të sigurta depozitat tuaja bankare?
Foto Ilustruese

TIRANË- Shumica e lexuesve të kësaj rubrike do të kenë dëgjuar për termin bail-out (përdorimi i parave të qeverisë për të stabilizuar bankat dhe institucionet e tjera financiare); por të paktë janë ata që do të kenë dëgjuar për bail-in (kur përdoren fondet e depozituesve dhe zotëruesve të bonove) për të stabilizuar bankat.

Gjatë krizës së madhe financiare të vitit 2008, rregullatorët nuk kishin autoritet legjislativ për të ofruar bail-in. Prandaj, në vitin 2009, shumë vende filluan të miratonin në heshtje legjislacionin për të autorizuar bail-in.

Mjeti bail-in mund të konsiderohet si një metodë shtesë në paketën e instrumenteve të rregullatorëve, për të ndihmuar bankat, duke lejuar përdorimin e fondeve të kreditorëve për t’i mbajtur bankat funksionale, duke ulur rrezikun sistemik, por edhe duke rritur rreziqet për depozituesit dhe kreditorët e bankave.

Qëllimi i këtij artikulli është të informojë lexuesit që nuk janë familjarizuar me termin bail-in dhe të diskutojë pasojat e mundshme.

(a) ofrojmë fillimisht një përmbledhje të shkurtër të legjislacionit të miratuar gjatë 10-15 viteve të fundit në disa juridiksione kryesore; më pas

(b) do të diskutojmë të mirat dhe të këqijat e mjetit financiar bail-in;

(c) do të japim disa shembuj të bail-in; dhe më pas do të spekulojmë për (d) pasojat e mundshme për portofolat e investitorëve.

(a) Përmbledhje e legjislacionit

Pas vitit 2008, si SHBA-ja, ashtu edhe BE-ja, paraqitën në heshtje legjislacionin që mundëson bail-in:

-Në SHBA, Akti Dodd-Frank (2010), përmban një dispozitë të quajtur “Autoriteti i Likuidimit të Rregullt” që lejon Korporatën Federale të Sigurimit të Depozitave (FDIC), të përdorë fondet e kreditorëve për të ndihmuar një institucion financiar, duke i konvertuar ato në ekuitet.

-BE-ja paraqiti Direktivën e Rimëkëmbjes dhe Rezolucionit të Bankave (BRRD) në vitin 2014, e cila përcakton një sërë mjetesh që rregullatorët mund të përdorin për të ndihmuar institucionet që po dështojnë, duke përfshirë ndihmën bail-in.

Kreditorëve mund t’u kërkohet të marrin përsipër humbje, qoftë nëpërmjet konvertimit të borxhit në kapital neto ose zhvlerësimit të pretendimeve financiare, të krijuara për të siguruar që kostot e shpëtimit të përballohen nga kreditorët dhe jo nga taksapaguesit.

(b) Të mirat dhe të këqijat e bail-in

Nga këndvështrimi i një rregullatori, avantazhi kryesor i ndihmës bail-in është krijimi i një procesi më të efektshëm, duke shmangur nevojën për një falimentim të çrregullt, duke kufizuar përdorimin e fondeve të qeverisë (p.sh. të taksapaguesve), dhe duke shmangur rrezikun moral të ndihmës bail-out.

Dobësia më e madhe e bail-in janë efektet anësore që shkakton. Thjesht mundësia e bail-in mund të përshpejtojë procesin e tërheqjes së depozitave, ose shitjes së bonove.

Pasi zbatohet, një bail-in i detyron kreditorët dhe depozituesit që të anulojnë të gjitha ose një pjesë të investimeve të tyre, duke shkaktuar ndoshta një efekt domino.

Bail-in mund të rrisë rreziqet që lidhen me huadhënien ose investimin në institucionet financiare, duke rritur koston e kapitalit. Ka pasur gjithashtu edhe shqetësime në lidhje me transparencën e shpëtimit bail-in.

Banka në thelb është një truk i mbështetur në besim. Bankat marrin depozita afatshkurtra dhe japin kredi afatgjata, kështu që një valë e papritur tërheqjesh do të shkaktonte probleme. Suksesi ose dështimi i bail-in-eve mund të varet përfundimisht nga mënyra se si ato ndikojnë në besim.

Qipro (2013). Sipas FMN-së, shpëtimi i dy bankave më të mëdha në Qipro do të kushtonte sa 50% e PBB-së, pasi Qipro kishte një sektor të madh financiar.

Kështu që u zbatua një bail-in, i cili përfshinte konvertimin e një pjese të bilanceve të depozituesve në aksione bankare dhe mbylljen e një prej bankave më të mëdha të vendit, Cyprus Popular Bank. Bail-in shkaktoi panik mes depozituesve, duke çuar në një dyndje tërheqjesh bankare dhe imponimin e kontrolleve të kapitalit.

Kjo paketë shpëtimi u kritikua se ndikonte në mënyrë disproporcionale mbi depozituesit më të vegjël dhe mund të ulte besimin në sektorin bankar europian.

Greqi (2015). Katër banka greke i janë nënshtruar një procesi shpëtimi bail-in. Borxhet bankare u konvertuan në kapital. Humbjet u përballuan nga depozituesit dhe zotëruesit e bonove. Përhapja e efekteve negative ishte shumë më e vogël se në Qipro, pjesërisht për shkak se bankat greke zënë një raport më të vogël në raport me ekonominë e përgjithshme.

Spanjë (2017). Direktiva e Rimëkëmbjes dhe Rezolucionit të Bankave u zbatua në rastin e Banco Populare, një bankë e mesme.

Përveçse u humb një ekuitet me vlerë 1.3 miliardë euro, u humbën edhe 1.97 miliardë euro kapital i nivelit të parë dhe 716 milionë euro kapital i nivelit të dytë. Pas kësaj, Banco Santander ndërhyri dhe e bleu bankën për një vlerë simbolike prej 1 euro.

Ndikimi në portofolat e investitorëve

Ekziston legjislacioni që mund t’i konvertojë depozitat tuaja bankare në kapital ose t’i shkurtojë ato, thjesht me një firmë të hedhur me stilolaps. Ju gjithashtu mund të mendoni se fondet tuaja janë të sigurta deri në kufirin prej 250,000 dollarësh në SHBA, ose 100,000 eurosh në Europë.

Por kini parasysh se fondi i sigurimeve FDIC, i cili ofron garancinë, ka vetëm 130 miliardë dollarë kolateral – shumë më pak se 1% e depozitave në bankat tregtare amerikane, pa marrë këtu parasysh derivativat në sistemin bankar.

Ngurrimi i rregullatorëve amerikanë për të përdorur mjetin bail-in gjatë valës së fundit të falimentimeve të bankave, është ndoshta për shkak të frikës nga efektet anësore. Megjithatë, nëse falimentimet e bankave bëhen veçanërisht të mëdha ose sistematike, rregullatorët nuk mund të kenë zgjidhje tjetër, veçse të përdorin mjetin e shpëtimit bail-in në një shkallë masive.

Çfarë mund të bëhet? Ju duhet që

(a) të paktën të këqyrni shëndetin financiar të institucionit ku depozitoni fonde;

(b) të diversifikoni depozitat nëpër institucione të shumta, ndoshta edhe në juridiksione të shumta; dhe

(c) mund të shihni si mundësi ruajtjen e një pjese të pasurisë tuaj, në asete fizike likuide jashtë sistemit financiar, si ari

Çfarë mund të bëhet?

Ju duhet që (a) të paktën të këqyrni shëndetin financiar të institucionit ku depozitoni fonde; (b) të diversifikoni depozitat nëpër institucione të shumta, ndoshta edhe në juridiksione të shumta; dhe (c) mund të shihni si mundësi ruajtjen e një pjese të pasurisë tuaj, në asete fizike likuide jashtë sistemit financiar, si ari.

Marrë nga Monitor.al

bankat depozitat bankare

Sondazh

Poll

Rishfaqet Gledis Nano në Policinë e Shtetit pas shkarkimit

Rishfaqet Gledis Nano në Policinë e Shtetit pas shkarkimit

Berisha sfidon Ramën: Hajde të dalim në shesh të burrave dhe t’i themi njëri-tjetrit gjërat!

Berisha: Ata të cilët kishin parashikuar zhdukjen tonë, me 11 maj do të marrin disfatën e merituar!

34 vjetori i themelimit të PD/ Berisha nga Lezha: Donin të na linin si Kuba në brigjet e Adriatikut

"Çfarë nuk kanë fantazuar për shtëpinë time", Rama: Paraja nuk ka qenë tundim për mua!

Dosja Xibraka/ Rama paralajmëron masa ligjore: Do padis Gazment Bardhin për kallëzim të rremë

"Gati çerek shekulli akuza pa asnjë çerek prove", Rama: Nuk kam kryer kurrë një krim!

"Më kanë bërë skizofren me kartelë mjekësore", Rama: S'kisha si të mos akuzohesha për këtë

Dosja Xibraka/ Rama pas vendimit: Drejtësia foli me prova! Do dënoj Bardhin për kallëzim të rremë

"Fidel, të lus të ruash faturat se kështu si ka ardhur koha",Veliaj ankohet për SPAK në sy të Ramës

Me dhuratë me vete/ Sali Berisha në burgun e Fierit, viziton ish-deputetin demokrat Ervin Salianji

Lëvizja e makinave me grafik, Balluku: Athina e aplikon prej 35 vitesh, ka reduktuar lëvizjen me 50%

Fashë oraresh për automjetet e tonazhit të rëndë/ Balluku: Ka qenë në fuqi

Ulja e çmimit të energjisë/ Balluku: Vjen për shkak të performancës së sektorit energjetik

Ulet çmimi i energjisë elektrike/ Balluku: Ky është një vendim i cili hap një epokë të re

Ulja e çmimit të energjisë/ Rama: Rritje e ekonomisë, së shpejti do shkojmë në Abu Dabi

Rama: Shqipëria e para në rajon për energjinë diellore

Ulet çmimi i energjisë elektrike/ Rama: Arritje gjatë këtyre 35 viteve, e mirëmenduar dhe konsultuar

Berisha: Kemi një atmosferë jashtëzakonisht optimiste nga shqiptarët jashtë vendit

"Pandeli Majko është kriminel i madh elektoral"/ Berisha: U përgjua me vendim gjykate

Berisha: Ky është programi i emergjencës i PD, vendosje minimumi jetik, rritje pensionesh

Berisha: Rama e pranoi se ka përdorur SkyEcc, por tha të tjerë e kanë përdorur më shumë

Berisha: Shteti do marrë përsipër pagesën për fëmijën e tretë nga lindja deri 23-vjeç

Berisha: Karta e konsumatorit do rimbursojë TVSH-në e ushqimeve dhe produkteve bazë

Berisha premton: Do përgjysmojnë taksat për naftën!

Berisha: Çmimet stratosferike të naftës vijnë edhe për shkak të kontrabandës qeveritare

"Për 1 litër naftë paguajnë 1.1 euro taksa!" Berisha: Shqiptarëve po u bëhet plaçkitja më e madhe

"Tre prokurorë të SPAK në dosjen Toyota Yaris"/ Berisha: Taulant Balla garantoi arrestimin

"Kjo masë sigurie do të më shtojë votat!" Berisha: E kam fituar 100 përqind kauzën time

Berisha nxjerr përgjimet: Taulant Balla bëri arrestime me listë

Berisha: Gjeta aty Veliajn, po rrihej me kolegët sepse ju thërrisni Ajolën!

Berisha pas daljes nga SPAK: Kreu i Prokurorisë së Posaçme fle mbi dosje krimi

Berisha del nga SPAK: Iu kërkua gjykatësit kukull që të më rikthejnë në "arrest shtëpie"

Berisha mbërrin në SPAK, Kreu i PD-së hipën në makinë dhe përshëndet me dy gishta protestuesit

Gazetari i publikoi foton me Çapjan, Rama për bisedat e Sky ECC: Ka të tjerë "ku e ku" me atë person

"Po linçohet një udhëheqës i PS",Rama për hetimin e Veliajt: Nuk mund të marr qëndrime për një çorbë

Kush e ka hartuar listën e kandidatëve të deputetëve të PS në Durrës? Rama anashkalon përgjigjet

Gjykatat sekuestruan bazën detare të Limionit, Rama kapet mat duke komentuar vendimet e drejtësisë

"Ata merren me seksin e ëngjëjve" Rama për partitë e Opozitës: Lufta për vendin e dytë duket e fortë

Rama: Asnjë përfaqësues i PS nuk është i lejuar të bëj komente për Veliajn

Hetimi i SPAK për Veliajn/ Rama: Po i cënohet jeta familjare nga gjyqi publik

"Drejtësia jo në duart e pushtetit politik”, Rama: Reformën e propozuam që kur ishim në opozitë

Rama: Këtë vit ka pasur dy “spektakle”, rasti në Pogradec dhe ai i 14-vjeçarit

Untitled 15

"Beteja për qeverinë teknike vazhdon," Berisha: Mosbindja civile nuk ndalet deri ditën e zgjedhjeve!

Berisha: Samitin e vitit 2027 do e organizojë ai që anëtarësoi Shqipërinë në NATO

Rama: Po punojmë për të arritur marrëveshje binjakëzimi me spitalin SHIBA të Izraelit

Berisha: Unë jam këtu për të qëndruar kundër narkodiktaturës me gjithë potencialin tim

“TikTok do mbyllet”, Rama: Do na duhen 6-8 javë

Berisha: Thirrja ime është për SHBA, të marrin çdo masë për rikthimin e Erion Veliajt në Shqipëri