Arrestohet Vangjush Dako! SPAK pret "urdhër arreste" edhe për 9 ish-zyrtarë të bashkisë së Durrësit
Pse përfundoi në SPAK Vangjush Dako? Banorët e pallatit të rrënuar nga tërmeti e denoncuan, ish-kryebashkiaku kish...
Pse përfundoi në SPAK Vangjush Dako? Banorët e pallatit të rrënuar nga tërmeti e denoncuan, ish-kryebashkiaku kish...
Raporti vjetor i Prokurorisë së Përgjithshme, Çela: Berati, qarku më i qetë, Gjirokastra mban “trofeun&rdq...
Rezultati në Rrogozhinë, Ivi Kaso: Do e çojmë vendimin e KAS në Kolegjin Zgjedhor 6 Qershor, 12:32 ...
"S’ka zgjidhje pa përfshirë Berishën"/ Salianji: Basha i padëshirueshëm, duhen figura të reja në parti ...
TIRANË- Soni, një 30-vjeçar që jeton në Tiranë e thotë me bindje të plotë se nëse do i jepet rasti, nuk do të vaksinohet për COVID-19. Megjithatë, pavarësisht se është tërësisht i vendosur, e ka të pamundur të shpjegojë se përse e ka marrë këtë vendim.
“Çfarë s’kemi dëgjuar lart e poshtë”, -thotë ai, pa dhënë ndonjë argument konkret. Edhe Fotinija, një 65-vjeçare nga Pogradeci ndan të njëjtin mendim për vaksinën e COVID-19.
“Dëgjova një prezantuese në televizor që tha ‘vaksina s’duhet bërë në asnjë mënyrë’”,-thotë 65-vjeçarja, për të shpjeguar se ku e bazon vendimin e saj.
Soni dhe Fotinija nuk janë të vetmit, që mendojnë se vaksina për COVID-19 nuk duhet kryer. Sipas një sondazhi të kryer nga Instituti për Zhvillim dhe Alternative Kërkimore, IDRA mbi perceptimin e qytetarëve për vaksinimin ndaj Covid-19, 54% e qytetarëve shqiptarë deklaruan se nuk do bëjnë vaksinën edhe kur ajo të jetë gati, ndërkohë që 29% e të anketuarve besojë në teorinë konspirative se përmes vaksinës do të vendosen mikro -çipe tek njerëzit.
Teori konspirative në lidhje me vaksinën për COVID-19 qarkullojnë edhe në drejtim të shkaktimit të infertilitetit te meshkujt e femrat, por sipas mjekut imunolog, Genc Sulçebe “këto janë teori konspirative që s’kanë asnjë gjë shkencore”. “Janë antishkencore”,-përforcon ai, duke sjellë në vëmendje se vaksinat kanë bërë revolucion në drejtim të shumë sëmundjeve vdekjeprurëse.
Sipas pedagogut dhe ekspertit të komunikimit, Erlis Çela “periudhat e krizave të mëdha botërore, ku shkalla e pasigurisë dhe paqartësisë është e madhe, shërbejnë shpesh për nxitjen e informacioneve konspirative, të cilat synojnë të plotësojnë hapësirën e lënë bosh nga autoritetet shkencore dhe institucionet publike”.
“Mendoj se pandemia e shkatuar nga koronavirusi rriti shkallën e përhapjes së teorive konspirative dhe dezinformacionit”,-thotë ai. Ndërkaq, sipas Çelës “shkaku kryesor që e la publikun shqiptar përballë këtyre fenomeneve, ishte komunikimi jo transparent i qeverisë dhe institucioneve përgjegjëse gjatë gjithë kohës së pandemisë”.
“Mungesa e koherencës, paqartësia, mungesa e transparencës në vendimmarrjet që lidheshin me pandeminë, bënë që këto fenomene të përhapen më shumë dhe të zenë vend në hapësirën e komunikimit publik”,-thotë ai.
Përtej kësaj, eksperët e komunikimit shpjegojnë se ka një sërë faktorësh të tjerë që favorizojnë përhapjen e teorive konspirative dhe informacioneve të pasakta e shpesh të dëmshme për shëndetin e njeriut. “Faktorët që kanë ndikuar në përhapjen e lajmeve të rreme apo teorive konspirative për Covid-19 janë platformat në ekspansion të rrjeteve sociale, kaosi informativ dhe lehtësia e shpërndarjes së informacioneve të paverifikuara nëpërmjet internetit”,-thotë Valbona Sulçe, eksperte komunikimi.
“Rol luan dhe mungesa e edukimit mediatik të audiencave, mënyrës sesi e konsumojmë informacionin, mungesa e njohurive mbi mënyrën si funksionojnë mediat dhe lehtësia e shpërndarjes së përmbajtjeve mediatike me një buton të vetëm”,-shton ajo. Edhe sipas Çelës, “zhvillimet në teknologjinë e komunikimit dhe zhvendosja e komunikimit gjithmonë e më shumë në median sociale kanë sjellë shtimin e burimeve të informacionit, çka rrit shkallën e vështirësisë me të cilën përballen audiencat për të vlerësuar vërtetësinë dhe besueshmërinë e përmbajtjes që konsumojnë në rrjet”.
“Në hapësirën informative online roli i gazetarit profesionist dhe përmbajtja e prodhuar prej tij është sfiduar ndjeshëm nga përmbajtja e prodhuar nga përdoruesi i rrjetit. Pra jetojmë në një epokë komunikimi ku përdoruesi i rrjetit është njëkohësisht konsumator dhe prodhues i përmbajtjes. Kjo do të thotë se audiencat online janë të ekspozuara direkt ndaj informacioneve të rreme apo konspiracioneve që prodhohen nga përdorues të ndryshëm, të cilët mund të kenë një mori arsyesh për ta bërë këtë”,-shpjegon më tej ai.
Rreziku nga dezinformimi
Ekspertët thonë se dëmet që vijnë nga dezinfomimi apo ekspozimi ndaj informacioneve të rreme është i madh.
“Dëmi kryesor ka të bëjë me marrjen e vendimeve të nxituara për veten tënde, ose të afërmit e tu, sidomos përsa i përket mjekimeve dhe vendosjes së diagnozave për shëndetin. Janë të shumta rastet kur personat kanë ndjekur terapi të gabuara ose të panevojshme në lidhje me trajtimin e sëmundjes”,-thotë Sulçe. Ndërsa Çela sjell në vëmendje përfundimet e studiuesve, të cilët kanë monitoruar dhe analizuar efektin e teorive konspirative të publikuara në rrjet.
“Ata kanë dalë në përfundimin se si pasojë e këtij deziformimi rreth 800 njerëz kanë vdekur, ndërsa 5,876 janë shtruar në spitale. Tek afro 60 persona, pirja e metanolit si kurë kundër koronavirusit shkaktoi verbëri të plotë. Informacione të ngjashme kanë qenë shkaku i raportuar i 30 vdekjeve në Turqi, ndërsa në Katar, dy burra të shëndetshëm konsumuan dezinfektues për pastrimin e sipërfaqeve të jashtme”,-bën me dije Çela.
Mjekja psikiatre Arjana Rreli thotë se dilemat për kryerjen e vaksinës për COVID-19, si pasojë e teorive konspirative “antivaksinë” po shërbejnë si stresor për qytetarët shqiptarë, duke sjellë dëme në shëndetin mendor të popullatës.
“Duke qenë se gjatë gjithë kohës është thënë që vaksina do të jetë zgjidhja përfundimtare për pandeminë, teoritë paralele, qoftë konspirative apo qoftë deri diku paranoide, që intepretohet shumë për pasojat, për ccfarë përmban kjo vaksinë, çfarë mund të shkaktojë, turbullojnë çdo mendje njerëzore dhe të mendojmë që kjo mendje është e brishtë aktualisht, është sulmuar shumë nga gjithë kjo periudhë pandemie, nga gjithë këto variacione të problematikave dhe të komplikacioneve”,– shprehet mjekja.
“Çdo ditë hasemi me raste të gjendjeve të ankthit, që karakteristike aktualisht janë për çfarë njerëzit ngrejnë pritshmëritë e tyre në raport me infektimin, që ende nuk e kanë provuar. Kemi patur edhe eksperinca po ekstreme, që kanë menduar edhe vetëflijimin si një mënyrë për të mos u përballur me pasojat ekstreme që mund të vinin nga infektimi”,-shton më tej ajo. Sipas psikiatres, “varet nga secili nga ne, nga mënyra sesi ne kemi personalitetin dhe si reagojmë ndaj stresorëve, por shumë varet edhe nga sa informacione, si ne i përthithim dhe si këto informacione drejtohen nga ne”.
Shmangia e informacioneve të pasakta
Në kushtet e ekspozimit të lartë ndaj informacioneve, që shpesh herë janë të pasakta, Rreli këshillon “të reduktojmë informacionet e aq më tepër të mundemi të selektojmë lajmet “fake” që vërtet do të jenë një faturë e lartë për secilin nga ne për të shfaqur herët apo vonë problematika që do të lidhen me shëndetin mendor”. Ndërkaq, evidentimi i këtyre të fundit nuk është i pamundur për ekspertët e komunikimit. Sipas Çelës, është e rëndësishme të kuptohet se jo çdokush që publikon në median sociale është profesionist dhe ka njohuritë e nevojshme për t’u shprehur rreth asaj teme.
“Në këtë pikë është e rëndësishme të kontrollojmë se kush qendron pas lajmit. Nga ana tjetër duhet të kontrollojmë nëse i njëjti informacion është publikuar në ndonjë media serioze që ofron besueshmëri. Nëse nuk jemi të sigurtë për burimin e informacionit, ai lajm duhet marrë me rezerva. Së dyti, duhet të mësohemi të shohim me syrin kritik informacionet që përhapen nga miqtë tanë në rrjetet sociale”,- sugjeron ai. Sipas Sulçes, mënyra apo teknika që mund të përdorin qytetarët shqiptarë në këtë rast janë të thjeshta.
“Kontrolloni burimin e informacionit dhe datën e publikimit. Me burim informacioni kuptoj jo vetëm mediat, por edhe personat që citohen si burime të informacionit. Tek mediat, shikoni historikun e saj, duke nisur që nga titulli dhe burimet njerëzore. Jo çdo portal që mban në titull fjalën lajme ose .com është media në kuptimin e një redaksie që merret me përpunimin e informacionit”,- këshillon Sulçe.
“Një artikull që nuk përmban emrin e autorit është shenja e parë e një informacioni të dyshimtë. Gjithashtu, edhe data e publikimit të lajmit është tregues i rëndësishëm i vërtetësisë së tij, pasi lajme të vjetra fabrikohen si të reja vetëm me ndryshimin e datës. Titujt sensacionalë, me gabime gramatikore apo satirikë janë gjithashtu tregues i informacioneve të rreme”,-përfundon ajo.
(Dosja.al)
1 vit nga zgjedhjet e 25 prillit si e shikoni gjendjen e vendit:
SHQIPËRI– Nëse ka dy çështje globale vërtetë të rëndësishme, janë ato mjedisore dhe klimaterike. Për herë të parë Shqipëria e ka rastin të mar...
Familjet që kishin kryefamiljarin me arsim të lartë kanë ulur konsumin në vitin 2019 në raport me vitin 2017, në pjesën më të madhe të qarqeve në vend.Sipas të ...
Pandemia ka dhënë efekt të ndjeshëm në performancën e të ardhurave buxhetore në vitin 2020, ndonëse në muajt e fundit situate ka ardhurt drejt përmirësimit.Sipa...
Alberti, i cili prej vitesh tregton në një njësi pakice të ushqimeve në Tiranën e Re, pohon se ky vit ka qenë negativ sa i takon xhiros ditore. Në 20 vite përvo...
TIRANË– Pasiguritë që ka krijuar pandemia Covid-19 i kanë penguar bizneset të avancojnë me planet e investimeve, duke e ndryshuar sjelljen financiare...
TIRANË- Deficiti buxhetor, apo diferenca mes shpenzimeve dhe të ardhurave, për mbulimin e së cilës qeveria ka qenë e detyruar të marrë borxh, arriti në një...
Gjatë pandemisë interneti nuk ishte vetëm shpëtimi por edhe rreziku më i madh për shumë fëmijë shqiptarë. Sipas raportit të 3-të Kombëtar “Të përdhunuar në inte...
Net-qëndrimet e turistëve në njësitë akomoduese turistike në vend (hotele, njësi pushimi dhe akomodime të tjera për qëndrim të shkurtër; kampingje, parqe rekrea...
Sistemi bankar rezultoi me një fitim prej 16.8 miliardë lekësh (136 milionë euro) në vitin 2020, sipas statistikave të Bankës së Shqipërisë, që i raporton të dh...
TIRANË-Nga viti 2015 deri në vitin 2019, numri i automjeteve për banorë në shkallë vendi u rrit me 24% sipas të dhënave të INSTAT. Në disa qarqe të vendit,...
