LIVE UPDATES
Bota

Romët në Evropë/ Raportet për të drejtat e njeriut dëshmojnë për mungesë të vullnetit të politikës

Raporti aktual për të drejtat e njeriut, në të cilin i kërkohet politikës të veprojë: “Romët në Evropë kanë një jetëgjatësi dhjetë vjet më të ulët dhe një shkallë më të lartë të vdekshmërisë foshnjore sesa jo romët”.

27 Nëntor 2022, 16:08 Nga DOSJA
Romët në Evropë/ Raportet për të drejtat e njeriut
Takimi në Institutin Aspen në Berlin

BERLIN- Romët dhe sintit janë minoriteti më i madh në Evropë – dhe në gjendjen më të keqe. Këtë e dëshmon edhe një raport i ri, që dokumenton gjerësisht gjendjen e komuniteteve rome në Evropë. Ky raport është publikuar nga rrjeti ERGO (European Roma Grassroots Organization) dhe është prezantuar së fundmi nga politikania suedeze Soraya Post. Aktivistja e shquar rome ka qenë deputete në Parlamentin Evropian nga viti 2014 deri në vitin 2019 dhe është anëtare e bordit të rrjetit, që bashkon organizata rome nga më shumë se 30 vende. Raporti aktual i ERGO dëshmon ndër të tjera për një trajtim dukshëm të pabarabartë të romëve, përsa i përket kujdesit shëndetësor. Për shembull 22 për qind e njerëzve nga komuniteti rom kanë sëmundje kronike dhe një në katër nuk ka sigurim shëndetësor. Të dhënat vijnë nga studimet në vendet përkatëse dhe konfirmojnë se romët e kanë më të vështirë të kenë akses në kujdesin shëndetësor në disa vende të BE.

Këto shifra, thotë Post, tregojnë se situata nuk është përmirësuar që nga miratimi i kornizës së re të BE për pjesëmarrjen politike të romëve në vitin 2020. Përkundrazi mund të flitet për një përkeqësim, shkaktuar nga pandemia Covid 19. Dhe kjo megjithë apelin urgjent të Presidentes së Komisionit të BE, Ursula von der Leyen, gjatë prezantimit të kuadrit strategjik për romët në BE: "Ku është thelbi i njerëzimit, kur romët janë të përjashtuar nga shoqëria dhe të shtypur çdo ditë?"

Deri në fund të vitit 2022 vendet anëtare të BE duhet të raportojnë për progresin e bërë në zbatimin e kornizës së BE në vendet e tyre në fushën e shëndetësisë, strehimit, arsimit dhe pjesëmarrjes politike. Me rreth 12 milionë njerëz sintit dhe romët përfaqësojnë pakicën më të madhe në Evropë.

Romët si motor për ekonominë e rajonit të Ballkanit?

Në fillim të nëntorit, në një aktivitet të organizuar në Berlin nga Shoqata e Evropës Juglindore dhe Aspen Instituts në Gjermani, Sonja Licht, presidente e "Fondit të Beogradit për Ekselencë Politike", vuri në dukje potencialin e romëve, që shpesh injorohet nga politika: "Romët janë një fuqi demografike dhe ekonomike në rritje në BE dhe në rajonin e Ballkanit. Ata janë motor për zhvillimin ekonomik. Nëse e injorojmë këtë, i gjithë rajoni do të mbetet periferia e periferisë."

"Amplifying Roma Voices in Policy Making" ishte një kompleks temash me fokus situatën në shtetet e Ballkanit Perëndimor. Ato që reflektohen atje në kontekstin e komuniteteve rome, janë në fakt tregues për funksionalitetin e sistemeve shtetërore dhe prandaj duhet të luajnë një rol të rëndësishëm në proceset politike, thotë Elvis Memeti, përfaqësues i pikës kombëtare të kontaktit të romëve në qeverinë e Maqedonisë së Veriut: "Hendeku midis romëve dhe jo-romëve për sa i përket kushteve mbizotëruese të jetesës, mungesës së infrastrukturës, arsimit dhe aksesit në të mirat publike po zmadhohet. Megjithatë ka potencial të madh për organizimin e punës politike dhe pjesëmarrjes së romëve”.

Këtë çekuilibër në sistem e tematizon edhe Adriatik Hasantari nga organizata Roma Active Albania në Tiranë. Më të dobëtit në shoqëri janë më të goditurit. Racizmi dhe antiziganizmi janë ende të ankoruara në sistem dhe veprojnë fort me breza të tërë - pavarësisht nga orientimi politik: "Imagjinoni një fëmijë, i cili që në moshëm pesëvjeçare është dëbuar nga shtëpia e tij disa herë. Si mund të krijojë ky person besim te sistemi?” thotë Hasantari.

Prandaj nuk mjafton, që romët vetëm "të dëgjohen”. Edhe pjesëmarrja në proceset politike është vetëm një hap i parë dhe duhet shkuar përtej tij: "Politika duhet ta kalojë ekspertizën e komunitetit rom nga periferia në qendër të proceseve të vendimmarrjes politike. Në fokus duhet të jetë bashkëpunimi rajonal, me qëllim që të arrihet efekti më i madh i mundshëm dhe i qëndrueshëm”.

Por e gjitha kjo mbetet ende një utopi duke pasur parasysh situatën aktuale të romëve në rajon dhe në BE, të cilës i referohet Dejan Markoviç (Forumi serb i Romëve, Beograd), duke u bazuar në shifrat e raportit aktual tö Agjensisë të të Drejtave Themelore Evropiane (FRA): "Ende më shumë se gjysma e popullsisë rome jeton pa pasur strehim të përshtatshëm dhe furnizim me ujë, rreth një e treta e fëmijëve vuajnë nga uria. Arsyeja e situatës së romëve është mungesa e vullnetit të politikës për të ndryshuar diçka realisht. Ky është shkaku që antiziganizmi ende ekziston”, thotë Markoviç.

"Të mos ketë politikë pa pjesëmarrjen tonë"

Aleksandra Bojadijeva (Këshilli i Bashkëpunimit Rajonal - RCC) thekson se deri tani janë trajtuar vetëm simptomat - dhe jo shkaku: "Është me të vërtetë koha për të reduktuar efektet e anticiganizmit, sepse ai është rrënja e të gjitha gjërave negative, që kanë pësuar romët në shekujt e kaluar. Prandaj nuk mjafton të thuhet se të gjithë trajtohen në mënyrë të barabartë, nëse jo të gjithë startojnë nga i njëjti pozicion. Romët kanë nevojë për mundësi të barabarta."

Kjo nuk është bërë ende realitet megjithë kornizën e re të BE për barazinë, pjesëmarrjen dhe përfshirjen e romëve - përkundrazi. Vështirë se ndonjë person nga komuniteti rom punon në poste politike apo në administratën shtetërore - pavarësisht udhëzimeve të qarta nga politika. E vetmja mënyrë për të rritur cilësinë e vendimeve politike është përfshirja e romëve në të gjitha sferat politike: "Për ne nuk duhet diskutuar dhe vendosur asgjë, pa u diskutuar me ne dhe përveç kësaj ne romët duhet të marrim pjesë në të gjitha proceset e vendimmarrjes politike”.

Evaluimi nga Komisioni i BE në pranverën e vitit 2023 do të tregojë, nëse dhe si shtetet anëtare të BE e kuptojnë me të vërtetë përgjegjësinë politike.

Marrë nga DW

romet ne evrope

Sondazh

Poll

Krimi në Bulqizë/ Fqinji: Po hante bukë në banesë kur erdhën dy makina!

Krimi në Bulqizë/ Fqinji: Po hante bukë në banesë kur erdhën dy makina!

Dosja "Gjici"/ Zv.kryetari i bashkisë së Kukësit shkon në SPAK

Newsroom 11 |XAMA: LAJMI I FUNDIT FAKE QË PASHË, ISHTE PËR MUA

Newsroom 11 |XAMA: KËSHILLË QYTETARËVE- MOS LEXONI VETËM NJË BURIM

Newsroom 11 | XAMA: GAZETARËT NUK SHKRUAJNË ME EMËR, KJO S'ËSHTË ETIKE

Xama në Newsroom: Lajmet e rreme përhapin panik! Më akuzuan se kisha marrë para për një shkrim

Muka në Newsroom: Në Shqipëri ka portale gjobaxhie, u bëjnë shantazh njerëzve

Xama në Newsroom: Fake News shpërndahet më shumë në Facebook e Tik Tok! Gazetarët të shkruajnë emrin

Newsroom 11 |Kush prodhon lajme të rreme në Shqipëri

Newsroom 10 |SENJA: NE S'REAGOJMË NDAJ GJUHËS SË URREJTJES

Newsroom 10 |HAZIZAJ: 'ÇOHU ENVER', PJESË E GJUHËS SË URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ KEMI MARRËVESHJE PËR TË MBROJTUR 'VIKTIMAT'

Newsroom 10 |HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES KA SHKAKTUAR DHE KRIME

Newsroom 10 |GAZETARI: GJUHA E URREJTJES, PJESË E SHOQËRISË

Newsroom 10 |HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES, E FRIKSHME NË SHQIPËRI

Vidhnin në banesa duke përdorur çelësa të klonuar, vihet në pranga 1 person,nje tjeter në kërkim

Newsroom 10 |GJUHA E URREJTJES PËRDORET NGA POLITIKA, AMA TË KONTROLLOJË GJUHËN E URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ: STEREOTIPET NXISIN GJUHËN E URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES LUFTOHET ME EDUKIM

Newsroom 10 | Gjuha e urrejtjes në media, si dhe kush e shpërndan?

Ndryshimet në PS/ Gjiknuri: S'është fundi, por fillimi i diçkaje të re.

Inceneratorët/ S’kam dhënë asnjë kontratë pa garë, ato janë publike!

Ndihet 'i shitur' nga Rama? Gjiknuri: Nuk ndjej braktisje, kam komunikim me të prej 20 vitesh

Klosi: Kemi primare reformimin e partisë, PS synon mandatin e katërt

U shkarkua si Sekretar i Përgjithshëm, Gjiknuri: PS edhe kur fiton, refekton!

Digjet shtëpia në Shkodër, në banesë ndodhej një i moshuar, përfundon në spital

Vazhdon përplasja në PD! Basha kërkon mbledhjen e Komisionit të Etikës për të, Bardhi: Shenjë humbje

Vrasja e Jetmirës/ Autori u dënua me 28 vite burg, nëna e viktimës: Duhet dënim përjetë!

Newsroom 9 | Kallanxhi: Threads? S`besoj se do zgjasë shumë

Newsroom 9 | Eksperti i IT: Mos merrni për bazë asgjë thuhet në rrjet

Newsroom 9 | Gazetarja: po ndodhin vrasje nga tik tok

Newsroom 9 | Eksperti i IT: Fake News dallohet vetëm po të jemi kritikë

Newsroom 9 | Kallanxhi: Shqiptarët besojnë gjithçka shohin në rrjet

Newsroom 9 | Eksperti i IT, Tomi Kallanxhi: Tik Tok ka "fake news" sepse s'ka censurë

Newsroom 9 | Gazetarja: Shqipëria do kohë të përshtatet me Tik Tok

Newsroom 9| Eksperti i IT: Çdo rrjet është i përkohshëm, duhet të kujdesemi për vlerat

A mund të mbyllet TikTok për Shqipërinë? Flet për Newsroom eksperi i IT

Fëmija mbyllet brenda në shtëpi, nëna e alarmuar njofton zjarrfikësit, NDËRHYRJA nga ballkoni

Newsroom/ Karabolli: Shqipëria do kohë të përshtatet me TikTok, e provuan edhe gazetarët, s’ia dolën

Newsroom 9 |Tik-Tok Kultura, platformë krijimi apo dizinformimi?

Shoqata e Biznesit: Rënia e euros po na falimenton, BSH po fsheh atë që po ndodh!

Vasili në SPAK/ Meta: Asnjë shqetësim me drejtësinë, por afera e inceneratorëve

'Jemi pro protestave'/ Takoi Berishën, Meta: Do bashkëpunojmë për sezonin e ardhshëm parlamentar

Proteste per guroren

Tragjedi në Gramsh! Mbyten në Liqenin e Banjës, polumbarët nxjerrin trupat e babait dhe 2 djemve

“Rama ik” thirrje ne Rogozhine

Veliaj shthur gojën për kandidatin e Rrogozhinës: Ik o bixhozxhi, për sumën tate paske lekë!

VIDEO/ Veliaj shthur gojën për kandidatin e Rrogozhinës: Ik o bixhozxhi, për sumën tate paske lekë!

Newsroom 8 | MJEKU: EDHE UNË BËRA THIRRJE TË FIKEJ TV

Newsroom 8 | FJONA ÇELA: MEDIAT OPOZITARE U DISKRIMINUAN