LIVE UPDATES
Bota

Pse e kujtojmë masakrën në sheshin Tiananmen?

4 Qershor 2019, 10:19 Nga DOSJA
Pse e kujtojmë masakrën në sheshin Tiananmen?

KINË- Ne e kujtojmë 4 Qershorin, sepse Jian Jielian atëherë ishte 17 vjeç. Ai është ende 17 vjeç. Ai do të jetë përgjithmonë 17 vjeç. Sepse ata që vdesin nuk plaken.

Ne e kujtojmë 4 Qershorin, sepse shpirtrat e humbur, që i shkuan fshehurazi Liu Xiaobos (poet e aktivist kinez, ndërroi jetë në vitin 2017, shën.red.) deri sa ai ndërroi jetë, do të na vizitojnë edhe ne deri sa të jetojmë.

Ne e kujtojmë 4 Qershorin, sepse reflektimi i zjarrit tek bajonetat është diçka që nuk harrohet. Edhe për atë që nuk e ka parë.

Ne e kujtojmë 4 Qershorin, sepse kjo ditë e shfaqi thelbin e vërtetë të Partisë Komuniste Kineze. Asnjë libër, asnjë film, asnjë muze nuk do ta nxirrte atë kaq të gjallë.

E kujtojmë 4 Qershorin për shkak të punëtorëve të thjeshtë që ndërruan jetë. Shumicën e emrave nuk e kujtojmë dot, sepse një numër të madh të tyre nuk e njihnim. Por ne i kujtojmë ata si njerëz. Dhe kujtojmë, se nuk i njihnim emrat e tyre.

E kujtojmë 4 Qershorin, sepse pati një masakër – jo thjesht një “bastisje”, as “incident”, “ngjarje”, një shijian apo fengbo. Jo një kryengritje kundërrevolucionare. Nuk është një kujtim i mjegullt. Ose, si mund të mendojë një fëmijë në Kinë sot, që kjo as nuk ka ndodhur. 4 Qershori ishte një masakër.

E kujtojmë 4 Qershorin, sepse ishte, siç e vuri në pah një profesor kinez Fang Lizhi me mençurinë karakteristike, rasti i vetëm që ai njeh, kur një komb sulmon vetveten.

Kujtojmë 4 Qershorin, sepse duam të dimë, se çfarë kujtojnë ushtarët vrasës. Në periferitë e qytetit atyre iu bë shpëlarje truri, para se të kryenin urdhrat vdekjeprurës. Edhe ata ishin viktima. Ne nuk e dimë, se çfarë mendonin ata në ato momente. Por ne e kujtojmë këtë, sepse duam të dimë.

E kujtojmë 4 Qershorin, sepse Ding Zilin ende jeton. Ajo është sot 82 vjeç. Kur del nga shtëpia, policët e ndjekin atë nga pas në veshje civile. Siguri për të? Jo. Siguri për shtetin. Po, është e vërtetë: Një regjim me një prodhim të brendshëm bruto 100 bilionë yuan dhe dy milionë ushtarë duhet të mbrohet nga një 82 vjeçare, nga idetë e saj. Këtë duhet ta kuptojmë.

Kujtojmë 4 Qershorin për të mbështetur të tjerët, që e kujtojnë atë. Ne kujtojmë vetëm, por përkujtojmë së bashku.

E kujtojmë 4 Qershorin, sepse kujtimi na bën njerëz më të mirë. Përkujtimi është në interesin tonë. Kur politikanët flasin për “interesat e tyre” kanë parasysh interesat materiale. Por interesat morale janë po aq të rëndësishme, jo, janë më të rëndësishme. Më e rëndësishme se të kesh një jaht.

Kujtojmë 4 Qershorin, sepse ai ishte një pikë kthese për një të pestën e botës. Një pikë kthese në drejtim frikësues. Ne shpresojmë, që të mos ketë qenë një pikë kthese që t’i sjellë fatkeqësi botës. Po nuk e dimë. Do ta përjetojmë.

Kujtojmë 4 Qershorin, sepse nëse nuk do ta kujtonim, nuk do të kishim asnjë imazh për të. A do mund ta kishim imagjinuar? Jo.

E kujtojmë 4 Qershorin, sepse ka njerëz, që duan që ne ta kujtojmë atë.  Ata ngushëllohen ta dinë, se ne i kujtojmë.

Ne e kujtojmë 4 Qershorin, sepse ka edhe njerëz që nuk duan që të kujtojmë. Ata duan që ne të harrojmë. Sepse harrimi ruan pushtetin e tyre politik. Çfarë loje e poshtër! Ne duam t’i kundërvihemi këtij pushteti, edhe nëse kujtimi për masakrën, do të ishte rruga e vetme për këtë.

Ne e kujtojmë 4 Qershorin, që të mos harrojmë, se si qeveria kineze gënjen veten dhe të tjerët. Ajo thotë, se populli kinez ka dhënë prej kohësh “gjykimin e drejtë për kryengritjen kundërrevolucionare në Sheshin Tiananmen 1989”. Por çdo vit më 4 Qershor policët e veshur civilë nuk i lejojnë njerëzit të hyjnë në këtë shesh. Pse? Nëse kinezët, siç pretendon qeveria e besojnë të gjithë këtë: Pse nuk lejohen të shkelin njerëzit në shesh për të dënuar kundërrevolucionarët? Prezenca e policisë tregon, që regjimi nuk i beson as gënjeshtrat e veta.

E kujtojmë 4 Qershorin, sepse zhvillime të tilla e trondisin mendjen njerëzore për një kohë të gjatë. Edhe sikur të përpiqemi, ne nuk mund të harrojmë!

*Perry Link është profesor i letërsisë së krahasuar dhe gjuhëve të huaja në Universitetin e Kalifornisë. Më parë ai ka qenë profesor për studime aziatiko-lindore në Universitetin Princeton. Ai është i specializuar për gjuhën dhe letërsinë kineze. Perry Link ka qenë i përfshirë në përkthimin e “dosjeve Tiananmen”, një tërësi dokumentesh sekrete që u mblodhën nga qeveria kineze pas masakrës së vitit 1989.

Marrë nga: Tema

(a.m/dosja.al)

Tirana është boshatisur për ditët e pushimit. Cilën nga ritet e shenjta po ndiqni:

View Results

bota bota kine masakra në tiananmen kine masakra në tiananmen

Sondazh

Poll

Turistët ndalojnë Ramën në Gjirokastër

Turistët ndalojnë Ramën në Gjirokastër

Shkrihet Akademia e Studimeve Albanologjike, senati: Këtu diçka po lëviz, ka një tendencë, por…

Habib Rexha del para gjykatës së Durrësit!

Lezhë, gjenden 3 mijë fidanë kanabis të mbjellë në kubikë, në fshatin Ungrej, ende nuk dihen autorët

Sherr mes të dehurve në Vlorë, njëri goditet me shishe në kokë

PLAGOSET me armë zjarri 24-vjeçari në Kuçovë/ Në kërkim 4 autorët

Aksident në Tiranë, “Audi” përplaset me taksinë

Elbasan/ Do të vriste një të dënuar për drogë me të cilin kishte bërë sherr, në kërkim 23-vjeçari!

Pastori Akil Pano fiton gjyqin kundër komunitetit LGBT për nismën ‘Prindin 1 dhe Prindin 2’

Lexon denoncimin, Berisha: Dan Hutra, vrasësi i grave ka mbledhur vota për Rakip Sulin.

Shkodër, sekuestrohet parcela me 1437 rrënjë kanabis, 2 në pranga dhe 2 në kërkim

Shpërthim tritoli në një fasoneri në zonën e Freskut, dëme të shumta materiale

Përmbytet Lezha për 5 minuta

'Acarohet' Felaj, gafa e drejtueses së Kuvendit: Vari lesht

Rikthimi i Bashës në krye të PD, Berisha: Vegël në duar të Ramës

Rama "falenderon" opozitën: Rezultati i zgjedhjeve është edhe vepra juaj Rama kundër maxhorancës….

Rama-Dash Sulës: Vdeksha unë për ty o jetimi im

Bardhi i drejtohet Ramës: Pushtetin ta dhanë Doshi e Dako të shpallur non grata, ti je llumi…

Sula: Çfarë kemi bërë të na rritet rroga? Turp më të madh ska

Tabaku: Punon shqiptari dhe pasurohet oligarku

Dibër/ Mbytet tragjikisht një 13 vjeçar në liqenin e fshatit Shumbat, banorët: Pamë çorapen dhe….

Lëvizja Bashkë i pret rrugen Ahmetajt ne protesten para Kuvendit

Rritja e pagave të deputetëve e ministrave,Qorri:Rroga e tyre 39 herë më e madhe se e pensionistit

Zgjedhjet vendore, Rama takim me Glover

'Zoti kryetar'/Basha i ndërhyn të riut: Të lutem, unë s'jam më kryetar, mu drejtoni Basha ose Lulzim

Përfundon mbledhja e PD-së/ Do e pranojë drejtimin e partisë? Tabaku: Të mos përsëriten gabimet...

Dështimi në 14 maj, deputeti Sula: E pafalshme! Po nuk u bashkuam jemi të marrë fund

PD pa kryetar, Xhaferaj dhe Korreshi me një mendim: Nuk duhet të kandidojë as Berisha dhe as Basha

Basha rikthehet në PD? Alibeaj: Çdo kush ka të drejtë të kandidojë

Berisha: Rama bleu votat, per te 'Fajin e ka Saliu'

Marrëveshja me Britaninë për të burgosurit, Manja jep detaje: Është 2-vjeçare, por mund të rinovohet

Momenti ku Habib Rexha është larguar me vrap pasi ekzekutoi me armë zjarri Arjan Gosën.

Korreshi: Ore a ju marrin këta të dysheqeve? Se iu hap barku atyre per ne.

Berisha: PD nuk do e mbronte votën me armë apo dhunë! Kjo ishte detyra jonë kryesore

Humbja më e thellë në histori ndaj Veliajt/ Këlliçi: Duhet të bashkohemi të gjithë faktorët

Braçe kritika për ligjin e qeverisë për rritjen e pagave. Shqetësuese paga titullarit dhe punonjësit

Deputetët replikojnë për pagat /Spaho: Mos u tallni me njerëzit, në Albcontrol trajtohen me xhakuzi

Rritja e pagave, Shehaj: Rrisim pagat për popullin, jo për vete. Turp. S'duhet të përjashtohemi

PËRGJAKET VENDI I SHENJTË! Dhunohet rojet e Kishës së Laçit, u përplasën me shitësit ambulantë

Kallzimet për 14 Majin, Flamur Noka thirret në SPAK

Rama falenderon dibranët me dajre

Rritja e pagave, Rama: Miratohet këtë të enjte. Në rrogën e Majit, merrni dhe shtesën e Prillit

"Belinda është si lepur" Rama çon burrat e Bulqizës në këmbë.

Rama MESAZH atyre që s'votuan: Se ngarkuat traditën e djathtë me turpin e votës për “Like floririn”

Arrest me burg për Fredi Belerin

Komisioni i Ekonomisë, debat mes Shalsit dhe Spahos: Injorojeni, ti do degjenerohesh.

Balla kërkesë opozitës: Të miratojmë ndryshimet në ligjin e reformës në drejtësi

Padi elektorale? Veliaj nuk paraqitet për të tretën herë në gjyqin me gazetarin Bledian Koka

Berisha: Bandat e urdhëruara nga Rama ndryshuan rezultatet e zgjedhjeve

Shkrumbohet mjeti në Bypass-in e Rrugës së Arbrit