LIVE UPDATES
Politike

Analiza e BIRN: A është supermazhoranca e Partisë Socialiste rrezik për demokracinë?

Fitorja e thellë e Partisë Socialiste në zgjedhjet parlamentare të 11 majit, mundësuar pjesërisht nga një sistem zgjedhor që diskriminon subjektet e vogla politike, sipas analistëve përbën një rrezik për demokracinë e brishtë shqiptare, pasi i jep kryeministrit Edi Rama një pushtet me pak kontrolle dhe balanca.

21 Maj 2025, 08:15 Nga Vladimir Karaj
Analiza e BIRN: A është supermazhoranca e Partisë Socialiste
edi rama

TIRANË- Në zgjedhjet parlamentare të 11 majit, Partia Socialiste në pushtet fitoi një mandat të katërt në krye të vendit, ndërsa numri i deputetëve të saj shkoi në 83, duke siguruar mazhorancën më të madhe që nga viti 1997.

Aleanca për një Shqipëri Madhështore, një koalicion partish opozitare i udhëhequr nga Partia Demokratike, doli e dyta dhe zgjodhi 50 deputetë. Partia Socialdemokrate mori 3 deputetë dhe tre parti të reja fituan gjithsej 4 përfaqësues.

Partia Demokratike nuk e ka pranuar rezultatin, ndërsa lideri i saj, Sali Berisha, deklaroi se vota është manipuluar dhe se dhjetëra kandidatë janë zgjedhur me ndikimin e krimit të organizuar.

Ndërkohë, partitë e reja opozitare u ankuan se manipulimi më i madh vinte nga vetë sistemi zgjedhor, i cili u ka shpërndarë më pak ulëse në Kuvend në krahasim me përqindjen e votave të marra.

Sipas vëzhguesve ndërkombëtarë të OSBE/ODIHR-it, zgjedhjet nuk i arritën standardet ndërkombëtare, pasi u zhvilluan në një terren të pabarabartë, si rrjedhojë e keqpërdorimit masiv të burimeve shtetërore, frikësimit të zgjedhësve dhe kontrollit të lirisë së medias.

Studiuesit dhe analistët vendas janë gjithashtu të shqetësuar, ndërsa peshojnë ndikimin që fitorja e socialistëve do të ketë mbi demokracinë shqiptare dhe institucionet e saj.

“Praktikisht, socialistët dhe më saktësisht Edi Rama, kanë gjithçka në dorë,” tha Ermal Hasimja, ndërsa shtoi se një shumicë kaq e madhe parlamentare do të përbënte një sfidë për çdo vend.

Zgjedhjet e 11 majit janë hera e dhjetë që shqiptarët zgjedhin përfaqësuesit e tyre në Kuvend që nga rënia e regjimit komunist në vitin 1991. Në tri dekadat e fundit, vendi është përfshirë në një tranzicion të vështirë dhe shpesh të zhurmshëm drejt një shteti demokratik.

Sipas shkrimtarit dhe ish-të burgosurit politik, Fatos Lubonja, regjimet mund të sigurojnë rritje votash në mandatin e katërt, edhe pas një qeverisjeje të mbushur me skandale korrupsioni dhe lidhje me krimin e organizuar.

“Në Shqipëri ka një regjim, nuk ka demokraci,” tha ai. “Ky (rezultati) do të thotë më shumë kontroll të mediave, të drejtësisë, të institucioneve që duhet të kontrollojnë shtetin e së drejtës dhe përdorim gjithnjë e më të madh të organeve shtypëse si policia apo presioni ekonomik,” shtoi Lubonja.

Hasimja shprehet se shënjestra e parë e mazhorancës së re socialiste mund të jetë sistemi i ri i drejtësisë dhe në veçanti Struktura e Posaçme Antikorrupsion, SPAK, e cila – në varësi të kë pyet, ka treguar shenja pavarësie nga politika dhe vullnet për të goditur paligjshmërinë në nivele të larta.

“Tek e vetmja pikë ku mund të mobilizohej opinioni publik më lehtësisht, në mbrojtje të SPAK-ut dhe drejtësisë, fatkeqësisht Rama ka dakordësinë e Berishës, dhe rrjedhimisht edhe aty e ka derën e hapur për ta hequr qafe ose kontrolluar,” tha ai.

Sali Berisha është marrë i pandehur nga SPAK për korrupsion si pjesë e një afere për zhvillimin e një kompleksi pallatesh në ish-qendrën sportive të klubit ‘Partizani’ në Tiranë. I akuzuar në krah të tij është edhe dhëndri, Jamarbër Malltezi. Të dy i mohojnë me forcë akuzat dhe i kanë cilësuar ato si të nxitura politikisht nga Edi Rama.

Edhe ekspertja e komunikimit, Edlira Gjoni, është e shqetësuar për qasjen që mazhoranca do të mbajë ndaj pushtetit gjyqësor. Ajo i tha BIRN se pushteti i madh rrezikon ta kthejë drejtësinë në një mjet të tijin.

“Kur kontrolli mbi legjislacionin, drejtësinë dhe burimet publike përqendrohet në një dorë, nuk jemi më në një rend demokratik funksional, por në një terren ku institucioneve u kërkohet ligjërisht bindje, jo balancim,” tha ajo.

Masiviteti i shumicës, që i mundëson socialistëve të ndërmarrin të vetëm ndryshime ligjore që kërkojnë kompromis, është sipas saj “një shkelje syri e rrezikshme me idenë se pushteti është mirë të përforcohet, e jo të kufizohet”.

Analistët i druhen faktit se kjo fuqi, e prodhuar nga një proces zgjedhor me probleme, mund ta shtyjë vendin – që deri tani vlerësohet si një demokraci me probleme, edhe më tej në autoritarizëm, pasi opozita, edhe më herët e dobët, del nga këto zgjedhje e shkatërruar.

“Pakësimi i opozitës është edhe më i madh dhe një pjesë e mirë (e votuesve) kanë ikur apo s’kanë votuar,” tha Lubonja.

Edhe Gjoni ngre shqetësimin se dobësimi i mëtejshëm i opozitës është një rrezik i madh për vendin.

“Shqetësuese nuk është vetëm fitorja, por më shumë humbja e një busulle për ç’është e mirë e ç’është e rrezikshme në politikë,” tha ajo, ndërsa shtoi se “tani kemi një Shqipëri që po mësohet të jetojë pa opozitë reale, pa debat, pa balancë”.

Gjoni thotë se qytetarët kanë filluar të heshtin si instinkt vetëmbrojtjeje dhe se kjo sjellje dëshmon që nuk jemi në një demokraci funksionale.

“Është një iluzion i saj, i zbukuruar me fletëvotimi,” tha ajo.

Sipas Hasimes, numrat e mazhorancës së re e bëjnë rezistencën ndaj pushtetit të saj një sfidë për forcat demokratike.

“Mekanizmat më të besueshëm të kundërvënies në këto kushte janë eventualisht partitë e reja, nëse ia dalin të fuqizohen, dhe shoqëria civile, nëse ia del të ngrihet nga gjumi,” tha ai.

Gjoni mendon se kontrolli mbi shumicën mund të vijë vetëm nga jashtë sistemit dhe nga një aktivizëm më i madh i shoqërisë civile.

“Ai (sistemi) është kalbur i gjithë,” thotë Gjoni. “Ndaj edhe segmentet e ndryshme të biznesit, intelektit, mjekësisë, parisë, duhet të refuzojnë të nënshtrohen,” shtoi ajo.

Lubonja, nga ana tjetër, është edhe më pesimist mbi pasojat e këtij rezultati dhe pushtetin që ai i jep Ramës. Shkrimtari thotë se mbështetja që sistemi merr nga jashtë e bën atë të pakontrollueshëm.

“Për mua është bërë edhe më i pakontrollueshëm edhe për shkak të mbështetjes që i jep Europa, ose politikanë të BE-së, që kanë provuar se janë të dështuar në vendin e tyre,” tha Lubonja, ndërsa shtoi se “këtu po rriten liderë autoritarë gjithëandej dhe po bashkëpunohet me ta”.

Sipas shkrimtarit, që kaloi një pjesë të jetës së tij si i dënuar politik në burgjet e diktaturës, e vetmja shpresë e mbetur është që regjimi, siç e quan ai, të shembet nga mëkatet e veta, por kjo sipas tij do të vijë me pasoja të rënda për vendin.

“Ky regjim do të bjerë nga dështimi i vet, dhe kjo do të jetë e keqe për Shqipërinë, sepse do të sjellë një katastrofë,” paralajmëroi ai./ Reporter.al

ps zgjedhjet e 11 majit demokracia

Sondazh

Poll

"PS po shkon në Kishën e Laçit, luten që PD të vazhdojë kështu!" Sula i drejtohet opozitës në Kuvend

"PS po shkon në Kishën e Laçit, luten që PD të vazhdojë kështu!" Sula i drejtohet opozitës në Kuvend

Sula në Kuvend: Deri në qershor duhet të dalin të gjitha vendimet dhe rezolutat

Tabaku: Parlamenti ka nevojë që të ketë debat për raportin mbi zgjedhjet

Noka-Spiropalit: Turet tuaja turistike për të bërë selfie, nuk mund të bllokojnë axhendën e Kuvendit

Peleshi-opozitës:Me ju apo pa ju ne do ta mbyllim me shumë sukses Kuvendin për të filluar në shtator

"Kështu vepruat edhe për gjenocidin në Kosovë!" Shehu në Kuvend: Sillni projektligjet t'i miratojmë

"Më vjen mirë që më ndjek," Spiropali i përgjigjet Bardhit: Seanca u shty se kishte mungesa

Bardhi-Spiropalit: Nuk ishit në Ukrainë, por duke ngrënë drekë në Greqi

Spiropali, replikë me Vokshin: Ndoshta ju jeni një nga arsyet kryesore që PD ka marrë këtë rezultat

Rama i rikthehet "Sy m'Sy:Po presim lajmin për hapjen e një tjetër grupkapitulli në negociatat me BE

Brunilda Laboviti pas debatit me Valbona Treska merr Policinë në telefon: Nuk më lirojnë zyrën

Berisha: Misioni im historik është rikthimi i votës së lirë për shqiptarët

"Është vetëm fillimi"/ Berisha: Këta kriminelë elektorale do ta paguajnë atë që u bënë shqiptarëve

Berisha: Kush e shtron sot problemin se ku është narkoshteti, është ushtar i Pojës

Berisha denoncon blerjen e votave në Tiranë: Ky është momenti kriminal i ndarjes së parave

Berisha: Këto fakte të pakundërshtueshme delegjitimojnë plotësisht qeverinë e dalë nga zgjedhjet

Tensione në Kuvend, Spiropali përjashton Nokën nga seanca: Nuk lejoj këtu zaptim të foltores!

Zhupa: PS i mbushi listat e kandidatëve me emra që s’dinin se si të fillonin dhe mbaronin një fjali

Spiropali i përgjigjet Vokshit: As kam takuar dhe as njoh njerëz me precedentë penalë

Gogu: Zoti ta ruajë Shqipërinë nga ata që janë gati ta djegin se nuk e qeverisin dot

Gjekmarkaj: Në të vërtetë keni humbur, jeni bërë viktima të urdhrit të nënshtrimit!

Bardhi: Nuk e tha opozita se zgjedhjet u morën peng, e ka thënë shefi i delegacionit të PE!

Balla-opozitës: Zgjedhjet kanë përfunduar, gjeni vetë votat tuaja ku kanë shkuar

Noka-mazhorancës: Themelet e pushtetit tuaj qëndrojnë mbi votën e blerë

Bardhi dhe Noka i drejtohen Spiropalit: Nuk niset mbledhja e Kuvendit pa kuorumin e nevojshëm

Goditet grupi kriminal në Finlandë/ Dumani: Merreshin me drogërave sintetike

Operacioni antidrogë/ Për ekzekutimin e 11 masave të sigurisë u angazhuan 110 policë

Prokurori Shehu jep detaje: Aksioni antidrogë në orët e para të mëngjesit! 11 urdhër arreste

Grupi kriminal i drogës në Finlandë/Kraja: Përfshirje nga Shqipëria dhe Spanja drejt Finlandës

Prokurori finlandez: Droga trafikohej nga Spanja, aktiviteti kriminal drejtohet nga shqiptarë

Operacioni i përbashkët me autoritetet finlandeze, Dumani: Janë goditur disa grupe kriminale

Maska me fytyrë njeriu, uniforma policie...Publikohen pamjet e operacionit ku u arrestuan 4 persona!

Zhupa: Ministrja e Arsimit duhet të vijë të japë llogari për çështjen e Gramshit!

Dogjani përplaset me Bushkën në Komisionin e Ligjeve: Zgjedhjet u manipuluan

Korrupsioni me fondet e IPARD/Berisha: Dosjen e mban të bllokuar Altin Dumani me urdhër të Edi Ramës

Berisha: Licencat e kanabisit i kanë marrë njerëzit e lidhur me Edi Ramën dhe partinë e krimit!

Finalja e Champions League/ Berisha: Rama me çarter dhe me bileta 30-40 mijë euro ndoqi ndeshjen!

Berisha: Rama bleu qindra mijëra vota duke kanabizuar tërësisht farsën elektorale

Berisha: Rama dha leje për mbi 29 mijë hektarë kanabis me vlerë 10 mld euro në vitin elektoral

"Kanë edhe një bos në hije"/ Berisha: Klani Troplini u transformua në kartel droge këto vite

Berisha: Irena me 5 mbiemra prej 15 muajsh mbrohet nga Altin Troplini, Olsi Çela dhe Ulsiu

Berisha: Vetorët e Edi Ramës pranuan një dokument të falsifikuar të Irenës me 5 mbiemra

Berisha del nga ambientet e SPAK: Altin Dumani do quhet Altin Troplini

Berisha: Lulzim Basha nuk vrapoi pas denoncimit të farsës elektorale, por vrapoi pas karriges së tij

Berisha: Ne nuk bllokojmë asnjë kandidat që të bëjë transparencë, nuk e kemi standardin e Edi Ramës

Farsa elektorale/ Berisha: Raportin final do e kemi gati nga data 10 qershor

Berisha: Votimet në Tiranë u dominuan nga bandat më të fuqishme, te segmente të bandës së Shullazit

Berisha: Ja zyrat paralele me qendrat e votimit të PS ku drejtohet operacioni i "trenit bullgar"

Seanca plenare në Kuvend/ Berisha: Farsa zgjedhore u krye me paratë e krimit

"Do kemi disa seanca intensive!" Peleshi në seancë plenare: Jemi në Parlament, jo në cirk!