LIVE UPDATES
Bota

Erdogan kërcënoi se do ndërhynte në zonat kurde, nisin tensionet mes Turqisë dhe aleatëve perëndimorë

8 Gusht 2019, 15:28 Nga DOSJA
Erdogan kërcënoi se do ndërhynte në zonat kurde, nisin

A mund të kthehet përsëri Turqia në një partnere të besuar në NATO? Një grup gjitnjë e më i madh analistësh e opinionistësh thonë se nuk është e mundur.

Kërcënimi i shprehur këtë javë nga Presidenti i Turqisë, Reçep Taip Erdogan se do të ndërhynte ushtarakisht në zonat kurde në veri të Sirisë ka përcaktuar tonin e një periudhe tjetër të acaruar mes Ankarasë dhe aleatëve të tjerë në NATO, përfshirë Shtetet e Bashkuara, të cilat bashkuan forcat me kurdët e Sirisë për të luftuar kundër Shtetit Islamik.

Nxitur nga afrimi mes zotit Erdogan dhe Presidentit rus, Vladimir Putin, nga blerja e një sistemi të avancuar rus për mbrojtje nga raketat dhe nisur nga strategjitë që po ndjek udhëheqësi turk, të cilat bien ndesh me qëndrimet e partnerëve në NATO, po ashtu edhe nga mbështetja që zoti Erdogan u ka dhënë kauzave islamike, shkëmbimet e tij me Perëndimin janë tensionuar deri pranë pikës së prishjes së marrëdhënieve, thonë analistët.

Zyrtarë të Pentagonit kanë shprehur irritim nga afrimi që duket se po tenton Turqia me Iranin.

Kriza në marrëdhëniet Turqi-NATO është tashmë aq e rëndë sa në 1974, kur Turqia pushtoi ishullin e Qipros. Nuk ekziston një mekanizëm zyrtar për përjashtimin nga organizata të një vendi anëtar të NATO-s. Megjithatë në Uashington dhe në kryeqytete evropiane po ndizet debati mes politik-bërësve dhe analistëve me influencë lidhur me të ardhmen e Turqisë në NATO; po ngrihen gjithashtu pyetje nëse ka ardhur koha që Ankaraja të dalë nga organizata, ose së paku anëtarësimi i saj të pezullohet.

“Është koha për ta flakur Turqinë nga NATO-ja,” shkruan opinionisti Con Coughlin, komentator i cili shpesh pasqyron pikëpamjet e agjencive britanike të zbulimit.

Muajin e kaluar, ministrat e jashtëm të Bashkimit Evropian pezulluan ndihma me vlerë 164 milionë dollarë për Turqinë dhe shtynë pa afat të caktuar bisedimet mbi një marrëveshje aviacioni, në përgjigje të operacioneve turke të shpim-kërkimit për naftë e gaz në ujërat e Qipros. Ky ishull është ndarë që në 1974 mes popullatës etnike greke në jug dhe popullatës etnike turke në veri.

Administrata turke njihet vetëm nga Ankaraja. Ministrat e jashtëm të Bashkimit Evropian i kërkuan Bankës Evropiane për Investime të rishikojë kreditë për këtë vend që në 2018 arrinin në afro 434 milionë dollarë.

Masat e BE-së u morën vetëm disa ditë pasi në Turqi mbërriti dërgesa e parë e sistemit të raketave tokë-ajër që Ankaraja i bleu nga Rusia.

Presidenti Erdogan nuk u kushtoi shumë rëndësi paralajmërimeve të Uashingtonit se do ta ndëshkonte Turqinë për blerjen e sistemit. Shefat amerikanë të mbrojtjes thonë se sistemi S-400 nuk përputhet me sistemet mbrojtëse të NATO-s dhe paraqet kërcënim të mundshëm për avionët e fshehtë luftarakë amerikanë F-35. Në përgjigje të blerjes së sistemit, Presidenti Trump tha se do të pezullonte shitjen e avionëve F-35 për Turqinë, por nuk mori masa më tej.

Zoti Erdogan tha të premten se ka besim se Presidenti Trump nuk do të lejojë që lidhjet mes dy aleatëve të NATO-s të bëhen peng i mosmarrëveshjes për blerjen e sistemit S-400 nga Turqia. Në një takim me ambasadorët turq në Ankara, zoti Erdogan tha se ai mbetet i përkushtuar ndaj NATO-s.

“Nuk ka prova që tregojnë se sistemi S-400 do të dëmtojë avionët F-35 apo NATO-n, askush nuk duhet të gënjehet nga këto deklarata. Shumë vende anëtare të NATO-s kanë blerë nga Rusia. Nuk shohim rrezik se kjo mund të shndërrohet në krizë. Turqia mori një vendim në interes të sigurisë së saj,” tha zoti Erdogan.

Analistët thonë se Presidenti Erdogan i ka varur shpresat tek nevoja e vendeve evropiane për të balancuar mospëlqimin e tyre ndaj qëndrimeve të fundit të Ankarasë në politikën e jashtme si dhe kundërshtimet e tyre ndaj masave autoritare që ka zbatuar zoti Erdogan në vend me rëndësinë që ka për ta Rusia në përpjekjet për të penguar imigracionin e paligjshëm dhe për t’i ndihmuar në masat kundër terrorizmit. Por vendet evropiane thonë se Presidenti Erdogan rrezikon të bëjë kalkulime të gabuara dhe se problemet e shumta që janë shfaqur në marrëdhëniet mes Turqisë dhe Perëndimit po arrijnë një pikë kulmore.

Nëse Turqia ndërhyn ushtarakisht në zonat kurde në veri të Sirisë këto tensione do të shkallëzoheshin edhe më tej.

Kjo nuk është krizë e re. Që nga 2013, Presidenti Erdogan ka krijuar tensione me Shtetet e Bashkuara dhe NATO-n. Ai u irritua dukshëm pasi SHBA dhe BE nuk dënuan rrëzimin e Presidentit egjiptian Mohamed Morsi nga me grusht shteti nga ushtria. Zoti Morsi me bindje islamiste, e ka kritikuar hapur Perëndimin për standarde të dyfishta. Udhëheqësi turk akuzoi Izraelin se kishte luajtur rol në rrëzimin e zotit Morsi.

Ai filloi të ftohej e të largohej gjithnjë e më shumë nga ideja e antarësimit të Turqisë në BE, një ambicje gjysmë-shekullore e këtij vendi, megjithë rezistencën e fortë nga disa vende evropiane si Gjermania. Kryenegociatori i tij me BE-në tha se Turqia nuk do të antarësohej kurrë, si rrjedhojë e paragjykimeve të anëtarëve aktualë të BE-së. Kryenegociatori më pas foli me mospërfillje për BE-në duke thënë se ky, gjithsesi, është një bashkim në shpërbërje.

Në një raport të Institutit Brookings vjet, analistja Amanda Sloat nënvizon se Perëndimi ka një pikëpyetje të madhe brenda vetes lidhur me Turqinë. Megjithëse do që Turqia të mbetet anëtare e NATO-s, pjesërisht për arsye të pozicionit të rëndësishëm strategjik, “presidenti i vendit po bëhet gjithnjë e më autoritar, po përdor retorikë të ashpër anti-Perëndimore dhe po bën zgjedhje në politikën e jashtme që bien ndesh me interesat e aleancës transatlantike,” vë në dukje zonja Sloat.

Presidenti Erdogan, thonë analistët dhe diplomatët perëndimorë, e ka treguar veten në të kaluarën se ka aftësi të larta për të manipuluar Perëndimin. Ai ka intuitë të hollë për të kuptuar kur duhet të tërhiqet e kur mund të mos përfillë paralajmërimet e Perëndimit, duke i varur shpresat tek rëndësia që kanë kapacitetet dhe mbështetja që ofron Turqia për SHBA dhe BE si kundrapeshë për të tejkaluar irritimin e tyre për forcimin e lidhjeve Ankara-Moskë.

Por sa mund të zgjasë kjo gjendje e një balance delikate? Doug Bandow, analist në Institutin Cato vuri në dukje këtë javë se “i vetmi kërcënim potencial për sigurinë e Evropës së sotme është Rusia. Megjithatë, nuk mund t’i zihet besë Turqisë që të mbajë anën e NATO-s në situatë konflikti. Analisti argumenton se NATO-ja nuk ka shumë zgjidhje të tjera, përveçse të pezullojë antarësinë e Turqisë, pasi politika e jashtme turke tani është larguar aq shumë nga ajo e vendeve perëndimore. “Praktikisht, Turqia është e humbur për NATO-n,” thotë analisti Bandow.

Marrë nga VOA

(k.m/dosja.al)

Tirana është boshatisur për ditët e pushimit. Cilën nga ritet e shenjta po ndiqni:

View Results

bota bota nato recep tayip erdogan turqia nato recep tayip erdogan turqia

Sondazh

Poll

VIDEO-VIRALE/ Po fliste në Rrugën e Salës, demokrati 'kapet mat' nga gruaja

VIDEO-VIRALE/ Po fliste në Rrugën e Salës, demokrati 'kapet mat' nga gruaja

"Injoranca nuk është argument" Nuk i pëlqeu pyetja, Rama prek në faqe gazetaren Ambrozia Meta

Del VIDEOJA, Elia godet Princ Lekën: Familja ime të ka mbajtur me bukë

VIDEO/ Noka i jep Spiropalit pankartën, Ministrja ofrohet ta mbaj para fytyrës

Publikohen pamjet nga brenda bazës ajrore të Kuçovës, Komandanti: E gatshme për stërvitjen e trupave

Tempulli 2/ Me kanabis gati për shitje dhe shuma parash, arrestohen 4 të rinj në Tiranë

Dalin pamjet nga kasollja ku u vra 50-vjeçari në Durrës

Kontrabandonin ilaçe dhe telefona, arrestohen dy persona në Tiranë, sekuestrohen 47 iPhone

I vunë flakën eskavatorit me vlerë 150 mijë euro, arrestohen 2 autorët e ngjarjes

Reshjet e shiut dhe borës në vend, policia: Moderoni shpejtësinë e mos kryeni parakalime të gabuara

Kampioni Alvin Karaqi mes lotësh: Për besë u ndjeva si Gjergj Kastrioti kur mora flamurin

'Dokumentar horror'/ Berisha publikon pamjet: Do ju paraqes terrorin që Bajrajt ushtruan më 14 maj

Krimi në Bulqizë/ Fqinji: Po hante bukë në banesë kur erdhën dy makina!

Dosja "Gjici"/ Zv.kryetari i bashkisë së Kukësit shkon në SPAK

Newsroom 11 |XAMA: LAJMI I FUNDIT FAKE QË PASHË, ISHTE PËR MUA

Newsroom 11 |XAMA: KËSHILLË QYTETARËVE- MOS LEXONI VETËM NJË BURIM

Newsroom 11 | XAMA: GAZETARËT NUK SHKRUAJNË ME EMËR, KJO S'ËSHTË ETIKE

Xama në Newsroom: Lajmet e rreme përhapin panik! Më akuzuan se kisha marrë para për një shkrim

Muka në Newsroom: Në Shqipëri ka portale gjobaxhie, u bëjnë shantazh njerëzve

Xama në Newsroom: Fake News shpërndahet më shumë në Facebook e Tik Tok! Gazetarët të shkruajnë emrin

Newsroom 11 |Kush prodhon lajme të rreme në Shqipëri

Newsroom 10 |SENJA: NE S'REAGOJMË NDAJ GJUHËS SË URREJTJES

Newsroom 10 |HAZIZAJ: 'ÇOHU ENVER', PJESË E GJUHËS SË URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ KEMI MARRËVESHJE PËR TË MBROJTUR 'VIKTIMAT'

Newsroom 10 |HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES KA SHKAKTUAR DHE KRIME

Newsroom 10 |GAZETARI: GJUHA E URREJTJES, PJESË E SHOQËRISË

Newsroom 10 |HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES, E FRIKSHME NË SHQIPËRI

Vidhnin në banesa duke përdorur çelësa të klonuar, vihet në pranga 1 person,nje tjeter në kërkim

Newsroom 10 |GJUHA E URREJTJES PËRDORET NGA POLITIKA, AMA TË KONTROLLOJË GJUHËN E URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ: STEREOTIPET NXISIN GJUHËN E URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES LUFTOHET ME EDUKIM

Newsroom 10 | Gjuha e urrejtjes në media, si dhe kush e shpërndan?

Ndryshimet në PS/ Gjiknuri: S'është fundi, por fillimi i diçkaje të re.

Inceneratorët/ S’kam dhënë asnjë kontratë pa garë, ato janë publike!

Ndihet 'i shitur' nga Rama? Gjiknuri: Nuk ndjej braktisje, kam komunikim me të prej 20 vitesh

Klosi: Kemi primare reformimin e partisë, PS synon mandatin e katërt

U shkarkua si Sekretar i Përgjithshëm, Gjiknuri: PS edhe kur fiton, refekton!

Digjet shtëpia në Shkodër, në banesë ndodhej një i moshuar, përfundon në spital

Vazhdon përplasja në PD! Basha kërkon mbledhjen e Komisionit të Etikës për të, Bardhi: Shenjë humbje

Vrasja e Jetmirës/ Autori u dënua me 28 vite burg, nëna e viktimës: Duhet dënim përjetë!

Newsroom 9 | Kallanxhi: Threads? S`besoj se do zgjasë shumë

Newsroom 9 | Eksperti i IT: Mos merrni për bazë asgjë thuhet në rrjet

Newsroom 9 | Gazetarja: po ndodhin vrasje nga tik tok

Newsroom 9 | Eksperti i IT: Fake News dallohet vetëm po të jemi kritikë

Newsroom 9 | Kallanxhi: Shqiptarët besojnë gjithçka shohin në rrjet

Newsroom 9 | Eksperti i IT, Tomi Kallanxhi: Tik Tok ka "fake news" sepse s'ka censurë

Newsroom 9 | Gazetarja: Shqipëria do kohë të përshtatet me Tik Tok

Newsroom 9| Eksperti i IT: Çdo rrjet është i përkohshëm, duhet të kujdesemi për vlerat

A mund të mbyllet TikTok për Shqipërinë? Flet për Newsroom eksperi i IT

Fëmija mbyllet brenda në shtëpi, nëna e alarmuar njofton zjarrfikësit, NDËRHYRJA nga ballkoni