LIVE UPDATES
Bota

"Talibanëve u pëlqen Facebook-u", REL Pse ndalimi i fotove nuk mund të funksionojë në Afganistan

Në vitet 1990, fotoreporteri afgan, i cili kërkoi të mos i zbulohej identiteti për shkak të lidhjeve të tij të vazhdueshme me vendin, kujton se “fotografitë ishin krejtësisht të ndaluara. Talibanët i ndaluan ato. Edhe nëse do të kishte një konferencë shtypi apo diçka tjetër, ata thoshin, 'Nuk mund të bësh fotografi’”.

27 Tetor 2024, 09:36 Nga r.ll
"Talibanëve u pëlqen Facebook-u", REL Pse ndalimi i fotove
foto ilustruese

AFGANISTAN- Një fotoreporter që ka punuar në Afganistan gjatë sundimit të talibanëve nga vitit 1996 deri më 2001 thotë se fuqizimi i sërishëm i urdhrit të grupit pas rimarrjes së pushtetit, për ndalimin e imazheve të njerëzve dhe kafshëve, është i pamundur të zbatohet sot.

"Talibanëve u pëlqen Facebook-u", REL Pse ndalimi i fotove
Një djalë në Kabul duke shitur kopje të një gazete pa fotografi, në tetorin e vitit 1996.

Në vitet 1990, fotoreporteri afgan, i cili kërkoi të mos i zbulohej identiteti për shkak të lidhjeve të tij të vazhdueshme me vendin, kujton se “fotografitë ishin krejtësisht të ndaluara. Talibanët i ndaluan ato. Edhe nëse do të kishte një konferencë shtypi apo diçka tjetër, ata thoshin, 'Nuk mund të bësh fotografi’”.

"Talibanëve u pëlqen Facebook-u", REL Pse ndalimi i fotove
Një kullë e bërë me televizorë të shkatërruar dhe kaseta VHS në Kandahar në vitin 1996 pasi talibanët ndaluan shfaqjen e imazheve të njerëzve dhe kafshëve.

Por, gjatë epokës së parë talibane, në të cilën dënimet mund të ishin të rënda edhe për shkeljet më të vogla, fotografimi i njerëzve ishte ende një dukuri e rregullt dhe e rrezikshme për fotoreporterin, së bashku me një numër të vogël të kolegëve të tij afganë që punonin për agjencitë perëndimore të lajmeve.

“Ne kishim kamera të vogla dhe kur shkonim për të bërë kronika, shkonim diku ku nuk kishte më talibanë, bënim një ose dy shkrepje, pastaj largoheshim shpejt”, thotë ai. “Ishte si 'fotografim vjedhurazi'”.

"Talibanëve u pëlqen Facebook-u", REL Pse ndalimi i fotove
Një foto e qershorit 2002 tregon Sabera Rahmanin, drejtoreshë e Galerisë Kombëtare të Afganistanit, me një nga më shumë se 400 pikturat e shkatërruara nga talibanët gjatë sundimit të tyre gjashtëvjeçar.

Gjatë epokës së parë të talibanëve, tha ai, një pjesë e vogël e fotoreporterëve vendas “duhej të përpunonin filmin duke përdorur kimikate. Ishte shumë e ndërlikuar”.

Sot, megjithatë, “të gjithë kanë telefona; është digjitale”.

Madje, fotoreporteri veteran tha: “Vetë talibanëve u pëlqen të shikojnë në Facebook. Ata kanë WhatsApp. Do të jetë shumë-shumë e vështirë ta ndalosh atë” pasi brezi i ri i talibanëve “është rritur me internetin”.

Fotografi u shpreh se ai ishte ndaluar disa herë derisa bënte foto gjatë sundimit të parë të talibanëve. Një nga kolegët e tij u burgos brenda natës pasi fotografoi një burrë që doli të ishte një ekstremist i huaj nga një shtet arab, i cili u hodh për të arrestuar fotografin dhe e çoi atë në policinë e “vesit dhe virtytit” të talibanëve.

"Talibanëve u pëlqen Facebook-u", REL Pse ndalimi i fotove
Një djalë afgan shikon një shtyllë të lidhur me shirita të videokasetave dhe audiokasetave të shkatërruara, Kabul më 2001.

Kishte të tillë brenda udhëheqjes së talibanëve që, me sa duket, mbyllën njërin sy ndaj ndalimit të imazheve që shfaqnin njerëz dhe kafshë gjatë viteve 1990.

“Fotografitë e mia u publikuan shumë herë në një gazetë pakistaneze dhe të nesërmen gazeta do të dërgohej nga Pakistani në [Ambasadën pakistaneze në] Kabul”, tha fotoreporteri. “Talibanët mund të më kishin telefonuar dhe të më pyesnin, ‘Pse bëre foto të tilla?’ Por, këtë nuk e bënë asnjëherë”.

Por, shton ai, “në terren, absolutisht nuk lejohej fotografimi”.

Për njerëzit e zakonshëm, kënaqësia që përjetonin nga zbavitja e paligjshme gjatë viteve 1990 ishte e zakonshme, por edhe nervozuese si përvojë.

“Njerëzit shikonin TV dhe dëgjonin kaseta muzikore, por shumë fshehurazi. Ata uleshin në bodrume ose diku dhe mbyllnin plotësisht dritaren”, kujtoi ai.

"Talibanëve u pëlqen Facebook-u", REL Pse ndalimi i fotove
Një piktor shet punën e tij, e cila paraqet një peizazh pa njerëz, në Kabul më 2005.

Fotoreporteri tha se ngritja në pushtet për herë të dytë e talibanëve ka qenë relativisht e butë në krahasim me të parën, por “pak nga pak, era – era e keqe –po kthehet”, dhe iu referua mbylljes së fundit të stacioneve televizive në veri të Afganistanit që të mos shfaqnin imazhet e njerëzve.

Udhëheqja talibane në qytetin themelues të grupit, Kandahar, është “shumë ekstremiste”, deklaroi ai, megjithëse disa padyshim janë ndryshuar nga ajo që kanë parë për prosperitetin në botën e jashtme, diçka që gjenerata e parë e udhëheqjes së talibanëve nuk e kishte përjetuar kurrë.

"Talibanëve u pëlqen Facebook-u", REL Pse ndalimi i fotove
Një fotografi e vitit 1994 tregon afganët derisa kalojnë pranë ndërtesave të shkatërruar në Kabul nga lufta civile.

“Këta talibanë në vitet e fundit kanë qenë në Katar, Iran, Pakistan, Indi dhe kanë parë se sa e bukur është bota jashtë Afganistanit. Kur [themeluesi i talibanëve] Mullah Omar mori pushtetin [më 1996], ata erdhën direkt nga medresetë dhe morën Kabulin, por pas luftës civile, u shkatërrua plotësisht, s’kishte televizorë, s’kishte gjë”.

Kësaj radhe, tha fotoreporteri, “talibanëve iu dha një Kabul i bukur me ndërtime, automjete të bukura, restorante, ndërtesa. Gjithçka ishte në nivel shumë më të lartë se ajo që panë talibanët e mëparshëm”./ Marrë nga REL

afganistan


Sondazh

Poll

Rama: Është status dinjiteti dhe qytetarie europiane që ky popull nuk e ka patur kurrë

Rama: Është status dinjiteti dhe qytetarie europiane që ky popull nuk e ka patur kurrë

Rama në Shkodër: Më vinte t’ju ulesha në gjunjë për t’ju kërkuar besimin

Rama: Sot kur erdha nuk u ndjeva sikur po hyja në Kandahar...

Rama në Shkodër: Gjysma e burrave, të rinjtë dhe shumica e grave mbështesin PS-në

Rama takim me gratë dhe vajzat në Shkodër: Përpiqen tani të më fusin në sherr me të gjithë burrat!

Pamjet e sherrit mes Xhelal MziuT, nipit të tij dhe punonjësit të bashkisë Bulqizë

Berisha: Aty zbulova se e-Albania ishte kthyer në një kurth të tmerrshëm

Rama-bizneset 3

Incidenti në Dibër, Berisha: Ishte provokacion i ulët i Klosit dhe militantëve socialist ndaj Mziut

Rama në Shkodër: Para pak ditësh, arkivi i Marubit u vulos si pasuri botërore

"Deri në 2029 biznesi i vogël ka zero taksë", Rama: Tavani nuk do të ndryshohet

Rama-bizneset 2

Rama për bizneset

Oratoria e kandidates socialiste në Belsh

"Pensionet janë qesharake"/ Berisha nga Saranda: Shqiptarët janë vjedhur si askush tjetër në Europë

Zhupa në Sarandë: Kemi një program nga më të mirët, Rama do ta marrë përgjigjen e merituar në 11 maj

Rama nga Gramshi: Dikur ai ishte i çarmatosur, sot po vendos drejtësi me “shpatën” që i dhamë ne!

Rama nga Gramshi: Duhet të bëjmë përpjekje që sa më shumë njerëz të na bashkohen

Integrimi në BE/ Rama në Belsh: Po zbatojmë profecinë e Skëndërbeut dhe amanetin e rilindasve

Rama e mbyll me batuta me të riun në Belsh: Do Zoti të është futur ndonjë gjë në kokë se pashë...

Rama nga Belshi: 11 maji historike për BE! Nëse nuk kapet 2027 për negociatat

"Unë e shijoj një vajzë se ma ka sjellë gruaja!" Këngëtarja-Ramës: Më vjen keq që nuk keni vajzë

Rama batuta me të rinjtë në Belsh: S’e kishte mendjen se po dëgjonte çfarë po i thoshte zoçka!

Rama takim me të rinjtë në Belsh: Vetëm një tifoz i një partie s’mund t’i shikojë…

Berisha: Edi Rama ngjason me atë hajdutin që vjen dhe të bën për të qeshur

Berisha: 4-vjeçari që vjen në mënyrë absolute do e çojë pronën tek i zoti

Rama takim me bizneset: Me rrëzimin e taksës së sheshtë, kemi kursyer 140 milionë euro çdo vit!

Rama në Elbasan: Fiskalizimit do t’i mbivendoset Inteligjenca Artificiale

Ministrja Ibrahimaj tregon tre pikat ku bazohet paketa "Paqja Fiskale"

Rama i drejtohet Llatjas: Mos i bëj presion me sy, duhet ta kishe bërë atë

"Altin Dumani nuk thërriste dot njeri se nuk e kishte shpatën", Rama: Drejtësinë e armatosëm ne

Rama: Nuk kam ofenduar asnjë burrë dibran, përkundrazi do i shikoni në zgjedhje

"Beteja politike është dyluftim me mjete paqësore",Rama:Politika bëhet me fjalë dhe me gjuhën shpatë

Rama: Fushata jonë e ka një çështje thelbësore, anëtarësimin në BE

"Nuk pyetën këta për fëmijët kur më nxorën mua lakuriq",Rama:Ilir Vrenozi,lideri i vërtetë i kënetës

Rama: Këta që thonë se fushata e PS është tallava janë përbuzës të kulturës shqiptare

"Flitet për gjuhën time", Rama: Ka vetëm një gjë që thashë gabim dhe kam kërkuar ndjesë!

Ezani i ndërpret fjalën/ Rama ndalon: Ta respektojmë!

"Vetëm me gratë po e mund Rama kënetën"/ Kryeministri nga Berati: Kaq sa jeni ju këtu

Rama nga Poliçani:Thonë "e ka gjysmën e qeverisë në qeli"! Ju kujtohet kur ju thoja ma jepni timonin

Rama: Do të krijohet një unazë që do të sjell më tepër investime dhe turizëm

Rama ironizon partitë e reja: Këta më kujtojnë Suden, Xhaferrin dhe Vehbiun!

"Ilir Vrenozi lideri i vërtet i PD-së"/ Rama: E ekzaltoi gjithë sallën kur përmendi erotizmin tim

Rama nga Skrapari: Dera e BE-së nuk hapet kollaj

"Altin Dumani nuk erdhi dje nga materniteti!" Rama në Skrapar: Ju këtu jeni specialistë për politikë

Rama nga Skrapari: Reformën në drejtësi e donim dhe e sollëm ne...

"Të thajmë kënetën që është bërë një pengesë!" Rama në Skrapar:Më 11 maj të shtyjmë Shqipërinë në BE

Rama në Skrapar: Shiu, oguri i bereqetit për mandatin e katërt

Berisha: Siguria në shkolla prioritet, orari në shkolla do të jetë 8 orë, që fëmijët të ushqehen

Berisha: Ne do e ndryshojmë atë dhe reformën territoriale