LIVE UPDATES
Bota

REL: Pse s’po funksionojnë sanksionet amerikane kundër Iranit?

Sanksionet amerikane e kanë larguar Iranin nga shumica e konsumatorëve të tij tradicionalë, duke e detyruar Teheranin që të gjejë blerës të rinj dhe të shesë naftën e tij me çmim të lirë.

3 Maj 2024, 22:37 Nga E. D
REL: Pse s’po funksionojnë sanksionet amerikane kundër Iranit?
fotot ilustruese

IRAN-Irani është një prej shteteve më të sanksionuara në botë. Por, kufizimet e vendosura nga Shtetet e Bashkuara gjerësisht kanë dështuar të pengojnë eksportet e naftës të Iranit – shtyllës kryesore e ekonomisë në rënie të Republikës Islamike.

Sanksionet amerikane e kanë larguar Iranin nga shumica e konsumatorëve të tij tradicionalë, duke e detyruar Teheranin që të gjejë blerës të rinj dhe të shesë naftën e tij me çmim të lirë.

Por, gatishmëria e Kinës që të blejë sasi rekorde të naftës iraniane, zotërimi i taktikave nga Teherani për të shmangur sanksionet dhe hezitimi i Uashingtonit që të zbatojë në mënyrë të rreptë sanksionet, kanë bërë që masat e SHBA-së kundër eksporteve të energjisë të Iranit të jenë joefektive, thanë ekspertët.

Heqja e sanksioneve amerikane, si pjesë e marrëveshjes bërthamore të vitit 2015 mes Teheranit dhe fuqive botërore , i lejoi Iranit që të shesë naftën e tij për konsumatorët në Evropë dhe Azi Lindore. Eksportet e naftës arritën në nivel rekord më 2018.

Por, eksportet ranë pasi presidenti i atëhershëm amerikan, Donald Trump, u tërhoq nga marrëveshja më vonë gjatë atij viti.

Viteve të fundit, Irani ka rritur shitjet duke shmangur sanksionet, përfshirë edhe përmes përdorimit të “flotës së errët” të cisternave, për të transportuar ilegalisht dërgesa me naftë për në Kinë.

Kjo taktikë përfshin operacione për bartjen e mallrave nga anija në anije, ku përfshihen ndërmjetës, bëhen transfere të fshehta të parave dhe ribrendimin për të fshehur origjinën iraniane të naftës, në mënyrë që të duket se produkti vjen nga një shtet i tretë.

“Irani vazhdimisht zhvillon dhe zgjeron, jo vetëm rrjetin e tij të ndërmjetësve dhe kompanive tregtare të përfshira në shitjen e naftës së tij, por po ashtu edhe flotën e tankeve që kryesisht i përdorë për të transferuar naftën e tij të papërpunuar”, tha Nader Itayim, kryeredaktor për Lindjen e Mesme në Argus Media, me seli në Mbretërinë e Bashkuar.

Rritja e kërkesës për naftën iraniane në Kinë ka qenë kyç në rritjen e shitjeve të naftës së Iranit.

Të dhënat për gjurmimin e anijeve, që janë mbledhur nga Argus, treguan se eksportet e naftës të Iranit aktualisht janë 1.5 milion fuçi në ditë, me rreth 85 deri në 90 për qind prej tyre të destinuara për në Kinë.

Teherani i ofron Kinës një çmim shumë të lirë për naftën e tij të ndaluar, duke hequr 15 për qind të çmimit për çdo fuçi nafte, në mënyrë që Pekini të marrë përgjegjësinë për shmangien e sanksioneve.

Kjo ulje e çmimit ka ngritur pikëpyetje lidhur me përfitimin afatgjatë të Iranit nga tregtia me Kinën. Por, ekspertët thanë se Teherani ende ka mundësi që të përfitojë.

“Edhe me një çmim shumë të lirë, shitja e naftës iraniane është jashtëzakonisht fitimprurëse dhe e qëndrueshme”, tha Steve H. Hanke, profesor i Ekonomisë së Aplikuar në Universitetin Johns Hopkins. “Kjo për shkak se marzha e fitimit për prodhimin në Iran është përafërsisht 15 dollarë apo më pak për një fuçi nafte”.

Gregory Brew, analist për Iranin dhe Energjinë në Grupin Euroasia në Shtetet e Bashkuara, tha se sanksionet amerikane më herët ishin efektive sa i përket bllokimit të eksporteve të naftës në Kinë. Por, kjo gjë nuk qëndron më.

“Ngritja e Kinës si fuqi e re botërore i jep asaj liri më të madhe për të sfiduar sanksionet amerikane”, tha Brew.

Disa analistë thanë se Uashingtoni ka hezituar që të sanksionojë në mënyrë të rreptë sanksionet, ndërkaq të tjerët thanë se sanksionet, në përgjithësi, kanë dështuar.

Duhen burime për zbatimin e kufizimeve, ndërkaq sektorët e rinj do të duhet të sanksionohen që presioni të mbahet në nivel të lartë, tha Itayim nga Argus Media.

“Në të kundërtën, objektivi gjen mënyra për të shmangur sanksionet, ndërkaq në të njëjtën kohë blerësi bëhet më i kënaqur kur sheh se zbatimi i sanksioneve po dështon. Në rastin e Iranit dhe Kinës, mendoj se ne kemi parë pak nga këto dy gjëra”, tha Itayim.

Analistët po ashtu kanë argumentuar se Uashingtoni po heziton që rreptësishtë të zbatojë sanksionet për shkak të rreziqeve që lidhen nga largimi i naftës iraniane nga tregu botëror.

“Përveç ndikimit që një veprim i tillë do të kishte në çmimin e naftës, gjë që ka rëndësi politike dhe ekonomike për [presidentin amerikan, Joe] Biden gjatë këtij viti zgjedhor, një zbatim agresiv do të provokonte edhe Iranin, edhe Kinën, në një kohë kur SHBA-ja po tenton të menaxhojë rrezikun e përshkallëzimit në Lindjen e Mesme dhe në Azinë Lindore”, tha Brew.

Zbatimi i dobët i sanksioneve për naftën vlen edhe për Venezuelën dhe Rusinë, tha Itayim, duke theksuar se “ky ka qenë çelësi i mbajtjes së një tavani” të çmimit të naftës.

Muajin e kaluar, Kongresi amerikan miratoi një paketë të sigurisë që përfshin edhe Aktin e sanksioneve të energjisë Iran-Kinë, që i jep Qeverisë autoritetin për të kufizuar edhe më shumë eksportet e naftës të Iranit.

Por, ekspertët nuk janë të bindur që më shumë sanksione do të kenë ndonjë ndikim.
Hanke tha se çdo masë e re “do t’i bashkohet listës së gjatë të sanksioneve të dështuara perëndimore” ndaj Republikës Islamike.

“Sanksionet janë gjithmonë subjekt i zgjidhjeve që e bëjnë të kotë zbatimin e sanksioneve”, shtoi ai./REL

iran shba

Sondazh

Poll

Berisha: Një dëshmi si e Ahmetajt do kishte rrëzuar çdo regjim në 3 ditë

Berisha: Një dëshmi si e Ahmetajt do kishte rrëzuar çdo regjim në 3 ditë

Berisha: Të bëjmë gjithçka për regjistrimin e diasporës që të votojnë për të shkulur këtë të keqe

Berisha: Një kryeministër që pi një shishe vere 33 mijë euro duhet nxjerrë me lecka

Berisha: Rama është bir shpirtëror i Sorosit, bashkë me Lindën zbatuan doktrinën e tij çnjerëzore

Berisha: Ftoj çdo parti që ndihet opozitare të na bashkohet në këtë front kundër së keqes

Rama: Shqipëria është zgjedhur të organizojë Kongresin Botëror të Ligjit 2027

Rama batuta me bankierët: Ky është një rast i artë që të pretendoni një biletë për në parajsë

Rama: Patëm zhvillim artistik në 95-96, që prodhoi katastrofën e 1997

Rama: Paketa e Maleve do të sjellë kërkesë të rritur për agroturizmin!

Rama: Kemi vendosur një objektiv! Në Shqipërinë 2030 eksportet bujqësore të arrijnë 1 miliard euro

Rama: Është krijuar një industri këtu në këtë Somalinë tonë që sjell 4.5 mld të ardhura

Rama u përgjigjet komentuesve për çmimet e larta: Ajo që ne bëjmë është të rrisim fuqinë blerëse

Do të largohet nga pushteti? Rama: S’kam ndërmend ta lë këtë punë

Protestat kundër Veliajt/ Rama vijon ironitë me opozitën: Janë bërë si hudhër te Bashkia e Tiranës!

Rruga e Arbrit/ Rama-komentuesve: Mos më kërkoni datë, ai tunel më ka bërë supersticioz

"Për ata që thonë nuk ka bukë, shkoni pyesni!" Rama-komentuesve: Biznesi i vogël ka 0 taksë

Shqipëria vend strehimi për palestinezët? Rama: Sajesë që mori rrugën nga kua, kua-të e kënetës!

Ideja për krijimin e shtetit Bektashi, Rama: Do të themelohet aty tek ai territori i vetëm që ka

"Unë e mas pulsin e shqiptarëve çdo muaj"/ Ramës nuk i del e keqja me opozitën

Zgjedhjet parlamentare/Rama thirrje Diasporës: Regjistrohuni për të votuar, procesi është i thjeshtë

"Është ëmbëlsira e të gjithëve"/ Rama thumbon Lulzim Bashën: Ku je o Lul se sa herë të kujtoj ty

"Turizmi, industri që prodhon 4.5 mld të ardhura"/ Rama flet me shifra: Shqiptarët që 'nuk kanë bukë

Samiti "Pact of free cities" në Tiranë, Rama: Kjo aleancë është e dosmosdoshme

A do tërhiqet nëse ia kërkojnë ambasadorët e SHBA?/ Berisha: Këto eksperimente janë bërë

Si mund ta mbrojë PD votën e diasporës?Berisha:Po i ndjekim të gjitha përpjekjet e tyre për të blerë

Berisha i përgjigjet Ramës: Do t’i rrisim pensionet nonstop kur të jemi në pushtet!

"Negociata me PL vazhdojnë"/ Berisha: Fitorja e PD vjen nga vota e shqiptarëve!

Berisha: I thashë Donald Lu se paratë e amerikanëve po përdoreshin kundër PD-së

Vota e diasporës/ Berisha i prerë: Nuk lejojmë asnjë ndryshim nëse nuk pranohet amendamenti ynë

Protesta e 8 shkurtit/ Berisha: Kjo do jetë protesta e fitores! Opozita nuk ndalet më

Berisha: Kanë sjellë me urgjencë ligjin për Delina Ficon tani që sekretari Rubio pezulloi fondet

Berisha: Kur të plotësohet administrata e re, do nis lobimin për heqjen e non-gratës!

"Rama do të mbyllë Tik Tok-un se nuk duron kritikat!" Berisha: Media vizive marrin lista me emra

Berisha: Falënderoj kancelarin e ardhshëm për ftesën, mbështetja e CDU është nxitje për fitoren e PD

Berisha: Me PD-në në pushtet nuk do ketë emigrantë që të përdorin territorin e Shqipërisë

Udhëtimi në Berlin/ Berisha: Në Gjermani presin me padurim fitoren e PD-së

Çfarë humbëm nga të rinjtë e PS? Gjimazistja nga Bilishti që nervozoi Ramën: Nuk na mbani dot në

Krim brenda familjes në Tiranë, babai godet me thikë djalin, 37-vjeçari humb jetën në spital

Akuzat e Arben Ahmetajt/ Rama: Ata do tu thonë se unë dhe ne jemi çetë hajdutësh

Rama: Do përfitojnë nga linja e re e financimit prej 250 milionë eurosh nga Banka e Shqipërisë

"Bretkosa mediatike"/ Rama sulmon mediat: Transmetojnë kanalet e kënetave

Rama: Vota juaj për PS-në përkthehet në një ulëse me emrin Albania në tryezën e BE

Ramës nuk i del e keqja me Opozitën: Ka në krye një buf kënete

Rama sulmon Opozitën: Parti e vjetër që të vetmen gjë demokratike ka llagapin e saj

"Do e ngjisim Shqipërinë në majën më të lartë"/ Rama: 100 ditë nga fitorja jonë e radhës

Meta: Nuk më përjashtojnë dot nga politika, do të zgjidhem deputet si ndër më të votuarit

"Diaspora të regjistrohet sa më parë!" Meta: Mundësi historike për të ndëshkuar atë që i largoi

"Po largon çdo gjyqtar me integritet në GJK!" Meta: Rama ka kapur për fyti SPAK-un dhe drejtësinë

"Jam marrë peng nga Rama-Dumani!"/ Meta flet nga burgu: Kemi 5 prioritete kyçe

Bylykbashi-Peleshit: 150 mijë shqiptarëve po u mohohet e drejta e votës