LIVE UPDATES
Bota

Plani i Japonisë për të shitur armë vdekjeprurëse, cila është domethënia?

Vendimi kundërthënës për ta lejuar shitjen e armatimit jashtë vendit pritet ta ndihmojë Japoninë ta sigurojë një rol në projektin njëvjeçar për të bashkëprodhuar avionë të ri luftarakë me Italinë dhe Britaninë e Madhe.

26 Mars 2024, 21:35 Nga M.B
Plani i Japonisë për të shitur armë vdekjeprurëse, cila
Ministri britanik i Mbrojtjes, Grant Shapps, (djathtas) ministri italian i Mbrojtjes, Guido Crosetto, (majtas) dhe ministri japonez i Mbrojtjes, Minoru Kihara (në mes), marrin pjesë në një konferencë të programit Global Combat Air Programme (GCAP), 14 dhjetor 2023, Tokio.

JAPONIA- Qeveria e Japonisë e miratoi të martën një plan për t’i shitur në të ardhmen avionë luftarakë të gjeneratës së ardhshme vendeve të tjera. Ky është hapi më i ri drejt largimit nga parimet pacifiste të cilat ajo i kishte miratuar në fund të Luftës së Dytë Botërore. Vendimi kundërthënës për ta lejuar shitjen e armatimit jashtë vendit pritet ta ndihmojë Japoninë ta sigurojë një rol në projektin njëvjeçar për të bashkëprodhuar avionë të ri luftarakë me Italinë dhe Britaninë e Madhe.

Megjithatë, ai është pjesë edhe e një synimi për ta zhvilluar industrinë e armëve të Japonisë dhe për ta forcuar rolin e saj në çështjet globale. Tani për tani, Tokio thotë se nuk e ka ndër mend të eksportojë armatim vdekjeprurës që i bashkëprodhon, por vetëm avionë të rinj luftarakë, të cilët nuk pritet të hyjnë në shërbim deri në vitin 2035. Më poshtë mund të lexoni se çfarë nënkupton ndryshimi i fundit dhe pse Japonia po i lehtëson me shpejtësi rregullat e eksportit të armëve.

Të martën, kabineti e aprovoi rishikimin e udhëzuesve të vet për shitjen e pajisjeve të mbrojtjes jashtë vendit, dhe e autorizoi shitjen e avionëve luftarakë në të ardhmen. Qeveria thotë se nuk e ka ndër mend të shesë armë të tjera që i bashkëprodhon në bazë të këtyre udhëzuesve, dhe se për ta bërë një gjë të tillë do të nevojitet aprovimi i kabinetit. Për kohë të gjatë, Japonia e ka ndaluar eksportimin e shumicës së armëve në përputhje me kushtetutën pacifiste, megjithëse ka filluar të ndërmarrë hapa drejt ndryshimit në një kohë të rritjes së tensioneve rajonale dhe globale.

Më 2014, ajo filloi të eksportojë disa armë ushtarake jovdekjeprurëse, dhe dhjetorin e kaluar, e aprovoi një ndryshim i cili do ta lejonte shitjen e 80 armëve vdekjeprurëse dhe komponentë të cilët i prodhon në bazë të licencave për vendet të cilat ia kanë dhënë licencat. Ky ndryshim, i cili u bë në dhjetor, i hapi rrugën Japonisë t’iu shesë Shteteve të Bashkuara raketa të dizajnuara për SHBA-në, të quajtura Patriot, duke i ndihmuar Uashingtonit ta zëvendësojë municionin të cilin po ia dërgon Ukrainës.

Vendimi për avionët luftarakë do t’ia mundësojë Japonisë të eksportojë për herë të parë në vende e tjera armë vdekjeprurëse të cilat i bashkëprodhon. Japonia po punon me Italinë dhe Britaninë e Madhe për ta zhvilluar një avion luftarak të përparuar, për t'i zëvendësuar flotën e vjetruar të avionëve luftarakë të dizajnuar nga SHBA-ja, F-2, dhe avionëve luftarakë Typhoons, të përdorur nga ushtria britanike dhe ajo italiane. Japonia, e cila në të kaluarën ka punuar në një dizajn të krijuar në shtëpi të quajtur F-X, u pajtua në dhjetor 2022 t’i bashkohet programit italiano-britanik të quajtur Tempest.

Projekti i përbashkët, i njohur si Global Combat Air Program (GCAP), është me bazë në Britani. Ajo shpreson se avioni i ri do të jetë shumë më i përparuar në një kohë kur tensionet po rriten në rajonin e saj, për t’i dhënë përparësi teknologjike kundër rivalëve, Kinës dhe Rusisë. Në vendimin e tij, kabineti tha se ndalesa e eksportimit të produkteve të përfunduara do ta pengonte zhvillimin e avionit të ri luftarak, dhe do ta kufizonte Japoninë duke i lënë vetëm rol mbështetës në projekt. Italia dhe Britania e Madhe janë te etura të shesin avionë luftarakë, për ta mbështetur koston e zhvillimit dhe prodhimit.

Ministri i Mbrojtjes i Britanisë së Madhe, Grant Shapps, ka thënë vazhdimisht se Japonia ka nevojë të “përditësohet” në mënyrë që të mos shkaktojë ngecje të projektit. Kryeministri japonez, Fumio Kishida, kërkoi aprovimin e kapitenit para se ta nënshkruante marrëveshjen për GCAP në shkurt, por ajo u zvarrit për shkak të kundërshtimit nga partneri i tij në koalicion, partia e mbështetur nga budistët, Komeito. Eksporti do të ndihmonte edhe në zhvillimin e industrisë së mbrojtjes të Japonisë, e cila historikisht është kujdesur vetëm për forcat mbrojtëse të vendit, pasi Kishida synon ta përforcojë ushtrinë. Japonia filloi t’i hapë dyert për disa eksporte më 2014, por ka hasur në vështirësi të fitojë myshterinj.

Ndryshimi vjen po ashtu teksa Kishida po planifikon ta vizitojë Uashingtonin në prill, ku pritet ta theksojnë gatishmërinë e Japonisë për të ndërmarrë rol më të madh në partneritetin e industrisë së mbrojtjes dhe atë ushtarake. Japonia e cilëson si kërcënim rritjen e shpejtë të ushtrisë së Kinës, dhe posaçërisht rritjen e tensioneve në detet e kontestuara lindore dhe jugore të Kinës. Japonia i sheh si kërcënim edhe ushtrimet e shpeshta të përbashkëta ushtarake mes Kinës dhe Rusisë përreth Japonisë. Për shkak të së kaluarës së tyre si agresorë në kohë lufte dhe për shkak të shkatërrimit që u shkaktua pas humbjes së saj në Luftën e Dytë Botërore, Japonia e miratoi një kushtetutë e cila e bën ushtrinë e saj vetëm vetëmbrojtëse dhe për kohë të gjatë e ka ruajtur një politikë të rreptë për kufizimin e transferimit të pajisjeve ushtarake dhe teknologjike dhe e ndaloi eksportin e të gjitha armëve vdekjeprurëse.

Ligjvënësit opozitarë dhe aktivistët pacifistë e kanë kritikuar Qeverinë e Kishidës pse iu bashkua projektit për avionët luftarakë, pa dhënë ndonjë shpjegim publik, apo pa kërkuar miratimin për këtë ndryshim të madh politik. Sondazhet e fundit tregojnë se populli japonez është i ndarë për këtë plan. Për t’i adresuar këto shqetësime, Qeveria po e ndalon eksportin e armëve vdekjeprurëse të bashkëprodhuara tani për tani, dhe do të shesë vetëm avionë luftarakë. Ajo është zotuar gjithashtu se nuk do të shesë armë në luftëra aktive. Tregjet e mundshme për shitjen e avionëve luftarakë përfshijnë 15 vende me të cilat Japonia ka marrëveshje partneriteti për mbrojtjen, si Shtetet e Bashkuara, Gjermania, India dhe Vietnami. Një zyrtar i mbrojtjes tha se Tajvani, një ishull i vetëqeverisur për të cilin Kina pretendon se është territori i saj, nuk po konsiderohet. Në bazë të udhëzimeve të reja për eksportin mund të shtohen armë dhe komponentë të rinj në listën e aprovimeve./ REL

japonia

Sondazh

Poll

Bardhi: Kuvendi gjatë 12 viteve ka dështuar të reflektojë rekomandimet e OSBE/ODIHR

Bardhi: Kuvendi gjatë 12 viteve ka dështuar të reflektojë rekomandimet e OSBE/ODIHR

Spiropali: Vota e diasporës një nga arritjet më të shënuara të legjislaturës!

Presidenti letër në Kuvend, Bardhi: Pse nuk e sollët kësaj here apo meqë nuk kishte protestë opozita

Berisha: Kontrabanda e naftës bëhet vetëm me pjesëmarrjen e qeverisë, tani vjen vetëm me anije

Berisha: Nuk kanë motive politike! Familjarët i shohin padrejtësitë që u bëhen

Berisha: Të votojnë të gjithë emigrantët pavarësisht kur i skadon dokumenti i lëshuar në Shqipëri

Vota e diasporës/ Berisha: Çdo dokument biometrik i shteteve ku ata ndodhen, duhet të konsiderohet

Berisha:Transparenca dhe parashtrimi i programit te shqiptarët,dy shtyllat kryesore tëPDnë parlament

Berisha: Taulant Balla dhe Lulzim Basha janë një binom i pandarë si tymi dhe bloza

Berisha prezanton programin për shëndetësinë: Do ndjekim modelin gjerman dhe do dyfishojmë buxhetin

"Fitorja e Trump"/ Berisha: Do të kërkoj rishikimin për vendimin që përbën një grusht shteti

Berisha: Qeveria jonë do garantojë çdo ilaç dhe pajisje për të sëmurët neoplazikë

Berisha: Shëndetësia është rikthyer në vitin 1960

"Qeveria amerikane kërkoi të hetohet organizatori!" Berisha: Rama pengoi hetimet e 21 janarit

Vrasja e Martin Canit/ Berisha: Hetimet u fshehën! Shoku thotë me futi thikën një person tjetër...

Berisha: Zaho Koka është dosja që ka ardhur këtu për Olsi Ramën dhe klanin Rama

Zbardhi pjesë nga dosja Toyota Yaris, Berisha: Do publikoj edhe kodin e Taulant Ballës

Berisha zbardh pjesë nga dosja Toyota Yaris: Taulant Balla dhe Astrit Vladi i kishin paratë bashkë

"E majta në 76 vende u ndëshkua!" Berisha para SPAK: Koha e Soros-it mori goditje fatale

Berisha pas daljes nga SPAK:I kishin dhënë urdhër OPGJ që në procesverbal të mos shënohet vërejtje

Berisha në SPAK/ Qytetarët mblidhen në protestë para Prokurorisë së Posaçme

Primaret/ Berisha: Ka një statut dhe unë do ta zbatoj, shumë shpejt do të hapet gara

Vendimi i Kushtetueses/ Berisha: Shpikën një çështje që nuk ekziston, janë repart i PS-së

Regjistrimi i diasporës/ Berisha: PS nuk pranon dokumentet biometrike të BE-së, kjo është absurde

Berisha: Dëmshpërblim të plotë për ish-të përndjekurit brenda mandatit të parë qeverisës

Ulja e çmimit të naftës/ Berisha: Zgjidhja vjen duke prerë me gërshërë kontrabandën

Berisha: Pollet janë mashtrim i madh! PD në muajt e fundit ka rritjen më të madhe

Berisha: Turizmi i Ramës është piramidë mashtrimi!

Berisha: Bonus për dy fëmijët e parë, për të tretë shteti do të paguajë shpenzimet deri në 23-vjeç

Berisha: Do bëjmë gjithçka që pasuritë e vjedhura gjatë qeverisjes Rama, tu rikthehet shqiptarëve!

Partitë e reja/ Berisha: Problem kryesor nuk është opozita, është teza e Edi Ramës

"Do të dyfishojmë buxhetin për arsimin",Berisha:Transformimi i sistemit aktual, është objektiv i yni

Berisha: Qëndrimi ynë është asnjë kullë dhe zero tolerancë ndaj krimit të organizuar dhe narkoeurove

Minimumi jetik 200 euro/Berisha: Disponojmë të gjitha fondet, mundësitë dhe vullnetin për ta zbatuar

Investimi në ishullin e Sazanit/ Berisha: Rama po e përdor për të blerë influenca politike

Regjistrimi i diasporës/ Berisha: Po bëjmë gjithçka që procesi të jetë transparent!

Berisha: PD ka një zotim solemn, kompensimin financiar ose fizik të çdo prone

Berisha: Për votën e diasporës kemi bërë ç’është e mundur që të jetë e sigurtë!"

Berisha: Po paraqesim një program shumë të suksesshëm, pala tjetër është në një betejë mes tyre

Rishfaqet Gledis Nano në Policinë e Shtetit pas shkarkimit

Berisha sfidon Ramën: Hajde të dalim në shesh të burrave dhe t’i themi njëri-tjetrit gjërat!

Berisha: Ata të cilët kishin parashikuar zhdukjen tonë, me 11 maj do të marrin disfatën e merituar!

34 vjetori i themelimit të PD/ Berisha nga Lezha: Donin të na linin si Kuba në brigjet e Adriatikut

"Çfarë nuk kanë fantazuar për shtëpinë time", Rama: Paraja nuk ka qenë tundim për mua!

Dosja Xibraka/ Rama paralajmëron masa ligjore: Do padis Gazment Bardhin për kallëzim të rremë

"Gati çerek shekulli akuza pa asnjë çerek prove", Rama: Nuk kam kryer kurrë një krim!

"Më kanë bërë skizofren me kartelë mjekësore", Rama: S'kisha si të mos akuzohesha për këtë

Dosja Xibraka/ Rama pas vendimit: Drejtësia foli me prova! Do dënoj Bardhin për kallëzim të rremë

"Fidel, të lus të ruash faturat se kështu si ka ardhur koha",Veliaj ankohet për SPAK në sy të Ramës

Me dhuratë me vete/ Sali Berisha në burgun e Fierit, viziton ish-deputetin demokrat Ervin Salianji