LIVE UPDATES
Aktualitet

"Lufta" e dy grave / Shqiptarja dhe turkja që s'marrin dot nënshtetësinë greke edhe pse me ligjin nuk kanë probleme

Prindërit e saj, edhe pse mendjehapur, ishin të shqetësuar.

27 Mars 2023, 15:57 Nga k.m.
"Lufta" e dy grave / Shqiptarja dhe turkja që s'marrin dot
Lale Alatli dhe Dora Hisko

GREQI- Lale Alatli ra në dashuri me Greqinë përmes muzikës. Ajo e dëgjoi me kolegët e saj grekë ndërsa studionin në Itali. Ajo kopjoi CD dhe kaseta dhe duke studiuar tekstet filloi të mësonte greqisht. Por në Turqi, prej nga vjen ajo nuk mund të gjente asgjë greke në atë kohë.

“Ishte sikur të kishte një mur të padukshëm mes dy vendeve,”-kujton ajo. Në vitin 1999, ajo u kthye në Stamboll me dy libra të vetë-mësuar (nga italishtja në greqisht) të cilët i lexonte çdo ditë me orë të tëra.

Prindërit e saj, edhe pse mendjehapur, ishin të shqetësuar. 

"Çfarë do të bësh me grekun, moj vajzë?,"- e pyesnin. Por ajo kishte vizituar Selanikun, në Greqinë veriore, për pushime dhe tashmë kishte një njohje të fortë me vendin.

“Në fillim më tërhoqi gjuha, muzikaliteti i saj. Por më pëlqeu edhe natyra, deti – nuk ka vend si Halkidiki – dhe kryesisht njerëzit. Kishin elementet e mira të turqve, ngrohtësinë, por ishin më të qytetëruar. Këtu jam ndjerë më shumë si vetvetja”, thotë ajo për Kathimerini.

Në vitin 2010 ajo u transferua në Selanik. Ajo vazhdoi të bënte përkthime që i dërgoheshin nga Turqia, por me druajtje kishte filluar të ofronte mësime private për studentët. Fillimisht ajo kishte vetëm dy nxënës, një në qytetin e Kozanit dhe një në Ptolemaida. Gazi i kushtoi më shumë se sa ajo fitonte, por ajo duhej të fillonte diku. Kur nisën të transmetoheshin dramat televizive turke në Greqi, ajo u bë befas shumë e kërkuar. Sot ajo kryesisht bën përkthime (nga greqishtja dhe turqishtja) dhe shkruan poezi (edhe në të dyja gjuhët).

Nga ana tjetër, Dora Hisko mësoi ta donte Greqinë me kalimin e kohës. Ajo erdhi nga Shqipëria në vitin 2001, në moshën 18-vjeçare, për të kaluar një verë me vëllain e saj që jetonte këtu, ndërsa prindërit e tyre vizituan motrën e saj në Gjermani. Ndryshe nga vëllezërit e saj, ajo nuk i kishte kaluar vitet e vështira pas vdekjes së liderit autoritar shqiptar Enver Hoxha. Ajo synonte të kthehej në Tiranë për të studiuar. Por ajo ra në dashuri me bashkëshortin e saj – po ashtu nga Shqipëria – dhe vendosën të jetonin në Athinë. Ashtu si Lale, ajo filloi të mësonte greqisht nga këngët, "sidomos ato të trishtuara të [këngëtarit të njohur laiko Yannis] Ploutarchos" dhe nga televizioni. Ajo i shënonte fjalët dhe i kërkonte në një fjalor. Kur vendosën të krijonin familje, ajo filloi mësimet intensive të greqishtes. Ajo donte të ishte në gjendje t'i ndihmonte fëmijët e saj kur të shkonin në shkollë. Në të njëjtën kohë, ajo punoi shumë, fillimisht si shitëse në furrë buke, pastaj si kamariere. Vitet e fundit ajo ka zgjedhur të punojë më pak orë në mënyrë që të jetë më shumë në shtëpi, pranë vajzës së saj.

“Teresa sot është 14 vjeç, një studente e shkëlqyer. Ajo ka qenë tre herë flamurtare në paradë,”- thotë ajo me krenari për “Kathimerinin”, duke iu referuar traditës së përzgjedhjes së nxënësit më të mirë në çdo klasë për të mbajtur flamurin grek në paradat e zhvilluara në dy festat kombëtare të vendit.

Ato dy gra, Lale nga Turqia dhe Dora nga Shqipëria, njëra me banim në Selanik dhe tjetra në Athinë, me gjasë nuk do të kishin kryqëzuar kurrë rrugët. Megjithatë muajt e fundit ata kanë qenë në komunikim të vazhdueshëm. Ajo që i ka bashkuar është dëshira e tyre për t'u bërë shtetas grekë dhe në veçanti pengesat që u ka vendosur shteti grek.

Të dy dorëzuan dokumentet për nënshtetësinë në vitin 2017. Arsyeja kryesore ishte se ata mendonin se tani kjo është shtëpia e tyre, vendi i tyre. 

“Ndihem sikur i përkas këtu. Sidomos duke qenë se vij nga një vend që mund të më anulojë pasaportën në çdo moment, nuk dua të jetoj me ankthin se çfarë mund të ndodhë nëse diçka nuk shkon mirë mes Greqisë dhe Turqisë,”- shpjegon Lale. Dora donte nënshtetësinë greke sepse shumë herë ndjente se e trajtonin ndryshe kur tregonte pasaportën shqiptare. E njëjta gjë po ndodh edhe me vajzën e saj, e cila ka lindur në Greqi.

Të dyja gratë kishin siguruar të gjitha dokumentet e nevojshme mbështetëse. I plotësonin të gjitha kushtet. Ata e dinin, sigurisht, se procesi do të zgjaste disa vite. Kur Lale pyeti autoritetet se kur mund të priste një përgjigje, asaj iu tha se kishte një komitet vullnetar që mblidhej dy herë në vit dhe se në atë kohë (në 2017) ata ende po shikonin aplikimet nga viti 2010. Gjatë rrugës, sistemi ndryshoi dhe kërkoi që kandidatët të kalonin edhe provimet. Lale, e cila ndërkohë kishte marrë një diplomë nga një universitet grek, mundi të tërhiqej.

Dora, e cila duhej të jepte provimin, kthehej nga puna dhe, pasi kujdesej për vajzën dhe shtëpinë, ulej e lexonte. Provimin e ka kaluar me 98%. Por në fund edhe kjo nuk mjaftoi. Në mars 2022, ata të dy mësuan se ishin refuzuar. Kur Dora e mori vesh, ajo u trondit. Ajo ka marrë të gjithë dokumentacionin mbështetës dhe ka shkuar vetë në ministri duke kërkuar shpjegime. Ajo nuk kishte punësuar një avokat sepse mendonte se kishte gjithçka që i duhej dhe tashmë kostoja e tarifave për aplikimin (750 euro) e kishte sforcuar financiarisht. Pyetjeve të saj të vazhdueshme, përgjigja e një punonjësi e la pa fjalë: Dhe pse je kaq i vendosur të bëhesh greke?

Lale, pasi kishte punuar si përkthyese për Lidhjen Helenike për të Drejtat e Njeriut, kishte akses tek avokatët e OJQ-së, të cilët i shpjeguan asaj se çfarë kishte ndodhur. Në vitin 2020, udhëheqja e Ministrisë së Brendshme u përpoq të fuste kriteret e “përfshirjes ekonomike” në ligjin e shtetësisë. Dispozitat specifike u hodhën poshtë në Parlament, u tërhoqën, por u rifutën një vit më vonë si vendim ministror.

Qarkorja e re u kërkon kandidatëve të vërtetojnë se për pesë vjet para paraqitjes së aplikimit, ata kishin të ardhura vjetore prej 6500 euro ose më shumë. Në teori, Lale nuk do të kishte problem me këtë kufizim. Ajo kishte shitur apartamentin e saj në Turqi dhe kishte transferuar 300 mijë euro në një llogari bankare greke. Me këto para ajo bënte një jetë komode, madje kishte nisur të ndërtonte shtëpinë e saj në lagjen Epanomi. Qarkorja, megjithatë, vendosi edhe një kufizim tjetër: të ardhurat duhet të vinin ekskluzivisht nga aktiviteti i biznesit dhe ekskluzivisht në Greqi.

Kur Lale erdhi për herë të parë në Greqi, ajo drejtonte një kompani turke. Në vitin 2016 e mbylli dhe hapi një kompani greke, ndaj nuk mundi të tregonte të ardhurat e kërkuara për të pesë vitet. 

“Ndjeva një zhgënjim të madh. Dukej sikur dikush po përpiqej që në fillim të më vinte pengesa në grekërimin tim dhe më në fund ia kishte dalë. Ndihesha si i huaj. Mendova të largohesha, por ku mund të shkoja? Kjo është shtëpia ime,”- thotë ajo. Ajo e apeloi vendimin, por ankesa e saj u refuzua brenda gjashtë ditëve. Sa më shumë avokatë e studionin çështjen e saj, aq më shumë këmbëngulnin që ajo të merrte masa ligjore. Ata i shpjeguan asaj se është e paligjshme dhe antikushtetuese që kjo qarkore të zbatohet në mënyrë retroaktive. Ajo filloi të mendonte për opsionet e saj, por nuk e dinte nëse mund ta përballonte procedurën psikologjikisht – derisa një ditë takoi Dorën në Facebook.

Dy gratë ndanë historitë e tyre, fillimisht përmes mesazheve dhe më pas përmes telefonit. Ata të dy ishin refuzuar për të njëjtën arsye, por Dora nuk po diskutonte për marrjen e masave ligjore. Edhe kur avokatët e Lales i ofruan ta merrnin çështjen e saj pro bono. 

“Unë bëj 450 [euro] në muaj. Nuk kam mundësi të lë mënjanë 50 euro në muaj për një vit për të mbuluar kostot e një gjyqi,” i shpjegoi ajo Lales.

Në fillim të marsit, Lale doli përpara Gjykatës Administrative të Apelit të Selanikut për të paraqitur çështjen e saj kundër refuzimit të kërkesës së saj. Ishin dhjetëra organizata në të cilat ajo ishte anëtare ose kishte mbështetur prej vitesh, të cilat shprehën mbështetjen e tyre: nga organizatat bamirëse të kafshëve, spitalet dhe jetimoret që ajo vizitoi me qenin e saj, te grupet mjedisore me të cilat ajo pastronte qytetin dhe plazhet.

 “Thonë se zakonisht dëgjon gjëra të mira për dikë pasi ai vdes. Unë pata fatin t'i dëgjoja sa isha ende gjallë”, thotë ajo duke qeshur.

“Edhe unë pata fatin të jem komod financiarisht dhe të mund të bëja të gjitha këto aktivitete që tregonin përfshirjen time në vend. Nëse do të jetoja nga pagesa në rrogë, nuk mund të përballoja të bëja asnjë nga këto, sigurisht jo koston e një prove. Kështu që ndihem sikur po e luftoj këtë luftë për të gjithë ata që u refuzuan padrejtësisht. Siç më tha Dora, nëse fitoj, do të jetë sikur të fitojmë të gjithë.”

Vendimi i gjykatës do të dalë pas disa muajsh. Lale vazhdon jetën e saj në Greqi dhe së fundmi është vendosur në shtëpinë e re që ka ndërtuar dhe po përpiqet të kuptojë se çfarë është Greqia për të. 

“Dua të harroj refuzimin dhe ndjenjën që më shkaktoi dhe të fokusohem në mbështetjen që kisha”, përfundon ajo.

lale alatli dora hisko

Sondazh

Poll

Kampioni Alvin Karaqi mes lotësh: Për besë u ndjeva si Gjergj Kastrioti kur mora flamurin

Kampioni Alvin Karaqi mes lotësh: Për besë u ndjeva si Gjergj Kastrioti kur mora flamurin

'Dokumentar horror'/ Berisha publikon pamjet: Do ju paraqes terrorin që Bajrajt ushtruan më 14 maj

Krimi në Bulqizë/ Fqinji: Po hante bukë në banesë kur erdhën dy makina!

Dosja "Gjici"/ Zv.kryetari i bashkisë së Kukësit shkon në SPAK

Newsroom 11 |XAMA: LAJMI I FUNDIT FAKE QË PASHË, ISHTE PËR MUA

Newsroom 11 |XAMA: KËSHILLË QYTETARËVE- MOS LEXONI VETËM NJË BURIM

Newsroom 11 | XAMA: GAZETARËT NUK SHKRUAJNË ME EMËR, KJO S'ËSHTË ETIKE

Xama në Newsroom: Lajmet e rreme përhapin panik! Më akuzuan se kisha marrë para për një shkrim

Muka në Newsroom: Në Shqipëri ka portale gjobaxhie, u bëjnë shantazh njerëzve

Xama në Newsroom: Fake News shpërndahet më shumë në Facebook e Tik Tok! Gazetarët të shkruajnë emrin

Newsroom 11 |Kush prodhon lajme të rreme në Shqipëri

Newsroom 10 |SENJA: NE S'REAGOJMË NDAJ GJUHËS SË URREJTJES

Newsroom 10 |HAZIZAJ: 'ÇOHU ENVER', PJESË E GJUHËS SË URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ KEMI MARRËVESHJE PËR TË MBROJTUR 'VIKTIMAT'

Newsroom 10 |HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES KA SHKAKTUAR DHE KRIME

Newsroom 10 |GAZETARI: GJUHA E URREJTJES, PJESË E SHOQËRISË

Newsroom 10 |HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES, E FRIKSHME NË SHQIPËRI

Vidhnin në banesa duke përdorur çelësa të klonuar, vihet në pranga 1 person,nje tjeter në kërkim

Newsroom 10 |GJUHA E URREJTJES PËRDORET NGA POLITIKA, AMA TË KONTROLLOJË GJUHËN E URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ: STEREOTIPET NXISIN GJUHËN E URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES LUFTOHET ME EDUKIM

Newsroom 10 | Gjuha e urrejtjes në media, si dhe kush e shpërndan?

Ndryshimet në PS/ Gjiknuri: S'është fundi, por fillimi i diçkaje të re.

Inceneratorët/ S’kam dhënë asnjë kontratë pa garë, ato janë publike!

Ndihet 'i shitur' nga Rama? Gjiknuri: Nuk ndjej braktisje, kam komunikim me të prej 20 vitesh

Klosi: Kemi primare reformimin e partisë, PS synon mandatin e katërt

U shkarkua si Sekretar i Përgjithshëm, Gjiknuri: PS edhe kur fiton, refekton!

Digjet shtëpia në Shkodër, në banesë ndodhej një i moshuar, përfundon në spital

Vazhdon përplasja në PD! Basha kërkon mbledhjen e Komisionit të Etikës për të, Bardhi: Shenjë humbje

Vrasja e Jetmirës/ Autori u dënua me 28 vite burg, nëna e viktimës: Duhet dënim përjetë!

Newsroom 9 | Kallanxhi: Threads? S`besoj se do zgjasë shumë

Newsroom 9 | Eksperti i IT: Mos merrni për bazë asgjë thuhet në rrjet

Newsroom 9 | Gazetarja: po ndodhin vrasje nga tik tok

Newsroom 9 | Eksperti i IT: Fake News dallohet vetëm po të jemi kritikë

Newsroom 9 | Kallanxhi: Shqiptarët besojnë gjithçka shohin në rrjet

Newsroom 9 | Eksperti i IT, Tomi Kallanxhi: Tik Tok ka "fake news" sepse s'ka censurë

Newsroom 9 | Gazetarja: Shqipëria do kohë të përshtatet me Tik Tok

Newsroom 9| Eksperti i IT: Çdo rrjet është i përkohshëm, duhet të kujdesemi për vlerat

A mund të mbyllet TikTok për Shqipërinë? Flet për Newsroom eksperi i IT

Fëmija mbyllet brenda në shtëpi, nëna e alarmuar njofton zjarrfikësit, NDËRHYRJA nga ballkoni

Newsroom/ Karabolli: Shqipëria do kohë të përshtatet me TikTok, e provuan edhe gazetarët, s’ia dolën

Newsroom 9 |Tik-Tok Kultura, platformë krijimi apo dizinformimi?

Shoqata e Biznesit: Rënia e euros po na falimenton, BSH po fsheh atë që po ndodh!

Vasili në SPAK/ Meta: Asnjë shqetësim me drejtësinë, por afera e inceneratorëve

'Jemi pro protestave'/ Takoi Berishën, Meta: Do bashkëpunojmë për sezonin e ardhshëm parlamentar

Proteste per guroren

Tragjedi në Gramsh! Mbyten në Liqenin e Banjës, polumbarët nxjerrin trupat e babait dhe 2 djemve

“Rama ik” thirrje ne Rogozhine

Veliaj shthur gojën për kandidatin e Rrogozhinës: Ik o bixhozxhi, për sumën tate paske lekë!

VIDEO/ Veliaj shthur gojën për kandidatin e Rrogozhinës: Ik o bixhozxhi, për sumën tate paske lekë!