Iu gjet në makinë armë dhe tritol/ Zbardhet identiteti i 39-vjeçarit shqiptar të arrestuar në Athinë, ishte...
"Mirënjohje Orban-it për mbështetjen e palëkundur"/ Rama: Nënshkruam dy marrëveshje bashkëpunimi 11 Tetor, 1...
Djali iu vra në atentatin në Memaliaj, nëna e Marsel Çelës: Sapo kishte ardhur nga Gjermania, autorët të gj...
Dyshohet se ka shpërdoruar detyrën, Jurgis Çyrbja paraqitet në SPAK i shoqëruar nga avokatja e tij 11 Tetor, 09:57 ...
Shqiptarët dikur ishin një pamje e rrallë në Britani. Deri në rënien e komunizmit tre dekada më parë, shteti i vogël ballkanik ishte me pothuajse zero kontakt me botën e jashtme.
HAS- Ai është 182 cm i gjatë dhe pi duhan, por i riu që qëndron me një grup miqsh në një cep të rrugës së Hasit, një qytet i vogël në malet e Shqipërisë veriore, është vetëm 13 vjeç. Kur ai nxjerr paketën e tij të cigares për të më ofruar një, zëri i tij e bën të qartë se ai është ende fëmijë. Megjithë rininë e tij, si shumë të rinj e sheh të dëshpëruar dhe është i vendosur të ikë sa më shpejt nga Shqipëria.
"Unë shkoj me një varkë për në Angli muajin tjetër", më siguron ai me një anglishte gati perfekte, me vetëm një gjurmë të lehtë të theksit shqiptar.
“Gjashtë nga miqtë e mi nga shkolla janë nisur për në vendin tuaj këtë verë. Më mungojnë tashmë,”- shton ai.
Ai më thotë se quhet Gjergji, por, ndërsa unë nxjerr fletoren dhe e shkruaj, gjërat fillojnë të bëhen të këqija. Duke më rrëmbyer me dhunë bllokun, më kërkon stilolapsin dhe shkarravit mbi emrin e tij.
"Zhduku", bërtet ai, ndërsa shokët e tij më rrethojnë duke bërtitur në unison: "Shko, në Londër, në Londër".
Është e qartë se ata nuk janë shumë të dhënë pas të huajve, madje edhe nga Britania.
“Më shumë djem adoleshentë udhëtojnë drejt Anglisë me varkë nga ky qytet i varfër dhe me gropa, tre orë me makinë nga Tirana, sesa nga kudo tjetër në Shqipëri,”- thotë kryebashkiaku, 52-vjeçari Liman Morina.
Është një fenomen që është e pamundur të humbasësh. Jo vetëm që tregimet e tyre janë në të gjithë rrjetet sociale, por lajmet e televizioneve shqiptare shfaqin pamjet e të rinjve që mbërrijnë në Dover vazhdimisht. Dhe shumë janë fytyra të njohura për Morinën. Në mesin e emigrantëve, ai vëren rregullisht fëmijë që vetëm disa javë më parë jetonin me familjet e tyre në Has, tani i quajtur "Londra e Vogël".
I ulur në zyrën e bashkisë së tij, me flamurin e tij shqiptar, një shqiponjë dykrenare në një sfond të kuq i vendosur mjeshtërisht në një stendë ngjyrë bronzi, ai tingëllon pothuajse i dëshpëruar.
"Qyteti ynë po zbrazet," thotë ai. "Ne po humbasim fëmijët tanë, gjakun tonë të jetës, ndërsa ata largohen. Këtë verë, djemtë 15 vjeç apo edhe më të vegjël janë zhdukur sepse kalimet me varka tani janë të lira. Prindërit i lanë të shkojnë. Ata mendojnë se do të jetë një jetë më e mirë në vendin tuaj për fëmijën e tyre. Është një vendim ekonomik.”
Eksodi i të rinjve të Shqipërisë është në qendër të vëmendjes sepse një dosje ushtarake e zbuluar në The Mail të dielën e kaluar tregoi se pothuajse katër në çdo dhjetë emigrantë në anijet e trafikantëve nga Franca në Angli gjatë një periudhe të fundit prej gjashtë javësh vijnë nga ky vend i vogël ballkanik.
Më shumë shqiptarë pretendojnë se janë trafikuar ose janë bërë viktima të skllavërisë se çdo kombësi tjetër. Zyrtarët e imigracionit dyshojnë se shumë i bëjnë këto pretendime si një hile për të rritur shanset e tyre për azil dhe për të shmangur dëbimin në Shqipëri. Asgjë nga këto nuk po e ndal eksodin nga Hasi. Kryetari i bashkisë, një ish-mësues shkolle, ka katër vëllezër që jetojnë në Leicester, por lutet që tre fëmijët e tij, dy vajza dhe një djalë nga dhjetë deri në 20 vjeç, të mos largohen nga Hasi.
Megjithatë, ai pranon se qyteti i tij 'ndihet pjesë e Londrës' sepse pothuajse çdo familje ka një të afërm të ngushtë që jeton në kryeqytetin anglez ose në një qytet tjetër të madh në Mbretërinë e Bashkuar.
Në javët që nga 24 qershori, kur shkollat e mesme të Hasit u mbyllën për verë, zyrtarët e arsimit këtu thonë se më shumë se 60 djem adoleshentë janë nisur për në Britani. Marrja e një vize në Mbretërinë e Bashkuar është e vështirë dhe e shtrenjtë, por shqiptarët mund të udhëtojnë pa viza, me anije ose avionë në Francën veriore për të hipur në një varkë trafikantësh.
Një zyrtar zbulon se në fund të sezonit veror, 19-vjeçarët që kishin lënë shkollën i thanë lamtumirën mësuesve të tyre me fjalët "Shihemi në Londër", në vend të fjalës më normale "Shihemi më vonë".
Ai shtoi: Anglishtja tani është mësimi i preferuar në çdo shkollë të mesme. Nxënësit adoleshentë madje i thonë "thank you sir" mësuesit kur mbaron mësimi.
“Ata nuk humbasin kurrë një mësim. Ata e dinë se anglishtja është e rëndësishme sepse kanë nevojë për gjuhën për të mësuar në vendin tuaj.”
Kur fillon sezoni i vjeshtës pas disa javësh, shkollat nuk e kuptojnë se sa nxënës do të mungojnë në tavolinat e tyre. Shkolla e mesme më e madhe në qytet kishte 800 nxënës në vitin 2016. Deri në fund të sezonit veror të këtij viti, ishin vetëm 480 në listën e shkollës. Pjesa tjetër kishte ikur në MB. Faqet e mediave sociale të njohura për adoleshentët, në veçanti TikTok, nxisin kërkesën për një jetë të re në Britani.
Bandat shqiptare që veprojnë në Francë postojnë pa fytyra, video që reklamojnë kalimet me çmime deri në 2000 £ për kokë. Në sfondin e muzikës rap me zë të lartë, ata madje kanë reklamuar një 'shërbim jahti' prej 15,000 £ nga Calais ose Dunkirk në Angli. Deri mbrëmë, videot e tyre ishin ende në funksionim në TikTok për të joshur më shumë klientë.
Megjithatë shqiptarët dikur ishin një pamje e rrallë në Britani. Deri në rënien e komunizmit tre dekada më parë, shteti i vogël ballkanik ishte me pothuajse zero kontakt me botën e jashtme.
Regjistrimi i 1991 në Mbretërinë e Bashkuar, dy vjet pas rënies së Murit të Berlinit, regjistroi vetëm 338 shqiptarë. Sot, kjo shifër shkon në dhjetëra mijëra, akoma më shumë nëse llogarisim ilegalët.
Dhe kështu numrat rriten. Këtë javë, Zyra Kombëtare e Statistikave publikoi të dhëna të reja që tregojnë se shqiptarët përbëjnë një nga kombësitë kryesore për lindjet 'jo në Mbretërinë e Bashkuar'. Nënat shqiptare kanë lindur 3260 fëmijë vitin e kaluar vetëm në Angli dhe Uells. Sigurisht që në Has po ndodh e kundërta. Ka më pak fëmijë që lindin ndërsa të rinjtë gjejnë një jetë të re, duke lënë pas vajzat që – në rrethana të ndryshme – do të ishin bërë gratë e tyre. Vajzat enden nëpër qytet pa asgjë për të bërë.
“Ata thjesht qetësohen gjatë gjithë kohës dhe shikojnë thonjtë apo celularët e tyre”, thotë një banakier që ka kushërinj në Mançester.
“Ata nuk kanë nevojë të punojnë sepse vëllezërit e tyre u dërgojnë para nga Anglia. Ndërkohë, djemtë me të cilët do të kishin martuar, kur arrijnë atje, bien në dashuri me vajza të tjera.”
Pakkush i kupton pasojat katastrofike për Hasin më mirë se Isa Kuki, një ish-oficer policie 58-vjeçar, i cili jeton në qytet. Ai nuk e ka parë djalin e tij Darimin që kur u largua për në Britani shtatë vjet më parë, në moshën 15-vjeçare. Që atëherë, dy djemtë e mëdhenj të Kukit, në të 30-at, kanë shkuar gjithashtu. Asnjë nga tre të rinjtë nuk ka leje nga Home Office për të qëndruar përgjithmonë në Britani, megjithëse ata lejohen të punojnë.
Rezultati? Është e vështirë për ta të vizitojnë Shqipërinë për të parë familjen, të cilët jetojnë në një banesë të ngushtë jo larg qendrës së qytetit të Hasit.
"Është një jetë e pakuptimtë kur nuk mund t'i shohësh fëmijët e tu çdo ditë,"- më tha ai këtë javë.
“Secili prej tyre ka një dëshirë të madhe të vijnë të na shohin në Shqipëri, por nuk munden në rast se Anglia nuk do t'i pranojë. Është zemërthyese për familjen time dhe të tjerët si ne. Ne nuk i shohim të rriten nipërit tanë. Ne jemi vetëm këtu,”- shton ai.
Darim ndoqi një rrugë të mirë për emigrantët shqiptarë. Kur arriti në Angli në pjesën e pasme të një kamioni në një traget të Channel (mënyra e udhëtimit të paligjshëm të migrantëve përpara se trafikantët të rrisnin tregtinë e tyre me varka në 2018), ai u vendos në kujdestari si një i mitur i pashoqëruar.
Ai mbaroi shkollën me shpenzimet e taksapaguesve britanikë, më pas u fut në kolegj ku ai u trajnua për të qenë hidraulik. Por në moshën 18-vjeçare dhe që mendohej se ishte i rritur, pati një problem kur kërkesa e tij për azil u refuzua dy herë. Ai vendosi të qëndronte 'pa letra', duke jetuar me frikën se mos kapej nga policia dhe deportohej si emigrant ilegal. Ai punonte ilegalisht me shqiptarë të tjerë në kantiere, duke u kthyer para prindërve të tij dhe duke paguar që babai i tij të bënte dy operacione bypass në zemër.
Që atëherë ai ka marrë një numër të Sigurimit Kombëtar, por nuk i është dhënë kurrë e drejta e përhershme për të jetuar në Britani. Babai i tij dhe shumë prindër të tjerë në Has këmbëngulin se është e pamundur të krijosh një jetë të mirë në veri të Shqipërisë. Dhe kjo mund të jetë e vërtetë.
Nuk ka punë të mjaftueshme për të shkuar. Pesë mijë njerëz jetojnë në qytet, shumë në moshë pune, por vetëm 700 kanë punë, 300 prej tyre në sektorin publik punojnë si oficerë policie, nëpunës civilë apo mësues të paguar nga shteti shqiptar.
Shumë familje, madje edhe ato në punë, mbështeten shumë në paratë e dërguara nga MB nga djemtë e tyre për të përballuar jetesën për shkak të pagave të ulëta.
Çdo verë, emigrantët shqiptarë, të cilët kanë fatin të kenë nënshtetësi britanike ose leje të përhershme qëndrimi dhe kështu janë të lirë të udhëtojnë, vijnë në qytet. Ata tregojnë suksesin e tyre, duke mbërritur me supermakina, me dhurata e para për familjet e tyre dhe me rroba nga butikët e nivelit të lartë në Britani. Disa ngasin Lamborghini ose Maserati të marra me qira për këtë rast. Këtë javë dy nga makinat e vizitorëve që qarkullonin nëpër Has kishin targa të shtrenjta të personalizuara me fjalën 'HAS' mbi to për të treguar rrënjët shqiptare.
Kjo shfaqje e pasurisë në rrugët e varfëra nuk kalon pa u vënë re nga të rinjtë si Gjergji, të cilët ëndërrojnë të largohen nga qyteti, sepse kanë një të ardhme të pashpresë.
"Ata mendojnë se do të fitojnë para të mira dhe së shpejti do të ngasin super makina gjithashtu, nëse jetojnë në MB," thotë Blerim Rexhaj, 24 vjeç, pronari i Britanisë, një bar i ri i mbushur me klientë që pinë kafe dhe ku ka muzikë në sfond.
Në mënyrë të pazakontë, ai është kthyer në qytetin e tij nga Londra Perëndimore për të shijuar pasurinë e tij. Pasi bëri rrugën e tij në MB me një kamion në moshën 14-vjeçare, ai u vu nën kujdes si një fëmijë emigrant i pashoqëruar dhe vazhdoi të studionte inxhinieri elektrike në një kolegj në Uxbridge.
“Shkova në Britani të Madhe sepse kam një dajë që jeton atje, i cili më premtoi se do të më ndihmonte”, shpjegon ai në lokalin e tij.
“Ai është në prona me qira dhe drejton dy lavazhe. Kur u largova nga kolegji, ai më ofroi mundësinë të punoja për të. Kam kursyer para.
"Kam bërë orë të gjata për të dhe shumë punë të tjera gjithashtu."
Sipërmarrësi Blerim do të ishte meritë e çdo vendi. Edhe pse ai nuk u deportua nga Britania si një hyrje ilegal, ai kurrë nuk mori leje zyrtare nga Home Office për të qëndruar përgjithmonë. E la në harresë dhe kjo e shqetësoi.
Vitin e kaluar, ai u kthye në Has dhe i përdori paratë që kishte fituar në Britani për të ngritur lounge bar-in e tij me dy vëllezërit e tij, të cilët nuk ishin larguar kurrë nga qyteti.
Ka qenë një detyrë e vështirë. Picat i gatuan vetë, se nuk gjen staf. “Gjashtë nga kamerierët dhe kuzhinierët e mi janë larguar për në MB brenda pak muajsh.
"Ata duan të dalin ndërsa kalimet me varka janë të lira," shpjegon ai. “Është një gjë e trishtueshme për Hasin.
Jashtë lokalit është një model i një kutie telefonike të kuqe angleze (të blerë për 2000 £ nga Blerimi në internet).
Ai tregon një supermakinë të zezë jashtë me targa të verdha. Pronari? Një shqiptar me banim në Croydon, në Londrën Jugore, i cili po viziton qytetin e tij të lindjes për të treguar suksesin e tij në Mbretërinë e Bashkuar dhe për të sjellë para këtu për familjen e tij.
Në bashkinë e qytetit, kryebashkiaku pranon se ka një vijë të mirë për të drejtuar këtë qytet. Në periferi të Hasit po ndërtohen pallate të bukura nga emigrantët që duan diku të jetojnë kur kthehen me pushime apo të shohin familjet e tyre.
“Është e pamundur që njerëzit të mbijetojnë këtu sepse nuk ka punë”, thotë Morina.
“Pagat e atyre të paktëve që kanë punë janë të ulëta. Edhe pse drejtoj qytetin, marr vetëm 680 £ në muaj. Por kostoja e jetesës, ushqimi, karburantet janë po aq të larta sa në MB. Do të përballeshim me një fatkeqësi të madhe nëse fëmijët nuk do të shkonin sepse u dërgojnë para nënave, baballarëve, vëllezërve dhe motrave të tyre. Më shumë se tetë në dhjetë familje mbështeten në të. Edhe ata që kanë punë marrin ndihmë shtesë nga fëmijët e tyre në Angli,”- thotë ai.
Pas tavolinës së tij në një raft është një fotografi e Mbretëreshës duke buzëqeshur.
Kryebashkiaku thotë se ai do të ngrejë një statujë të Elizabetës në qendër të qytetit në një rrethrrotullim. Paratë për financimin e kësaj ideje të jashtëzakonshme do të mblidhen nga apeli i tij për donacione nga mijëra emigrantë nga Hasi që jetojnë në MB.
"Unë mendoj se ata do të japin bujarisht. Dhe ka shumë prej tyre, - thotë ai, teksa shkel syrin.
Më pas ai shton me një ton më serioz: 'Lidhjet mes vendeve tona janë aq të ngushta, sa njerëzit e qytetit tim e ndjejnë mbretëreshën tuaj edhe mbretëreshën e tyre'.
Marrë dhe përshtatur nga Daily Mail
Spitali infektiv TIRANË- Situata e COVID-19 vijon të mbetet e rëndë. Sërish është shënuar një vdekje ndër...
Skafi i bllokuar në Velipojë VELIPOJË- Fabjan Dodaj, një qytetar me nënshtetësi amerikane që pretendon se ësht&eum...
Foto ilustruese ITALI- Një shqiptar ka rënë në prangat e Policisë Italiane në rajonin e Nor të Città della P...
Artan Hoxha TIRANË- Gazetari Artan Hoxha ka postuar një foto ku shihej se për disa çaste ka zënë vendin e një shit&eu...
Vendi ku Qani Muça plagosi inspektorin Ilirjan Gavelli TIRANË- Qani Muça ka treguar se ka qëlluar në drejtim të inspektor...
Qani Muça TIRANË- Vajza e Qani Muçës, 55-vjeçarit që plagosi me armë zjarri punonjësin e Inspektoriatit t&eum...
Ilir Alimehmeti TIRANË- Mjeku i njohur Ilir Alimehmeti ka bërë një përmbledhje të qëndrimeve të CDC. Me an&eu...
Breshka Caretta Caretta DIVJAKË- Breshka e llojit Caretta Caretta ka filluar të çelë vezët në parkun kombëta...
VELIPOJË- Një ditë pasi policia kufitare në Velipojë i bllokoi skafin dhe i vendosi një gjobë ka reaguar për mediat 42...
Mali i Zi MALI I ZI- Autori i masakrës në Mal të Zi Vuko Boriloviç ka gjetur vdekjen pasi është qëlluar nga një b...
