LIVE UPDATES
Bota

Afganistan, pajisje amerikane prej miliarda dollarësh, tani në duart e talibanëve

17 Gusht 2021, 21:12 Nga DOSJA
Afganistan, pajisje amerikane prej miliarda dollarësh, tani në duart e

AFGANISTAN– Të krijuara dhe stërvitura me një kosto prej 83 miliardë dollarësh gjatë dy-dekadave, forcat afgane të sigurisë u rrëzuan aq shpejt dhe plotësisht – në disa raste pa qëlluar asnjë të shtënë – saqë duket se ata që përfituan përfundimisht nga investimi amerikan ishin talibanët. Ata morën jo vetëm pushtetin politik, por edhe kapacitetet luftarake të ofruara nga SHBA – armë, municion, helikopterë dhe më shumë.

Talibanët kapën një sërë pajisjesh ushtarake moderne kur mposhtën forcat afgane, të cilat nuk arritën të mbrojnë kryeqytetet krahinore. Aty ndodheshin edhe materialet më të vyera, përfshirë avionët luftarakë që talibanët i shtjenë në dorë kur u futën në kryeqytete e baza ushtarake me një shpejtësi të paparashikuar, duke marrë të dielën edhe Kabulin.

Një zyrtar amerikan i mbrojtjes konfirmoi të hënën se pajisja e papritur e talibanëve me mjete luftarake të furnizuara nga SHBA është me përmasa të mëdha. Zyrtari nuk ishte i autorizuar për ta diskutuar çështjen publikisht dhe foli në kushte anonimiteti. Përmbysja e situatës së sigurisë është një pasojë e turpshme e gjykimit të gabuar nga ushtria amerikane si dhe agjencitë e zbulimit të rezistencës së forcave të qeverisë afgane, të cilat në disa raste zgjodhën të dorëzojnë automjetet dhe armët në vend që të luftojnë.

Dështimi i Shteteve të Bashkuara për të krijuar një ushtri dhe forcë efektive policore afgane dhe arsyet e kapitullimit të tyre, do të studiohen për vite me radhë nga analistët ushtarakë. Dimensionet themelore, megjithatë, janë të qarta dhe i përngjajnë asaj që ndodhi në Irak. Rezultoi se ekzistonte një hendek i madh: forcat ishin të pajisura me armë superiore, por u mungonte përbërësi vendimtar: motivimi për të luftuar.

“Paraja nuk mund të blejë vullnetin. Nuk mund të blesh me para rolin e udhëheqjes,” tha të hënën John Kirby, zëdhënësi kryesor i Sekretarit të Mbrojtjes, Lloyd Austin.

Doug Lute, gjeneral lejtnant në pension i ushtrisë, i cili ndihmoi drejtimin e strategjisë së luftës në Afganistan gjatë administratave të Presidentëve George W. Bush dhe Barack Obama, tha se afganët morën shumë në burime fizike, por u mungonin gjërat më të rëndësishme, të paprekshme.

“Parimi i luftës është: faktorët moralë janë primarë krahasuar me faktorët materialë,” tha ai. “Morali, disiplina, roli udhëheqës, fryma unitare e njësive specifike janë më vendimtare sesa numri i forcave dhe pajisjeve. Si të huaj në Afganistan, ne mund të ofrojmë materiale, por vetëm afganët mund të sigurojnë faktorët e paprekshëm moralë”.

Në dallim nga ushtria afgane, kryengritësit talibanë, në numër më të vogël, me armë më pak të sofistikuara dhe pa mbështetje ajrore, rezultuan një forcë superiore. Agjencitë amerikane të zbulimit në masë të madhe i nënvlerësuan përmasat e këtij superioriteti dhe madje edhe pasi Presidenti Joe Biden njoftoi në prill se ai po tërhiqte të gjitha trupat amerikane, zbulimi amerikan nuk parashikoi që talibanët do të arrinin një sukses të tillë.

“Nëse nuk do të kishim përdorur shpresën si strategji veprimi, … do të kishim kuptuar se tërheqja e shpejtë e forcave amerikane u dërgoi një sinjal forcave kombëtare afgane se ata po braktiseshin,” tha Chris Miller, i cili ka qenë i angazhuar në luftime në Afganistan në 2001 dhe ka qenë edhe sekretar i Mbrojtjes në detyrë në fund të mandatit të Presidentit Donald Trump.

Stephen Biddle, profesor i çështjeve ndërkombëtare dhe publike në Universitetin Columbia dhe ish-këshilltar i komandantëve amerikanë në Afganistan, tha se njoftimi i Presidentit Biden vuri në lëvizje kolapsin përfundimtar.

“Tërheqja e Shteteve të Bashkuara dërgoi një sinjal mbarëkombëtar se çdo gjë mbaroi, një sinjal që në mbarë Afganistanin u kuptua në të njëjtën mënyrë,” tha zoti Biddle. Para prillit, trupat e qeverisë afgane po e humbisnin luftën ngadalë, por në mënyrë të qëndrueshme, tha ai. Kur mësuan se partnerët e tyre amerikanë po ktheheshin në atdhe, një impuls për të hequr dorë pa luftuar “u përhap si zjarr i pakontrolluar”.

Por dështimet kanë një histori më të gjatë e më të thellë. Shtetet e Bashkuara u përpoqën me ngut të krijonin një strukturë të mirëfilltë të mbrojtjes afgane, ndërkohë që luftonin kundër talibanëve, përpiqeshin të zgjeronin themelet politike të qeverisë në Kabul dhe të vendosnin demokracinë në një vend të brejtur nga korrupsioni dhe tarafet.

Vit pas viti, udhëheqësit ushtarakë amerikanë i minimizonin problemet dhe këmbëngulnin se po ecej drejt suksesit. Të tjerët e shihnin kërcënimin që do të sillte e ardhmja. Në vitin 2015 një profesor në Institutin e Studimeve Strategjike të Kolegjit të Luftës, një institucion i studimeve të larta i ushtrisë amerikane, shkruante se ushtria nuk kishte nxjerrë mësime nga luftërat e kaluara; ai botoi një libër me titull:”Pse Forcat Afgane të Sigurisë Kombëtare nuk do të Rezistojnë”.

“Për sa i përket të ardhmes së Afganistanit, të flasim hapur, Shtetet e Bashkuara kanë qenë dy herë të tjera në këtë rrugë në nivelin strategjik: në Vietnam dhe Irak dhe nuk ka asnjë arsye të pranueshme që të mendosh se përfundimi do të jenë ndryshe në Afganistan,” shkruan Chris Mason. Ai shkruante në atë kohë: “Përkeqësimi i ngadaltë është i pashmangshëm dhe dështimi i qeverisë afgane është çështje kohe”.

Disa elementë të ushtrisë afgane luftuan fort, përfshirë komandot, përpjekjet heroike të të cilëve ende nuk janë dokumentuar plotësisht. Por në tërësi, forcat e sigurisë të krijuara nga Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e tyre në NATO ishin “një kështjellë prej rëre”, kolapsi i së cilës u nxit po aq nga dështimet e udhëheqësve civilë amerikanë, sa edhe nga partnerët e tyre ushtarakë, sipas Anthony Cordesman, analist me eksperiencë mbi luftën në Afganistan dhe ekspert në Qendrën për Studime Strategjike dhe Ndërkombëtare.

Ky eksperiment për krijimin e një ushtrie afgane ishte plotësisht i varur nga mbështetja financiare amerikane, saqë Pentagoni paguante edhe pagat e trupave afgane. Shumë shpesh ato fonde dhe sasi të pallogaritshme karburanti vidheshin nga oficerë të korruptuar dhe zyrtarë të qeverisë që manipulonin dokumentacionet shtetërore, duke krijuar “ushtarë fantazmë” për të justifikuar zhdukjen e fondeve.

Nga afërsisht 145 miliardë dollarë që qeveria amerikane shpenzoi në përpjekjen për të rindërtuar Afganistanin, rreth 83 miliardë dollarë shkuan për zhvillimin dhe mbështetjen e ushtrisë së Afganistanit dhe forcave të tij policore, sipas Zyrës së Inspektorit të Përgjithshëm Special për Rindërtimin e Afganistanit, një post mbikëqyrës i krijuar me mandat të Kongresit që ka ndjekur ecurinë e luftës që nga viti 2008. Shuma prej 145 miliardë dollarë është veçmas nga 837 miliardë dollarë të tjera që Shtetet e Bashkuara shpenzuan për të zhvilluar luftimet, që në fillim të luftës në tetor 2001.

83 miliardë dollarë të investuar në forcat afgane gjatë 20 viteve janë gati dyfishi i buxhetit të vitit të kaluar për të gjithë Korpusin amerikan të Marinsave. 83 miliardë dollarë tejkalon edhe shumën që shpenzoi vjet qeveria amerikane për talonat ushqimorë për rreth 40 milionë amerikanë në nevojë.

Në librin e tij, “The Afghanistan Papers” – “Dokumentet e Afganistanit”, gazetari Craig Whitlock shkruan se specialistët amerikanë që stërvisnin forcat afgane u përpoqën t’u impononin rekrutëve afganë sjellje perëndimore dhe nuk shpenzonin shumë kohë për të pyetur veten nëse paratë e taksapaguesve amerikanë po investoheshin për të krijuar një ushtri vërtetë efektive.

“Megjithëse strategjia e luftës e SHBA varej nga suksesi i ushtrisë afgane, Pentagoni i kushtoi çuditërisht pak vëmendje pyetjes nëse afganët ishin të gatshëm të vdisnin për qeverinë e tyre,” shkruan ai.

Marrë nga VOA

Iftar dhe politikë, a u prek Muaji i Ramazanit nga politikanët?

View Results

bota bota talebanët pushtojne kabulin talebanët pushtojne kabulin

Sondazh

Poll
Bota 17 Gusht 2021, 19:32

MAL I ZI- Kryenegociatorja e Malit të Zi për anëtarësimin në BE, Zorka Kordic, ka deklaruar se Tregu i Përbashkët Rajonal, që organizohet nën ombrellën e BE, ës...

Bota 17 Gusht 2021, 18:39

KOSOVË– Ngjarjet e ditëve të fundit në Afganistan kanë ngjallur debate të shumta në të gjithë botën, por edhe në Kosovë, ku është vënë në pikëpyetje fakti ...

VIDEO-VIRALE/ Po fliste në Rrugën e Salës, demokrati 'kapet mat' nga gruaja

VIDEO-VIRALE/ Po fliste në Rrugën e Salës, demokrati 'kapet mat' nga gruaja

"Injoranca nuk është argument" Nuk i pëlqeu pyetja, Rama prek në faqe gazetaren Ambrozia Meta

Del VIDEOJA, Elia godet Princ Lekën: Familja ime të ka mbajtur me bukë

VIDEO/ Noka i jep Spiropalit pankartën, Ministrja ofrohet ta mbaj para fytyrës

Publikohen pamjet nga brenda bazës ajrore të Kuçovës, Komandanti: E gatshme për stërvitjen e trupave

Tempulli 2/ Me kanabis gati për shitje dhe shuma parash, arrestohen 4 të rinj në Tiranë

Dalin pamjet nga kasollja ku u vra 50-vjeçari në Durrës

Kontrabandonin ilaçe dhe telefona, arrestohen dy persona në Tiranë, sekuestrohen 47 iPhone

I vunë flakën eskavatorit me vlerë 150 mijë euro, arrestohen 2 autorët e ngjarjes

Reshjet e shiut dhe borës në vend, policia: Moderoni shpejtësinë e mos kryeni parakalime të gabuara

Kampioni Alvin Karaqi mes lotësh: Për besë u ndjeva si Gjergj Kastrioti kur mora flamurin

'Dokumentar horror'/ Berisha publikon pamjet: Do ju paraqes terrorin që Bajrajt ushtruan më 14 maj

Krimi në Bulqizë/ Fqinji: Po hante bukë në banesë kur erdhën dy makina!

Dosja "Gjici"/ Zv.kryetari i bashkisë së Kukësit shkon në SPAK

Newsroom 11 |XAMA: LAJMI I FUNDIT FAKE QË PASHË, ISHTE PËR MUA

Newsroom 11 |XAMA: KËSHILLË QYTETARËVE- MOS LEXONI VETËM NJË BURIM

Newsroom 11 | XAMA: GAZETARËT NUK SHKRUAJNË ME EMËR, KJO S'ËSHTË ETIKE

Xama në Newsroom: Lajmet e rreme përhapin panik! Më akuzuan se kisha marrë para për një shkrim

Muka në Newsroom: Në Shqipëri ka portale gjobaxhie, u bëjnë shantazh njerëzve

Xama në Newsroom: Fake News shpërndahet më shumë në Facebook e Tik Tok! Gazetarët të shkruajnë emrin

Newsroom 11 |Kush prodhon lajme të rreme në Shqipëri

Newsroom 10 |SENJA: NE S'REAGOJMË NDAJ GJUHËS SË URREJTJES

Newsroom 10 |HAZIZAJ: 'ÇOHU ENVER', PJESË E GJUHËS SË URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ KEMI MARRËVESHJE PËR TË MBROJTUR 'VIKTIMAT'

Newsroom 10 |HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES KA SHKAKTUAR DHE KRIME

Newsroom 10 |GAZETARI: GJUHA E URREJTJES, PJESË E SHOQËRISË

Newsroom 10 |HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES, E FRIKSHME NË SHQIPËRI

Vidhnin në banesa duke përdorur çelësa të klonuar, vihet në pranga 1 person,nje tjeter në kërkim

Newsroom 10 |GJUHA E URREJTJES PËRDORET NGA POLITIKA, AMA TË KONTROLLOJË GJUHËN E URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ: STEREOTIPET NXISIN GJUHËN E URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES LUFTOHET ME EDUKIM

Newsroom 10 | Gjuha e urrejtjes në media, si dhe kush e shpërndan?

Ndryshimet në PS/ Gjiknuri: S'është fundi, por fillimi i diçkaje të re.

Inceneratorët/ S’kam dhënë asnjë kontratë pa garë, ato janë publike!

Ndihet 'i shitur' nga Rama? Gjiknuri: Nuk ndjej braktisje, kam komunikim me të prej 20 vitesh

Klosi: Kemi primare reformimin e partisë, PS synon mandatin e katërt

U shkarkua si Sekretar i Përgjithshëm, Gjiknuri: PS edhe kur fiton, refekton!

Digjet shtëpia në Shkodër, në banesë ndodhej një i moshuar, përfundon në spital

Vazhdon përplasja në PD! Basha kërkon mbledhjen e Komisionit të Etikës për të, Bardhi: Shenjë humbje

Vrasja e Jetmirës/ Autori u dënua me 28 vite burg, nëna e viktimës: Duhet dënim përjetë!

Newsroom 9 | Kallanxhi: Threads? S`besoj se do zgjasë shumë

Newsroom 9 | Eksperti i IT: Mos merrni për bazë asgjë thuhet në rrjet

Newsroom 9 | Gazetarja: po ndodhin vrasje nga tik tok

Newsroom 9 | Eksperti i IT: Fake News dallohet vetëm po të jemi kritikë

Newsroom 9 | Kallanxhi: Shqiptarët besojnë gjithçka shohin në rrjet

Newsroom 9 | Eksperti i IT, Tomi Kallanxhi: Tik Tok ka "fake news" sepse s'ka censurë

Newsroom 9 | Gazetarja: Shqipëria do kohë të përshtatet me Tik Tok

Newsroom 9| Eksperti i IT: Çdo rrjet është i përkohshëm, duhet të kujdesemi për vlerat

A mund të mbyllet TikTok për Shqipërinë? Flet për Newsroom eksperi i IT

Fëmija mbyllet brenda në shtëpi, nëna e alarmuar njofton zjarrfikësit, NDËRHYRJA nga ballkoni