LIVE UPDATES
Aktualitet

Lidhje të shkurtra/ Sindikatat vjelin miliona nga ‘kontratat kolektive’ me shtetin

29 Janar 2020, 08:04 Nga DOSJA

Shqipëri- Në vitin 2018, Elson Jaçaj, infermier pavioni në Spitalit Polivalent në Tiranë u shkarkua nga detyra për shkak të një interviste në media ku ankohej për kushtet e punës. Urdhri i shkarkimit i erdhi nga drejtuesit e Qendrës Spitalore Universitare “Nënë Tereza” me argumentin se ai kishte thyer Kodin e Etikës dhe kishte bërë komente të papërshtatshme për institucionin.

Infermieri 36-vjeçar iu drejtua për ndihmë sindikatës ku ishte anëtarësuar vite më parë, por kjo e fundit iu përgjigj se nuk mund të përballej me shtetin.

Jaçaj, i cili është njëherazi kryetar i Shoqatës së Infermierëve i tha BIRN se sindikata nuk i përfaqësonte shqetësimet e tyre, pavarësisht se mblidhte çdo muaj kuotat dhe u mbante infermierëve 100 lekë nga paga direkt nga borderotë e QSUT-së.

“Pjesa më e madhe e infermierëve në QSUT nuk dinë që u mbahen kuota, pasi nga rroga mbahen edhe kuotat për Urdhrin e Infermierit edhe kuotat për sindikatën, pastaj janë komisionet që mban banka edhe nuk shkon njeri të interesohet pse i mungojnë 100 lekë,” tha ai.

Marrëdhënia e infermierëve të QSUT-së me sindikatën e tyre nuk është e pazakontë. Të dhënat e mbledhura nga BIRN tregojnë se një listë e gjatë institucionesh shtetërore dhe kompanish publike u mbajnë çdo muaj punonjësve të tyre nga paga kuota anëtarësimi në sindikata, për të cilat punonjësit nuk kanë dhënë miratimin dhe shpeshherë as që kanë dijeni.

Vetëm nga institucionet buxhetore të arsimit, shëndetësisë, policisë dhe burgjeve, sindikatat kanë mbledhur gjatë 4 viteve të fundit dhjetra miliona lekë në kontribute; ndërkohë që pagesa të majme të bazuara në kontratat kolektive bëhen edhe nga kompanitë publike, si OSHEE, KESH dhe Posta Shqiptare.

Këto lloj kontratash, sipas ekspertëve kanë krijuar një rrjet interesash financiare midis punëdhënësve të sektorit publik dhe sindikatave, duke e bërë të pamundur përfaqësimin e interesave të punëmarrësve në rastet e shkarkimeve arbitrare nga puna.

“Këtu ndodh që punëdhënësi mban kuotat nga paga dhe ia kalon sindikatës, duke u kthyer në një agjent të sindikatës për mbledhjen e kuotave,” tha Edison Hoxha, drejtor ekzekutiv i Qendrës për të Drejta në Punë.

“Duke u lidhur me punëdhënësin, sindikata merr kuotat për të gjithë të punësuarit pavarësisht se punonjësi nuk ka shprehur pëlqimin për të qenë pjesë e sindikatës dhe i merr kuotat edhe pa dijeninë e punëmarrësit. Madje ka edhe raste kur kuota mbahet me detyrim, sepse i kërcënojnë me vendin e punës,” shtoi ai.

Pyetjeve të BIRN në lidhje me kontratat kolektive dhe mbledhjen e kuotizacioneve iu përgjigjën vetëm Sindikata e Punonjësve të Policisë së Shtetit dhe Sindikata e Pavarur e Artistëve të Shqipërisë, të cilët thanë se kuotizacionet mblidhen me miratimin me shkrim të punonjësve.

“Polica e Shtetit ka 12,000 punonjës, të cilët  mund të bëhen anëtarë të sindikatës pasi të kenë deklaruar me shkrim pëlqimin dhe të kenë pranuar derdhjen e kuotave, të cilat mbahen në bazë të nenit 117 të kodit të punës, ku parashikohet që kuotat të mbahen çdo muaj nga paga,” tha kreu i Sindikatës së Policisë së Shtetit, Satedin Fishta, duke shtuar se drejtuesit e policisë “kanë vendosur në bazë të kodit civil që të mos mbajnë kuotat nga paga dhe t’i kalojnë për llogari të sindikatës”.

“Ne kemi bërë një ankimim në gjykatë [dhe] kemi fituar shkallën e parë dhe tani po presim vendimin e apelit. Pra prej dy vitesh ne nuk marrim asnjë kuotë nga anëtarët tanë,” shpjegoi Fishta.

Edhe kreu i Sindikatës së Pavarur të Artistëve të Shqipërisë, Reshat Ibrahimi pohoi se rreth 400 anëtarë të saj e kishin miratuar me shkrim mbledhjen e kuotave sindikale.

“Kuotat mblidhen në bazë të nenit 117 pika 2 të kodit të punës dhe shpenzohen për aktivitete të cilat miratohen nga Këshilli Kombëtar për mbrojtjen e të drejtave të artistëve,” tha ai.  “Kuotacioni është 100 lekë në muaj, edhe vetë anëtarët e shoqatës shprehen se është një vlerë shumë e vogël, por me ketë vlerë do vijojmë të mbrojmë të drejtat e artistëve,” shtoi Ibrahimi.

Miliona nga buxheti i shtetit 

Gjatë një interviste në televizionin italian “La 7” në vitin 2015, kryeministri Edi Rama u bëri thirrje sipërmarrësve italianë që të investonin në Shqipëri për shkak se taksat janë të ulëta dhe nuk ka sindikata.

“Për të qenë i sinqertë ne nuk ia ndjejmë mungesën,” i tha Rama gazetares Daria Bignardi, e cila u çudit që një pohim i tillë vinte nga kryetari i një partie të majtë.

Edhe pse Edi Rama deklaron në media të huaja se në Shqipëri nuk ka sindikata, kjo nuk e ka ndaluar qeverinë e tij që t’u paguajë gjatë 4 viteve të fundit enteve sindikale të regjistruara në vend dhjetëra milionë lekë nga buxheti i shtetit, të cilat u mbahen punëmarrësve direkt nga paga.

Të dhënat e mbledhura nga BIRN përmes databazës së pagesave të thesarit tregojnë se buxheti i shtetit u pagoi 15 federatave, konfederatave dhe sindikatave të pavaruara 71.4 milionë lekë nga viti 2016 deri në vitin 2019.

Përfituesit më të mëdhenj ishin dy sindikatat e arsimit, të cilat në bazë të kontratës kolektive të lidhur me ministrinë e Arsimit dhe Shkencës gjatë këtyre viteve kanë arkëtuar nga buxheti i shtetit 44.5 milionë lekë. Kjo shumë është mbajtur nga pagat e mësuesve dhe edukatorëve nga drejtoritë dhe zyrat arsimore në të gjithë vendin.

Mësues në zona të ndryshme të pyetur nga BIRN u shprehën se kishin dijeni për ekzistencën e sindikatave, por ishin të paqartë për kuotat që u mbaheshin nga rroga.

“Jam në dijeni se ka sindikatë, madje në vitin 2005 u organizua një protestë, ku u pezullua mësimi për 2 ditë. Mësuesit kërkonin rritje page, atëherë u krijua një sindikatë dhe paguam disa kohë kuota,” i tha BIRN një mësues nga Dibra, i cili preferoi të mbetet anonim.

“Më pas paga hidhej në bankë dhe nuk di më nëse mbahen kuota apo jo dhe sa, sepse asnjëherë nuk na vihet borderoja në dispozicion. Nuk di kush është tani kryetar sindikate për mësuesit, por di që ka një që operon,” shtoi ai.

Ngjashëm me arsimin, edhe sektori i sigurisë mbulohet nga dy sindikata, të cilat kanë përfituar gjithashtu transferta të majme nga buxheti i shtetit. Sindikata e Punonjësve të Policisë së Shtetit ka përfituar 4.5 milionë lekë nga vitit 2016 deri në vitin 2019, ndërsa Sindikata e Shërbimeve Policore të Shqipërisë ka përfituar 6.8 milionë lekë nga institucionet e vuajtjes së dënimit.

Ngjashëm me mësuesit, edhe policë të intervistuar nga BIRN deklaruan se nuk kishin dijeni që mbaheshin para nga rroga për kuotat e sindikatës.

“Unë nuk jam anëtar sindikate, di që ka sindikatë për policët, por nuk di nëse është për gjithë Shqipërinë e njëjta apo ka disa,” tha një polic nga Bulqiza, që kërkoi të mbetej anonim.

“Nuk di nëse më mbahet kuota nga paga. Po në rast se bëhet fjalë për 100 ose 200 lekë në muaj, as nuk e vëmë re se një herë kemi orë shtesë, një herë s’kemi,” shtoi ai.

Ndryshe nga sektorët e arsimit dhe sigurisë, sektori shëndetësor dominohet nga Konfederata e Sindikatave të Shqipërisë, e udhëhequr nga Kol Nikollaj, e cila ka përfituar gjatë 4 viteve të fundit 9.3 milionë lekë nga buxheti i shtetit. Në këtë sektor operon dhe Sindikata e Pavarur e Shëndetësisë, por kjo e fundit ka pasur një numër minimal kuotizacionesh gjatë 4 viteve të fundit.

“Në të gjithë vendin janë rreth 14 mijë infermierë. Ka më shumë se një sindikatë për infermierët. Dhe me dijeninë e tyre ose jo, të gjithë janë anëtarë të një sindikate,” tha Elson Jaçaj.

“Kuotat mbahen në shkelje të ligjit, anëtari i sindikatës duhet të bëjë një deklarim me shkrim që është dakord t’i mbahet kuota dhe jo ajo të zbritet nga paga pa dijeninë e tij,” shtoi ai.

Marrëdhënia e ngushtë midis shtetit dhe sindikatave shihet si kundërproduktive për interesat e punëmarrësve nga ekspertët e fushës.

“Punonjësit duhet të paguajnë kuotacionin pranë sindikatës dhe jo t’u mbahet nga paga,” tha Edison Hoxha nga Qendra për të Drejta në Punë.

“Në shumë raste, sindikatat bëjnë lidhje të shkurtra me punëdhënësin për të frikësuar punonjësit, duke i kërcënuar edhe me vendin e punës,” shtoi ai.

Miliona edhe nga kompanitë publike

Presidenti i Konfederatave të Sindikatave të Shqipërise, Kolë Nikollaj, gjatë një proteste përpara Kryeministrisë | Foto : LSA

Kontrata kolektive rregullon marrëdhëniet midis punëdhënësit dhe punëmarrësit përtej asaj që parashikohet nga ligji dhe përmban specifikime që i vijnë në ndihmë punonjësve për sigurinë në vendin e punës, kushtet e punës, transportin dhe përcaktime të tjera në varësi të profesionit.

Kontratat kolektive ndahen në dy lloje: në nivel ndërmarrjeje dhe në nivel profesionesh. Kodi i Punës rregullon në përgjithësi marrëdhëniet e punës, por kontratat kolektive specifikojnë mbështetjen e punonjësve në bazë sektori, pasi jo të gjithë specifikat mund të përfshihen në Kodin e Punës.

Kontratat kolektive në shoqëritë tregtare me kapital shtetëror rregullohen njësoj si në shoqëritë tregtare me kapital privat. Ato lidhen me punëdhënësin, i cili në rastet e shoqërive tregtare aksionere me kapital shtetëror është vetëm një.

Ngjashëm me sektorin buxhetor, sindikatat përfitojnë çdo vit shuma të konsiderueshme nga kontratat me kompani publike si Korporata Elektroenergjetike Shqiptare, OSHEE dhe Posta Shqiptare.

Të dhënat e mbledhura nga BIRN nëpërmjet një kërkese për të drejtë informimi tregojnë se në bazë të kontratës kolektive të nënshkruar në tetor 2019 me Federatën Sindikale të Punonjësve të Industrisë – e udhëhequr nga Taf Koleci, çdo punonjësi të KESH i mbahen 200 lekë në muaj si kuotacion për sindikatën.

KESH njoftoi se gjatë katër viteve të fundit kishte prishur 55 kontrata pune, nga të cilat 22 raste i janë drejtuar gjykatës për dëmshpërblim. Korporata theksoi se punonjësit që i janë drejtuar gjykatës, nuk janë mbështetur nga sindikata.

“Nuk është evidentuar përfaqësim nga sindikata e ish-punonjësve që i janë drejtuar gjykatës,” tha kompania.

Ngjashëm me KESH-in, edhe Operatori i Shpërndarjes së Energjisë Elektrike ka një kontratë me Federatën Sindikale të Punonjësve të Industrisë. OSHEE u mban një kuotacion prej 200 lekësh çdo muaj 5200 punonjësve të saj. Ndërsa Posta Shqiptare, në një përgjigje me shkrim për BIRN tha se “kuotacioni për anëtarësimin në sindikatë të punonjësve të Postës Shqiptare kryhet sipas nenit 17 të kontratës kolektive të punës.”

“Punëmarrësi me vullnetin e tij të lirë, së bashku me sindikatën e punonjësve përcakton mënyrën e pagesës si dhe vlerën e kuotacionit sindikal nëpërmjet deklaratave me shkrim të palëve të sipërpërmendura,” deklaroi Posta Shqiptare.

Edison Hoxha nga Qendra për të Drejta në Punë nënvizon se konotacionet e mbledhura nëpërmjet punëdhënësit janë vetëm gjysma e problemeve të sindikatave shqiptare, të cilat sipas tij nuk bëjnë transparencë edhe për shpenzimet e këtyre kuotacioneve ose të ardhurave të tjera.

“Sindikata duhet të jetë transparente në të gjitha vendimet që merr dhe për shpenzimet që kryen me kuotacionin që merr nga punonjësit,” tha Hoxha, duke shtuar se shpenzimet që deklarojnë sindikatat janë fiktive dhe kanë ngritur struktura të tilla që punonjësit nuk mund të kërkojnë llogari.

Sipas Hoxhës, në kontratat kolektive me ndërmarrjet shtetërorë që funksionojnë si shoqëri aksionere nuk ka transparencë, duke shtuar se llogaridhënia duhet të jetë periodike dhe anëtarët e sindikatës duhet të njoftohen për të ardhurat, madje të jenë pjesë e vendimmarrjes për mënyrën se si do të shpenzohen këto para.

“Sindikata ka më shumë lidhje me punëdhënësin se sa me punëmarrësin, të cilin e ka edhe anëtar të sindikatës,” tha ai, duke shtuar së në Shqipëri “organizimi i punonjësve në sindikata është formal dhe fiktiv”.

Marrë nga Birn

J.V/Dosja.al

Tirana është boshatisur për ditët e pushimit. Cilën nga ritet e shenjta po ndiqni:

View Results

aktualitet aktualitet elson jacaj sindikatat vjelin miliona elson jacaj sindikatat vjelin miliona

Sondazh

Poll
Aktualitet 29 Janar 2020, 06:47

Librazhd- Gjatë orëve të para të mëngjesit të sotëm, disa persona ende të paidentifikuar kanë vjedhur një nga bizneset më të njohura në qytetin e Librazhdit, ar...

Aktualitet 28 Janar 2020, 22:04

TIRANË– Po të shikosh orarin 11 e 45, fakti që kanë lënë gjurmë gjaku, rrëmbimi me Range, atyre nuk iu është bërë vonë fare, sikur të ishin Zot në at...

VIDEO-VIRALE/ Po fliste në Rrugën e Salës, demokrati 'kapet mat' nga gruaja

VIDEO-VIRALE/ Po fliste në Rrugën e Salës, demokrati 'kapet mat' nga gruaja

"Injoranca nuk është argument" Nuk i pëlqeu pyetja, Rama prek në faqe gazetaren Ambrozia Meta

Del VIDEOJA, Elia godet Princ Lekën: Familja ime të ka mbajtur me bukë

VIDEO/ Noka i jep Spiropalit pankartën, Ministrja ofrohet ta mbaj para fytyrës

Publikohen pamjet nga brenda bazës ajrore të Kuçovës, Komandanti: E gatshme për stërvitjen e trupave

Tempulli 2/ Me kanabis gati për shitje dhe shuma parash, arrestohen 4 të rinj në Tiranë

Dalin pamjet nga kasollja ku u vra 50-vjeçari në Durrës

Kontrabandonin ilaçe dhe telefona, arrestohen dy persona në Tiranë, sekuestrohen 47 iPhone

I vunë flakën eskavatorit me vlerë 150 mijë euro, arrestohen 2 autorët e ngjarjes

Reshjet e shiut dhe borës në vend, policia: Moderoni shpejtësinë e mos kryeni parakalime të gabuara

Kampioni Alvin Karaqi mes lotësh: Për besë u ndjeva si Gjergj Kastrioti kur mora flamurin

'Dokumentar horror'/ Berisha publikon pamjet: Do ju paraqes terrorin që Bajrajt ushtruan më 14 maj

Krimi në Bulqizë/ Fqinji: Po hante bukë në banesë kur erdhën dy makina!

Dosja "Gjici"/ Zv.kryetari i bashkisë së Kukësit shkon në SPAK

Newsroom 11 |XAMA: LAJMI I FUNDIT FAKE QË PASHË, ISHTE PËR MUA

Newsroom 11 |XAMA: KËSHILLË QYTETARËVE- MOS LEXONI VETËM NJË BURIM

Newsroom 11 | XAMA: GAZETARËT NUK SHKRUAJNË ME EMËR, KJO S'ËSHTË ETIKE

Xama në Newsroom: Lajmet e rreme përhapin panik! Më akuzuan se kisha marrë para për një shkrim

Muka në Newsroom: Në Shqipëri ka portale gjobaxhie, u bëjnë shantazh njerëzve

Xama në Newsroom: Fake News shpërndahet më shumë në Facebook e Tik Tok! Gazetarët të shkruajnë emrin

Newsroom 11 |Kush prodhon lajme të rreme në Shqipëri

Newsroom 10 |SENJA: NE S'REAGOJMË NDAJ GJUHËS SË URREJTJES

Newsroom 10 |HAZIZAJ: 'ÇOHU ENVER', PJESË E GJUHËS SË URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ KEMI MARRËVESHJE PËR TË MBROJTUR 'VIKTIMAT'

Newsroom 10 |HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES KA SHKAKTUAR DHE KRIME

Newsroom 10 |GAZETARI: GJUHA E URREJTJES, PJESË E SHOQËRISË

Newsroom 10 |HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES, E FRIKSHME NË SHQIPËRI

Vidhnin në banesa duke përdorur çelësa të klonuar, vihet në pranga 1 person,nje tjeter në kërkim

Newsroom 10 |GJUHA E URREJTJES PËRDORET NGA POLITIKA, AMA TË KONTROLLOJË GJUHËN E URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ: STEREOTIPET NXISIN GJUHËN E URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES LUFTOHET ME EDUKIM

Newsroom 10 | Gjuha e urrejtjes në media, si dhe kush e shpërndan?

Ndryshimet në PS/ Gjiknuri: S'është fundi, por fillimi i diçkaje të re.

Inceneratorët/ S’kam dhënë asnjë kontratë pa garë, ato janë publike!

Ndihet 'i shitur' nga Rama? Gjiknuri: Nuk ndjej braktisje, kam komunikim me të prej 20 vitesh

Klosi: Kemi primare reformimin e partisë, PS synon mandatin e katërt

U shkarkua si Sekretar i Përgjithshëm, Gjiknuri: PS edhe kur fiton, refekton!

Digjet shtëpia në Shkodër, në banesë ndodhej një i moshuar, përfundon në spital

Vazhdon përplasja në PD! Basha kërkon mbledhjen e Komisionit të Etikës për të, Bardhi: Shenjë humbje

Vrasja e Jetmirës/ Autori u dënua me 28 vite burg, nëna e viktimës: Duhet dënim përjetë!

Newsroom 9 | Kallanxhi: Threads? S`besoj se do zgjasë shumë

Newsroom 9 | Eksperti i IT: Mos merrni për bazë asgjë thuhet në rrjet

Newsroom 9 | Gazetarja: po ndodhin vrasje nga tik tok

Newsroom 9 | Eksperti i IT: Fake News dallohet vetëm po të jemi kritikë

Newsroom 9 | Kallanxhi: Shqiptarët besojnë gjithçka shohin në rrjet

Newsroom 9 | Eksperti i IT, Tomi Kallanxhi: Tik Tok ka "fake news" sepse s'ka censurë

Newsroom 9 | Gazetarja: Shqipëria do kohë të përshtatet me Tik Tok

Newsroom 9| Eksperti i IT: Çdo rrjet është i përkohshëm, duhet të kujdesemi për vlerat

A mund të mbyllet TikTok për Shqipërinë? Flet për Newsroom eksperi i IT

Fëmija mbyllet brenda në shtëpi, nëna e alarmuar njofton zjarrfikësit, NDËRHYRJA nga ballkoni