LIVE UPDATES
Bota

Analiza e Politico: Erdogan rrezikon humbjen, zgjedhjet në Turqi janë '50-50' - presidenti humb aurën e pathyeshmërisë

Lëvizja e tij nga pushteti vjen si lehtësim për shumë njerëz në Perëndim, të cilët janë gjithnjë e më të frustruar nga politika konfrontuese e populistëve islamikë. Vetëm në muajt e fundit, Turqia i ka siguruar Rusisë në heshtje rrugë sekrete tregtare për të luftuar sanksionet, e po ashtu ka vënë veton ndaj hyrjes së Suedisë në NATO dhe është përfshirë në një mosmarrëveshje me Greqinë për avionët luftarakë mbi Egje.

24 Mars 2023, 11:14 Nga k.m.
Analiza e Politico: Erdogan rrezikon humbjen, zgjedhjet në Turqi janë
Rexhep Tajip Erdogan

TURQI- Rexhep Tajip Erdogan rrezikon të humbasë zgjedhjet në Turqi. Për herë të parë në 20 vjet, presidenti turk po humbet atmosferën e tij të pathyeshmërisë. Këtë e vëren Politico, megjithatë fokusohet edhe në pikat "e forta" të "sulltanit".

Nëse nëpunësit civilë në Ankara janë një "barometër" i saktë për politikën kombëtare të Turqisë, atëherë udhëheqësi më jetëgjatë i vendit, Rexhep Tajip Erdogan, do të përballet me telashe në zgjedhjet e 14 majit. Partia kryesore e opozitës, Partia Popullore Republikane (CHP) thotë se burokratët tashmë ndjejnë se mund të jetë fundi i sundimit më shumë se dy dekadash të Erdoganit.

Lëvizja e tij nga pushteti vjen si lehtësim për shumë njerëz në Perëndim, të cilët janë gjithnjë e më të frustruar nga politika konfrontuese e populistëve islamikë. Vetëm në muajt e fundit, Turqia i ka siguruar Rusisë në heshtje rrugë sekrete tregtare për të luftuar sanksionet, e po ashtu ka vënë veton ndaj hyrjes së Suedisë në NATO dhe është përfshirë në një mosmarrëveshje me Greqinë për avionët luftarakë mbi Egje.

A po vjen ndryshimi?

Për vite të tëra, Partia për Drejtësi dhe Zhvillim (AKP) e presidentit ka besim para zgjedhjeve. Kjo pasi Erdogan ka fituar dy gara presidenciale, tre referendume për ndryshimin e kushtetutës dhe pesë zgjedhje parlamentare. Por sot gjërat janë ndryshe. Tani, edhe mbështetësit e presidentit turk e pranojnë se, pas më shumë se 20 vjetësh në pushtet, influenca e Erdoganit po zbehet.

Dhe megjithëse fitoi në vitin 2018, CHP fitoi zgjedhjet për kryetar bashkie në qytetet kryesore, si psh: Ankaraja, Stambolli dhe Izmiri.

“Është 50-50. Njerëzit mendojnë se ndryshimi po vjen,”- tha një anëtar i lartë i menaxhmentit.

Sondazhet në Turqi mund të jenë të paqarta pasi partitë kryejnë sondazhe private që shpesh prodhojnë rezultate të përshtatshme për fushatat e tyre. Megjithatë, sondazhet e fundit e vendosin opozitën me më shumë se 10 pikë përpara. 

Kritikët e Erdogan thonë se zgjedhjet e majit, të cilat do të zgjedhin gjithashtu parlamentin, janë një mundësi e fundit për të shpëtuar demokracinë turke. Frika e tyre është se Erdogan po e shikon votimin si një mundësi historike - saktësisht 100 vjet pasi u themelua demokracia laike e Mustafa Kemal Ataturkut - për ta drejtuar vendin në një drejtim më konservator fetar, me fuqi edhe më të mëdha për veten dhe klikën e tij.

Ndërsa mbështetësit e tij e quajnë presidentin "i gjati" sepse ai është 1.85 metra i gjatë, kundërshtarët e tij e kanë etiketuar atë "i vetmuari" për shkak të përqendrimit të tij të tepruar të pushtetit. Por besnikët e tij të AKP-së kundërshtojnë se nëse ai fiton, Erdogan do të kërkojë ta vërë shtetin në shërbim të popullit duke e çuar përpara projektet e bujshme të mirëqenies dhe ndërtimit që i kanë dhënë atij mbështetjen gjatë gjithë këtyre viteve.

Pasgoditja e tërmetit

Shumë zyrtarë qeveritarë dhe partiakë janë urdhëruar të heshtin në periudhën zgjedhore dhe do të flasin vetëm në kushte anonimiteti, siç do të bëjnë edhe disa figura të opozitës që kanë frikë nga reprezaljet shtetërore. POLITICO foli me disa nga këta zyrtarë të lartë, politikanë dhe të brendshëm të qeverisë për planet e Erdoganit për zgjedhjet dhe më gjerë, brenda dhe jashtë vendit.

Siç pritej, një temë dominon.

"Që tani e tutje, zgjedhjet nënkuptojnë një tërmet,"- tha një zyrtar i lartë i AKP-së. Kritikët e Erdoganit e sulmojnë atë për trajtimin e katastrofës. Partia e tij kritikohet gjerësisht për lidhjet me kompanitë e korruptuara të ndërtimit dhe ndërtesat e prishura që kanë rritur numrin e të vdekurve. Kundërshtarët e tij e kanë akuzuar prej kohësh për autoritarizëm - si kryeministër midis 2003 dhe 2014 dhe si president që atëherë - ndërsa institucionet shkatërrohen dhe kundërshtarët politikë burgosen.

Megjithatë, Erdogan po e përshtat me kujdes fushatën e tij. E pazakontë për të, por deri më tani ai ka frenuar shkëlqimin dhe spektaklin e tij. Një politikan i afërt me presidentin tha se fushata zgjedhore do të ishte "formale, vendimtare dhe unifikuese", duke u fokusuar në punën e ndihmës dhe rehabilitimit në rajonin e goditur nga tërmeti. Ai shtoi se më shumë se dy të tretat e afro 300 deputetëve të AKP-së shkuan në rajon në javën e parë pas katastrofës dhe se më shumë se 100 janë aktualisht aktivë në rajon.

Gjithmonë i prirur për ta projektuar veten si njeri i veprimit, Erdogan gjithashtu dëshiron të shihet se po ecën përpara me rindërtimin përpara votimit. Me 1.5 milionë njerëz të mbetur të pastrehë dhe me të paktën 500,000 shtëpi të reja që duhen ndërtuar, presidenti ka premtuar se gjithçka do të përfundojë brenda një viti. Ministri i Çështjeve Civile të Erdoganit ka njoftuar tashmë fillimin e ndërtimit të 72,000 shtëpive në Kahramanmaras.

Stili i udhëheqjes së një njeriu të fortë është pikërisht arsyeja pse Erdogan është i pajisur mirë për t'u përballur me fatkeqësi të tilla.

“Krizat që ka përjetuar njerëzimi – si pandemia, lufta, financat, [mungesat] e ushqimit – kanë treguar sërish rëndësinë e lidershipit të fortë dhe të qëndrueshëm politik,”- tha për POLITICO Fahrettin Altun, drejtori i komunikimit i Erdoganit.

Duke nënvizuar shtrirjen ndërkombëtare të ambicieve të Erdoganit, Altun shtoi se nëse presidenti fiton rizgjedhjen, vendi nuk do të kërkojë vetëm të veprojë si një "fuqi rajonale stabilizuese dhe efektive", por si një "aktor i fortë global" me zgjidhje të politikës së jashtme dhe sigurisë.

Erdogan është një "makinë zgjedhore"

Megjithatë, shkalla e katastrofës ka traumatizuar miliona turq dhe kjo vetëm sa do të përkeqësojë sfidat me të cilat Erdogan është përballur, kryesisht për shkak të vështirësive ekonomike të Turqisë. Opozita e përçarë e vendit më në fund është bashkuar rreth një kandidati të vetëm, Kilicdaroglu. Dhe më e rëndësishmja, Partia Popullore Demokratike pro-kurde tha gjithashtu se nuk do të nxirrte kandidat, duke krijuar një front edhe më të bashkuar kundër Erdoganit.

Ndërsa opozita beson se nuk ka pasur kurrë një vrull të tillë kundër presidentit, kampi i Erdogan thotë se sondazhet private tregojnë një histori tjetër.

Kush është Kemal Kılıçdaroğlu dhe a mund ta mundë presidentin e Turqisë Erdogan?

"Erdogan është një makinë zgjedhore,"-pranoi një zyrtar i CHP. Në të vërtetë, mbajtja e zgjedhjeve pas një fatkeqësie të tillë - dhe në një zonë ende nën gjendje të jashtëzakonshme - përbën një sfidë të madhe logjistike dhe një kërcënim potencial për një garë të drejtë dhe transparente. Numri zyrtar i të vdekurve mund të jetë ende në mijëra ndërsa puna e zymtë, zhgënjyese për gjetjen e trupave nën rrënoja vazhdon. Dhe nga qindra mijëra të mbetur pa shtëpi, shumë prej tyre kanë ikur në pjesë të tjera të vendit. 

Kundërshtarët gjithashtu spekulojnë se qeveria e Erdoganit mund të manipulojë rreth 5% të votave, veçanërisht në kushte të tilla konfuze.

Turqia si faktor rajonal

Linjat e betejës së zgjedhjeve janë tërhequr qartë: Erdogan do të argumentojë se ai është në një pozicion unik për të ndihmuar Turqinë të kapërcejë fatkeqësinë, ndërsa kundërshtarët e tij do ta fajësojnë atë për shumicën e problemeve aktuale të vendit. 

Për pjesën tjetër të botës, megjithatë, fokusi do të jetë në politikën e jashtme, pasi lufta në Ukrainë vazhdon të tregojë se sa i rëndësishëm është një lojtar strategjik Turqia, duke pasur parasysh rolin e saj, për shembull, në ndërmjetësimin e një marrëveshjeje gruri midis Kievit dhe Moskës. Ndërkohë, Suedia është në pritje të deklaratës së Erdogan përpara se të mund të bashkohet me NATO-n, një çështje veçanërisht e vështirë për Stokholmin për shkak të mosmarrëveshjeve me Ankaranë që variojnë nga çështjet kurde deri te kërkesat për ekstradim dhe djegia e një Kurani jashtë ambasadës turke.

Ndeshja është vendimtare dhe shanset janë gjysmë e gjysmë. Dhe megjithëse aftësitë politike të Erdoganit janë dobësuar pas dy dekadash në pushtet, makina e AKP-së e ruan besimin.

"Ai po e shikon me qetësi të gjithë situatën,"-tha zëdhënësi i lartë i AKP-së, përpara se të bënte një krahasim të papritur fetar.

"Është si një shkëmb, ashtu si Shën Pjetri në Romë."

rexhep tajip erdogan zgjedhjet ne turqi

Sondazh

Poll

Konflikti në Kamëz,dy shoferë zihen me sende të forta

Konflikti në Kamëz,dy shoferë zihen me sende të forta

Janë paterica të Ramës",Berisha:Ishte i frikshëm vendimi i disa partive që futën familjarët në lista

"Do vendosim arsimtarin në piedestal!", Berisha: Rrogat e mësuesve do shkojnë drejt dyfishimit

Berisha: Tokat e bregut i grabiti mafia, ne do ia nxjerrim nga kthetrat dhe do ua kthejmë banorëve

Berisha tregon politikanët që e kanë frymëzuar: Trump kur guxoi të thotë se armiku më i rrezikshëm

Berisha fton emigrantët për të votuar:Kush ka probleme, të drejtohet tek faqja e PD "Diaspora Voton"

Berisha: Mbështetje financiare për investime, strehim dhe garanci për punësimin e tyre

Berisha: Interesi më madhor kombëtar i PD është integrimi i Shqipërisë në BE bazuar në reforma

Berisha: Do vendoset minimumi jetik që asnjë shqiptar që mos marrë më pak se 200 euro në muaj

Berisha: Shqipëria Madhështore do jetë Shqipëria që nuk do njohë varfëri ekstreme

Berisha: Duam që Shqipëria të jetë vendi i ëndrrave të ditës të rinisë shqiptare!

Rama: Brezi i ri duhet të kuptojë se politika nuk është e keqja

Rama: Nuk është mirë të shohësh njerëz që i njeh prej kohësh të vihen në hetim

Rama: Që nga dalja prej diktaturës, për herë të parë shohim mundësi reale për tu bashkuar me BE

Rama

Mbyllja e TikTok/ Rama: Prindërit më shihnin si mundësi që t’i shpëtoja fëmijët nga ajo mortje!

"Gjeli detit ngeli pa parti!" Rama:Ndërtoi Dash Sula forcë politike në Peqin,shkuan ia prishën natën

Rama vijon komentet për drejtësinë: Nuk kishte shpatë në dorë Altini, e kishte pushteti politik

Rama për procesin e integrimit: Patronazhistët e PS nuk janë asgjë para atyre të BE-së

"Fusin baballarët dhe tezet në lista"/Rama vijon ironitë:Në11Maj populli do i jap një mesazh kënetës

Zgjedhjet e 11 Majit/ Rama: Tani është mundësia për të bërë histori! Na është hapur dritarja e BE-së

Ramës nuk i del e keqja me opozitën: PS është shanci i fundit për të dalë nga këneta!

Zgjedhjet e 11 Majit/ Rama: Mandati më i fortë për PS-në! Qielli do të jetë kufiri i fitores!

Liria individuale e shqiptarëve është e kërcënuar/Rama:Anëtarësimi në BE proces jetik për Shqipërinë

"Rama çoi Pojen te qelia e Veliajt"/ Berisha: Kamerat do të tregojnë shumë gjëra...

Përgjimet e Veliajt/ Berisha: Redaktori është Rama, natën i ndërsen kundër Skapit, ditën i mbron

"Kishe pyt ku është Luli"/Rama ironizon Bashën:Na thave sytë o zotni! Jam tremb se ti do fitosh prap

Përgjimet e Veliajt/ Berisha: Ulsiu e futi në kurth! I vendosi çimka në të gjitha anët...

Përgjimet e Veliajt/ Berisha: Ulsiu e futi në kurth! I vendosi çimka në të gjitha anët...

Berisha publikon përgjimet e ministrit Balla: Ja si i bën pazare Suel Çela me dosjet e SPAK-ut

Listat e PS-së/ Rama: Kemi një skuadër që përfshin të gjitha moshat!

Protestuesi Ramës: Mund të mbyllësh TikTokun por do marrësh Noc Rrokun

Protestuesi Ramës: Mund të mbyllësh TikTokun por do marrësh Noc Rrokun

Mbyllja e TikTok/ I riu nga protesta: Shqipëria e sëmurë ka nevojë për një doktor dhe jo një artist

“Grekët i vunë flakën Athinës, serbët e shqyen Beogradin”/ Mehdi Malkaj: Po ne, dele jemi?

"Mu bë një padrejtësi në zyrat e NATO-s!" Romina:E kam nisur duke aspiruar për t'u bërë violiniste

"Je bërë edhe meme!" Muzhaqi për nisjen e karrierës në PS: Kur mora telefonatën u impresionova

Rama: Kush e do pasaportën e BE-së të na japë mandatin

Thirrja e Berishës: Asnjë votë për patericat e Ramës

Berisha: Dita e Verës i gjen shqiptarët më optimist se kurrë në ndryshimin e madh të 11 majit

"Vura dy verore, për Shqipërinë dhe BE-në", Marta Kos në Elbasan: Ende shumë punë dhe reforma

"Vura dy verore, për Shqipërinë dhe BE-në", Marta Kos në Elbasan: Ende shumë punë dhe reforma

Largimi i Dashnor Sulës/ "Midis betejës në sheshin e burrave zgjodhi Tikun", Berisha: Bëri gabim

"Do ndërtojmë unazën periferike të Shqipërisë"/ Berisha: Do i rikthehemi infrastrukturës rurale

Berisha: Aksi Milot-Lezhë-Shkodër do jetë përparësi e të gjitha përparësive

Berisha: 12 miliardë euro janë dhënë nga Rama për infrastrukturën

Rama bie brenda me fjalët e veta: Nuk do ndodhte pa perspektivën e BE

Marta Kos nxjerr bllof Ramën: Të gjithë reformat do të vijojnë dhe pas zgjedhjeve

Marta Kos: Shqipëria ka ecur shumë mirë, BE do të japë 1 mld euro për reformat

"Marta ne duam lekët tona"/Rama: Ambicia jonë është që të marrim pasaportën e BE brenda kësaj dekade