LIVE UPDATES
Bota

‘Ishulli’ i pamundur i Salman Rushdie

Shkrimtari ka shqyrtuar me guxim kontradiktat e një shoqërie të sëmurë, të kryesuar nga shenja e intolerancës.

13 Gusht 2022, 19:42 Nga F.M
‘Ishulli’ i pamundur i Salman Rushdie
Salman Rushdie

Mënyra më e mirë për të kontrolluar staturën e Salman Rushdie si shkrimtar është të zhytesh në kujtimet e tij të jashtëzakonshme, Joseph Anton (2012), jo sepse është vepra e tij më e mirë, e cila ndoshta është gjithsesi, por për shkak të thellësisë dhe cilësisë së gjuhës letrare, për mjeshtërinë e prozës, dhe sepse në të ai shkon përtej regjistrit të tij më karakteristik, fantazisë në formën e saj më të pastër, për të dhënë një mësim për maturinë si mjeshtër i letërsisë artistike. Ka më shumë çelësa në atë libër themelor: profili i tij si intelektual publik, guximi i tij si qytetar i përkushtuar drejtpërdrejt ndaj çështjeve politike dhe sociale. Por aty është e fshehur edhe perandoria e fiksionit. Titulli i Joseph Anton u përgjigjet koordinatave sekrete. Këta janë emrat e parë të dy prej shkrimtarëve të tij themelorë, modele të të cilëve ai ndoqi që kur filloi të hidhte hapat e tij të parë letrar: Joseph Conrad, i cili rrëfeu të njëjtën botë që do të rrëfente me një çelës postkolonial dhe Anton Chekhov, mjeshtër i prozës së shkurtër. Ai iu besua atyre që të tregonte historinë e jetës së tij, pjesa qendrore e së cilës është rrëfimi i rrethanave të vështira në të cilat ai duhej të jetonte në fshehtësi si rezultat i dënimit me vdekje që iu pasi shkroi librin e cilësuar si blasfemues, Vargjet Satanike (1988).

Nëse keni kohë të lexoni vetëm një libër të Salman Rushdie, ju rekomandoj shumë Joseph Anton. Ka shumë më tepër, sigurisht. Si roman, edhe pse shumë e përbuzin duke thënë se fama e tij është e një natyre joletrare, Vargjet Satanike është një vepër me interes të madh, stilistikisht dhe konceptualisht, si për guximin e prozës ashtu edhe për vizionin letrar mbi të cilin është bazuar, dhe për të qenë një shfaqje karakteristike e veçorive që formësojnë shkrimin e tij: fantazi e shfrenuar dhe një trajtim i matur i çelësave të realizmit më të përmbajtur.

Fjalë për fjalë, Rushdie ka lëvizur gjithmonë në një ekuilibër të paqëndrueshëm. Arritja e tij më e madhe si tregimtar është Fëmijët e mesnatës (1981), roman me të cilin fitoi çmimin Booker, të cilin e rivlerësoi dy herë, si Bookeri më i mirë në 25-vjetorin dhe 40-vjetorin e historisë së çmimit prestigjioz. Romani fillon me një imazh të pashlyeshëm, kur akrepat e orës shënojnë ardhjen e mesnatës, më 15 gusht 1947, kur u shpall pavarësia e Indisë dhe Pakistanit nga Perandoria Britanike, duke i dhënë shkas lindjen e dy kombeve. Mbaron në një mënyrë jashtëzakonisht kontradiktore, për shkak të dy feve dhe se ai gjithmonë donte të mos ishin antagoniste, hinduizmit dhe islamit. Prej andej, Rushdie shfaq një frize të frikshme historike që heton çelësat e bashkëjetesës midis dy kombeve të reja. Rushdie, i cili lindi në Bombei në një familje myslimane, nuk ishte një njeri fetar dhe ishte pikërisht sekularizmi i tij që do t'i duhej paguar kaq shtrenjtë: kundërshtimi i tij i guximshëm ndaj të gjitha formave të fanatizmit fetar, diçka që shkonte krah për krah me të.

Salman Rushdie është një shkrimtar i fuqisë vullkanike, një forcë e çliruar e natyrës, e cila u kristalizua në një prodhim të frikshëm. Pas botimit të një përmbledhjeje me ese, të titulluar ‘Gjuhët e së vërtetës’ vjeshtën e kaluar, dhe pasi rikrijoi Kishotin e Servantesit në një roman me të njëjtin emër, botuar fillimisht në vitin 2019, në të cilin ai kryen një hetim për marrëdhënien midis fantazisë dhe realitetit në epokën teknologjike, një roman i ri, i titulluar Qyteti i Fitores, do tw dalw shkurtin e ardhshëm. Në harkun nga ‘Fëmijët e Mesnatës’ në ‘Qytetin e Fitores’, Rushdie la disa vepra të paharrueshme, duke përfshirë, romanin Fury (2001), Shalimar Clown (2005) dhe Magjistare e Firences (2008). Formula me të cilën ai doli i kishte rrënjët në disa degë të traditës fantastike të letërsisë, nga njëra anë trashëgimia e realizmit magjik të Amerikës Latine, veçanërisht siç u kultivua nga García Márquez, për të cilin ai shpalli admirim të pakufishëm; nga ana tjetër, mësimi i pafiltruar i nxjerrë nga ‘Njw Mijë e një net’, ku duhet të kërkosh rrënjën e vërtetë të veprës së tij dhe që u kristalizua në tregime të tilla të dukshme si ‘Psherëtima e fundit e Maurit’ (1995) ose ‘Haruni dhe deti i ​tregimeve’, një libër për fëmijë që ai shkroi për djalin e tij në 1990.

Bota narrative e Salman Rushdie bazohet në një konceptim solid të letërsisë, mbi të cilin ai reflektoi në mënyrë të mprehtë në koleksione të tilla si Oriente, Oçidente (1994), një libër kyç në të cilin shkrimtari bashkon në mënyrë inteligjente trashëgiminë e dy traditave letrare bë fjalë dhe titulli i veprës. Kurioziteti i tij intelektual e bëri atë të krijonte marrëdhënie me personalitete aq të shquara dhe të ndryshme si Edward Said, tezat e të cilit për fundin e kolonializmit në letërsi ai i përvetësoi plotësisht dhe i vuri në praktikë në veprën e tij, ose Thomas Pynchon, të cilin e takoi personalisht.

Në Nju Jork, qytetin e tij ‘birësues’, Salman Rushdie është një personazh i njohur, i dashur dhe i respektuar, i cili edhe në momentet më të rrezikshme të dënimit të tij ka dale në publik. I guximshëm, i shkathët, jetësor, i stërmbushur me energji, gjithmonë aktiv dhe i përkushtuar politikisht, fetvaja që pësoi e shtyu të përqafonte kauzën e lirisë së shprehjes në letërsi, duke iu drejtuar krijimit të festivalit Zërat e Botës, që organizohet çdo vit nga organizata e shkrimtarëve të PEN-it, një festival i mbushur me të njëjtën frymë si vepra e tyre. Në momentin e shkrimit të këtyre rreshtave, qyteti që shkrimtari donte ta bënte për vete, mban frymën në pritje të lajmeve për gjendjen e tij shëndetësore. I lindur në Indi, i shkolluar në Angli, njohës i thellë i traditave letrare britanike dhe anglo-indiane, me një karrierë që zgjat më shumë se gjysmë shekulli dhe rreth tridhjetë vepra me meritë të jashtëzakonshme, Salman Rushdie ka shqyrtuar me guxim kontradiktat e një shoqërie të sëmurë, të udhëhequr nga me shenjën e intolerancës, duke e pasqyruar në vepra të tilla si Shtëpia e Artë (2017), përmes faqeve të së cilës projektohet hija e keqe e Donald Trump.

Marrë dhe përshtatur nga ELPAIS

salman rushdie sulmohet salman rushdie

Sondazh

Poll
Bota 13 Gusht 2022, 19:17 F.M

Çfarë nuk i falin Salmanit

Salman Rushdie Si pothuajse të gjitha qeniet njerëzore, një shkrimtar është i brishtë. Edhe ata që duken të fuqish&...

“Në spitalin e Lushnjës bëhen vetëm synetlliqe”, Korreshi: Daja im do të bënte operacion tëmthin…

“Në spitalin e Lushnjës bëhen vetëm synetlliqe”, Korreshi: Daja im do të bënte operacion tëmthin…

Balla 'ngacmon' Berishën: Humbe Tropojën, po të dilja ashtu në Librazhd, s'do vija më këtu...

Tensionet në veri të Kosovës/ Berisha: Padroni i Vuçiçit në Tiranë po nxit luftën!

Berisha thirrje për protesta: Jam i bindur se shqiptarët do ngrihen, nuk ka rrugë tjetër

Arrestimi i sekretares së 'MSH', Braçe opozitës: Të fundit që duhet të flasin për korrupsion.

Kuvendi nis me PËRPLASJE/ Bardhi: Manastirliu të dorëhiqet. Braçe i lë fjalën Sulës.

E kishte parkuar poshtë pallatit në Shëngjin/ I thyhen xhamat makinës anëtares së këshillit Bashkiak

Dash Sula: Zoti ju dhentë mend. Keni krijuar grup parlamentar ne burg

Gazment Bardhi pyet Ramën: Pse Vangjush Dako po hyn e del shumë shpesh nga SPAK?

Aksident tek Zogu i Zi në Tiranë, një i plagosur

Ku e dinte?Arrestimi i sekretares së Ministrisë së Shëndetësisë,Rama: Si mund të ndodhë? Na vë në...

'Bashkëshortja e tij ka kriza shëndetësore'/ Avokati: Plotësoi 5 kushte për t'u liruar

'Është dita e fundit e durimit...'/ Lirimi i Tahirit, Berisha: U bë me urdhër nga Rama

Kallëzimet për zgjedhjet vendore, Flamur Noka 1 orë në SPAK: Do më shihni më shpesh këtu

'Nesër publikojmë provat'/ Berisha KQZ-së:Dorëzoni dokumentet për farsën zgjedhore, Rama po i pengon

Basha: Nuk jam bërë pishman për përjashtimin e Berishës.

Aksidenti i rëndë në Ksamil/ Motori me dy persona përplaset me makinën,

"Vjen erë e peshkut të para një jave", Basha për kompetencat e presidentit

Shkojnë t’iu shembin banesën në Vlorë, Policia i tërheq zvarre

Basha: Marrëveshja Berisha-Rama e 2008-ës dëmtoi bashkëjetesës demokratike.

“Maskat” grabisin banesën e biznesmenit në Lushnje, marrin paratë dhe bizhuteritë

Tensionet në veri/ Vuçiç 'mobilizoi' ushtrinë, Rama: Shfaqje e pabesueshme, ushtria ZERO fuqi....

Aksident në Lushnje/ Makinat përplasen e përfundojnë në trotuar, plagoset taksisti dhe mësuesja

A do garosh për kreun e PD? I riu "ia përplas" Bashës faktet, ish-kreu i PD: Do e marrësh vesh

"O besprem"/ Lulzim Basha përballet me KRITIKUN, ish-kreu i PD e fton: Hajde se unë nuk shaj...

A do garosh për kreun e PD? I riu "ia përplas" Bashës faktet, ish-kreu i PD: Do e marrësh vesh

I shpallur në kërkim për tentativë për vrasje lokalizohet, kapet dhe vihet në pranga 23-vjeçari.

“E dashuroj, e dua shumë”/ E reja nga Korça ia shpreh NDJENJAT Edi Ramës në mes të turmës

Analiza e zgjedhjeve, Berisha: Faza tjetër do ketë seriozitetin më të madh, mblidhni çdo fakt

Berisha:U bë përpjekje antikushtetuese nga mafia shtetërore shqiptare e ndërkombëtare për të shuar..

Vokshi kallëzim penal në SPAK për kryebashkiakun e Kuçovës dhe Salillarin

Turistët ndalojnë Ramën në Gjirokastër

Shkrihet Akademia e Studimeve Albanologjike, senati: Këtu diçka po lëviz, ka një tendencë, por…

Habib Rexha del para gjykatës së Durrësit!

Lezhë, gjenden 3 mijë fidanë kanabis të mbjellë në kubikë, në fshatin Ungrej, ende nuk dihen autorët

Sherr mes të dehurve në Vlorë, njëri goditet me shishe në kokë

PLAGOSET me armë zjarri 24-vjeçari në Kuçovë/ Në kërkim 4 autorët

Aksident në Tiranë, “Audi” përplaset me taksinë

Elbasan/ Do të vriste një të dënuar për drogë me të cilin kishte bërë sherr, në kërkim 23-vjeçari!

Pastori Akil Pano fiton gjyqin kundër komunitetit LGBT për nismën ‘Prindin 1 dhe Prindin 2’

Lexon denoncimin, Berisha: Dan Hutra, vrasësi i grave ka mbledhur vota për Rakip Sulin.

Shkodër, sekuestrohet parcela me 1437 rrënjë kanabis, 2 në pranga dhe 2 në kërkim

Shpërthim tritoli në një fasoneri në zonën e Freskut, dëme të shumta materiale

Përmbytet Lezha për 5 minuta

'Acarohet' Felaj, gafa e drejtueses së Kuvendit: Vari lesht

Rikthimi i Bashës në krye të PD, Berisha: Vegël në duar të Ramës

Rama "falenderon" opozitën: Rezultati i zgjedhjeve është edhe vepra juaj Rama kundër maxhorancës….

Rama-Dash Sulës: Vdeksha unë për ty o jetimi im

Bardhi i drejtohet Ramës: Pushtetin ta dhanë Doshi e Dako të shpallur non grata, ti je llumi…

Sula: Çfarë kemi bërë të na rritet rroga? Turp më të madh ska