LIVE UPDATES
Bota

‘Ishulli’ i pamundur i Salman Rushdie

Shkrimtari ka shqyrtuar me guxim kontradiktat e një shoqërie të sëmurë, të kryesuar nga shenja e intolerancës.

13 Gusht 2022, 19:42 Nga F.M
‘Ishulli’ i pamundur i Salman Rushdie
Salman Rushdie

Mënyra më e mirë për të kontrolluar staturën e Salman Rushdie si shkrimtar është të zhytesh në kujtimet e tij të jashtëzakonshme, Joseph Anton (2012), jo sepse është vepra e tij më e mirë, e cila ndoshta është gjithsesi, por për shkak të thellësisë dhe cilësisë së gjuhës letrare, për mjeshtërinë e prozës, dhe sepse në të ai shkon përtej regjistrit të tij më karakteristik, fantazisë në formën e saj më të pastër, për të dhënë një mësim për maturinë si mjeshtër i letërsisë artistike. Ka më shumë çelësa në atë libër themelor: profili i tij si intelektual publik, guximi i tij si qytetar i përkushtuar drejtpërdrejt ndaj çështjeve politike dhe sociale. Por aty është e fshehur edhe perandoria e fiksionit. Titulli i Joseph Anton u përgjigjet koordinatave sekrete. Këta janë emrat e parë të dy prej shkrimtarëve të tij themelorë, modele të të cilëve ai ndoqi që kur filloi të hidhte hapat e tij të parë letrar: Joseph Conrad, i cili rrëfeu të njëjtën botë që do të rrëfente me një çelës postkolonial dhe Anton Chekhov, mjeshtër i prozës së shkurtër. Ai iu besua atyre që të tregonte historinë e jetës së tij, pjesa qendrore e së cilës është rrëfimi i rrethanave të vështira në të cilat ai duhej të jetonte në fshehtësi si rezultat i dënimit me vdekje që iu pasi shkroi librin e cilësuar si blasfemues, Vargjet Satanike (1988).

Nëse keni kohë të lexoni vetëm një libër të Salman Rushdie, ju rekomandoj shumë Joseph Anton. Ka shumë më tepër, sigurisht. Si roman, edhe pse shumë e përbuzin duke thënë se fama e tij është e një natyre joletrare, Vargjet Satanike është një vepër me interes të madh, stilistikisht dhe konceptualisht, si për guximin e prozës ashtu edhe për vizionin letrar mbi të cilin është bazuar, dhe për të qenë një shfaqje karakteristike e veçorive që formësojnë shkrimin e tij: fantazi e shfrenuar dhe një trajtim i matur i çelësave të realizmit më të përmbajtur.

Fjalë për fjalë, Rushdie ka lëvizur gjithmonë në një ekuilibër të paqëndrueshëm. Arritja e tij më e madhe si tregimtar është Fëmijët e mesnatës (1981), roman me të cilin fitoi çmimin Booker, të cilin e rivlerësoi dy herë, si Bookeri më i mirë në 25-vjetorin dhe 40-vjetorin e historisë së çmimit prestigjioz. Romani fillon me një imazh të pashlyeshëm, kur akrepat e orës shënojnë ardhjen e mesnatës, më 15 gusht 1947, kur u shpall pavarësia e Indisë dhe Pakistanit nga Perandoria Britanike, duke i dhënë shkas lindjen e dy kombeve. Mbaron në një mënyrë jashtëzakonisht kontradiktore, për shkak të dy feve dhe se ai gjithmonë donte të mos ishin antagoniste, hinduizmit dhe islamit. Prej andej, Rushdie shfaq një frize të frikshme historike që heton çelësat e bashkëjetesës midis dy kombeve të reja. Rushdie, i cili lindi në Bombei në një familje myslimane, nuk ishte një njeri fetar dhe ishte pikërisht sekularizmi i tij që do t'i duhej paguar kaq shtrenjtë: kundërshtimi i tij i guximshëm ndaj të gjitha formave të fanatizmit fetar, diçka që shkonte krah për krah me të.

Salman Rushdie është një shkrimtar i fuqisë vullkanike, një forcë e çliruar e natyrës, e cila u kristalizua në një prodhim të frikshëm. Pas botimit të një përmbledhjeje me ese, të titulluar ‘Gjuhët e së vërtetës’ vjeshtën e kaluar, dhe pasi rikrijoi Kishotin e Servantesit në një roman me të njëjtin emër, botuar fillimisht në vitin 2019, në të cilin ai kryen një hetim për marrëdhënien midis fantazisë dhe realitetit në epokën teknologjike, një roman i ri, i titulluar Qyteti i Fitores, do tw dalw shkurtin e ardhshëm. Në harkun nga ‘Fëmijët e Mesnatës’ në ‘Qytetin e Fitores’, Rushdie la disa vepra të paharrueshme, duke përfshirë, romanin Fury (2001), Shalimar Clown (2005) dhe Magjistare e Firences (2008). Formula me të cilën ai doli i kishte rrënjët në disa degë të traditës fantastike të letërsisë, nga njëra anë trashëgimia e realizmit magjik të Amerikës Latine, veçanërisht siç u kultivua nga García Márquez, për të cilin ai shpalli admirim të pakufishëm; nga ana tjetër, mësimi i pafiltruar i nxjerrë nga ‘Njw Mijë e një net’, ku duhet të kërkosh rrënjën e vërtetë të veprës së tij dhe që u kristalizua në tregime të tilla të dukshme si ‘Psherëtima e fundit e Maurit’ (1995) ose ‘Haruni dhe deti i ​tregimeve’, një libër për fëmijë që ai shkroi për djalin e tij në 1990.

Bota narrative e Salman Rushdie bazohet në një konceptim solid të letërsisë, mbi të cilin ai reflektoi në mënyrë të mprehtë në koleksione të tilla si Oriente, Oçidente (1994), një libër kyç në të cilin shkrimtari bashkon në mënyrë inteligjente trashëgiminë e dy traditave letrare bë fjalë dhe titulli i veprës. Kurioziteti i tij intelektual e bëri atë të krijonte marrëdhënie me personalitete aq të shquara dhe të ndryshme si Edward Said, tezat e të cilit për fundin e kolonializmit në letërsi ai i përvetësoi plotësisht dhe i vuri në praktikë në veprën e tij, ose Thomas Pynchon, të cilin e takoi personalisht.

Në Nju Jork, qytetin e tij ‘birësues’, Salman Rushdie është një personazh i njohur, i dashur dhe i respektuar, i cili edhe në momentet më të rrezikshme të dënimit të tij ka dale në publik. I guximshëm, i shkathët, jetësor, i stërmbushur me energji, gjithmonë aktiv dhe i përkushtuar politikisht, fetvaja që pësoi e shtyu të përqafonte kauzën e lirisë së shprehjes në letërsi, duke iu drejtuar krijimit të festivalit Zërat e Botës, që organizohet çdo vit nga organizata e shkrimtarëve të PEN-it, një festival i mbushur me të njëjtën frymë si vepra e tyre. Në momentin e shkrimit të këtyre rreshtave, qyteti që shkrimtari donte ta bënte për vete, mban frymën në pritje të lajmeve për gjendjen e tij shëndetësore. I lindur në Indi, i shkolluar në Angli, njohës i thellë i traditave letrare britanike dhe anglo-indiane, me një karrierë që zgjat më shumë se gjysmë shekulli dhe rreth tridhjetë vepra me meritë të jashtëzakonshme, Salman Rushdie ka shqyrtuar me guxim kontradiktat e një shoqërie të sëmurë, të udhëhequr nga me shenjën e intolerancës, duke e pasqyruar në vepra të tilla si Shtëpia e Artë (2017), përmes faqeve të së cilës projektohet hija e keqe e Donald Trump.

Marrë dhe përshtatur nga ELPAIS

salman rushdie sulmohet salman rushdie

Sondazh

Poll
Bota 13 Gusht 2022, 19:17 F.M

Çfarë nuk i falin Salmanit

Salman Rushdie Si pothuajse të gjitha qeniet njerëzore, një shkrimtar është i brishtë. Edhe ata që duken të fuqish&...

"Injoranca nuk është argument" Nuk i pëlqeu pyetja, Rama prek në faqe gazetaren Ambrozia Meta

"Injoranca nuk është argument" Nuk i pëlqeu pyetja, Rama prek në faqe gazetaren Ambrozia Meta

Del VIDEOJA, Elia godet Princ Lekën: Familja ime të ka mbajtur me bukë

VIDEO/ Noka i jep Spiropalit pankartën, Ministrja ofrohet ta mbaj para fytyrës

Publikohen pamjet nga brenda bazës ajrore të Kuçovës, Komandanti: E gatshme për stërvitjen e trupave

Tempulli 2/ Me kanabis gati për shitje dhe shuma parash, arrestohen 4 të rinj në Tiranë

Dalin pamjet nga kasollja ku u vra 50-vjeçari në Durrës

Kontrabandonin ilaçe dhe telefona, arrestohen dy persona në Tiranë, sekuestrohen 47 iPhone

I vunë flakën eskavatorit me vlerë 150 mijë euro, arrestohen 2 autorët e ngjarjes

Reshjet e shiut dhe borës në vend, policia: Moderoni shpejtësinë e mos kryeni parakalime të gabuara

Kampioni Alvin Karaqi mes lotësh: Për besë u ndjeva si Gjergj Kastrioti kur mora flamurin

'Dokumentar horror'/ Berisha publikon pamjet: Do ju paraqes terrorin që Bajrajt ushtruan më 14 maj

Krimi në Bulqizë/ Fqinji: Po hante bukë në banesë kur erdhën dy makina!

Dosja "Gjici"/ Zv.kryetari i bashkisë së Kukësit shkon në SPAK

Newsroom 11 |XAMA: LAJMI I FUNDIT FAKE QË PASHË, ISHTE PËR MUA

Newsroom 11 |XAMA: KËSHILLË QYTETARËVE- MOS LEXONI VETËM NJË BURIM

Newsroom 11 | XAMA: GAZETARËT NUK SHKRUAJNË ME EMËR, KJO S'ËSHTË ETIKE

Xama në Newsroom: Lajmet e rreme përhapin panik! Më akuzuan se kisha marrë para për një shkrim

Muka në Newsroom: Në Shqipëri ka portale gjobaxhie, u bëjnë shantazh njerëzve

Xama në Newsroom: Fake News shpërndahet më shumë në Facebook e Tik Tok! Gazetarët të shkruajnë emrin

Newsroom 11 |Kush prodhon lajme të rreme në Shqipëri

Newsroom 10 |SENJA: NE S'REAGOJMË NDAJ GJUHËS SË URREJTJES

Newsroom 10 |HAZIZAJ: 'ÇOHU ENVER', PJESË E GJUHËS SË URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ KEMI MARRËVESHJE PËR TË MBROJTUR 'VIKTIMAT'

Newsroom 10 |HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES KA SHKAKTUAR DHE KRIME

Newsroom 10 |GAZETARI: GJUHA E URREJTJES, PJESË E SHOQËRISË

Newsroom 10 |HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES, E FRIKSHME NË SHQIPËRI

Vidhnin në banesa duke përdorur çelësa të klonuar, vihet në pranga 1 person,nje tjeter në kërkim

Newsroom 10 |GJUHA E URREJTJES PËRDORET NGA POLITIKA, AMA TË KONTROLLOJË GJUHËN E URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ: STEREOTIPET NXISIN GJUHËN E URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES LUFTOHET ME EDUKIM

Newsroom 10 | Gjuha e urrejtjes në media, si dhe kush e shpërndan?

Ndryshimet në PS/ Gjiknuri: S'është fundi, por fillimi i diçkaje të re.

Inceneratorët/ S’kam dhënë asnjë kontratë pa garë, ato janë publike!

Ndihet 'i shitur' nga Rama? Gjiknuri: Nuk ndjej braktisje, kam komunikim me të prej 20 vitesh

Klosi: Kemi primare reformimin e partisë, PS synon mandatin e katërt

U shkarkua si Sekretar i Përgjithshëm, Gjiknuri: PS edhe kur fiton, refekton!

Digjet shtëpia në Shkodër, në banesë ndodhej një i moshuar, përfundon në spital

Vazhdon përplasja në PD! Basha kërkon mbledhjen e Komisionit të Etikës për të, Bardhi: Shenjë humbje

Vrasja e Jetmirës/ Autori u dënua me 28 vite burg, nëna e viktimës: Duhet dënim përjetë!

Newsroom 9 | Kallanxhi: Threads? S`besoj se do zgjasë shumë

Newsroom 9 | Eksperti i IT: Mos merrni për bazë asgjë thuhet në rrjet

Newsroom 9 | Gazetarja: po ndodhin vrasje nga tik tok

Newsroom 9 | Eksperti i IT: Fake News dallohet vetëm po të jemi kritikë

Newsroom 9 | Kallanxhi: Shqiptarët besojnë gjithçka shohin në rrjet

Newsroom 9 | Eksperti i IT, Tomi Kallanxhi: Tik Tok ka "fake news" sepse s'ka censurë

Newsroom 9 | Gazetarja: Shqipëria do kohë të përshtatet me Tik Tok

Newsroom 9| Eksperti i IT: Çdo rrjet është i përkohshëm, duhet të kujdesemi për vlerat

A mund të mbyllet TikTok për Shqipërinë? Flet për Newsroom eksperi i IT

Fëmija mbyllet brenda në shtëpi, nëna e alarmuar njofton zjarrfikësit, NDËRHYRJA nga ballkoni

Newsroom/ Karabolli: Shqipëria do kohë të përshtatet me TikTok, e provuan edhe gazetarët, s’ia dolën