LIVE UPDATES
Bota

Skenar rumun edhe në Shqipëri? Spitalet në krizë për shkak të emigracionit

22 Prill 2019, 07:14 Nga DOSJA
Skenar rumun edhe në Shqipëri? Spitalet në krizë për

RUMANI- Gabriela Dumitru duhej të kishte dal vite më parë në pension, por në vend të kësaj, ajo po punon më gjatë se kurrë më parë. 65 vjeçarja është gjysma e një ekipi prej dy mjekësh në Slobozia, një qytet depresiv rreth dy orë larg nga kryeqyteti rumun, Bukuresht.

Dumitru punon tre ose katër herë në javë nga 24 orë, duke fjetur vetëm një orë gjumë aty ku është e mundur në një divan në një dhomë të vogëlm, të zbukuruar me fotografi të koteleve. Kolegu i saj është 75 vjeç dhe ai u tërhoq zyrtarisht 15 vjet më parë. Midis tyre, ata bëjnë punën e katër ose pesë mjekëve, duke u kujdesur për 1200 bebe në vit, kur ata lindin me vështirësi ose me paaftësi.

Spitali në Slobozia është një dritare e vogël në një krizë më të madhe në Rumani, ku mijëra mjekë dhe infermierë kanë lënë vendin për paga më të larta në Evropën Perëndimore gjatë dekadës së fundit. Nga ana tjetër, kriza mjekësore e Rumanisë është një pjesë e vogël e rrjedhave të mëdha të njerëzve nga vendet e Evropës Qendrore dhe Lindore që kur ata kanë fituar anëtarësimin në BE.

Në të gjithë rajonin, qeveritë po përpiqen të përballen me pasojat e shumë prej të rinjve më të talentuar të tyre, ndërsa shumë politikanë në rajon kanë luajtur në frikën e imigracionit për të fituar mbështetje, hulumtimet kanë treguar se shqetësimi për emigracionin është më akut. Në një sondazh të fundit, më shumë se 50% e rumunëve thanë se ishin të shqetësuar për ndikimin e emigrimit në vend, shifra më e lartë midis të gjitha vendeve të studiuara.

Rreth 3.4 milionë rumunë u larguan nga vendi në dekadën pas pranimit në BE, sipas një studimi nga udhëheqësit e biznesit rumun, ndërsa ministria e shëndetësisë vlerëson se 43,000 mjekë u larguan gjatë kësaj periudhe. Ndërkohë, një studim i Byrosë Referuese të Popullsisë me bazë në SHBA parashikon se popullsia e Rumanisë do të bjerë me 22% deri në vitin 2050, rënia më e madhe e planifikuar globale, për shkak të një kombinimi të emigrimit, vdekshmërisë së lartë dhe nivelit të ulët të lindjeve. Bullgaria fqinje ka një parashikim të njëjtë shqetësues.

Në Slobozia është kryeqyteti, 44% e të gjitha pozicioneve për mjekët janë të zbrazëta, sipas statistikave më të fundit të statistikave shëndetësore në dispozicion. Në të gjithë vendin, shifra është 26%, që do të thotë se vendi po paguan për të trajnuar mjekët e rinj të cilët pastaj largohen.

Në Slobozia, një doktor i ri kishte për qëllim të bashkohej në repartin e neonatologjisë nëntorin e kaluar, tha Dumitru, pasi spitali kishte financuar një qëndrim praktike në një spital të Bukureshtit për ta përgatitur atë për këtë punë, por ajo thjesht u zhduk pas përfundimit të trajnimit. Nuk ishte hera e parë që spitali u hodh poshtë.

Raed Arafat, sekretari i shtetit i Rumanisë për situata emergjente dhe vetë një mjek i cili më parë drejtoi mjekësinë emergjente në qytetin e Targu-Mures, tha se vala e parë e migrimit erdhi përpara se Rumania të bashkohej me BE në 2007, me shumë infermierë që udhëtonin për në Itali. “Në atë kohë, ne humbëm të gjithë kontigjentin tonë të infermiereve në Targu-Mures në hapësirën prej dy vjetësh, pastaj ne trajnuam ato të reja dhe menjëherë humbëm edhe gjysmën e atyre”, kujton ai.

Kur kriza ekonomike goditi një vit pas pranimit në BE, gjërat u bënë vërtet shumë keq. “Kemi humbur mjekët që menduam se nuk do të ikim kurrë, mjekët më të kualifikuar. Ajo kishte një ndikim që nuk mund të riparohej “, tha Arafat. Ai tha se vendi po vuante nga një mungesë e veçantë e mjekëve emergjentë dhe anestezistëve.

Bashkimi me BE-në ofroi mundësi të mëdha për rumunët e rinj të talentuar për të udhëtuar, studiuar dhe punuar në Evropën Perëndimore, të tërhequr nga paga më të larta dhe më shumë mundësi. Janë dhjetëra fluturime në ditë nga aeroportet në të gjithë Rumaninë jo vetëm në Londër, Paris dhe Romë, por në shumë qytete të vogla rajonale ku dhjetra mijëra rumunë kanë udhëtuar për punë. Por ajo ka lënë boshllëqe të mëdha në tregun e punës në shtëpi.

Në një përpjekje për të frenuar rrjedhën e profesionistëve në mjekësi që largohen nga vendi, qeveria ka dyfishuar pagat në këtë sektor gjatë vitit të kaluar, por lufta për të mbajtur njerëz të talentuar është veçanërisht akute në shumë provinca të Rumanisë, ku potenciali ekonomik është i kufizuar.

Në Slobozia, ka pak mundësi në vend për këdo që ka ambicie. Letra të mëdha me ngjyra në të cilat shkruan emri i qytetit përballet në sheshin kryesor, një përpjekje për të ndriçuar mjedisin, por ka pak për të rinjtë që të bëjnë dhe disa ndërtesa të ndërtuara që nga rënia e komunizmit.

Në zyrat modeste të gazetës lokale, gazetari Andrei Banu i ngriti supet kur pyeti nëse kishte ndonjë gjë për të bërë në Slobozia dhe qeshi kur u pyetën nëse të rinjtë panë shumë të ardhme në qytet.

Nuk janë vetëm punëtorët e kualifikuar që kanë lënë vendin. “Ka 3 milionë rumunë që jetojnë jashtë vendit, shumë prej të cilëve me kualifikime të ulëta dhe pa këtë do të kemi papunësi të madhe rurale”, tha Cristian Ghinea, nënkryetar i Bashkimit Save Rumania. “Tragjedia e vërtetë është se sistemi nuk po ndryshon sa duhet për t’i tërhequr ata këtu. “Partia e tij planifikon të bëjë fushatë në zgjedhjet evropiane muajin e ardhshëm me sloganin: “Ne do t’i kthejmë fëmijët tuaj.”

Qeveria shpreson që rritja e pagave në sektorin mjekësor do të jetë një pikë kthese në daljen e profesionistëve mjekësorë, por deri tani rezultatet nuk janë premtuese. Ministri i arsimit, Ecaterina Andronescu, tha se këtë vit se 10,000 mjekë u larguan nga Rumania në 2017 dhe 2018.

“Shumica dërrmuese që e la vendin e bëri këtë për arsye ekonomike,” tha Cilin Popesku-Tăriceanu, kryetar i senatit rumun. Qeveria kishte zbatuar rritje dramatike të pagave, tha ai, “për të frenuar këtë lëvizje të pafat dhe të pakëndshme”. Megjithatë, ai pranoi se rezultatet deri më tani kanë qenë më pak se mbresëlënëse.

Popesku-Tăriceanu tha se shpresonte që Brexit do të ofronte një shtysë për mjekët rumunë dhe infermieret që punonin në Mbretërinë e Bashkuar për t’u kthyer në shtëpi dhe përmendi një infermiere që e dinte se u thirr nga miqtë që ishin larguar për të punuar në Britani, për të pyetur nëse historitë që kishin dëgjuar në lidhje me rritjen e pagave në Rumani ishin vërtet të vërteta.

Arafati tha se vendi mund të jetë i sigurtë se njerëzit nuk do të lenë më para, por tha se sistemi ishte i ngarkuar me burokraci të panevojshme, domethënë edhe nëse mjekët dëshirojnë të kthehen ata mund të duhet të presin për muaj për të bërë dokumentet. “Ne kemi nevojë për një program proaktiv për t’i kthyer këta njerëz,” tha ai.

Në Slobozia, Dumitru pranoi se kushtet e punës në spital ishin përmirësuar shumë që nga situata e tmerrshme në vitet 1990 trashëguar nga shteti i izoluar komunist i Nicolae Ceausescu, kur ajo filloi punën. Ajo gjithashtu mirëpriti rritjen e pagave, por shtoi se paraja nuk është gjithçka.

“Mbaj mend 25 vjet më parë, kur unë kujdesesha për të sapolindurit dhe dirtaret ishin të hapura e jasthë binte dëborë”, tha ajo. “Tani kemi të gjitha pajisjet që na duhen dhe pagat janë rritur. Por jo vetëm për paratë, ne duhet të ndryshojmë absolutisht çdo gjë, përfshirë mentalitetin në shoqëri, nëse njerëzit do të duan të qëndrojnë këtu dhe të punojnë”.

Marrë nga The Guardian

(Përshtatur nga A.B. Dosja.al)

Tirana është boshatisur për ditët e pushimit. Cilën nga ritet e shenjta po ndiqni:

View Results

bota bota eksodi i trurit emigrimi i mjekeve kriza e mjekeve rumani eksodi i trurit emigrimi i mjekeve kriza e mjekeve rumani

Sondazh

Poll

"Injoranca nuk është argument" Nuk i pëlqeu pyetja, Rama prek në faqe gazetaren Ambrozia Meta

"Injoranca nuk është argument" Nuk i pëlqeu pyetja, Rama prek në faqe gazetaren Ambrozia Meta

Del VIDEOJA, Elia godet Princ Lekën: Familja ime të ka mbajtur me bukë

VIDEO/ Noka i jep Spiropalit pankartën, Ministrja ofrohet ta mbaj para fytyrës

Publikohen pamjet nga brenda bazës ajrore të Kuçovës, Komandanti: E gatshme për stërvitjen e trupave

Tempulli 2/ Me kanabis gati për shitje dhe shuma parash, arrestohen 4 të rinj në Tiranë

Dalin pamjet nga kasollja ku u vra 50-vjeçari në Durrës

Kontrabandonin ilaçe dhe telefona, arrestohen dy persona në Tiranë, sekuestrohen 47 iPhone

I vunë flakën eskavatorit me vlerë 150 mijë euro, arrestohen 2 autorët e ngjarjes

Reshjet e shiut dhe borës në vend, policia: Moderoni shpejtësinë e mos kryeni parakalime të gabuara

Kampioni Alvin Karaqi mes lotësh: Për besë u ndjeva si Gjergj Kastrioti kur mora flamurin

'Dokumentar horror'/ Berisha publikon pamjet: Do ju paraqes terrorin që Bajrajt ushtruan më 14 maj

Krimi në Bulqizë/ Fqinji: Po hante bukë në banesë kur erdhën dy makina!

Dosja "Gjici"/ Zv.kryetari i bashkisë së Kukësit shkon në SPAK

Newsroom 11 |XAMA: LAJMI I FUNDIT FAKE QË PASHË, ISHTE PËR MUA

Newsroom 11 |XAMA: KËSHILLË QYTETARËVE- MOS LEXONI VETËM NJË BURIM

Newsroom 11 | XAMA: GAZETARËT NUK SHKRUAJNË ME EMËR, KJO S'ËSHTË ETIKE

Xama në Newsroom: Lajmet e rreme përhapin panik! Më akuzuan se kisha marrë para për një shkrim

Muka në Newsroom: Në Shqipëri ka portale gjobaxhie, u bëjnë shantazh njerëzve

Xama në Newsroom: Fake News shpërndahet më shumë në Facebook e Tik Tok! Gazetarët të shkruajnë emrin

Newsroom 11 |Kush prodhon lajme të rreme në Shqipëri

Newsroom 10 |SENJA: NE S'REAGOJMË NDAJ GJUHËS SË URREJTJES

Newsroom 10 |HAZIZAJ: 'ÇOHU ENVER', PJESË E GJUHËS SË URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ KEMI MARRËVESHJE PËR TË MBROJTUR 'VIKTIMAT'

Newsroom 10 |HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES KA SHKAKTUAR DHE KRIME

Newsroom 10 |GAZETARI: GJUHA E URREJTJES, PJESË E SHOQËRISË

Newsroom 10 |HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES, E FRIKSHME NË SHQIPËRI

Vidhnin në banesa duke përdorur çelësa të klonuar, vihet në pranga 1 person,nje tjeter në kërkim

Newsroom 10 |GJUHA E URREJTJES PËRDORET NGA POLITIKA, AMA TË KONTROLLOJË GJUHËN E URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ: STEREOTIPET NXISIN GJUHËN E URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES LUFTOHET ME EDUKIM

Newsroom 10 | Gjuha e urrejtjes në media, si dhe kush e shpërndan?

Ndryshimet në PS/ Gjiknuri: S'është fundi, por fillimi i diçkaje të re.

Inceneratorët/ S’kam dhënë asnjë kontratë pa garë, ato janë publike!

Ndihet 'i shitur' nga Rama? Gjiknuri: Nuk ndjej braktisje, kam komunikim me të prej 20 vitesh

Klosi: Kemi primare reformimin e partisë, PS synon mandatin e katërt

U shkarkua si Sekretar i Përgjithshëm, Gjiknuri: PS edhe kur fiton, refekton!

Digjet shtëpia në Shkodër, në banesë ndodhej një i moshuar, përfundon në spital

Vazhdon përplasja në PD! Basha kërkon mbledhjen e Komisionit të Etikës për të, Bardhi: Shenjë humbje

Vrasja e Jetmirës/ Autori u dënua me 28 vite burg, nëna e viktimës: Duhet dënim përjetë!

Newsroom 9 | Kallanxhi: Threads? S`besoj se do zgjasë shumë

Newsroom 9 | Eksperti i IT: Mos merrni për bazë asgjë thuhet në rrjet

Newsroom 9 | Gazetarja: po ndodhin vrasje nga tik tok

Newsroom 9 | Eksperti i IT: Fake News dallohet vetëm po të jemi kritikë

Newsroom 9 | Kallanxhi: Shqiptarët besojnë gjithçka shohin në rrjet

Newsroom 9 | Eksperti i IT, Tomi Kallanxhi: Tik Tok ka "fake news" sepse s'ka censurë

Newsroom 9 | Gazetarja: Shqipëria do kohë të përshtatet me Tik Tok

Newsroom 9| Eksperti i IT: Çdo rrjet është i përkohshëm, duhet të kujdesemi për vlerat

A mund të mbyllet TikTok për Shqipërinë? Flet për Newsroom eksperi i IT

Fëmija mbyllet brenda në shtëpi, nëna e alarmuar njofton zjarrfikësit, NDËRHYRJA nga ballkoni

Newsroom/ Karabolli: Shqipëria do kohë të përshtatet me TikTok, e provuan edhe gazetarët, s’ia dolën