Sulmoi me sende të forta efektivin e policisë në Shkodër, identifikohet autori (EMRI)
25 Mars, 17:45
Godit...
Ekonomi
RAPORTI/ BB: Shqipëria të rrisë shpenzimet për shëndetësinë dhe arsimin
17 Shtator 2020, 14:14Nga DOSJA
Indeksi për Kapitalin Njerëzor, studim i Bankës Botërore e klasifikon Shqipërinë ndër 10 vendet në botë me përmirësime të dukshme gjatë një dekade në kapitalin njerëzor, por sipas raportit që këto arritje të jenë të qëndrueshme, duhet të rriten investimet në arsim dhe shëndetësi.
Raporti merr në analizë 174 vende të botës. Indeksi i Bankës Botërore shikon trajektoren e një fëmije, nga lindja deri në moshën 18 vjeç, në metrika të tilla kritike si mbijetesa e fëmijëve (lindja deri në moshën 5 vjeç); vitet e pritshme të arsimit fillor dhe të mesëm të përshtatur për cilësinë; pengimi i fëmijës; dhe nivelet e mbijetesës së të rriturve. HCI 2020, bazuar në të dhënat deri në mars të këtij viti, siguron një bazë thelbësore para-pandemike që mund të ndihmojë në informimin e politikave shëndetësore dhe arsimore dhe investimeve për rimëkëmbjen post-pandemike.
Raporti thotë se të rinjve në rajonin e Europës dhe Azisë Qendrore, ku bënë pjesë edhe Shqipëria u janë ofruar mundësitë e nevojshme për t’u zhvilluar në adult produktivë, falë investimeve të vazhdueshme në shëndetësi dhe arsimim gjatë fëmijërisë dhe adoleshencës së tyre, thotë rifreskimi i fundit i Indeksit të Kapitalit Njerëzor të Bankës Botërore (HCI) ), i cili mat rezultatet para-pandemike të kapitalit njerëzor në të gjithë botën.
Sidoqoftë, pandemia Covid-19 po kërcënon arritjet e deri më tanishme, ndërsa qeveritë luftojnë për të ruajtur shërbimet shëndetësore dhe arsimore përballë kufizimeve për të mbrojtur shëndetin publik, përfshirë mbylljet e shkollave.
Raporti i këtij viti përfshin një analizë dhjetëvjeçare të zhvillimit të kapitalit njerëzor nga 2010 në 2020 në 174 vende. Nga 48 vendet në Europë dhe Azinë Qendrore të përfshira në Indkesin 2020, 33 janë ndër të tretat e sipërm në botë, dhe pothuajse të gjitha janë në gjysmën e parë.
“Qeveritë në Europë dhe Azinë Qendrore kanë vepruar mirë në prioritizimin e investimeve në shëndetësi dhe arsim, të cilat janë nxitësit kryesorë të rritjes dhe zhvillimit. Sidoqoftë, sfidat e vendosura prej Covid-19, kërkojnë një përgjigje edhe më të fortë të politikës, duke përfshirë përdorimin më të madh të teknologjisë për të përmirësuar ofrimin e shërbimeve dhe programeve të zgjeruara të ndihmës sociale, për të siguruar që njerëzit të marrin arsim cilësor dhe kujdes shëndetësor “, tha Anna Bjerde, Zëvendës President i BB për rajonin e Europës dhe Azisë Qendrore.
Shqipëria, Azerbajxhani dhe Rusia janë ndër 10 vendet me përmirësim më të madh globalë në progresin e bërë në shëndetësi dhe arsim. Sidoqoftë, ka ndryshime të konsiderueshme brenda rajonit. Midis ekonomive në zhvillim dhe të zhvilluara të rajonit, një fëmijë i lindur në Poloni mund të presë të arrijë 75 për qind të produktivitetit të një të rrituri plotësisht të arsimuar në një shëndet optimal. Në anën tjetër, një fëmijë i lindur në Taxhikistan, mund të presë të arrijë vetëm 50 për qind të produktivitetit. Në Shqipëri, një fëmijë i lindur sot mund të presë të arrijë 63 përqind të produktivitetit të një të rrituri plotësisht të arsimuar në një shëndet optimal. Ndërsa kjo është mbi mesataren për vendet me një nivel të ngjashëm të zhvillimit ekonomik në të gjithë botën, është nën mesataren e Europës dhe Azisë Qendrore.
Rezultatet e arsimit
Rezultatet themelore të arsimit të rajonit ofrojnë një pamje të përzier, megjithëse rajoni performon mirë sipas standardeve globale. Gjatë dekadës së kaluar, vitet e pritshme të shkollimit janë rritur, me Azerbajxhanin, Shqipërinë, Malin e Zi, Poloninë dhe Rusinë duke arritur përmirësimet më të mëdha – kryesisht për shkak të përmirësimeve në regjistrimet e shkollës së mesme dhe parashkollor. Megjithatë, vitet e pritshme të shkollimit gjithashtu ranë në një numër vendesh, duke përfshirë Bullgarinë, Moldavinë, Rumaninë dhe Ukrainën.
Cilësia e arsimit, mesatarisht, nuk është përmirësuar në të gjithë rajonin në dekadën e fundit. Vendet që kanë parë rënie të cilësisë së arsimit përfshijnë Bullgarinë dhe Ukrainën. Vendet që u përmirësuan në cilësinë e arsimit përfshijnë Shqipërinë, Moldavinë dhe Malin e Zi.
Gjatë dekadës së kaluar, Shqipëria ka bërë përmirësime të dukshme në cilësinë e arsimit. Rezultatet e harmonizuara të testeve u rritën nga 397 në 2010 në 434 në 2020. Shqipëria gjithashtu ka rritur vitet e pritura të shkollimit. Një fëmijë që fillon shkollën sot mund të presë të përfundojë 12.9 vjet shkollë deri në moshën 18 vjeç krahasuar me 11.6 vjeç në 2010.
“Këto përmirësime kanë të bëjnë me përpjekjet për reforma intensive gjatë dekadës së fundit në Shqipëri që përfshijnë politikat e përmirësuara të rekrutimit dhe kompensimit të mësuesve; kurrikulë e zgjeruar e përqendruar në kompetenca; akses i rritur në të gjitha nivelet e arsimit dhe një përqendrim më i fortë në arsimin gjithëpërfshirës duke synuar studentët më të pafavorizuar” tha Maryam Salim, Menaxhere e Bankës Botërore për Shqipërinë. “Sidoqoftë, për të përmirësuar rezultatet e të nxënit, duhet të jepet përparësi shpenzimeve të rritura për arsimin, veçanërisht në programet dhe politikat që kontribuojnë në përmirësimin e cilësisë dhe barazisë së arsimit. Duke pasur parasysh efektet e thella të pandemisë së COVID-19, nevojiten përgjigje të politikave për të minimizuar humbjen e të mësuarit dhe për të siguruar vazhdimësinë e të mësuarit për të gjithë studentët sa më barabartë që të jetë e mundur.”
Rezultatet e shëndetit
Në përgjithësi, rezultatet e shëndetit në rajon janë relativisht të mira sipas standardeve globale. Gjatë 10 viteve të fundit, nivelet e vdekshmërisë së fëmijëve kanë rënë ndjeshëm, me Azerbajxhanin, Kazakistanin dhe Turqinë që shënojnë përmirësimet më të mëdha në vdekshmërinë e fëmijëve.
Në mënyrë të ngjashme, normat e pengimit (*pengimi- është rritja dhe zhvillimi i dëmtuar që fëmijët përjetojnë nga ushqimi i dobët, infeksioni i përsëritur dhe stimulimi joadekuat psikosocial. Fëmijët përcaktohen si të dobët nëse gjatësia e tyre për moshën është më shumë se dy devijime standarde nën mesataren e Standardeve të Rritjes së Fëmijëve të OBSH-së.) të fëmijëve gjithashtu kanë rënë ndjeshëm, veçanërisht në Shqipëri, Azerbajxhan, Maqedoninë e Veriut dhe Turqi. Në Shqipëri, shkalla e pengimit të fëmijëve ra nga 23 në 11 në 100 fëmijë që janë në rrezik të kufizimeve njohëse dhe fizike që mund të zgjasin një jetë.
Shkalla e vdekshmërisë së të rriturve gjithashtu ka rënë ndjeshëm, me Kazakistanin, Rusinë dhe Ukrainën që kanë shënuar përmirësimet më të mira. Sidoqoftë, nivelet e vdekshmërisë së të rriturve mbeten të larta në disa vende.
Globalisht, raporti i Indeksit të Kapitalit Njerëzor (HCI) gjithashtu kërkon matje më të mirë të të dhënave për t’i mundësuar politikëbërësve në vendet që të drejtojnë mbështetjen për ata që janë më në nevojë. Banka Botërore thotë se po ndihmon qeveritë të krijojnë zgjidhje afatgjata që do të ndërtojnë ekonomi më elastike, gjithëpërfshirëse në epokën post-pandemike.
SHQIPËRI-Banka Botërore analizoi së fundmi se 10% e popullsisë në Tiranë dhe 6% e popullsisë në Durrës jetojnë aktualisht në ndërtesa me rrezikshmëri shumë...
SHQIPËRI-Baret, restorantet, hotelet, fabrikat ishin linjat që shkarkuan më shumë punonjës nga puna për shkak të pandemisë në tremujorin e dytë të vitit.Ku...
SHQIPËRI– Dy helikopterë të Forcave të Armatosura me vlerë rreth 17 milionë euro do të zhvendosen drejt Italisë.Kjo në fakt nuk lidhet me asnjë taktikë ush...
SHQIPËRI– Gjatë prillit, në të cilin masat bllokuese për shkak të pandemisë u shtrinë gjatë gjithë muajit sjellja konsumatore shfaqi ndryshime ekstreme. Të...
Kredia e re për shtëpi gjatë muajit korrik arriti nivelin më të lartë që nga tetori i vitit të kaluar. Sipas të dhënave nga Banka e Shqipërisë, kredia e re, e d...
SHQIPËRI- Shifrat zyrtare mbi ecurinë e treguesve kryesore ekonomikë po tregojnë se goditja nga pandemia ka qenë më e ulët se pritshmëritë.Sipas të dhënave...
SHQIPËRI-Pagat në sektorin shtetëror pësuan rënie të lehtë në 6- mujorin e parë të vitit 2020, ndërsa në sektorin pësuan rritje në lehtë. Për rrjedhojë hen...
Numri i të punësuarve në vend në fund të 6-mujorit të parë 2020 ra me 50 mijë persona në raport me fundin e 2019-s, sipas të dhënave të Anketës së Forcave të Pu...
Edhe pse Gjermania është kthyer në ëndrrën amerikane të shqiptarëve, duket se po aq shumë vendi ynë u pëlqen gjermanëve.Adelbert Ringwald zyrtar dhe biznesmen g...
TIRANË– Kryedemokrati Lulzim Basha ka rikthyer edhe njëherë raportin e Departamentit Amerikan të Shtetit lidhur me klimën biznesit dhe të investimeve...