LIVE UPDATES
Ekonomi

RAPORTI/ BB: Shqipëria të rrisë shpenzimet për shëndetësinë dhe arsimin

17 Shtator 2020, 14:14 Nga DOSJA
RAPORTI/ BB: Shqipëria të rrisë shpenzimet për

Indeksi për Kapitalin Njerëzor, studim i Bankës Botërore e klasifikon Shqipërinë ndër 10 vendet në botë me përmirësime të dukshme gjatë një dekade në kapitalin njerëzor, por sipas raportit që këto arritje të jenë të qëndrueshme, duhet të rriten investimet në arsim dhe shëndetësi.

Raporti merr në analizë 174 vende të botës. Indeksi i Bankës Botërore shikon trajektoren e një fëmije, nga lindja deri në moshën 18 vjeç, në metrika të tilla kritike si mbijetesa e fëmijëve (lindja deri në moshën 5 vjeç); vitet e pritshme të arsimit fillor dhe të mesëm të përshtatur për cilësinë; pengimi i fëmijës; dhe nivelet e mbijetesës së të rriturve. HCI 2020, bazuar në të dhënat deri në mars të këtij viti, siguron një bazë thelbësore para-pandemike që mund të ndihmojë në informimin e politikave shëndetësore dhe arsimore dhe investimeve për rimëkëmbjen post-pandemike.

Raporti thotë se të rinjve në rajonin e Europës dhe Azisë Qendrore, ku bënë pjesë edhe Shqipëria u janë ofruar mundësitë e nevojshme për t’u zhvilluar në adult produktivë, falë investimeve të vazhdueshme në shëndetësi dhe arsimim gjatë fëmijërisë dhe adoleshencës së tyre, thotë rifreskimi i fundit i Indeksit të Kapitalit Njerëzor të Bankës Botërore (HCI) ), i cili mat rezultatet para-pandemike të kapitalit njerëzor në të gjithë botën.

Sidoqoftë, pandemia Covid-19 po kërcënon arritjet e deri më tanishme, ndërsa qeveritë luftojnë për të ruajtur shërbimet shëndetësore dhe arsimore përballë kufizimeve për të mbrojtur shëndetin publik, përfshirë mbylljet e shkollave.

Raporti i këtij viti përfshin një analizë dhjetëvjeçare të zhvillimit të kapitalit njerëzor nga 2010 në 2020 në 174 vende. Nga 48 vendet në Europë dhe Azinë Qendrore të përfshira në Indkesin 2020, 33 janë ndër të tretat e sipërm në botë, dhe pothuajse të gjitha janë në gjysmën e parë.

“Qeveritë në Europë dhe Azinë Qendrore kanë vepruar mirë në prioritizimin e investimeve në shëndetësi dhe arsim, të cilat janë nxitësit kryesorë të rritjes dhe zhvillimit. Sidoqoftë, sfidat e vendosura prej Covid-19, kërkojnë një përgjigje edhe më të fortë të politikës, duke përfshirë përdorimin më të madh të teknologjisë për të përmirësuar ofrimin e shërbimeve dhe programeve të zgjeruara të ndihmës sociale, për të siguruar që njerëzit të marrin arsim cilësor dhe kujdes shëndetësor “, tha Anna Bjerde, Zëvendës President i BB për rajonin e Europës dhe Azisë Qendrore.

Shqipëria, Azerbajxhani dhe Rusia janë ndër 10 vendet me përmirësim më të madh globalë në progresin e bërë në shëndetësi dhe arsim. Sidoqoftë, ka ndryshime të konsiderueshme brenda rajonit. Midis ekonomive në zhvillim dhe të zhvilluara të rajonit, një fëmijë i lindur në Poloni mund të presë të arrijë 75 për qind të produktivitetit të një të rrituri plotësisht të arsimuar në një shëndet optimal. Në anën tjetër, një fëmijë i lindur në Taxhikistan, mund të presë të arrijë vetëm 50 për qind të produktivitetit. Në Shqipëri, një fëmijë i lindur sot mund të presë të arrijë 63 përqind të produktivitetit të një të rrituri plotësisht të arsimuar në një shëndet optimal. Ndërsa kjo është mbi mesataren për vendet me një nivel të ngjashëm të zhvillimit ekonomik në të gjithë botën, është nën mesataren e Europës dhe Azisë Qendrore.

Rezultatet e arsimit

Rezultatet themelore të arsimit të rajonit ofrojnë një pamje të përzier, megjithëse rajoni performon mirë sipas standardeve globale. Gjatë dekadës së kaluar, vitet e pritshme të shkollimit janë rritur, me Azerbajxhanin, Shqipërinë, Malin e Zi, Poloninë dhe Rusinë duke arritur përmirësimet më të mëdha – kryesisht për shkak të përmirësimeve në regjistrimet e shkollës së mesme dhe parashkollor. Megjithatë, vitet e pritshme të shkollimit gjithashtu ranë në një numër vendesh, duke përfshirë Bullgarinë, Moldavinë, Rumaninë dhe Ukrainën.

Cilësia e arsimit, mesatarisht, nuk është përmirësuar në të gjithë rajonin në dekadën e fundit. Vendet që kanë parë rënie të cilësisë së arsimit përfshijnë Bullgarinë dhe Ukrainën. Vendet që u përmirësuan në cilësinë e arsimit përfshijnë Shqipërinë, Moldavinë dhe Malin e Zi.

Gjatë dekadës së kaluar, Shqipëria ka bërë përmirësime të dukshme në cilësinë e arsimit. Rezultatet e harmonizuara të testeve u rritën nga 397 në 2010 në 434 në 2020. Shqipëria gjithashtu ka rritur vitet e pritura të shkollimit. Një fëmijë që fillon shkollën sot mund të presë të përfundojë 12.9 vjet shkollë deri në moshën 18 vjeç krahasuar me 11.6 vjeç në 2010.

Këto përmirësime kanë të bëjnë me përpjekjet për reforma intensive gjatë dekadës së fundit në Shqipëri që përfshijnë politikat e përmirësuara të rekrutimit dhe kompensimit të mësuesve; kurrikulë e zgjeruar e përqendruar në kompetenca; akses i rritur në të gjitha nivelet e arsimit dhe një përqendrim më i fortë në arsimin gjithëpërfshirës duke synuar studentët më të pafavorizuar” tha Maryam Salim, Menaxhere e Bankës Botërore për Shqipërinë. “Sidoqoftë, për të përmirësuar rezultatet e të nxënit, duhet të jepet përparësi shpenzimeve të rritura për arsimin, veçanërisht në programet dhe politikat që kontribuojnë në përmirësimin e cilësisë dhe barazisë së arsimit. Duke pasur parasysh efektet e thella të pandemisë së COVID-19, nevojiten përgjigje të politikave për të minimizuar humbjen e të mësuarit dhe për të siguruar vazhdimësinë e të mësuarit për të gjithë studentët sa më barabartë që të jetë e mundur.”

Rezultatet e shëndetit

Në përgjithësi, rezultatet e shëndetit në rajon janë relativisht të mira sipas standardeve globale. Gjatë 10 viteve të fundit, nivelet e vdekshmërisë së fëmijëve kanë rënë ndjeshëm, me Azerbajxhanin, Kazakistanin dhe Turqinë që shënojnë përmirësimet më të mëdha në vdekshmërinë e fëmijëve.

Në mënyrë të ngjashme, normat e pengimit (*pengimi- është rritja dhe zhvillimi i dëmtuar që fëmijët përjetojnë nga ushqimi i dobët, infeksioni i përsëritur dhe stimulimi joadekuat psikosocial. Fëmijët përcaktohen si të dobët nëse gjatësia e tyre për moshën është më shumë se dy devijime standarde nën mesataren e Standardeve të Rritjes së Fëmijëve të OBSH-së.) të fëmijëve gjithashtu kanë rënë ndjeshëm, veçanërisht në Shqipëri, Azerbajxhan, Maqedoninë e Veriut dhe Turqi. Në Shqipëri, shkalla e pengimit të fëmijëve ra nga 23 në 11 në 100 fëmijë që janë në rrezik të kufizimeve njohëse dhe fizike që mund të zgjasin një jetë.

Shkalla e vdekshmërisë së të rriturve gjithashtu ka rënë ndjeshëm, me Kazakistanin, Rusinë dhe Ukrainën që kanë shënuar përmirësimet më të mira. Sidoqoftë, nivelet e vdekshmërisë së të rriturve mbeten të larta në disa vende.

Globalisht, raporti i Indeksit të Kapitalit Njerëzor (HCI) gjithashtu kërkon matje më të mirë të të dhënave për t’i mundësuar politikëbërësve në vendet që të drejtojnë mbështetjen për ata që janë më në nevojë. Banka Botërore thotë se po ndihmon qeveritë të krijojnë zgjidhje afatgjata që do të ndërtojnë ekonomi më elastike, gjithëpërfshirëse në epokën post-pandemike.

Marrë nga Gazeta “Si”

1 vit nga zgjedhjet e 25 prillit si e shikoni gjendjen e vendit:

View Results

ekonomi ekonomi banka boterore hci indeksi i kapitalit njerëzor banka boterore hci indeksi i kapitalit njerëzor

Sondazh

Poll

"Injoranca nuk është argument" Nuk i pëlqeu pyetja, Rama prek në faqe gazetaren Ambrozia Meta

"Injoranca nuk është argument" Nuk i pëlqeu pyetja, Rama prek në faqe gazetaren Ambrozia Meta

Del VIDEOJA, Elia godet Princ Lekën: Familja ime të ka mbajtur me bukë

VIDEO/ Noka i jep Spiropalit pankartën, Ministrja ofrohet ta mbaj para fytyrës

Publikohen pamjet nga brenda bazës ajrore të Kuçovës, Komandanti: E gatshme për stërvitjen e trupave

Tempulli 2/ Me kanabis gati për shitje dhe shuma parash, arrestohen 4 të rinj në Tiranë

Dalin pamjet nga kasollja ku u vra 50-vjeçari në Durrës

Kontrabandonin ilaçe dhe telefona, arrestohen dy persona në Tiranë, sekuestrohen 47 iPhone

I vunë flakën eskavatorit me vlerë 150 mijë euro, arrestohen 2 autorët e ngjarjes

Reshjet e shiut dhe borës në vend, policia: Moderoni shpejtësinë e mos kryeni parakalime të gabuara

Kampioni Alvin Karaqi mes lotësh: Për besë u ndjeva si Gjergj Kastrioti kur mora flamurin

'Dokumentar horror'/ Berisha publikon pamjet: Do ju paraqes terrorin që Bajrajt ushtruan më 14 maj

Krimi në Bulqizë/ Fqinji: Po hante bukë në banesë kur erdhën dy makina!

Dosja "Gjici"/ Zv.kryetari i bashkisë së Kukësit shkon në SPAK

Newsroom 11 |XAMA: LAJMI I FUNDIT FAKE QË PASHË, ISHTE PËR MUA

Newsroom 11 |XAMA: KËSHILLË QYTETARËVE- MOS LEXONI VETËM NJË BURIM

Newsroom 11 | XAMA: GAZETARËT NUK SHKRUAJNË ME EMËR, KJO S'ËSHTË ETIKE

Xama në Newsroom: Lajmet e rreme përhapin panik! Më akuzuan se kisha marrë para për një shkrim

Muka në Newsroom: Në Shqipëri ka portale gjobaxhie, u bëjnë shantazh njerëzve

Xama në Newsroom: Fake News shpërndahet më shumë në Facebook e Tik Tok! Gazetarët të shkruajnë emrin

Newsroom 11 |Kush prodhon lajme të rreme në Shqipëri

Newsroom 10 |SENJA: NE S'REAGOJMË NDAJ GJUHËS SË URREJTJES

Newsroom 10 |HAZIZAJ: 'ÇOHU ENVER', PJESË E GJUHËS SË URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ KEMI MARRËVESHJE PËR TË MBROJTUR 'VIKTIMAT'

Newsroom 10 |HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES KA SHKAKTUAR DHE KRIME

Newsroom 10 |GAZETARI: GJUHA E URREJTJES, PJESË E SHOQËRISË

Newsroom 10 |HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES, E FRIKSHME NË SHQIPËRI

Vidhnin në banesa duke përdorur çelësa të klonuar, vihet në pranga 1 person,nje tjeter në kërkim

Newsroom 10 |GJUHA E URREJTJES PËRDORET NGA POLITIKA, AMA TË KONTROLLOJË GJUHËN E URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ: STEREOTIPET NXISIN GJUHËN E URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES LUFTOHET ME EDUKIM

Newsroom 10 | Gjuha e urrejtjes në media, si dhe kush e shpërndan?

Ndryshimet në PS/ Gjiknuri: S'është fundi, por fillimi i diçkaje të re.

Inceneratorët/ S’kam dhënë asnjë kontratë pa garë, ato janë publike!

Ndihet 'i shitur' nga Rama? Gjiknuri: Nuk ndjej braktisje, kam komunikim me të prej 20 vitesh

Klosi: Kemi primare reformimin e partisë, PS synon mandatin e katërt

U shkarkua si Sekretar i Përgjithshëm, Gjiknuri: PS edhe kur fiton, refekton!

Digjet shtëpia në Shkodër, në banesë ndodhej një i moshuar, përfundon në spital

Vazhdon përplasja në PD! Basha kërkon mbledhjen e Komisionit të Etikës për të, Bardhi: Shenjë humbje

Vrasja e Jetmirës/ Autori u dënua me 28 vite burg, nëna e viktimës: Duhet dënim përjetë!

Newsroom 9 | Kallanxhi: Threads? S`besoj se do zgjasë shumë

Newsroom 9 | Eksperti i IT: Mos merrni për bazë asgjë thuhet në rrjet

Newsroom 9 | Gazetarja: po ndodhin vrasje nga tik tok

Newsroom 9 | Eksperti i IT: Fake News dallohet vetëm po të jemi kritikë

Newsroom 9 | Kallanxhi: Shqiptarët besojnë gjithçka shohin në rrjet

Newsroom 9 | Eksperti i IT, Tomi Kallanxhi: Tik Tok ka "fake news" sepse s'ka censurë

Newsroom 9 | Gazetarja: Shqipëria do kohë të përshtatet me Tik Tok

Newsroom 9| Eksperti i IT: Çdo rrjet është i përkohshëm, duhet të kujdesemi për vlerat

A mund të mbyllet TikTok për Shqipërinë? Flet për Newsroom eksperi i IT

Fëmija mbyllet brenda në shtëpi, nëna e alarmuar njofton zjarrfikësit, NDËRHYRJA nga ballkoni

Newsroom/ Karabolli: Shqipëria do kohë të përshtatet me TikTok, e provuan edhe gazetarët, s’ia dolën