LIVE UPDATES
Bota

Marrëveshjet e bujshme arabe me Izraelin/ Çfarë u ofron Amerika shteteve të Gjirit?

15 Shtator 2020, 16:40 Nga DOSJA
Marrëveshjet e bujshme arabe me Izraelin/ Çfarë u ofron Amerika

SHBAPërfaqësuesit e qeverive të Emirateve të Bashkuara Arabe, Bahreinit, Izraelit dhe Shteteve të Bashkuara do të mblidhen në Uashington për të nënshkruar marrëveshje historike mbi normalizimin e marrëdhënieve midis shteteve të Gjirit dhe Izraelit.

Marrëveshja me Emiratet e Bashkuara Arabe, e shpallur në gusht dhe që atëherë e njohur si “Marrëveshjet Abraham” nga zyrtarët e Shtëpisë së Bardhë, i bën Emiratet shtetin e tretë arab dhe i pari në Këshillin e Bashkëpunimit të Gjirit (GCC) që bien dakord për krijimin e marrëdhënieve me Izraelin.

Marrëveshja i jep fund bojkotit ekonomik të Emirateve të Bashkuara Arabe ndaj Izraelit dhe lejon një shitje të mundshme të armëve të SHBA në Emirate. Kritikuar nga palestinezët si një ‘tradhti’, një pozicion i ndarë nga fuqitë rajonale Turqia dhe Irani, marrëveshja do të ketë pasoja të paparë gjeopolitike, deklarojnë ekspertët. Shtohet se shkalla e plotë e pasojave ende nuk dihet.

Shitjet e armëve

William Hartung, drejtori i Programit të Armëve dhe Sigurisë në Qendrën për Politikë Ndërkombëtare me qendër në Uashington, tha se shitjet e armëve janë një ‘faktor i rëndësishëm’ në marrëveshje. Emiratet e Bashkuara Arabe shpesh kanë thënë se duan aeroplanë luftarakë F-35 dhe dronë më të mëdhenj, shtoi Hartung, duke theksuar se SHBA nuk mund t’i shesë atë për shkak të angazhimit të saj për epërsinë ushtarake izraelite në rajon.

Ndër të tjera ai shton se Presidenti Trump po detyron shitjen e armëve dhe ka të ngjarë të shohë Emiratet e Bashkuara Arabe si një klient të ri. Gjatë vitit 2019, Shtetet e Bashkuara rritën shitjet e armëve me 42 %në nivel global, një rritje prej afro 70 miliardë dollarësh, sipas Forumit për Tregtinë e Armëve nga programi i shitjeve amerikane në ushtri të huaja.

Rajonet e Lindjes së Mesme dhe Afrikës së Veriut janë dukshëm mbi nivelin e rritjes globale, duke u rritur nga 11.8 miliardë në 2018 në më shumë se 25 miliardë dollarë vitin e kaluar. Maroku udhëheq në blerjen e armëve amerikane, me porosi prej gati 12 miliardë dollarësh.

Një pjesë e mirë e pjesës tjetër lidhet me shtetet e GCC. Vitin e kaluar Emiratet e Bashkuara Arabe shpenzuan më shumë se 4.7 miliardë dollarë në armët amerikane, Bahreini 3.37 miliardë, Katari tre miliardë dhe Arabia Saudite 2.7 miliardë dollarë, sipas FAT.

Hartung tregon se Bahreini mund të ketë rënë dakord për normalizimin në mënyrë që të fitojë akses në armët e përparuara dhe se sauditët mund të jenë në radhë.

“Bahreini sigurisht përfitoi nga transferimet e SHBA pasi Trump hoqi bllokadën në F-16, kështu që ata mund të mendojnë se ia detyrojnë atë.”- u shpreh ai duke iu referuar vendimit të 2017 për t’i shitur aeroplanë Bahreinit pa kushte të të drejtave të njeriut.

Por gjendja e shitjes së F-35 tek Emiratet e Bashkuara Arabe mbetet e diskutueshme, pasi kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu është nën presionin e kritikëve të bazës së tij të krahut të djathtë. Kur bëhet fjalë për fitoret e brendshme politike, Hartung thotë se administrata Trump mund të ‘mburret’ me normalizimin gjatë fushatës zgjedhore dhe mund të shpallë punë për shkak të programit F-35.

Jon Alterman, nënkryetar i lartë i Qendrës për Studime Strategjike dhe Ndërkombëtare (CSIS), thotë se ndërsa normalizimi i marrëdhënieve të Gjirit me Izraelin ngre çështje të reja, dhe se ai përfaqëson një angazhim jo karakteristik të administratës Trump ndaj diplomacisë tradicionale.

Alterman thotë se marrëveshja me Emiratet e Bashkuara Arabe ka treguar që administrata Trump është e aftë për manovra diplomatike për t’i bërë ‘gjërat në nxitim me përfshirjen e presidentit’.

Mirpo shqetësimet mbeten kur bëhet fjalë për procesin e paqes izraelo-palestinez, shtoi ai, dhe se ai beson se marrëveshja e normalizimit mund të hapë rrugën për shtetet e tjera të mëdha arabe për të normalizuar marrëdhëniet me Izraelin pa zgjidhur mosmarrëveshjen.

“Ne kemi një rrugë të gjatë për të bërë për të zgjidhur konfliktin e gjatë. Shpresoj se kjo do të nënkuptojë një përpjekje të dyfishuar për ta zgjidhur atë, dhe jo se ajo është zgjidhur në të vërtetë.”- u shpreh Alterman.

Qëndrimi i Teheranit

Izraeli dhe vende të tilla si Emiratet e Bashkuara Arabe dhe Bahreini, i cili është një shtet me një shumicë shiite dhe një monarki Suni, kanë një qëllim të përbashkët afatgjatë për ta mbajtur Iranin paqësor. Megjithatë Assal Rad, një bashkëpunëtore e Këshillit Kombëtar Iraniano-Amerikan, nuk mendon se shtypja e Iranit ishte një ‘llogari e Emirateve’.

Irani dhe Emiratet e Bashkuara Arabe kanë lidhje të gjata ekonomike dhe një diasporë të madhe prej afro 500,000 iranianësh në Emirate, kryesisht në Dubai. Mallra me vlerë 10.23 miliardë dollarë u eksportuan nga Emiratet e Bashkuara Arabe në Iran në 2018, duke e bërë këtë vend një nga partnerët kryesorë tregtarë të Iranit. Ras tha se nuk e sheh normalizimin si një qëndrim dhe aleancë anti-iraniane me Izraelin.

Nëse Emiratet e Bashkuara Arabe të kishin miratuar një strategji anti-iraniane, nuk do të kishte pasur takime të kohëve të fundit midis Iranit dhe ministrave të Jashtëm të Emirateve të Bashkuara Arabe, Mohammad Javad Zarif dhe Sheik Abdullah bin Zayed bin Sultan Al Nahyan, të cilët udhëheqin delegacionin e Emirateve të Bashkuara Arabe në Uashington të martën.

“Kjo është një përpjekje për të ekuilibruar situatën, unë nuk e shoh atë si një veprim kundër Iranit. Ata duan armë të përparuara dhe kjo është arsyeja pse kjo punë është e mundur.”- u shpreh ajo.

Burimi: aljazeera

A.C/Dosja.al

1 vit nga zgjedhjet e 25 prillit si e shikoni gjendjen e vendit:

View Results

bota bota abu dhabi marrëveshjet e bujshme william hartung abu dhabi marrëveshjet e bujshme william hartung

Sondazh

Poll
Bota 15 Shtator 2020, 15:49

SERBI– Një bombë e vendosur poshtë mjetit “BMË X5” ka tronditur qytetin e Beogradit të dielën në mesditë. “I paprekshmi” i Serbisë, 30-vjeçari...

Bota 15 Shtator 2020, 14:52

RUSI– Pandemia e koronavirusit ka shkaktuar një situatë teje të vështirë në mbarë botën, ku ditë pas dite po shënohet bilance të frikshme të viktimave dhe raste...

VIDEO-VIRALE/ Po fliste në Rrugën e Salës, demokrati 'kapet mat' nga gruaja

VIDEO-VIRALE/ Po fliste në Rrugën e Salës, demokrati 'kapet mat' nga gruaja

"Injoranca nuk është argument" Nuk i pëlqeu pyetja, Rama prek në faqe gazetaren Ambrozia Meta

Del VIDEOJA, Elia godet Princ Lekën: Familja ime të ka mbajtur me bukë

VIDEO/ Noka i jep Spiropalit pankartën, Ministrja ofrohet ta mbaj para fytyrës

Publikohen pamjet nga brenda bazës ajrore të Kuçovës, Komandanti: E gatshme për stërvitjen e trupave

Tempulli 2/ Me kanabis gati për shitje dhe shuma parash, arrestohen 4 të rinj në Tiranë

Dalin pamjet nga kasollja ku u vra 50-vjeçari në Durrës

Kontrabandonin ilaçe dhe telefona, arrestohen dy persona në Tiranë, sekuestrohen 47 iPhone

I vunë flakën eskavatorit me vlerë 150 mijë euro, arrestohen 2 autorët e ngjarjes

Reshjet e shiut dhe borës në vend, policia: Moderoni shpejtësinë e mos kryeni parakalime të gabuara

Kampioni Alvin Karaqi mes lotësh: Për besë u ndjeva si Gjergj Kastrioti kur mora flamurin

'Dokumentar horror'/ Berisha publikon pamjet: Do ju paraqes terrorin që Bajrajt ushtruan më 14 maj

Krimi në Bulqizë/ Fqinji: Po hante bukë në banesë kur erdhën dy makina!

Dosja "Gjici"/ Zv.kryetari i bashkisë së Kukësit shkon në SPAK

Newsroom 11 |XAMA: LAJMI I FUNDIT FAKE QË PASHË, ISHTE PËR MUA

Newsroom 11 |XAMA: KËSHILLË QYTETARËVE- MOS LEXONI VETËM NJË BURIM

Newsroom 11 | XAMA: GAZETARËT NUK SHKRUAJNË ME EMËR, KJO S'ËSHTË ETIKE

Xama në Newsroom: Lajmet e rreme përhapin panik! Më akuzuan se kisha marrë para për një shkrim

Muka në Newsroom: Në Shqipëri ka portale gjobaxhie, u bëjnë shantazh njerëzve

Xama në Newsroom: Fake News shpërndahet më shumë në Facebook e Tik Tok! Gazetarët të shkruajnë emrin

Newsroom 11 |Kush prodhon lajme të rreme në Shqipëri

Newsroom 10 |SENJA: NE S'REAGOJMË NDAJ GJUHËS SË URREJTJES

Newsroom 10 |HAZIZAJ: 'ÇOHU ENVER', PJESË E GJUHËS SË URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ KEMI MARRËVESHJE PËR TË MBROJTUR 'VIKTIMAT'

Newsroom 10 |HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES KA SHKAKTUAR DHE KRIME

Newsroom 10 |GAZETARI: GJUHA E URREJTJES, PJESË E SHOQËRISË

Newsroom 10 |HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES, E FRIKSHME NË SHQIPËRI

Vidhnin në banesa duke përdorur çelësa të klonuar, vihet në pranga 1 person,nje tjeter në kërkim

Newsroom 10 |GJUHA E URREJTJES PËRDORET NGA POLITIKA, AMA TË KONTROLLOJË GJUHËN E URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ: STEREOTIPET NXISIN GJUHËN E URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES LUFTOHET ME EDUKIM

Newsroom 10 | Gjuha e urrejtjes në media, si dhe kush e shpërndan?

Ndryshimet në PS/ Gjiknuri: S'është fundi, por fillimi i diçkaje të re.

Inceneratorët/ S’kam dhënë asnjë kontratë pa garë, ato janë publike!

Ndihet 'i shitur' nga Rama? Gjiknuri: Nuk ndjej braktisje, kam komunikim me të prej 20 vitesh

Klosi: Kemi primare reformimin e partisë, PS synon mandatin e katërt

U shkarkua si Sekretar i Përgjithshëm, Gjiknuri: PS edhe kur fiton, refekton!

Digjet shtëpia në Shkodër, në banesë ndodhej një i moshuar, përfundon në spital

Vazhdon përplasja në PD! Basha kërkon mbledhjen e Komisionit të Etikës për të, Bardhi: Shenjë humbje

Vrasja e Jetmirës/ Autori u dënua me 28 vite burg, nëna e viktimës: Duhet dënim përjetë!

Newsroom 9 | Kallanxhi: Threads? S`besoj se do zgjasë shumë

Newsroom 9 | Eksperti i IT: Mos merrni për bazë asgjë thuhet në rrjet

Newsroom 9 | Gazetarja: po ndodhin vrasje nga tik tok

Newsroom 9 | Eksperti i IT: Fake News dallohet vetëm po të jemi kritikë

Newsroom 9 | Kallanxhi: Shqiptarët besojnë gjithçka shohin në rrjet

Newsroom 9 | Eksperti i IT, Tomi Kallanxhi: Tik Tok ka "fake news" sepse s'ka censurë

Newsroom 9 | Gazetarja: Shqipëria do kohë të përshtatet me Tik Tok

Newsroom 9| Eksperti i IT: Çdo rrjet është i përkohshëm, duhet të kujdesemi për vlerat

A mund të mbyllet TikTok për Shqipërinë? Flet për Newsroom eksperi i IT

Fëmija mbyllet brenda në shtëpi, nëna e alarmuar njofton zjarrfikësit, NDËRHYRJA nga ballkoni