Bisedimet Rusi-Ukrainë/ Marrëveshja për shkëmbimin e të burgosurve të luftës zgjat më pak se dy orë, Trump: Të hënën do të bisedoj me Putin!

Foto ilustruese

RUSI- Rusia dhe Ukraina nuk arritën të bien dakord për një armëpushim në bisedimet e tyre të para të drejtpërdrejta që nga viti 2022. Udhëheqësit evropianë e quajtën qasjen e Moskës të papranueshme pasi diskutimet zgjatën më pak se dy orë dhe Vladimir Putin qëndroi larg.

Takimi në Stamboll të Turqisë u organizua me një njoftim të shkurtër me kërkesë të Presidentit Putin, por ai refuzoi për tu takuar me Volodymyr Zelenskyy dhe dërgoi një përfaqësues relativisht të rinj.

Një burim në ekipin ukrainas i tha Sky News se Rusia kishte kërcënuar me "luftë të përjetshme" gjatë bisedimeve. Ata thanë se rusët nuk ishin të gatshëm të flisnin për detajet teknike të një armëpushimi dhe po prisnin që eprorët t'i miratonin ato.

Të dyja vendet thanë se kishin rënë dakord të shkëmbenin nga 1,000 të burgosur lufte secili, në atë që do të ishte shkëmbimi më i madh i tillë deri më tani i konfliktit. Por Kievi dëshiron që Perëndimi të vendosë sanksione më të ashpra, përveç nëse Moska pranon një propozim nga Donald Trump për një armëpushim 30-ditor.

Presidenti Zelenskyy tha pas takimit se kishte folur me presidentin Trump në telefon së bashku me Sir Keir Starmer dhe udhëheqësit e Francës, Gjermanisë dhe Polonisë të cilët u takuan të gjithë në Shqipëri të premten.

Në një postim në X, ai tha se Ukraina ishte e gatshme të ndërmerrte hapat më të shpejtë të mundshëm për të sjellë paqe të vërtetë dhe se duhet të pasojnë sanksione të ashpra nëse Rusia vazhdon t’i rezistojë një armëpushimi njëmujor.

Vetëm disa orë pas përfundimit të takimit, ushtria ukrainase tha se tetë persona u vranë dhe pesë të tjerë u plagosën kur një autobus civilësh ishte cak i një sulmi rus në rajonin verilindor të Sumy-t.

"Mjekët dhe ekipet e shpëtimit janë dërguar urgjentisht në vendngjarje", tha në Telegram Ihor Tkachenko, kreu i administratës ushtarake të Sumy-t.

Nuk ka pasur asnjë reagim të menjëhershëm nga Rusia. Zhgënjimi për ngecjen e perceptuar të Rusisë në zhvillimin e negociatave serioze ishte gjithashtu i qartë nga udhëheqësit evropianë të mbledhur në Tiranë të premten.

"Qëndrimi rus është qartësisht i papranueshëm dhe jo për herë të parë", tha Sir Keir.

Kryeministri i Mbretërisë së Bashkuar tha se mosparaqitja e udhëheqësit të Rusisë ishte më shumë provë se Putini nuk e ka seriozisht paqen dhe se po e ka zvarritur çështjen. Sekretari i përgjithshëm i NATO-s, Mark Rutte, i cili ishte gjithashtu në Shqipëri, tha se Presidenti Putin kishte bërë një "gabim të madh" duke dërguar delegatë të nivelit të ulët në Stamboll.

Foto ilustruese

SHBA- Donald Trump, në një postim në Truth Social, njoftoi se do të fliste në telefon me Vladimir Putinin. Konkretisht, presidenti amerikan deklaron në postimin e tij se të hënën në orën 10:00 të mëngjesit do të zhvillojë një telefonatë me presidentin rus në lidhje me luftën në Ukrainë. Ai informoi se më pas ai do të kontaktojë Volodymyr Zelenskyn. 

"Do të flas në telefon me Presidentin rus Vladimir Putin të hënën në orën 10:00 të mëngjesit. Temat e bisedës do të jenë ndalimi i gjakderdhjes që vret mesatarisht më shumë se 5,000 ushtarë rusë dhe ukrainasë në javë, si dhe tregtia. Pastaj do të flas me Presidentin Zelensky të Ukrainës dhe më pas, së bashku me Presidentin Zelensky, me anëtarë të ndryshëm të NATO-s. Shpresoj të jetë një ditë produktive, do të ketë një armëpushim dhe do t'i jepet fund kësaj lufte shumë të dhunshme, një lufte që nuk duhej të kishte ndodhur kurrë. Zoti na bekoftë të gjithëve", thotë ai në postimin e tij. 

Donald Trump

SHBA- Donald Trump ka shprehur edhe një herë bindjen e tij se lufta në Ukrainë mund të përfundojë vetëm me pjesëmarrjen e tij dhe nëse takohet me Vladimir Putinin, duke shtuar se presidenti rus është "i lodhur" nga situata që është zhvilluar gjatë tre viteve të fundit. 

"Ai (Putini) është në tryezën e negociatave dhe e donte këtë takim. Por gjithmonë kam besuar se një takim nuk mund të zhvillohej pa mua. Ka shumë urrejtje nga të dyja palët. Kam marrëdhënie shumë të mira me Putinin. Besoj se do të arrijmë një marrëveshje. Duhet të takohemi. Dhe mendoj se ndoshta do ta caktojmë..." tha presidenti amerikan në një intervistë me Fox News. 

"Steve Witkoff ka bërë një punë të mrekullueshme. Por është një punë shumë e vështirë përfundimi i luftës. Dhe është një punë që, duke pasur parasysh pozicionin tim, mendoj se jam i vetmi që mund ta bëjë. Dhe mendoj se do ta bëjmë shpejt", shtoi Trump.

Sipas tij, Putini tani është “i lodhur” nga lufta, të cilën ai planifikonte ta përfundonte “brenda një jave”.

"Mendoj se Putini është i lodhur nga e gjithë kjo. Duket sikur është keq dhe ai dëshiron të duket mirë. Mos harroni, kjo duhet të kishte mbaruar brenda një jave. Nëse nuk do të ishte bllokuar në baltë me ato tanke, ato do të kishin arritur në Kiev brenda pesë orësh", vuri në dukje Trump .

Kur gazetari e pyeti Trumpin nëse e konsideronte Putinin pengesën kryesore për paqen, presidenti republikan shmangu dhënien e një përgjigjeje të drejtpërdrejtë, duke përsëritur fjalët e tij për mungesën e "dokumenteve" nga duart e udhëheqësit ukrainas Volodymyr Zelensky.

foto ilustruese

TURQI- Përfaqësuesit e Ukrainës dhe Rusisë u takuan shkurt në Stamboll. Pa rezultat po do  të bisedohet më tej. Ishte një bisedë pa parakushte, siç kishte paralajmëruar presidenti Putin, që donte ta bënte të qartë  me sa duket menjëherë, se nuk ka nevojë për armëpushim dhe sigurisht nuk ka nevojë për ultimatume për fillimin e negociatave. Nga këndvështrimi rus, megjithatë për një paqe të mundshme, ka rrethana që nuk janë më të negociueshme, por që bota dhe Ukraina duhet t'i pranojnë. Pas bisedimeve dy orëshe Rusia është e kënaqur, Ukraina flet për kërkesa "të papranueshme". Të dyja palët kanë rënë dakord për shkëmbimin e të burgosurve: 1000 robër lufte nga secila palë, do të ishte shkëmbimi më i madh i të burgosurve deri më sot.

Si erdhi deri tek negociatat në Turqi?

Vetë Vladimir Putin propozoi "negociata të drejtpërdrejta" me Ukrainën dhe ate në Turqi, pasi Shtetet e Bashkuara iu bashkuan presionit të disa vendeve evropiane ndaj Moskës. Por me kërkesën e Ukrainës dhe BE-së që, ndërsa negociatat janë në zhvillim e sipër, armët të heshtin për 30 ditë, Putini nuk u dakordua. Për një kohë të gjatë nuk ishte e qartë nëse Putini do të shkojë në Stamboll në bisedimet Ukrainë-Rusi. Zelensky tha se do ta presë atje personalisht, edhe Trump e kishte lënë të hapur mundësinë e shkuarjes atje, por në fund Putini nuk pranoi armëpushimin dhe nuk shkoi personalisht në Stamboll. Kështu që bisedimet mbahen në një nivel shumë më të ulët.

Pse Turqia?

Siç ndodhi edhe gjatë bisedimeve të para në mars 2022, Turqia përsëri ofroi të priste negociatat. Por iniciativa erdhi nga vetë Putini. Turqia vazhdon të ruajë marrëdhënie të mira me të dy vendet. Shumë kompani turke bashkëpunojnë me Rusinë. Turqia si anëtare e NATO-s është shteti i vetëm që nuk iu bashkua sanksioneve perëndimore pas fillimit të luftës.

Megjithatë, Turqia dhe Presidenti i saj Erdogan janë në kontakt të vazhdueshëm edhe me Ukrainën. Presidenti ukrainas Volodymyr Zelenskye ka vizituar Turqinë disa herë vitet e fundit, herën e fundit në mars të vitit 2024. Turqia gjithashtu furnizon me armë Ukrainën, veçanërisht dronë me rëndësi strategjike.

Po kështu, Turqia nuk i ka njohur përfitimet territoriale të Rusisë në Ukrainë dhe në asnjë mënyrë nuk ndihet rehat me faktin e daljes së flotës ruse nga Deti i Zi, që është një lloj dritare edhe e Stambollit.

Delegacioni rus në nivel këshilltarësh

Në vend të Putinit Rusia ka dërguar në Turqi njerëz që mezi kanë ndonjë autoritet për të marrë përsipër ndonjë detyrim. Zelensky ka kërkuar vazhdimisht që Putini të vijë personalisht në Turqi për të negociuar me të. Deri të mërkurën - një ditë para se bisedimet fillimisht duhej të fillonin - Putini nuk zbuloi nëse do të merrte pjesë. Pastaj erdhi lajmi se ai nuk do të vinte.

Delegacioni rus drejtohej nga këshilltari i presidentit, Vladimir Medinsky. Ish-ministri i Kulturës konsiderohet një ligë e dytë politike dhe u kritikua në skenën ndërkombëtare për përhapjen e propagandës së Kremlinit. Ky 54-vjeçar promovoi për shembull një pikëpamje të kontestuar të historisë ruse dhe ukrainase midis historianëve në tekstet shkollore. Shkencëtarët dhe kritikët e Kremlinit e akuzojnë atë për falsifikime dhe shtrembërime të qëllimshme të historisë.

Së bashku me Medinskin, Moska dërgoi në Turqi edhe zëvendësministrin e Punëve të Jashtme Mihail Galuzin dhe zëvendësministrin e Mbrojtjes Aleksandar Fomin. Igor Kostyukov, kreu i shërbimit të inteligjencës ushtarake ruse GRU, është gjithashtu në delegacion. Ekspertë nga Ministria e Mbrojtjes, Shtabi i Përgjithshëm, Ministria e Punëve të Jashtme dhe Zyra e Presidentit duhet të marrin pjesë gjithashtu në bisedime.

Përfaqësuesit e Ukrainës

As kjo nuk ishte e qartë për një kohë të gjatë. Presidenti ukrainas Zelensky udhëtoi për në kryeqytetin turk, Ankara, ku u takua me Presidentin Erdogan të enjten. Por kur u bë e qartë se as Putin dhe as Presidenti i SHBA-së Donald Trump nuk do të merrnin pjesë në negociata, Zelensky po ashtu anuloi pjesëmarrjen e tij.

Në krye të delegacionit ukrainas, ai emëroi Ministrin e Mbrojtjes Rustem Umerov. Të gjithë negociatorët e tjerë ishin zëvendësshefa të inteligjencës, oficerë të lartë të shtabit dhe një këshilltar i shefit të zyrës presidenciale.

Fillimisht, bisedimet duhej të fillonin me 15 maj. Së pari, sipas mediave ruse, ato duhej të fillonin në mëngjes, pastaj pasdite. Por problemi ishte pikërisht çështja e përbërjes së delegacionit rus dhe niveli në të cilin mund të zhvillohet dialogu.

Dy bisedime trepalëshe janë duke u zhvilluar aktualisht: midis SHBA-së, Ukrainës dhe Turqisë, dhe midis Rusisë, Ukrainës dhe Turqisë. Tani pritet vendimi për takimin katërpalësh në formatin SHBA-Rusi-Ukrainë-Turqi. SHBA-të përfaqësohen nga Sekretari i Shtetit Marco Rubio, si dhe të dërguarit specialë Steve Witkoff dhe Keith Kellogg. Presidenti Trump anuloi një udhëtim në Turqi pasi Putin njoftoi se nuk do të merrte pjesë.

Çfarë kërkon Ukraina dhe çfarë kërkon Rusia?

Ukraina, e mbështetur nga BE dhe SHBA, fillimisht po këmbëngul për një armëpushim 30-ditor. Sipas udhëheqjes ukrainase, kjo është baza për negociatat për një marrëveshje paqeje afatgjatë. Pala ukrainase kërkon largimin e trupave ruse nga vendi dhe lirinë e plotë të Ukrainës që të veprojë si të gjitha shtetet sovrane, por edhe garanca ndërkombëtare.

Rusiatheksoi përpara bisedimeve të planifikuara se ato duhet të mbahen "pa parakushte". Kreu i delegacionit, Medinsky, e përsëriti këtë pretendim. Ministria e Jashtme ruse tha se pala e tyre ishte "e gatshme të punonte seriozisht" për të gjetur një zgjidhje. Megjithatë, fokusi duhet të jetë në "eliminimin e shkaqeve të konfliktit".

Ky është një tregues se Rusia nuk do të devijojë nga kërkesat e saj të vjetra maksimaliste - tërheqja e Ukrainës nga anëtarësimi në NATO, demilitarizimi i vendit dhe përvetësimi i territorit të Ukrainës në të cilin kanë depërtuar forcat ruse./DW

foto ilustruese

UKRAINË- Nëntë persona janë vrarë në një sulm me dron rus ndaj një autobusi pasagjerësh në verilindje të Ukrainës, thonë zyrtarët lokalë. Administrata ushtarake rajonale e Sumy tha se katër persona të tjerë u plagosën në qytetin Bilopillia të shtunën në mëngjes.

Mjekët, personeli i shërbimeve të urgjencës dhe policia janë tani në vendngjarje. Sulmi i raportuar vjen vetëm disa orë pasi Rusia dhe Ukraina zhvilluan bisedimet e tyre të para të drejtpërdrejta për paqe që nga viti 2022.

Në një postim në Telegram, administrata ushtarake rajonale e Sumy-t tha: "Si pasojë e një droni armik që goditi një autobus udhëtarësh pranë Bilopillya-s, nëntë persona u vranë dhe katër u plagosën."

Më tej, u shtua se autobusi po shkonte drejt kryeqytetit rajonal Sumy. Në një mesazh video, kreu rajonal i Sumy-t, Oleh Hryhorov, e përshkroi sulmin rus si "çnjerëzor". Duke cituar informacione paraprake, ai tha se autobusi u godit nga një dron rus Lancet në orën 06:17 sipas kohës lokale të shtunën (03:17 GMT).

Ushtria ruse nuk ka komentuar për këtë çështje. Bisedimet e së premtes në Stamboll të Turqisë nuk çuan në ndonjë përparim, pasi Ukraina dhe Rusia mbeten shumë larg njëra-tjetrës për mënyrën e përfundimit të luftës.

Megjithatë, u ra dakord që secila palë do t’i kthente palës tjetër 1,000 robër lufte në ditët në vijim. Presidenti rus Vladimir Putin nisi një pushtim në shkallë të plotë të Ukrainës në shkurt të vitit 2022.