LIVE UPDATES
Bota

Kërcënimi me armë bërthamore: Po si mund të përdoren ato?

14 Mars 2022, 08:11 Nga DOSJA
Kërcënimi me armë bërthamore: Po si mund të

Kur presidenti rus Vladimir Putin e vuri forcën bërthamore ruse “në një regjim special gatishmërie” në fillim të luftës në Ukrainë, në Evropë pati një shqetësim të madh. Hapi i dytë pas paralajmërimeve të Perëndimit ishte: Putini dërgoi në fillim të marsit nëndetëse ruse të armatosura me armë bërthamore dhe njësi raketore të lëvizshme në manovra. A po kërcënon Putini kundërshtarët e tij në Perëndim me një sulm bërthamor? Me më shumë se 6300 koka bërthamore, Rusia mban arsenalin më të madh bërthamor në botë. Nga partnerët e NATO-s, SHBA-të kanë forcën më të madhe bërthamore me rreth 5800 koka bërthamore. Thuhet se Franca ka pothuajse 300 koka, Mbretëria e Bashkuar rreth 215. Por shifra të sakta nuk ka, sa i përket programeve bërthamore, sepse shtetet mbajnë shumë informacione sekrete.

Si mbrohet Evropa nga një sulm me armë bërthamore?

Edhe nëse flitet për një “mburojë bërthamore” nga SHBA, një sulm bërthamor në Evropë nuk mund të parandalohet ushtarakisht. Përkundrazi, “mburoja” bazohet në supozimin se kundërshtari nuk do të guxonte të sulmonte vendet e NATO-s me armë bërthamore, sepse ai do të duhej të llogariste me një kundërsulm.

Një përgjigje e tillë ushtarake mund të urdhërohet dhe ekzekutohet nga çdo fuqi bërthamore e NATO-s: SHBA, Britania dhe Franca. Të tre shtetet kanë armë bërthamore strategjike që mund të rrëzohen nga nëndetëset bërthamore, ndër të tjera, dhe kështu mundësojnë një kundërsulm në çdo skenar të mundshëm.

Psikologjia e frikësimit

Fuqitë bërthamore të NATO-s ndjekin koncepte të ndryshme parandaluese. Franca dhe Britania e Madhe mbështeten në të ashtuquajturin parandalues ​​minimal. Ato nuk parashikojnë një shkëmbim bërthamor që zgjat disa ditë. Atyre u mjafton aftësia për t’u hakmarrë ose për të ndaluar armikun me një “të shtënë paralajmëruese përfundimtare” (Francë).

Nga ana tjetër, SHBA-ja mbështeten në një parandalim më të gjerë, ku përfshihen edhe armët bërthamore me fuqi shpërthyese të reduktuar. Ideja pas kësaj është se planifikuesit ushtarakë amerikanë shqyrtojnë, të paktën në teori, mundësinë e një “lufte të kufizuar bërthamore”.

Nga pikëpamja juridike, duhet theksuar se pothuajse çdo përdorim i një arme bërthamore me efektet e saj masive mbi civilët do të shkelte të drejtën ndërkombëtare humanitare. Nga ana tjetër, një nga përjashtimet teorikisht të imagjinueshme mund të jetë një sulm i kufizuar bërthamor në një anije luftarake në det të hapur.

Si merr pjesë Gjermania në parandalim?

Gjermania merr pjesë në parandalimin bërthamor në Evropë me avionë luftarakë Tornado nga Luftwaffe, të cilët janë të stacionuar në Büchel në Rheinland-Pfalz. Në rast emergjence, avionët me një ekuipazh gjerman do të fluturonin me armë bërthamore amerikane drejt objektivit. Të paktën një herë në vit, pilotët e Bundeswehr-it praktikojnë hedhjen e bombave atomike të SHBA-së.

Përveç Gjermanisë, edhe Holanda, Belgjika dhe Italia marrin pjesë në atë që njihet si pjesëmarrja bërthamore e NATO-s. Sipas raporteve, aktualisht në Evropë ruhen midis 100 dhe 150 bomba graviteti të çertifikuara për këto avionë dhe relativisht të pasakta. “Bombat janë një relikt i kohëve të shkuara që kanë pak rëndësi ushtarake sot,” thotë Peter Rudolf, një shkencëtar politik në Stiftung Wissenschaft und Politik (SWP) në Berlin, i cili hulumton parandalimin bërthamor. Sidoqoftë, për të qenë në gjendje t’i përdorë ato, së pari duhet të eliminohet mbrojtja ajrore e armikut, gjë që në rastin më të mirë duket e imagjinueshme në një luftë të madhe.

Pjesëmarrja në armët bërthamore

Megjithëse ka shumë kritikë të pjesëmarrjes në armët bërthamore në koalicionin qeverisës, kancelari Olaf Scholz nuk e sheh kontributin e Gjermanisë në parandalimin bërthamor si një opsion. Menjëherë pasi ushtarët rusë u futën në Ukrainë, Scholz premtoi të blinte avionë luftarakë amerikanë F35 për të zëvendësuar Tornadot e vjetër, të cilët së shpejti do të duhet të dalin në pension.

Vitin e kaluar, Shtetet e Bashkuara filluan prodhimin e një versioni të përpunuar të bombës së gravitetit, e cila, ndër të tjera, thuhet se është më e saktë.

Edhe nëse politikanët ende e konsiderojnë pjesëmarrjen në armët bërthamore si një simbol të rëndësishëm politik, ai kishte një rëndësi shumë më të madhe për Gjermaninë gjatë Luftës së Ftohtë sesa sot. Në kohën e Traktatit të Varshavës, Gjermania ka mundur të jetë fushëbeteja qendrore e një konflikt të armatosur me NATO-n. Pjesëmarrja bërthamore i dha qeverisë federale në Bon mundësinë për të ushtruar ndikim të paktën të kufizuar në strategjinë bërthamore të Aleancës.

Kush planifikon të përdorë armë bërthamore?

Në NATO ekziston Grupi i Planifikimit Bërthamor (NPG) që nga viti 1966, në të cilin diskutohen skenarët e përdorimit të armëve bërthamore. Të gjitha vendet e NATO-s tani janë të përfaqësuara në NPG – me përjashtim të Francës, e cila po ndjek rrugën e saj. Trupi mblidhet të paktën një herë në vit në nivel të ministrave të mbrojtjes dhe, nëse është e nevojshme, në nivel ambasadorësh.

Udhëzimet e fundit politike mbi përdorimin e armëve bërthamore nga NATO nuk janë të njohura publikisht. Dokumenti i fundit daton nga vitet 1980. “NATO thotë gjithmonë se është një aleancë bërthamore, por me sa shihet, nuk ka doktrinë bërthamore. Ajo që diskutohet në grupin e planifikimit bërthamor nuk është e njohur për të tjerët”, analizon politologu Rudolf. Edhe nëse ka debate të përsëritura debatet për këtë në SHBA, NATO nuk ka hequr dorë ende nga mundësia e përdorimit të armëve bërthamore për herë të parë.

Kush vendos për përdorimin e armëve bërthamore?

Presidenti amerikan fillimisht vendos për përdorimin e armëve bërthamore amerikane të ruajtura në Gjermani, Itali, Belgjikë dhe Holandë. Ai do të jepte lejen për përdorimin e bombave dhe vendin prej të cilit përdoren ato (p.sh. Gjermania). Përpara dislokimit dhe përdorimit, duhet të ketë konsultime me aleatët e tjerë të NATO-s në Këshillin e Atlantikut të Veriut.

Presidenti francez vendos vetëm për vendosjen e forcës bërthamore franceze. Në Mbretërinë e Bashkuar, fuqia vendimmarrëse i takon kryeministrit britanik. Tre qendrat vendimmarrëse për armët bërthamore konsiderohen si një element parandalues.

Përdorimi në luftën e Ukrainës?

Doktrina ushtarake ruse nuk përjashton krejtësisht përdorimin e armëve bërthamore taktike në fushëbetejë. Rusia ka armë të tilla, si dhe Shtetet e Bashkuara. Një përdorim i mundshëm i armëve të tilla taktike bërthamore mbi Detin e Zi u diskutua në media pas pushtimit rus të Ukrainës, por deri më tani vëzhguesit ushtarakë perëndimorë nuk kanë asnjë tregues se ushtria ruse po shqyrton përdorimin e armëve bërthamore taktike ose nënstrategjike.

“Kërcënimet ruse kanë kryesisht funksion politik”, thotë studiuesi i shkencave politike, Rudolf. “Është mesazhi për SHBA-në që të mos ndërhyjë përtej një kufiri të caktuar në Ukrainë.” Ka pasur kërcënime të ngjashme të armëve bërthamore në lidhje me aneksimin e Krimesë tetë vjet më parë.

Armët Bërthamore kundër armëve kimike

Armët kimike ndalohen me ligjet ndërkombëtare, me Konventën për armët kimike. Rusia shkatërroi zyrtarisht kokën e saj të fundit kimike pothuajse pesë vjet më parë. Shtetet e Bashkuara duan ta arrijnë këtë qëllim në vitin e ardhshëm. Ndryshe nga armët kimike, të cilat u përdorën gjithashtu pas Luftës së Dytë Botërore (së fundi në luftën civile në Siri), nuk ka pasur përdorim të mëtejshëm të armëve bërthamore. Për herë të fundit ato janë hedhur në Japoni, në Hiroshima dhe Nagasaki.

Marrë nga DW.

Ndihmës-Sekretarja e Shtetit takoi Alibeajn, ndërsa Paloka deklaroi se ka firmosur peticionin kundër ambasadores Kim. Çfarë do të thotë kjo për PD?

View Results

bota bota armë bërthamore lufta ukraine-rusi armë bërthamore lufta ukraine-rusi

Sondazh

Poll

"Injoranca nuk është argument" Nuk i pëlqeu pyetja, Rama prek në faqe gazetaren Ambrozia Meta

"Injoranca nuk është argument" Nuk i pëlqeu pyetja, Rama prek në faqe gazetaren Ambrozia Meta

Del VIDEOJA, Elia godet Princ Lekën: Familja ime të ka mbajtur me bukë

VIDEO/ Noka i jep Spiropalit pankartën, Ministrja ofrohet ta mbaj para fytyrës

Publikohen pamjet nga brenda bazës ajrore të Kuçovës, Komandanti: E gatshme për stërvitjen e trupave

Tempulli 2/ Me kanabis gati për shitje dhe shuma parash, arrestohen 4 të rinj në Tiranë

Dalin pamjet nga kasollja ku u vra 50-vjeçari në Durrës

Kontrabandonin ilaçe dhe telefona, arrestohen dy persona në Tiranë, sekuestrohen 47 iPhone

I vunë flakën eskavatorit me vlerë 150 mijë euro, arrestohen 2 autorët e ngjarjes

Reshjet e shiut dhe borës në vend, policia: Moderoni shpejtësinë e mos kryeni parakalime të gabuara

Kampioni Alvin Karaqi mes lotësh: Për besë u ndjeva si Gjergj Kastrioti kur mora flamurin

'Dokumentar horror'/ Berisha publikon pamjet: Do ju paraqes terrorin që Bajrajt ushtruan më 14 maj

Krimi në Bulqizë/ Fqinji: Po hante bukë në banesë kur erdhën dy makina!

Dosja "Gjici"/ Zv.kryetari i bashkisë së Kukësit shkon në SPAK

Newsroom 11 |XAMA: LAJMI I FUNDIT FAKE QË PASHË, ISHTE PËR MUA

Newsroom 11 |XAMA: KËSHILLË QYTETARËVE- MOS LEXONI VETËM NJË BURIM

Newsroom 11 | XAMA: GAZETARËT NUK SHKRUAJNË ME EMËR, KJO S'ËSHTË ETIKE

Xama në Newsroom: Lajmet e rreme përhapin panik! Më akuzuan se kisha marrë para për një shkrim

Muka në Newsroom: Në Shqipëri ka portale gjobaxhie, u bëjnë shantazh njerëzve

Xama në Newsroom: Fake News shpërndahet më shumë në Facebook e Tik Tok! Gazetarët të shkruajnë emrin

Newsroom 11 |Kush prodhon lajme të rreme në Shqipëri

Newsroom 10 |SENJA: NE S'REAGOJMË NDAJ GJUHËS SË URREJTJES

Newsroom 10 |HAZIZAJ: 'ÇOHU ENVER', PJESË E GJUHËS SË URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ KEMI MARRËVESHJE PËR TË MBROJTUR 'VIKTIMAT'

Newsroom 10 |HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES KA SHKAKTUAR DHE KRIME

Newsroom 10 |GAZETARI: GJUHA E URREJTJES, PJESË E SHOQËRISË

Newsroom 10 |HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES, E FRIKSHME NË SHQIPËRI

Vidhnin në banesa duke përdorur çelësa të klonuar, vihet në pranga 1 person,nje tjeter në kërkim

Newsroom 10 |GJUHA E URREJTJES PËRDORET NGA POLITIKA, AMA TË KONTROLLOJË GJUHËN E URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ: STEREOTIPET NXISIN GJUHËN E URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES LUFTOHET ME EDUKIM

Newsroom 10 | Gjuha e urrejtjes në media, si dhe kush e shpërndan?

Ndryshimet në PS/ Gjiknuri: S'është fundi, por fillimi i diçkaje të re.

Inceneratorët/ S’kam dhënë asnjë kontratë pa garë, ato janë publike!

Ndihet 'i shitur' nga Rama? Gjiknuri: Nuk ndjej braktisje, kam komunikim me të prej 20 vitesh

Klosi: Kemi primare reformimin e partisë, PS synon mandatin e katërt

U shkarkua si Sekretar i Përgjithshëm, Gjiknuri: PS edhe kur fiton, refekton!

Digjet shtëpia në Shkodër, në banesë ndodhej një i moshuar, përfundon në spital

Vazhdon përplasja në PD! Basha kërkon mbledhjen e Komisionit të Etikës për të, Bardhi: Shenjë humbje

Vrasja e Jetmirës/ Autori u dënua me 28 vite burg, nëna e viktimës: Duhet dënim përjetë!

Newsroom 9 | Kallanxhi: Threads? S`besoj se do zgjasë shumë

Newsroom 9 | Eksperti i IT: Mos merrni për bazë asgjë thuhet në rrjet

Newsroom 9 | Gazetarja: po ndodhin vrasje nga tik tok

Newsroom 9 | Eksperti i IT: Fake News dallohet vetëm po të jemi kritikë

Newsroom 9 | Kallanxhi: Shqiptarët besojnë gjithçka shohin në rrjet

Newsroom 9 | Eksperti i IT, Tomi Kallanxhi: Tik Tok ka "fake news" sepse s'ka censurë

Newsroom 9 | Gazetarja: Shqipëria do kohë të përshtatet me Tik Tok

Newsroom 9| Eksperti i IT: Çdo rrjet është i përkohshëm, duhet të kujdesemi për vlerat

A mund të mbyllet TikTok për Shqipërinë? Flet për Newsroom eksperi i IT

Fëmija mbyllet brenda në shtëpi, nëna e alarmuar njofton zjarrfikësit, NDËRHYRJA nga ballkoni

Newsroom/ Karabolli: Shqipëria do kohë të përshtatet me TikTok, e provuan edhe gazetarët, s’ia dolën