LIVE UPDATES
Aktualitet

INTERVISTA/ Flet eksperti: Si na mbron vaksina e tuberkulozit. Antitrupat e saj rezultuan efektivë edhe për…

12 Qershor 2020, 14:36 Nga DOSJA
INTERVISTA/ Flet eksperti: Si na mbron vaksina e tuberkulozit. Antitrupat e saj

Profesor Vesel Çika, tashmë gati 90- vjeçar, gjysmën e jetës e ka kaluar në Institutin e Shëndetit Publik si mjek epidemiolog, që është përballur me të gjitha sëmundjet ngjitëse që ka kaluar vendi qysh nga vitet ‘60.

Për gati 40 vite, ai ka drejtuar studimet për infeksionet e ndryshme, shpërthimet e gripit, skarlatinës, tuberkulozit, fruthit, meningjitit, tifos e të tjera. Është një nga ekspertët e vlerësuar jo vetëm nga ish-kolegët, por edhe nga epidemiologët që operojnë sot në vijën e parë të luftës kundër koronavirusit.

Interesimit të gazetës “Panorama” për vlerësimin e ecurisë së pandemisë në vendin tonë, profesor Çika i përgjigjet me modesti, duke pohuar se u takon atyre që përballen dita-ditës me këtë virus vdekjeprurës ta thonë fjalën e tyre.

Megjithatë, eksperti i njohur, duke iu rikthyer kohës kur shkëlqente në krye të detyrës kundër sëmundjeve ngjitëse, shtjellon me detaje historinë e vaksinimit të popullatës nga tuberkulozi dhe po aty, argumenton faktin si ka ndikuar ajo në imunizimin ndaj virozave të organeve të frymëmarrjes dhe veçmas koronavirusit, që ka tronditur botën mbarë….

Zoti Vesel, si një nga epidemiologët e vjetër, si e vlerësoni faktin që vendi ynë po e kalon pa shumë probleme pandeminë e Covid-19, ndërkohë që nuk ka ndodhur kështu në shumë vende të Europës, por dhe më gjerë?

Çdo përgjigje e kësaj dileme, tani kur pandemia është akoma prezente, pavarësisht ecurisë së saj, gjykoj se do të ishte e nxituar dhe jo e saktë. Më vonë, pa dyshim që do të ketë studime, do të ketë analiza dhe sigurisht do të ketë një gjetje. Prandaj, nuk duhet nxituar për të parashtruar opsione që koha mund t’i rrëzojë si të pavërteta. Se jemi duke përjetuar një pandemi të panjohur me shumë anë të errëta e me shpërthime të paparashikueshme…

Sidoqoftë, ka specialistë që e lidhin këtë me efektet e vaksinës kundër tuberkulozit…

I kam dëgjuar edhe unë dhe deri-diku ndaj të njëjtin mendim me ta, por është ende shpejt për ta përdorur këtë si argument.

Shpejt është edhe për një ekspert si ju, që për 40 vite keni drejtuar studimet për infeksionet e ndryshme, shpërthimet e gripit, skarlatinës, tuberkulozit, fruthit, meningjitit, tifos e të tjera?

Kur them këtë, nuk e kam fjalën për opinione mediatike, por për përfundime shkencore…

Pra, ju nuk i përjashtoni efektet e vaksinës së tuberkulozit në ecurinë e përballjes me Covid-19?

Patjetër që nuk i përjashtoj, por duhet kohë për ta provuar shkencërisht…

Ju e njihni mirë besoj vaksinën e tuberkulozit, në çfarë rrethanash është aplikuar ajo për herë të parë në Shqipëri?

Në vendin tonë është aplikuar gjerësisht pas vitit 1960.

Nga importohej vaksina e tuberkulozit në vitet ‘60?

Vaksina e tuberkulozit u prodhua në vend me të gjitha standardet specifike. Dhe qysh nga viti 1960 e deri në fund, ne kemi operuar vetëm me vaksinën tonë. Prodhimi i saj është meritë e drejtpërdrejtë e doktor Ali Mollohollit dhe doktoreshë Mira Xibinakut.

Si u realizua vaksinimi i popullatës, ekzaminoheshin të gjithë apo vetëm grupet e riskut?

Nga viti 1968 ka nisur vaksinimi total i fëmijëve të qyteteve në maternitete, çerdhe, kopshte e shkolla, nga ato fillore, tetëvjeçare dhe të mesme. Më vonë u bë dhe vaksinimi i rekrutëve në të gjitha repartet e Ushtrisë. Me këtë, fëmijët imunizoheshin që në ditët e para të lindjes. Pastaj aplikoheshin rivaksinimet me nxënësit e shkollave fillore e tetëvjeçare, kur ka indikacion epidemiologjik. Përmbledhtas do të thosha që vaksinimi me BCG, siç quhet në gjuhën shkencore, është bërë në disa doza, që do të thotë se gati të gjithë kanë kaluar në vaksinim dhe rivaksinim disa herë. Mbaj mend se nga viti 1968 deri në vitin 1972 u vaksinuan dhe rivaksinuan mbi 700 mijë fëmijë.

Flitet se çdo qytetar ka bërë mbi pesë doza, që do të thotë se është rivaksinuar pesë herë…

Është e vërtetë, sepse sipas protokollit përkatës, vetëm pas këtyre dozave të vaksinës BCG, trupi vlerësohej përfundimisht i imunizuar. Dhe jo për një kohë të shkurtër, po për tërë jetën. Antitrupat që prodhonte BCG siguronin një mburojë mbrojtëse jo vetëm ndaj virusit të tuberkulozit, por edhe mjaft virozave të tjera të organeve të frymëmarrjes. Për kohën, ky ishte një sukses jo i vogël. Jo vetëm se u mbyll përfundimisht kapitulli i të infektuarve me tuberkuloz, po aplikimi i BCG në mbarë popullatën pati një ndikim të madh edhe në zbehjen e agresivitetit të mjaft sëmundjeve ngjitëse, që deri atëherë kishin mortalitet të lartë.

Njëfarë imuniteti ky, që mund të ketë ndikuar edhe në rastin e COVID-19…

Unë do të thosha se po. Jo rastësisht, në pjesën më të madhe të vendeve të Lindjes, ku kjo vaksinë bëhej në mënyrë të centralizuar dhe me të njëjtin protokoll, Covid nuk ka shkaktuar dëme të mëdha dhe ka kaluar shumë më lehtë me vendet e tjera.

Pse vendet e Perëndimit nuk e bënin vaksinën e tuberkulozit?

Tuberkulozi tek ato pothuaj nuk është ndierë fare, ose ka qenë një sëmundje shumë periferike. Vaksinimi dhe rivaksinimi kundër tij ka qenë një shqetësim i jashtëzakonshëm te vendet e Lindjes, sepse ato janë përballur rrezikshëm me këtë epidemi, që për shumë vite ka qenë vdekjeprurëse.

Kush është profesor Vesel Çika

Profesor Çika ka lindur në Shëngjergj të Tiranës dhe ka përfunduar studimet e larta për Mjekësi në vitin 1957. Në fushën e epidemiologjisë është specializuar fillimisht në Institutin Qendror të Specializimit të mjekëve në Moskë të ish-Bashkimit Sovjetik dhe më vonë është trajnuar në Kinë për mbrojtjen kufitare nga sëmundje tepër të rrezikshme.

Nga viti 1970 deri në vitin 1993, ka punuar në Institutin e Higjienës e Epidemiologjisë (sot Instituti i Shëndetit Publik), ku ka drejtuar studimet për infeksionet aerogjene intestinale, shpërthimet e gripit, skarlatinës, tuberkulozit, fruthit, meningjitit, difterisë, tifos e të tjera. Për shumë kohë ka ushtruar detyrën e pedagogut në Fakultetin e Mjekësisë dhe ka drejtuar doktoraturën e aplikantëve në fushën e epidemiologjisë dhe sëmundjeve ngjitëse.

Vlerësohet nga kolegët për botimet e efektshme shkencore dhe arkivin e pasur që ka krijuar me historinë dhe të dhënat e sëmundjeve ngjitëse në Shqipëri. Është bashkëpunëtor i vjetër shkencor.

(A.K.Dosja.al)

1 vit nga zgjedhjet e 25 prillit si e shikoni gjendjen e vendit:

View Results

aktualitet aktualitet vesel çika vesel çika

Sondazh

Poll
Aktualitet 12 Qershor 2020, 11:23

TIRANË– Presidenti Ilir Meta ka folur në konferencën e tij për shtyp lidhur me reagimin e “Euralusit” dhe mbledhjen e Komisionit për shkarkimin e tij nga d...

VIDEO-VIRALE/ Po fliste në Rrugën e Salës, demokrati 'kapet mat' nga gruaja

VIDEO-VIRALE/ Po fliste në Rrugën e Salës, demokrati 'kapet mat' nga gruaja

"Injoranca nuk është argument" Nuk i pëlqeu pyetja, Rama prek në faqe gazetaren Ambrozia Meta

Del VIDEOJA, Elia godet Princ Lekën: Familja ime të ka mbajtur me bukë

VIDEO/ Noka i jep Spiropalit pankartën, Ministrja ofrohet ta mbaj para fytyrës

Publikohen pamjet nga brenda bazës ajrore të Kuçovës, Komandanti: E gatshme për stërvitjen e trupave

Tempulli 2/ Me kanabis gati për shitje dhe shuma parash, arrestohen 4 të rinj në Tiranë

Dalin pamjet nga kasollja ku u vra 50-vjeçari në Durrës

Kontrabandonin ilaçe dhe telefona, arrestohen dy persona në Tiranë, sekuestrohen 47 iPhone

I vunë flakën eskavatorit me vlerë 150 mijë euro, arrestohen 2 autorët e ngjarjes

Reshjet e shiut dhe borës në vend, policia: Moderoni shpejtësinë e mos kryeni parakalime të gabuara

Kampioni Alvin Karaqi mes lotësh: Për besë u ndjeva si Gjergj Kastrioti kur mora flamurin

'Dokumentar horror'/ Berisha publikon pamjet: Do ju paraqes terrorin që Bajrajt ushtruan më 14 maj

Krimi në Bulqizë/ Fqinji: Po hante bukë në banesë kur erdhën dy makina!

Dosja "Gjici"/ Zv.kryetari i bashkisë së Kukësit shkon në SPAK

Newsroom 11 |XAMA: LAJMI I FUNDIT FAKE QË PASHË, ISHTE PËR MUA

Newsroom 11 |XAMA: KËSHILLË QYTETARËVE- MOS LEXONI VETËM NJË BURIM

Newsroom 11 | XAMA: GAZETARËT NUK SHKRUAJNË ME EMËR, KJO S'ËSHTË ETIKE

Xama në Newsroom: Lajmet e rreme përhapin panik! Më akuzuan se kisha marrë para për një shkrim

Muka në Newsroom: Në Shqipëri ka portale gjobaxhie, u bëjnë shantazh njerëzve

Xama në Newsroom: Fake News shpërndahet më shumë në Facebook e Tik Tok! Gazetarët të shkruajnë emrin

Newsroom 11 |Kush prodhon lajme të rreme në Shqipëri

Newsroom 10 |SENJA: NE S'REAGOJMË NDAJ GJUHËS SË URREJTJES

Newsroom 10 |HAZIZAJ: 'ÇOHU ENVER', PJESË E GJUHËS SË URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ KEMI MARRËVESHJE PËR TË MBROJTUR 'VIKTIMAT'

Newsroom 10 |HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES KA SHKAKTUAR DHE KRIME

Newsroom 10 |GAZETARI: GJUHA E URREJTJES, PJESË E SHOQËRISË

Newsroom 10 |HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES, E FRIKSHME NË SHQIPËRI

Vidhnin në banesa duke përdorur çelësa të klonuar, vihet në pranga 1 person,nje tjeter në kërkim

Newsroom 10 |GJUHA E URREJTJES PËRDORET NGA POLITIKA, AMA TË KONTROLLOJË GJUHËN E URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ: STEREOTIPET NXISIN GJUHËN E URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES LUFTOHET ME EDUKIM

Newsroom 10 | Gjuha e urrejtjes në media, si dhe kush e shpërndan?

Ndryshimet në PS/ Gjiknuri: S'është fundi, por fillimi i diçkaje të re.

Inceneratorët/ S’kam dhënë asnjë kontratë pa garë, ato janë publike!

Ndihet 'i shitur' nga Rama? Gjiknuri: Nuk ndjej braktisje, kam komunikim me të prej 20 vitesh

Klosi: Kemi primare reformimin e partisë, PS synon mandatin e katërt

U shkarkua si Sekretar i Përgjithshëm, Gjiknuri: PS edhe kur fiton, refekton!

Digjet shtëpia në Shkodër, në banesë ndodhej një i moshuar, përfundon në spital

Vazhdon përplasja në PD! Basha kërkon mbledhjen e Komisionit të Etikës për të, Bardhi: Shenjë humbje

Vrasja e Jetmirës/ Autori u dënua me 28 vite burg, nëna e viktimës: Duhet dënim përjetë!

Newsroom 9 | Kallanxhi: Threads? S`besoj se do zgjasë shumë

Newsroom 9 | Eksperti i IT: Mos merrni për bazë asgjë thuhet në rrjet

Newsroom 9 | Gazetarja: po ndodhin vrasje nga tik tok

Newsroom 9 | Eksperti i IT: Fake News dallohet vetëm po të jemi kritikë

Newsroom 9 | Kallanxhi: Shqiptarët besojnë gjithçka shohin në rrjet

Newsroom 9 | Eksperti i IT, Tomi Kallanxhi: Tik Tok ka "fake news" sepse s'ka censurë

Newsroom 9 | Gazetarja: Shqipëria do kohë të përshtatet me Tik Tok

Newsroom 9| Eksperti i IT: Çdo rrjet është i përkohshëm, duhet të kujdesemi për vlerat

A mund të mbyllet TikTok për Shqipërinë? Flet për Newsroom eksperi i IT

Fëmija mbyllet brenda në shtëpi, nëna e alarmuar njofton zjarrfikësit, NDËRHYRJA nga ballkoni