LIVE UPDATES
Insights

Ballkani i Hapur, 'lodër' e rrezikshme në duart e Vuçiç

Tregu serb është më i madh dhe gjithmonë do të jetë në gjendje të tërheqë më shumë investime të huaja [në radhë të parë një nga synimet e tregut të përbashkët] dhe të prodhojë mallra me vlerë më të lartë [për eksport brenda dhe jashtë tregut rajonal]. Diferencat e pagave nuk janë mjaftueshëm të larta për të kompensuar avantazhet e investimit në ekonominë më të madhe dhe më të përparuar të 6 vendeve të Ballkanit Perëndimor.

16 Qershor 2022, 18:47 Nga Edward P. Joseph
Ballkani i Hapur, 'lodër' e rrezikshme në duart e
Pamje nga takimi i fundit Open Ballkan

SHQIPËRI- Ballkani(ët) e hapur kërcënon të çimentojë dominimin e Serbisë autoritare në Ballkanin Perëndimor, pa mekanizmin mbikombëtar të ndërtimit të besimit të Procesit të Berlinit. Është gjithmonë një ide e mirë për të ardhur e për të shijuarajrin e pastër dhe ujërat e kristalta të Liqenit të Ohrit, një nga vendet më të bukura në Evropë. Fatkeqësisht, arsyeja për mbledhjen e javës së kaluar të liderëve nga rajoni – ‘Ballkani i Hapur’ – nuk është një ide e mirë. Në fakt, nuk është as një emër i mirë. Edhe zyrtarët janë të hutuar nëse emri është 'Ballkan i Hapur' [që tingëllon si komandë] apo 'Ballkan(ët) e Hapur' [që tingëllon si një përshkrim].

Si me çdo kult apo modë, mospërputhjet e dukshme janë lënë mënjanë. E para është pabarazia ekonomike. Dy nga tre pjesëmarrësit, Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut, kanë GDP që – të kombinuara –mezi sa gjysma e pjesëmarrësit kryesor, Serbisë. Kjo do të thotë se ndërsa të tre vendet do të përfitojnë nga një treg i përbashkët [ose zonë tregtare], Serbia do të përfitojë gjithmonë më shumë.

Tregu serb është më i madh dhe gjithmonë do të jetë në gjendje të tërheqë më shumë investime të huaja [në radhë të parë një nga synimet e tregut të përbashkët] dhe të prodhojë mallra me vlerë më të lartë [për eksport brenda dhe jashtë tregut rajonal]. Diferencat e pagave nuk janë mjaftueshëm të larta për të kompensuar avantazhet e investimit në ekonominë më të madhe dhe më të përparuar të 6 vendeve të Ballkanit Perëndimor.

Me fjalë të tjera, një valë në rritje do të ngrejë të gjitha varkat, por një varkë – Serbia – do të bëhet anije.

Përkrahësit entuziastë të "Ballkan(ëve) të Hapur" me sa duket nuk i kanë menduar efektet e rritjes dhe produktivitetit të çekuilibruar. Kjo është befasuese sepse disbalancat e tilla ishin një nga shtytësit e tensionit në ish-Jugosllavi, e përmbledhur në frazën e hidhur të shqiptuar në zonat më të varfra si Kosova: 'Kosovo radi, Beograd gradi' ['Kosova punon' - nxjerr lëndë të parë - ndërsa 'Beograd ndërton'].

Ekonomia politike e rajonit të sotëm të Ballkanit – e ndarë në shtatë shtete të pavarura [njëra prej të cilave, Kosova, nuk njihet as nga Serbia as nga Bosnja dhe Hercegovina] – është e ndryshme. Në vend të lidhjes fizike, ekonomike dhe politike, shtetet e vogla të rajonit janë shkatërruar. Unifikimi i tyre në një treg do të krijonte efikasitet, do të tërhiqte investime dhe do të nxiste rritjen.

Fuqia mbikqyrëse, synimet dhe vlerat

Detyra e lidhjes rajonale duhet të ishte një element themelor i strategjisë së udhëhequr nga Bashkimi Evropian pas luftës për rajonin. Të paktën deri në vitin 2020, në Samitin e Sofjes, BE-ja i dha përparësi bashkëpunimit dhe lidhjes rajonale, të mbështetur nga një angazhim serioz financiar – Plani Ekonomik dhe Investues prej 30 miliardë eurosh.

Nevoja për ta mbikëqyrur pushtetin, në mënyrë që të zbulohej mosbesimi dhe tradhëtia, ishte në thelb të planit të famshëm Schuman, i cili ishte pararendës i BE-së. Pas Luftës së Dytë Botërore, Franca ushqente frikën për një ringritje të Gjermanisë, nga aksesi që ky shtet kishte në prodhimin e qymyrit dhe çelikut. Plani Schuman adresoi shqetësimet franceze dhe kërkesat gjermane duke e vendosur prodhimin e qymyrit dhe çelikut nën një Autoritet të Lartë mbikombëtar që përfundimisht u bë Komuniteti Europian i Qymyrit dhe Çelikut, dhe më vonë Komuniteti Ekonomik Europian, përpara se të evoluonte përfundimisht në BE-në e sotme.

Mbikëqyrja e pushtetit dhe garantimi i prosperitetit dhe paqes nëpërmjet këtij mekanizmi është kthyer me kokë poshtë nga nisma ‘Ballkani i Hapur’. Filozofia e re, e përqafuar dhe nga administrata Biden, është se tregtia dhe krijimi i vendeve të punës kapërcejnë mosbesimin.

Një vështrim në luftën e furishme në Ukrainë, e cila tregtonte shumë me Rusinë deri në pushtimin, e ‘thumbon’ këtë koncept. Në mënyrë të ngjashme, tregtia midis Kinës dhe fqinjëve të saj demokratikë, Japonisë, Koresë së Jugut dhe Tajvanit ka shpërthyer, ashtu si besimi midis Pekinit dhe fqinjëve të tij ka rënë ndjeshëm. E njëjta dinamikë vlen edhe në Ballkan. Nëse tregtia do të ishte e barabartë me besimin, atëherë Serbia – e cila është partneri tregtar numër një i Malit të Zi, për eksportet dhe importet – do të kishte tashmë një marrëdhënie besimi me partnerin e saj tregtar shumë më të vogël. Në vend të kësaj, malazezët e perceptojnë me saktësi Beogradin si një grabitqar.

Ajo që ka rëndësi në marrëdhëniet tregtare është karakteri i partnerit tregtar, demokratik apo autoritar.

Gjermania Perëndimore gradualisht evoluoi në fuqinë më të fortë ekonomike të Evropës – dhe një demokraci udhëheqëse që nuk e shfrytëzoi atë fuqi për të përmbysur fqinjët e saj – falë një regjimi të ndërtuar mbi interesat e përbashkëta, vlerat demokratike dhe realizmin, jo besnikërinë.

Serbia e madhe, Shqipëria e madhe

Me Ballkanin(ët) e Hapur, SHBA po promovon një regjim tregtar të udhëhequr me entuziazëm nga një autokrat, presidenti serb Aleksandër Vuçiç, i cili minon rendin perëndimor për rajonin. Përpara 24 shkurtit, mbështetja për Open Balkan(s) ishte naive; pas 24 shkurtit, është neglizhencë. Beogradi është në kundërshtim të hapur ndaj detyrimeve të tij ndaj BE-së si një kandidat për të aplikuar sanksione ndaj Rusisë. Jo vetëm që Vuçiç refuzon me forcë të sanksionojë Moskën, por ai kultivon në mënyrë aktive partneritetin e tij strategjik të vazhdueshëm me Vladimir Putinin, një i pabesë në pjesën tjetër të kontinentit dhe përtej Atlantikut.

Zëdhënësi i Vuçiçit, ministri i Brendshëm Aleksandër Vulin, sulmoi verbalisht ambasadorin e SHBA-së Christopher Hill dhe lëshoi ​​një kërcënim flagrant kundër SHBA-së për sanksionet.

Në një moment kur lufta e Rusisë kërcënon rendin perëndimor dhe madje edhe atë global, nocioni i marrjes së një skeme të dyshimtë tregtare me aleatin numër një të Putinit në Ballkan – dhe ndoshta në Evropë [sikurse edhe kryeministri hungarez Viktor Orban ka vendosur sanksione] – është shqetësuese.

Lufta e Rusisë në Ukrainë është një moment për të zgjedhur – dhe, deri më tani, Vuçiç ka bërë zgjedhjen e tij. Autokrati serb duhet të shikohet si ushtar i një krimineli lufte, jo si partner.

Bonhomia shqetësuese me Vuçiçin ngre pabarazinë e tretë – atë mes fqinjëve të Serbisë që blejnë Ballkanin e Hapur dhe atyre që nuk e bëjnë këtë. Përkrahësit theksojnë përqafimin e O/B nga Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut, si dhe kryeministri i ri i Malit të Zi, Dritan Abazoviç, si dëshmi se përplasjet mes malazezëve, boshnjakëve dhe kosovarëve janë të pabaza. Ka një shpjegim për këtë enigmë.

Shqiptarët [në Shqipëri, Mal të Zi dhe Maqedoninë e Veriut] dhe maqedonasit nuk ndajnë ankthet për dominimin ekonomik serb, sepse ata nuk përballen me kërcënime të drejtpërdrejta nga autoritarizmi i Vuçiçit. Duke parë të bllokuar rrugën e tyre drejt BE-së, maqedonasit janë të gatshëm të shkojnë së bashku me Ballkanin e Hapur; integrimi mes ËB6 shërben si një tampon kundër nacionalizmit grabitqar bullgar. Përveç kësaj, njohja e fundit e Kishës Ortodokse Maqedonase nga Kisha Ortodokse Serbe ka rritur marrëdhëniet në një kohë kur identiteti maqedonas është nën sulm nga Bullgaria, gjithashtu rivalja e Serbisë.

E udhëhequr nga kryeministri Edi Rama, Shqipëria mund të ketë një interes afirmativ në 'bashkëpunimin rajonal' të stilit të Ballkanit të Hapur. Me kalimin e kohës, një regjim tregtar tërësisht jashtë kuadrit të BE-së do ta lërë nacionalizmin serb nën Vuçiç të drejtuar tërësisht në ruajtjen e status quo-së. mbi Kosovën. Ashtu siç ndodhi me ‘shkëmbimin e tokës’ të vitit 2019, SHBA-ja dhe BE-ja – të mërzitura përherë nga mosmarrëveshjet e lodhshme të Ballkanit – mund të pranojnë sërish ndarjen, të nxitur nga të huajt që pretendojnë se “zgjidh një konflikt të ngrirë”.

Ndarja hap automatikisht ‘Bashkimin e Kosovës dhe Shqipërisë’, me fjalë të tjera, Shqipërinë e Madhe – një zgjidhje e pajtueshme me Serbinë e Madhe pasi Kosova të ndahet. Nuk duhet të ketë ndonjë takim të fshehtë mes Ramës dhe Vuçiçit të llojit të Karagjorgjevës mes Franjo Tugjman dhe Slobodan Millosheviçit në prag të rënies së Jugosllavisë.

Nën një Beograd ekonomikisht më të fuqishëm – i pakufizuar nga asnjë kornizë e BE-së, përveç kandidaturës së Vuçiçit në BE – perspektivat për njohje reciproke në dialogun e ndërmjetësuar nga BE janë edhe më të largëta. Në të vërtetë, nënshkrimi i marrëveshjes së 'Normalizimit Ekonomik' në Shtator 2020 në Shtëpinë e Bardhë të Trump, nuk bëri asgjë për të zbutur armiqësinë e Beogradit ndaj Prishtinës, edhe pse Kosova drejtohej atëherë nga kryeministri bashkëpunues Avdullah Hoti, një ekonomist.

Përfundimisht, politikëbërësit perëndimorë të frustruar – duke parë që Serbia nuk do të lëvizë – do të pyesin dhe do të pyeten: ‘Pse të mos jemi ‘praktikë’ për Kosovën?’

Rivali i Ramës në Prishtinë, kryeministri i Kosovës Albin Kurti, është gjithashtu një nacionalist mbarëshqiptar që promovon ‘Bashkimin e Kosovës dhe Shqipërisë’.

Kurti, si shumica e kosovarëve, nuk dëshiron ta shohë Kosovën të ndarë, pjesërisht sepse kjo do të shfajësonte politikën nacionaliste serbe nën Millosheviçin – e ringjallur nga Vuçiç, një mbrojtës i ultra-nacionalistit Vojisllav Sheshel. Shfajësimi i Serbisë së Madhe në Kosovë do të bënte të njëjtën gjë për ambiciet nacionaliste serbe në Bosnje dhe Mal të Zi.

Fitore për Rusinë

E gjithë kjo do të ishte një fitore për presidentin rus Vladimir Putin dhe vizionin e Putinit për Ballkanin dhe Evropën. Moska në përgjithësi mbështet iniciativat perëndimore në rajon që Kremlini beson se nuk mund të funksionojnë, si dialogu i udhëhequr nga BE-ja, ose që çojnë përpara axhendën ruse.

Ministri i Jashtëm rus Sergej Lavrov, në terma të prerë, kohët e fundit pohoi mbështetjen e Moskës për Ballkanin e Hapur. Kjo nuk është një herë. Media kryesore e Rusisë në Serbi, Sputnik Serbia, ka promovuar në mënyrë të përsëritur 'Ballkanin e Hapur', siç vunë në dukje Srdjan Darmanovic dhe Andelka Rogac në raportin e tyre CEDEM mbi 'Gjurmën dixhitale ruse në Ballkan'. kjo perlë: 'Vuçiç: 'Ballkani i hapur' do të funksionojë, vetëm sepse askush përveç nesh nuk e ka menduar atë'.

Siç e ka bërë të qartë, Ramës nuk i intereson asgjë nga këto. Për momentin, gjithçka që ai dhe përkrahësit e tjerë të Open Balkan(s) dëshirojnë janë ‘rezultatet’. Fatkeqësisht, pavarësisht gjithë rrëmujës së krijuar rreth Open Balkan, ajo nuk ka dhënë shumë rezultate. Avokati ndërkombëtar serb Relja Radovic kohët e fundit ekspozoi natyrën e zbrazët të ‘Ballkanit të Hapur’ me titullin: ‘Marrëveshja për Kushtet për Qasje të Lirë në Tregun e Punës në Ballkanin Perëndimor’. Siç shpjegon Radovic, qëllimi i supozuar i aksesit të lirë mbetet në nivelin e dëshirave.

Në fund, Open Balkans i ofron Aleksandër Vuçiçit mundësinë për të realizuar iluzionin e stabilitetit bashkëpunues në Ballkan duke ndërtuar kushtet për destabilitet. Është koha për të ndaluar ndezjen e gazit dhe për të ringjallur llojin e proceseve – të bazuara në realitet – që çuan Francën dhe Gjermaninë të ndërtonin themelet e Bashkimit Evropian. Nuk ka asnjë arsye që Ballkani të mos shohë të njëjtin transformim.

*Edward P. Joseph jep mësim në menaxhimin e konflikteve në Shkollën Johns Hopkins të Studimeve të Avancuara Ndërkombëtare. Ai ka shërbyer në Ballkan, në të gjitha zonat e konfliktit. Nga viti 2010 deri në vitin 2012, ai ishte Zëvendës Shefi i Misionit të OSBE-së në Kosovë i emëruar nga SHBA. Mendimet e shprehura janë vetëm të autorit dhe nuk pasqyrojnë domosdoshmërisht pikëpamjet e BIRN.

open ballcan ballkani i hapur

Sondazh

Poll
Insights 16 Qershor 2022, 17:01 Dom Gjergj Meta

Krimi dhe qyteti

Dom Gjergj Meta Atentatet e shpeshta që po ndodhin këtyre ditëve, me pasojë vdekjen e personave, që sipas policisë dhe mediev...

Insights 7 Qershor 2022, 15:28 Edi Lesi

Piluri, çatia e botës për 3 ditë!

Pilur Sot Piluri është gdhirë si gjithë fshatrat e Labërisë, me ato pak frymë që enden e ato romuze që lë...

VIDEO-VIRALE/ Po fliste në Rrugën e Salës, demokrati 'kapet mat' nga gruaja

VIDEO-VIRALE/ Po fliste në Rrugën e Salës, demokrati 'kapet mat' nga gruaja

"Injoranca nuk është argument" Nuk i pëlqeu pyetja, Rama prek në faqe gazetaren Ambrozia Meta

Del VIDEOJA, Elia godet Princ Lekën: Familja ime të ka mbajtur me bukë

VIDEO/ Noka i jep Spiropalit pankartën, Ministrja ofrohet ta mbaj para fytyrës

Publikohen pamjet nga brenda bazës ajrore të Kuçovës, Komandanti: E gatshme për stërvitjen e trupave

Tempulli 2/ Me kanabis gati për shitje dhe shuma parash, arrestohen 4 të rinj në Tiranë

Dalin pamjet nga kasollja ku u vra 50-vjeçari në Durrës

Kontrabandonin ilaçe dhe telefona, arrestohen dy persona në Tiranë, sekuestrohen 47 iPhone

I vunë flakën eskavatorit me vlerë 150 mijë euro, arrestohen 2 autorët e ngjarjes

Reshjet e shiut dhe borës në vend, policia: Moderoni shpejtësinë e mos kryeni parakalime të gabuara

Kampioni Alvin Karaqi mes lotësh: Për besë u ndjeva si Gjergj Kastrioti kur mora flamurin

'Dokumentar horror'/ Berisha publikon pamjet: Do ju paraqes terrorin që Bajrajt ushtruan më 14 maj

Krimi në Bulqizë/ Fqinji: Po hante bukë në banesë kur erdhën dy makina!

Dosja "Gjici"/ Zv.kryetari i bashkisë së Kukësit shkon në SPAK

Newsroom 11 |XAMA: LAJMI I FUNDIT FAKE QË PASHË, ISHTE PËR MUA

Newsroom 11 |XAMA: KËSHILLË QYTETARËVE- MOS LEXONI VETËM NJË BURIM

Newsroom 11 | XAMA: GAZETARËT NUK SHKRUAJNË ME EMËR, KJO S'ËSHTË ETIKE

Xama në Newsroom: Lajmet e rreme përhapin panik! Më akuzuan se kisha marrë para për një shkrim

Muka në Newsroom: Në Shqipëri ka portale gjobaxhie, u bëjnë shantazh njerëzve

Xama në Newsroom: Fake News shpërndahet më shumë në Facebook e Tik Tok! Gazetarët të shkruajnë emrin

Newsroom 11 |Kush prodhon lajme të rreme në Shqipëri

Newsroom 10 |SENJA: NE S'REAGOJMË NDAJ GJUHËS SË URREJTJES

Newsroom 10 |HAZIZAJ: 'ÇOHU ENVER', PJESË E GJUHËS SË URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ KEMI MARRËVESHJE PËR TË MBROJTUR 'VIKTIMAT'

Newsroom 10 |HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES KA SHKAKTUAR DHE KRIME

Newsroom 10 |GAZETARI: GJUHA E URREJTJES, PJESË E SHOQËRISË

Newsroom 10 |HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES, E FRIKSHME NË SHQIPËRI

Vidhnin në banesa duke përdorur çelësa të klonuar, vihet në pranga 1 person,nje tjeter në kërkim

Newsroom 10 |GJUHA E URREJTJES PËRDORET NGA POLITIKA, AMA TË KONTROLLOJË GJUHËN E URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ: STEREOTIPET NXISIN GJUHËN E URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES LUFTOHET ME EDUKIM

Newsroom 10 | Gjuha e urrejtjes në media, si dhe kush e shpërndan?

Ndryshimet në PS/ Gjiknuri: S'është fundi, por fillimi i diçkaje të re.

Inceneratorët/ S’kam dhënë asnjë kontratë pa garë, ato janë publike!

Ndihet 'i shitur' nga Rama? Gjiknuri: Nuk ndjej braktisje, kam komunikim me të prej 20 vitesh

Klosi: Kemi primare reformimin e partisë, PS synon mandatin e katërt

U shkarkua si Sekretar i Përgjithshëm, Gjiknuri: PS edhe kur fiton, refekton!

Digjet shtëpia në Shkodër, në banesë ndodhej një i moshuar, përfundon në spital

Vazhdon përplasja në PD! Basha kërkon mbledhjen e Komisionit të Etikës për të, Bardhi: Shenjë humbje

Vrasja e Jetmirës/ Autori u dënua me 28 vite burg, nëna e viktimës: Duhet dënim përjetë!

Newsroom 9 | Kallanxhi: Threads? S`besoj se do zgjasë shumë

Newsroom 9 | Eksperti i IT: Mos merrni për bazë asgjë thuhet në rrjet

Newsroom 9 | Gazetarja: po ndodhin vrasje nga tik tok

Newsroom 9 | Eksperti i IT: Fake News dallohet vetëm po të jemi kritikë

Newsroom 9 | Kallanxhi: Shqiptarët besojnë gjithçka shohin në rrjet

Newsroom 9 | Eksperti i IT, Tomi Kallanxhi: Tik Tok ka "fake news" sepse s'ka censurë

Newsroom 9 | Gazetarja: Shqipëria do kohë të përshtatet me Tik Tok

Newsroom 9| Eksperti i IT: Çdo rrjet është i përkohshëm, duhet të kujdesemi për vlerat

A mund të mbyllet TikTok për Shqipërinë? Flet për Newsroom eksperi i IT

Fëmija mbyllet brenda në shtëpi, nëna e alarmuar njofton zjarrfikësit, NDËRHYRJA nga ballkoni