SPAK pushton Bashkinë e Tiranës, 8 flet-arreste për “3 Drejtorët” e Veliajt, Qato dhe Molla në burg
Arrestimet në Bashkinë e Tiranës, SPAK njoftim zyrtar: Akuzohen për korrupsion dhe shkelje në tendera 28 Mars, 17:51 ...
Arrestimet në Bashkinë e Tiranës, SPAK njoftim zyrtar: Akuzohen për korrupsion dhe shkelje në tendera 28 Mars, 17:51 ...
"Mos të fshihet roli i Olsi Ramës në trafikun e drogës", Bardhi- Dumanit: Provoni që në Shqipëri hetohet kush...
Akuzohet për korrupsion dhe shpërdorim detyre, jepet sot masa e sigurisë për kryebashkiakun Jorgo Goro 26 Mars, 07:37 ...
Miratohet në Këshillin e Sigurimit rezoluta për armëpushim të menjëhershëm në Gazë, SHBA abstenon ...
TIRANË- Nga Afrim Imaj
Reshit Shtëpani, mjeku që drejtoi për shumë vite Qendrën Riprodhuese të kuajve të racës, pinjoll i një familje të shquar nga Shëngjergji i Tiranës, ka ndërruar jetë para dy vjetësh. Veç emrit të mirë, doktori i kuajve të Petrit Dumes, siç e quanin dikur, ka lënë një kolanë botimesh memoristike për traditat e vendlindjes dhe Luftës Nacionalçlirimtare, bashkë me dosjen e kujtimeve nga koha kur ka shërbyer në fermën e kuajve të rrallë. Sëmundja e papritur nuk e la ta çonte deri në fund projektin për t’i hedhur ato në një libër të veçantë, që e çmonte shumë.
Kanë mbetur sidoqoftë dorëshkrimet, që edhe ashtu siç janë, krijojnë një fizionomi të qartë për fermën e famshme të Lazeretit të dikurshëm. Në to përshkruhen me detaje fillesat e qendrës sekrete të kuajve të racës, mënyra si u zgjerua e modernizua ajo, peripecitë pas divorcit me Moskën, dështimi i agjenturave sovjetike për t’i shfarosur këto specie nga Shqipëria, marrëzia e autoriteteve komuniste për t’i internuar pas ekzekutimit të Petrit Dumes, si pjesë e grupit të tij puçist, etj.
Ka ndodhur vërtetë kështu: Kuajt e famshëm për herë të parë i solli në Shqipëri Skënderbeu. U bë shkak filmi për heroin tonë kombëtar, të kishim edhe ne një dyzinë të tyre. Kjo ndodhi në kohën e miqësisë me Bashkimin Sovjetik. Ishte fillimi i viteve ‘50 kur kishin nisur xhirimet e filmit “Skënderbeu”, një prodhim ky shqiptaro-sovjetik. Regjisori nga Moska, pasi ishte bindur se kuajt e gjetur në rrethinat e Tiranës dhe Krujës nuk ishin të përshtatshëm për skenat e parashikuara, u interesua te autoritetet e Ambasadës për të importuar nga Bashkimi Sovjet një çift syresh.
Pas procedurave të rastit, nuk vonoi dhe erdhën dy të tillë, përkatësisht Çarli, i racës “Alltekin”, një kryqëzim i racave gjakpastër arab me gjakthjeshtin anglez dhe “Panku” i famshëm i racës gjakpastër arab i linjës Ruso-Polake, të shoqëruar me “pasaporta” zyrtare që përmbanin me detaje të dhënat gjenealogjike të plotësuara në fermën e famshme “Tverskaja Konji Zavod” të Bashkimin Sovjetik. U bë shkak xhirimi i “Skënderbeut” që ata të “pasaportizoheshin” në Shqipëri, për të qenë të parët në llojin e tyre në fermën e mëvonshme të krijuar enkas për kuajt e racës. Diku më vonë, me ndërhyrjen e drejtpërdrejtë të Petrit Dumes, asokohe shef i Shtatmadhorisë, erdhën edhe 36 kuaj të tjerë.
LAZERETI, FERMA E GJENERAL DUMES
Dy kuajt e parë që mbërritën në Shqipëri nga ferma e famshme “Tverskaja Konji Zavod” për xhirimet e filmit “Skënderbeu”, nuk u kthyen më në Bashkimin Sovjetik. I pasionuar pas tyre, Petrit Dumja, duke shfrytëzuar marrëdhëniet e shkëlqyera midis dy vendeve tona, ndërhyri për të sjellë një sasi tjetër. Me arsyetimin për xhirimin e një filmi tjetër që nuk u realizua kurrë, shefi i Shtatmadhorisë bëri të mundur kompletimin e fermës së Lazeretit me 36 kuaj të tillë. Kështu, për herë të parë në Shqipëri u fut një sasi e konsiderueshme kuajsh të racës “Gjakpastër arab” dhe “Gjakthjeshti anglez”. Nga kryqëzimi i tyre në fermën e Lazeretit janë përftuar racat “Orlovi” shtatlartë dhe “Alltekini” i madh, tepër të kërkuar për vlerat e rralla, jo thjesht për hipizëm. Qyteza e ngritur enkas me përkujdesjen e veçantë të gjeneral Dumes, shumë shpejt mori pamjen e një qendre model për mbarështimin e kuajve dhe u bë e njohur në asetet e ushtrisë shqiptare.
BURRELI, STREHA E PARË E KUAJVE TË RACËS
Me mbërritjen nga Bashkimi Sovjetik, tufa me 36 kuaj race u vendos në rrethinat e qytetit të Burreli. Për strehimin e tyre ishte përshtatur më parë aty një nga kazermat e vjetra, me kujdesin e drejtpërdrejtë të Petrit Dumes. Që me mbërritjen e tyre, u përballëm me vështirësi të panjohura. Së pari, kuajt e famshëm nuk e patën të lehtë përshtatjen me mikroklimën, pastaj mungesa e përvojës nga specialistët tanë për mbarështimin e tyre nuk do kalonte pa pasoja. Ende pa mbushur një muaj në Burrel, njëri nga tre hamshorët e racës arabe, me emrin “Kaprizi” “vdiq” pa lënë trashëgimtarë. Sidoqoftë, kjo nuk e demoralizoi stafin që kujdesej për tufën e tyre, t’i përkushtohej punës me të gjitha energjitë. Ende pa u transferuar prej aty, filloi edhe shumimi i tyre. I quajturi “Naklloni” me baba “Kapotin” dhe “Filantropi” i famshëm me baba “Pribojn”, prodhuan trashëgimtarët e parë. Që këtej nisi normaliteti i mbarështimit të kuajve të racës. Tashmë gjithçka u vendos mbi baza shkencore. Trashëgimia e tyre erdhi deri në ditët tona, dhe raca jo vetëm nuk u shua, por u shtua me breza të tërë.
DIVORCI ME SOVJETIKËT
ivorci me Bashkimin Sovjetik e gjeti fermën e Lazeretit në kulmin e shkëlqimit. Rrufetë e shkëmbyera midis Tiranës e Moskës i paraprinë një klime të rrezikshme për bijzën e “Tverskaja Konji Zavod” në Shqipëri. Ndërprerja e marrëdhënieve me Kremlinin, parakuptonte tërheqjen e të gjitha aseteve të dhuruara prej tij në emër të miqësisë, siç ishte edhe rasti i kuajve të racës, për të cilën pala shqiptare nuk kishte paguar asnjë qindarkë.
Qysh në ditët e para të përplasjes së madhe, pala sovjetike që e dinte më shumë se kushdo rëndësinë e ekzistencës së këtyre specieve të rralla në Shqipëri, bëri përpjekje për të realizuar riatdhesimin e tyre me çdo kusht. Autoritetet e Tiranës nga ana tjetër bënë ç’është e mundur për të ruajtur “Tverskaja Konji Zavod” e Lazeretit. Një strategji e veçantë për këtë u përpunua nga gjeneral Dume, i cili bashkë me përgjigjen për sovjetikët se kuajt kishin ngordhur, udhëhoqi operacionin e fshehtë për t’i transferuar ata në garnizonet e skajshme të ushtrisë.
Mirëpo këmbëngulja e administratorëve të Moskës nuk rreshti. Sa zyrtarisht, aq edhe në rrugë agjenturore, ajo u orvat të binte në gjurmë të aseteve të veta, këtë radhë për të helmuar e shfarosur specien e rrallë që kishte sjellë dikur në Shqipëri. Gjithsesi, falë përkujdesjes së specialistëve e drejtueseve të Ushtrisë, “Tverskaja Konji Zavod” shqiptar nuk u shfaros. Në vjeshtën e vitit 1965, Lazereti u bë sërish streha e kuajve të rrallë…
KALËRIMI I GJENERALIT
Petrit Dume pothuajse ishte mysafir i përditshëm i fermës së Lazeretit. Prania e tij aty nuk kishte të bënte vetëm me interesimin për mbarëvajtjen e kuajve të racës së rrallë. Gjenerali kryesisht vinte për të kalëruar. Askush si ai nuk e kishte kaq të spikatur pasionin e kalërimit. Madje, për specialistët e fermës, njihej si mjeshtër i madh i hipizmit. Zotëronte në perfeksion teknikat e ecjes me kalë në terrene të ndryshme, komunikonte si rrallëkush me të dhe ushtrohej në rrethana të ndryshme si kalorës i sprovuar.
Dume stërvitej me disa kuaj, gjithnjë sipas specifikave, detyrave dhe veçorive të terrenit. Gjatë ushtrimit stërvitor për kapërcim pengesash përdorte pelën “Nazhenka” dhe “Naukën”, të bijën e “Nakavales”. Në parakalimet ceremoniale preferonte kalin “Çarli” dhe pelën
“Nakavalja”. Më për zemër kishte kalin “Nakllon”, me të cilin ushtrohej për daljet në terren ku studionte hapësirat e vendndodhjet për stërvitjet e planifikuara të Shtabit të Përgjithshëm dhe Forcave Speciale të Ushtrisë. Kalërimi për gjeneralin, sidomos vitet e fundit, ishte shndërruar në mani.
Lazereti i dikurshëm, “Tverskaja Konji Zavod” e Shqipërisë
Dikur Lazeretin e vogël të Tiranës e njësonin me emrin e madh “Tverskaja Konji Zavod”, fermës ruso-polake me famë botërore të kuajve të rrallë. Për vite me radhë, ishqyteza italiane në periferi të kryeqytetit u bë e njohur për mbarështimin e tyre, ndërkohë që të tillë nuk kishin as vendet e fuqishme të globit. Historia nisi në vitin 1957, kur për herë të parë u akomoduan aty dy kuajt të rrallë që morën pjesë në xhirimet e filmit “Skënderbeu”. Në pak muaj, suitës së tyre iu shtuan edhe 36 syresh të racës “Gjakpastër Arab”. Pa mbushur një dekadë, qendra riprodhuese e Lazeretit, siç mori emrin më vonë, mundi të mbarështojë rreth 400 ekzemplarë.
Dokumentet dhe dëshmitarët, meritën kryesore për “Tverskaja Konji Zavod”-in shqiptar ia dedikojnë Petrit Dumes, ish-kreut të shtatmadhorisë, i cili duke shfrytëzuar marrëdhëniet e miqësisë me ish-Bashkimin Sovjetik, krijoi fermën e kuajve të kërkuar për vlerat e rralla. Veç shkëlqimit, çuditërisht, me emrin e tij, është i lidhur dhe shkatërrimi i Lazeretit. Në kryqëzatën e shpallur ndaj gjeneralit të famshëm si puçist, u përfshi edhe kjo krijesë e tij, si pjesë e komplotit të fantazuar në mendjet e mbrapshta. Mjaftoi kaq dhe Qendra e Mbarështimit të Lazeretit u shkatërrua brenda ditës. Kuajt e racës të kultivuar aty, me shumë mund e sakrifica, u shfarosën në skajet më të largëta të vendit.
Marrë nga: Monitor.al
Ndihmës-Sekretarja e Shtetit takoi Alibeajn, ndërsa Paloka deklaroi se ka firmosur peticionin kundër ambasadores Kim. Çfarë do të thotë kjo për PD?
DashiTë lindur më: 21 Mars – 19 PrillNë dashuri, përpiquni të mos e teproni shumë me zënkat. Periudha konflikti edhe në punë, kushtojini vëmendje marrëdhë...
TIRANË- Banorët e Big Brother Vip kanë debatuar ashpër në spektaklin e sotëm. Kjo për shkak të punëve të shtëpisë, të cilët nuk janë bërë nga ana e banorëv...
KINË– Shkencëtarët kinezë kanë ndërtuar një “hëne artificiale” që do t’u mundësojë atyre që të simulojnë mjedise me gravitet të ulë...
TIRANË- Një bisedë mes banorëve të ‘Big Brother Vip’ ka zbuluar që në oborrin e shtëpisë më të famshme ka minj. Iliri, Donaldi, Einxhel, Dj Dag...
TIRANË- Pas sherrit të tij me aktoren Monika Lubonja, Iliri nuk i kursen ironitë drejt saj. Së fundmi teksa qëndronin në dhomën e gjumit Iliri i është drej...
BEOGRAD– Qytetarët e Serbisë do t’i paguajnë borxhet Titos edhe për 20 vitet e ardhshme. Këstet e fundit të kredive që Serbia ka marrë gjatë viteve ...
SHBA- Modelja Bella Hadid e ka ndarë edhe më parë problemin e saj me depresionin, por së fundmi ajo ka rrëfyer me detaje se si i ka kaluar tre vitet e fundit e...
TIRANË- Modelja Beniada Nishani është një nga banoret e “Big Brother VIP”, e cila ka një karrierë në Itali ku ka nënshkruar kontrata me kompani mode shumë ...
TIRANË- Një debat ka ndodhur mes aktorit Donald Veshaj si dhe balerinit Ilir Shaqiri në ‘Big Brother Vip’. Dhe shkak për këtë përplasje mes dje...
SHBA- Seriali ‘Miqtë’ është mjaft i shikuar dhe fansat kanë krijuar preferenca pë secilin aktor. Sipas medjave të huaja mes kasit të aktorëve ka dhe...