LIVE UPDATES
Editorial

Drejt një apokalipsi demokratik?

3 Shtator 2020, 11:14 Nga DOSJA
Drejt një apokalipsi demokratik?

Në 1947, dy vjet pasi Hiroshima dhe Nagasaki u shkatërruan nga bombat bërthamore, Buletini i Shkencëtarëve Atomikë nisi Orën e Apokalipsit për të treguar se sa afër asgjësimit është bota dhe për të nxitur veprime për të “kthyer pas kohën”. Sot, vlen të merret parasysh nevoja për të krijuar një orë për të treguar se sa afër shkatërrimit janë demokracitë tona. Një orë e tillë do të tregonte se ne po i afrohemi me shpejtësi mesnatës.

Demokracia liberale bazohet në idenë se individët që veprojnë në mënyrë racionale në interesin e tyre do të prodhojnë rezultate të mira. Por pothuajse çdo aspekt i kësaj premise është gërryer vitet e fundit. Si fillim, gjendja e përhapur e amullisë përsa i takon të ardhurave dhe pabarazia në rritje, veçanërisht që nga kriza financiare e vitit 2008, zor se janë rezultate që njerëzit më racionalë do t’i zgjidhnin.

Për më tepër, ulja e besimit tek institucionet ka dëmtuar kushtet që u nevojiten individëve për të marrë vendime të informuara. Media tradicionale, që pritej prej kohësh të shërbente ri rojtare e informacionit, është lënë pas dhe anashkaluar nga burime në internet, modeli i biznesit i të cilit i inkurajon ata të tërheqin lexuesit duke luajtur në bindjet dhe interesat e tyre, shpesh nëpërmjet shpërndarjes së informacionit të rremë ose çorientues.

Në këtë kontekst, liderët politikë që përpiqen të veprojnë si forca moderuese shpesh humbasin ndaj atyre që përdorin frikën dhe thirrjet për tribalizëm. E gjithë kjo ka nxitur një ndjenjë interesi vetë-shkatërrues, e cila bën kompromiset e nevojshme për të ndërtuar koalicione të gjera praktikisht të pamundura.

Rezultati i kësaj është një polarizim politik gjithnjë e më i thellë, humbje e besimit te sundimi i ligjit dhe një lloj kalbje e përhapur institucionale. Kriza e COVID-19 ka përshpejtuar secilën nga këto zhvillime. Pandemia ka sjellë goditje të reja shkatërruese në reputacionin tashmë të dëmtuar të demokracive liberale si bastione të prosperitetit relativ, parashikueshmërisë dhe sigurisë.

Sfidat tashmë dihen mirë se cilat janë.  E megjithatë, edhe diskutimet për prishjen e demokracisë janë polarizuar thellë. Në Shtetet e Bashkuara, republikanët dhe demokratët e kaluan pjesën më të madhe të kohës në konventat e tyre të fundit për emërimin presidencial duke sugjeruar se kundërshtarët e tyre synojnë të shkatërrojnë demokracinë amerikane.

Në fakt, e gjithë fushata presidenciale e SHBA-së është shoqëruar me retorikë gati-apokaliptike, me të dy palët që shfrytëzojnë gjuhën e demokracisë liberale – pavarësinë, lirinë, sundimin e ligjit – për të portretizuar kundërshtarët e tyre si një kërcënim ekzistencial për mënyrën e jetesës amerikane. Kjo reflekton një trend më të gjerë drejt lidhjes së mbrojtjes së demokracisë me zgjedhjet. Kjo qasje tani duket se mishëron një etik me një shumë zero, e cila thjesht thellon ndasitë që tashmë po dëmtojnë demokracinë.

Paralajmërimet ogurzeza – edhe ato që janë të bazuara në realitet – nuk do të jenë kurrë të mjaftueshme për të shpëtuar demokracinë liberale. Kjo do të kërkojë një strategji afatgjatë që synon rikthimin e themeleve të sistemit: rezultate të qeverisjes së mirë të bazuara në vendimmarrje racionale dhe të informuar.

Edukimi dhe mobilizimi janë pjesë përbërëse e një strategjie të tillë. Zhvillimet e fundit – nga një gatishmëri e gjerë për të ndjekur udhëzimet e shëndetit publik deri te protestat e përhapura kundër racizmit sistematik – sugjerojnë se popujt janë gati dhe të gatshëm të veprojnë. Por përpjekje të tilla do të kenë shumë pak kuptim pa rezultate të mira dhe kjo do të kërkojë që liderët politikë të adresojnë defektet sistematike, duke filluar me ato që po nxisin pabarazinë.

Çelësi për sukses – dhe për qëndrueshmëri demokratike – është krijimi i një lidhjeje më të fortë midis qeverisë dhe shoqërisë. Kjo, nga ana tjetër, kërkon një kuptim më të fuqishëm të shtetësisë.

Siç theksoi edhe politikani dhe ndërtuesi i shtetit italian i shekullit XIX Giuseppe Mazzini, një demokraci liberale mund të zërë rrënjë dhe të lulëzojë vetëm nëse bazohet në detyra, jo vetëm në të drejta. Qytetarët duhet të jenë të lidhur me njëri-tjetrin nga një kauzë më e lartë. Për Mazzinin, i cili ndihmoi në unifikimin dhe pavarësinë e Italisë, kjo kauzë ishte e drejta e kombit për vetëvendosje. Presidenti i SHBA-së Woodroë Wilson u bazua te kjo gjë pas Luftës së Parë Botërore teksa hidhte themelet për atë që përfundimisht do të bëhej rendi botëror liberal.

Megjithatë, një përpjekje e tillë nuk është e nevojshme të bazohet në nacionalizëm. Në fakt, sot ne shohim politikanë që i drejtohen nacionalizmit etnik si një mjet për ndarjen e popullatave. Ajo që është e nevojshme është të kuptojmë se të gjithë kemi një përgjegjësi ndaj vetes dhe ndaj njëri-tjetrit. Ky besim lejon që të ekzistojë një shoqëri demokratike funksionale dhe lulëzuese.

Në praktikë, kjo qasje është e thjeshtë dhe e qëllimshme. Ajo përfshin ndërtimin e komunitetit, një angazhim për shërbim dhe një ndërgjegje të përgjithshme. Nuk do të jetë e lehtë, dhe sigurisht që kjo nuk do të mund të realizohet me një zgjedhje të vetme, madje as me zgjedhjet presidenciale të SHBA-së që do të mbahen në nëntor. Por ky nuk është justifikim për të mos u përpjekur dhe për t’iu nënshtruar forcave centrifugale që na largojnë.

Winston Churchill një herë tha se demokracia liberale është forma më e keqe e qeverisjes – përveç të gjitha të tjerave. Mund të mos jetë e përsosur, por nuk diskutohet që ia vlen ta shpëtojmë. Dhe ora po ecën…

Marrë me autorizim nga Project Syndicate. Nuk mund të ripublikohet pa lejen e Project Syndicate. A Democratic Doomsday?

Shënim: Ana Palacio, ish-ministre e jashtme në Spanjë dhe ish-zëvendës presidente e Bankës Botërore, është një anëtare e Këshillit të Shtetit në Spanjë, lektore në Universitetin e Xhorxhtaunit.

1 vit nga zgjedhjet e 25 prillit si e shikoni gjendjen e vendit:

View Results

editorial editorial ana palacio demokracia në europë ana palacio demokracia në europë

Sondazh

Poll
Editorial 31 Gusht 2020, 17:52

Të lutem zot, lër një krisht për shqiptarët

Që Fatos Nano, kur ishte kryeministër, i bëri batutë, një ndër personazheve më të njohur në policinë e shtetit, ish-shefit të qarkullimit Krenar Ahmetit, se si ...

Editorial 26 Gusht 2020, 10:27

Bota ndahet në Uruguai dhe ne

Ballina e “Vremes” është përkujtues i mirë. Një, se jemi në një verë e cila do të ketë efekt të madh tronditës për të gjitha shoqëritë përreth nesh, s’do mend d...

Del VIDEOJA, Elia godet Princ Lekën: Familja ime të ka mbajtur me bukë

Del VIDEOJA, Elia godet Princ Lekën: Familja ime të ka mbajtur me bukë

VIDEO/ Noka i jep Spiropalit pankartën, Ministrja ofrohet ta mbaj para fytyrës

Publikohen pamjet nga brenda bazës ajrore të Kuçovës, Komandanti: E gatshme për stërvitjen e trupave

Tempulli 2/ Me kanabis gati për shitje dhe shuma parash, arrestohen 4 të rinj në Tiranë

Dalin pamjet nga kasollja ku u vra 50-vjeçari në Durrës

Kontrabandonin ilaçe dhe telefona, arrestohen dy persona në Tiranë, sekuestrohen 47 iPhone

I vunë flakën eskavatorit me vlerë 150 mijë euro, arrestohen 2 autorët e ngjarjes

Reshjet e shiut dhe borës në vend, policia: Moderoni shpejtësinë e mos kryeni parakalime të gabuara

Kampioni Alvin Karaqi mes lotësh: Për besë u ndjeva si Gjergj Kastrioti kur mora flamurin

'Dokumentar horror'/ Berisha publikon pamjet: Do ju paraqes terrorin që Bajrajt ushtruan më 14 maj

Krimi në Bulqizë/ Fqinji: Po hante bukë në banesë kur erdhën dy makina!

Dosja "Gjici"/ Zv.kryetari i bashkisë së Kukësit shkon në SPAK

Newsroom 11 |XAMA: LAJMI I FUNDIT FAKE QË PASHË, ISHTE PËR MUA

Newsroom 11 |XAMA: KËSHILLË QYTETARËVE- MOS LEXONI VETËM NJË BURIM

Newsroom 11 | XAMA: GAZETARËT NUK SHKRUAJNË ME EMËR, KJO S'ËSHTË ETIKE

Xama në Newsroom: Lajmet e rreme përhapin panik! Më akuzuan se kisha marrë para për një shkrim

Muka në Newsroom: Në Shqipëri ka portale gjobaxhie, u bëjnë shantazh njerëzve

Xama në Newsroom: Fake News shpërndahet më shumë në Facebook e Tik Tok! Gazetarët të shkruajnë emrin

Newsroom 11 |Kush prodhon lajme të rreme në Shqipëri

Newsroom 10 |SENJA: NE S'REAGOJMË NDAJ GJUHËS SË URREJTJES

Newsroom 10 |HAZIZAJ: 'ÇOHU ENVER', PJESË E GJUHËS SË URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ KEMI MARRËVESHJE PËR TË MBROJTUR 'VIKTIMAT'

Newsroom 10 |HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES KA SHKAKTUAR DHE KRIME

Newsroom 10 |GAZETARI: GJUHA E URREJTJES, PJESË E SHOQËRISË

Newsroom 10 |HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES, E FRIKSHME NË SHQIPËRI

Vidhnin në banesa duke përdorur çelësa të klonuar, vihet në pranga 1 person,nje tjeter në kërkim

Newsroom 10 |GJUHA E URREJTJES PËRDORET NGA POLITIKA, AMA TË KONTROLLOJË GJUHËN E URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ: STEREOTIPET NXISIN GJUHËN E URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES LUFTOHET ME EDUKIM

Newsroom 10 | Gjuha e urrejtjes në media, si dhe kush e shpërndan?

Ndryshimet në PS/ Gjiknuri: S'është fundi, por fillimi i diçkaje të re.

Inceneratorët/ S’kam dhënë asnjë kontratë pa garë, ato janë publike!

Ndihet 'i shitur' nga Rama? Gjiknuri: Nuk ndjej braktisje, kam komunikim me të prej 20 vitesh

Klosi: Kemi primare reformimin e partisë, PS synon mandatin e katërt

U shkarkua si Sekretar i Përgjithshëm, Gjiknuri: PS edhe kur fiton, refekton!

Digjet shtëpia në Shkodër, në banesë ndodhej një i moshuar, përfundon në spital

Vazhdon përplasja në PD! Basha kërkon mbledhjen e Komisionit të Etikës për të, Bardhi: Shenjë humbje

Vrasja e Jetmirës/ Autori u dënua me 28 vite burg, nëna e viktimës: Duhet dënim përjetë!

Newsroom 9 | Kallanxhi: Threads? S`besoj se do zgjasë shumë

Newsroom 9 | Eksperti i IT: Mos merrni për bazë asgjë thuhet në rrjet

Newsroom 9 | Gazetarja: po ndodhin vrasje nga tik tok

Newsroom 9 | Eksperti i IT: Fake News dallohet vetëm po të jemi kritikë

Newsroom 9 | Kallanxhi: Shqiptarët besojnë gjithçka shohin në rrjet

Newsroom 9 | Eksperti i IT, Tomi Kallanxhi: Tik Tok ka "fake news" sepse s'ka censurë

Newsroom 9 | Gazetarja: Shqipëria do kohë të përshtatet me Tik Tok

Newsroom 9| Eksperti i IT: Çdo rrjet është i përkohshëm, duhet të kujdesemi për vlerat

A mund të mbyllet TikTok për Shqipërinë? Flet për Newsroom eksperi i IT

Fëmija mbyllet brenda në shtëpi, nëna e alarmuar njofton zjarrfikësit, NDËRHYRJA nga ballkoni

Newsroom/ Karabolli: Shqipëria do kohë të përshtatet me TikTok, e provuan edhe gazetarët, s’ia dolën

Newsroom 9 |Tik-Tok Kultura, platformë krijimi apo dizinformimi?