LIVE UPDATES
Art&Argëtim

Akademikët turq zbulojnë poemën epike italiane 550-vjeçare për Sulltan Mehmedin

21 Korrik 2021, 07:25 Nga DOSJA
Akademikët turq zbulojnë poemën epike italiane 550-vjeçare

TURQI– Historia është e mbushur me vepra arti të humbura, por ndonjëherë fati siguron një perlë të pazbuluar. Kështu profesorja e asociuar, Filiz Barın Akman i Shkencave Sociale në Universitetin e Ankarasë dhe bashkëshorti i saj dhe akademiku Beyazıt Akman, zbuluan një poemë epike prej 5000 rreshtash nga periudha e Rilindjes, shkruar nga një poet italian në nder të Sulltan Osman Mehmed Pushtuesi.

Vepra, e titulluar “Amyris, de vita et gestis Mahometi Turcorum imperatoris” (“Emir: Jeta dhe Pushtimet e Mehmet Perandorit Turk”), u shkrua nga poeti dhe historiani Gian Mario Filelfo në 1475.

Çifti Akman, në një intervistë për Anadolu Agency (AA), foli për zbulimin dhe tiparet e veprës. Vepra nuk është përkthyer në Turqisht ose Anglisht në gati 550 vjet të historisë së saj dhe nuk ka qenë objekt i ndonjë studimi akademik.

Beyazıt Akman tha se ai ishte duke punuar me gruan e tij në perceptimin e Turqve dhe Islamit në Perëndim. “Ne vazhdimisht po përpiqeshim të gjenim burime të reja. Në hulumtimet tona, ne kemi parë disa referenca për këtë vepër dhe autorin, por kurrë nuk e kishim parë vetë punën. Citimet për këtë vepër po citonin gjithashtu përmes citimeve. Ne nuk kemi hasur një studim që lexon dhe interpreton punën nga fillimi në fund “, tha ai.

Akman tha se ata kanë një kopje faksimile të veprës të shtypur në Itali në 1978 dhe nënvizoi se do të përpiqen të arrijnë dorëshkrimin origjinal latin nga biblioteka Bibliotheque de Geneve në Gjenevë, Zvicër.

Ai shpjegoi se hapi i tyre i parë do të ishte të përfundonin përkthimin e poezisë.

Deri më tani, ajo duhet të ishte përkthyer në shumë gjuhë, jo vetëm në Turqisht, dhe duhet të ishte objekt i shumë studimeve. A mund ta imagjinoni, një Italian shkroi një vepër prej 5,000 rreshtash mbi Sulltan Mehmedin në shekullin e 15-të, dhe nuk përkthehet në asnjë gjuhë “, tha Akman.

Nëse kjo vepër do të ishte shkruar për një perandor të krishterë dhe jo për një sundimtar mysliman turk, unë jam i sigurt se do të ishte përmendur midis klasikeve si Iliada e Homerit dhe Eneida e Virgjilit. Ata e burgosën atë në arkivat e bibliotekave të tyre. Nuk ka dyshim që historiografia orientaliste ka një ndikim të madh në faktin se vepra ka qenë e panjohur deri në një shkallë të tillë deri më tani. Ne së pari duam ta përkthejmë këtë vepër në turqisht dhe anglisht, dhe pastaj ta analizojmë. Nuk e di pse nuk ka tërhequr vëmendjen e askujt për pesë shekuj, “-deklaroi ai.

Akman vuri në dukje se poezia e Filelfo kishte po aq domethënie historike sa portreti i famshëm i Sulltan Mehmed Pushtuesit i artistit venecian, Gentile Bellini.

Padyshim, kjo vepër nuk ndryshon nga portreti i Bellinit për Mehmed. Ajo që bëri njëra me artin e pikturës, tjetra me letërsinë. Është e rëndësishme që vepra t’i paraqitet njerëzve tanë dhe kulturave të tjera me një azhurnim me këtë projekt, ne synojmë të plotësojmë këtë boshllëk “.

Ndërkohë, Filiz Akman dha një pasqyrë të sfondit dhe historisë së poezisë.

Pasi Sulltan Mehmed pushtoi Stambollin, mes të burgosurve ishte edhe kunati i një tregtari venecian me emrin Othman Lillo Ferducci nga Ankona. Ferducci i dërgoi një letër Sulltanit, duke kërkuar që kunati i tij të lirohej dhe Sulltani e liroi pa kërkuar asnjë shpërblim.

I ndikuar nga akti i Sulltanit, Ferducci shtoi emrin e tij “Othman” në emrin e tij si një mirënjohje, pasi “Othman” ishte emri i paraardhësit të Sulltan Mehmedit dhe themeluesit të Perandorisë Osmane. Ai gjithashtu kërkoi nga miku i tij, poeti i Rilindjes Gian Mario Filelfo, i lindur në Pera në 1426, për të shkruar një poemë epike për Sulltan Mehmedin, duke përshkruar arritjet dhe pushtimet e tij.

Ai synoi të falënderonte Sulltanin dhe t’i shprehte falënderimet e tij,” tha ajo.

Akman vuri në dukje se vepra do të përkthehet nga origjinali latin në turqisht dhe anglisht, shoqëruar me lexime të hollësishme letrare dhe shpjegime të kontekstit historik. Ajo deklaroi se ata synojnë ta kenë librin në rafte për disa muaj.

Libri do të botohet nga Botimet Kopernik me titullin, “Emiri: Eposi i Fatih i Pesë Shekujve”.

(d.a/dosja.al)

Iftar dhe politikë, a u prek Muaji i Ramazanit nga politikanët?

View Results

dikur dikur beyazıt akman filiz barın akman gentile bellini sulltan osman mehmed pushtuesi beyazıt akman filiz barın akman gentile bellini sulltan osman mehmed pushtuesi

Sondazh

Poll
Art&Argëtim 20 Korrik 2021, 09:12

BRITANI- Ish-presidenti i SHBA-ve, Bill Clinton refuzoi çajin me Mbretëreshën Elizabet dhe darkën në Checkers sepse ai donte të “ishte një turist&#...

VIDEO-VIRALE/ Po fliste në Rrugën e Salës, demokrati 'kapet mat' nga gruaja

VIDEO-VIRALE/ Po fliste në Rrugën e Salës, demokrati 'kapet mat' nga gruaja

"Injoranca nuk është argument" Nuk i pëlqeu pyetja, Rama prek në faqe gazetaren Ambrozia Meta

Del VIDEOJA, Elia godet Princ Lekën: Familja ime të ka mbajtur me bukë

VIDEO/ Noka i jep Spiropalit pankartën, Ministrja ofrohet ta mbaj para fytyrës

Publikohen pamjet nga brenda bazës ajrore të Kuçovës, Komandanti: E gatshme për stërvitjen e trupave

Tempulli 2/ Me kanabis gati për shitje dhe shuma parash, arrestohen 4 të rinj në Tiranë

Dalin pamjet nga kasollja ku u vra 50-vjeçari në Durrës

Kontrabandonin ilaçe dhe telefona, arrestohen dy persona në Tiranë, sekuestrohen 47 iPhone

I vunë flakën eskavatorit me vlerë 150 mijë euro, arrestohen 2 autorët e ngjarjes

Reshjet e shiut dhe borës në vend, policia: Moderoni shpejtësinë e mos kryeni parakalime të gabuara

Kampioni Alvin Karaqi mes lotësh: Për besë u ndjeva si Gjergj Kastrioti kur mora flamurin

'Dokumentar horror'/ Berisha publikon pamjet: Do ju paraqes terrorin që Bajrajt ushtruan më 14 maj

Krimi në Bulqizë/ Fqinji: Po hante bukë në banesë kur erdhën dy makina!

Dosja "Gjici"/ Zv.kryetari i bashkisë së Kukësit shkon në SPAK

Newsroom 11 |XAMA: LAJMI I FUNDIT FAKE QË PASHË, ISHTE PËR MUA

Newsroom 11 |XAMA: KËSHILLË QYTETARËVE- MOS LEXONI VETËM NJË BURIM

Newsroom 11 | XAMA: GAZETARËT NUK SHKRUAJNË ME EMËR, KJO S'ËSHTË ETIKE

Xama në Newsroom: Lajmet e rreme përhapin panik! Më akuzuan se kisha marrë para për një shkrim

Muka në Newsroom: Në Shqipëri ka portale gjobaxhie, u bëjnë shantazh njerëzve

Xama në Newsroom: Fake News shpërndahet më shumë në Facebook e Tik Tok! Gazetarët të shkruajnë emrin

Newsroom 11 |Kush prodhon lajme të rreme në Shqipëri

Newsroom 10 |SENJA: NE S'REAGOJMË NDAJ GJUHËS SË URREJTJES

Newsroom 10 |HAZIZAJ: 'ÇOHU ENVER', PJESË E GJUHËS SË URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ KEMI MARRËVESHJE PËR TË MBROJTUR 'VIKTIMAT'

Newsroom 10 |HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES KA SHKAKTUAR DHE KRIME

Newsroom 10 |GAZETARI: GJUHA E URREJTJES, PJESË E SHOQËRISË

Newsroom 10 |HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES, E FRIKSHME NË SHQIPËRI

Vidhnin në banesa duke përdorur çelësa të klonuar, vihet në pranga 1 person,nje tjeter në kërkim

Newsroom 10 |GJUHA E URREJTJES PËRDORET NGA POLITIKA, AMA TË KONTROLLOJË GJUHËN E URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ: STEREOTIPET NXISIN GJUHËN E URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES LUFTOHET ME EDUKIM

Newsroom 10 | Gjuha e urrejtjes në media, si dhe kush e shpërndan?

Ndryshimet në PS/ Gjiknuri: S'është fundi, por fillimi i diçkaje të re.

Inceneratorët/ S’kam dhënë asnjë kontratë pa garë, ato janë publike!

Ndihet 'i shitur' nga Rama? Gjiknuri: Nuk ndjej braktisje, kam komunikim me të prej 20 vitesh

Klosi: Kemi primare reformimin e partisë, PS synon mandatin e katërt

U shkarkua si Sekretar i Përgjithshëm, Gjiknuri: PS edhe kur fiton, refekton!

Digjet shtëpia në Shkodër, në banesë ndodhej një i moshuar, përfundon në spital

Vazhdon përplasja në PD! Basha kërkon mbledhjen e Komisionit të Etikës për të, Bardhi: Shenjë humbje

Vrasja e Jetmirës/ Autori u dënua me 28 vite burg, nëna e viktimës: Duhet dënim përjetë!

Newsroom 9 | Kallanxhi: Threads? S`besoj se do zgjasë shumë

Newsroom 9 | Eksperti i IT: Mos merrni për bazë asgjë thuhet në rrjet

Newsroom 9 | Gazetarja: po ndodhin vrasje nga tik tok

Newsroom 9 | Eksperti i IT: Fake News dallohet vetëm po të jemi kritikë

Newsroom 9 | Kallanxhi: Shqiptarët besojnë gjithçka shohin në rrjet

Newsroom 9 | Eksperti i IT, Tomi Kallanxhi: Tik Tok ka "fake news" sepse s'ka censurë

Newsroom 9 | Gazetarja: Shqipëria do kohë të përshtatet me Tik Tok

Newsroom 9| Eksperti i IT: Çdo rrjet është i përkohshëm, duhet të kujdesemi për vlerat

A mund të mbyllet TikTok për Shqipërinë? Flet për Newsroom eksperi i IT

Fëmija mbyllet brenda në shtëpi, nëna e alarmuar njofton zjarrfikësit, NDËRHYRJA nga ballkoni